NPLP
\
Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
\
B
\
Marcin BARAN

Marcin BARAN
Autorka hasła Barbara Tyszkiewicz

Marcin BARAN
Autorka hasła Barbara Tyszkiewicz

ur. 1963

Pseud.: MET.

Poeta.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 16 listopada 1963 w Krakowie w rodzinie lekarzy; syn Erazma Barana i Mirosławy z Kowalskich. Uczęszczał do V Liceum Ogólnokształcącego im. A. Witkowskiego w Krakowie. W 1982 uzyskał świadectwo dojrzałości i podjął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Pierwsze wiersze zaprezentował publicznie w 1985 w krakowskim niezależnym piśmie czytanym „NaGłos”. W 1987 na łamach bezdebitowego kwartalnika „brulion” (później „bruLion”), którego był współzałożycielem, ogłosił debiutanckie utwory poetyckie pt.: Wyszczerbione śmiercią […]; Kiedy umiera Pelletier; 1945; Wiosna; Ziemia poddana (1987 nr 1); jako poeta i członek zespołu redakcyjnego współpracował z tym pismem do 1990 (utwory podp. m.in. pseud.: MET). W 1987 uzyskał na UJ magisterium i rozpoczął prace nad doktoratem, poświęconym współczesnej liryce miłosnej (rozprawa, zawężona następnie do problematyki liryki kobiecej, nie została ukończona). W 1987-88 pracował w Wydawnictwie Literackim w Krakowie na stanowisku referenta, a po przerwie, w 1990-91 – kierownika działu promocji, p.o. dyrektora do spraw produkcji. W 1991 został dziennikarzem radiowym, związanym początkowo z Radiem Kraków, w 1992-93 z Radiem Mariackim i w 1993-95 ponownie z Radiem Kraków (jako kierownik redakcji kultury). W 1993 razem z Marcinem Świetlickim i Marcinem Sendeckim ogłosił na łamach „bruLionu” (nr 21/22) utwór pt. Wiersz wspólny (półfinałowy), uznany za manifest pokolenia związanego z tym kwartalnikiem. W 1996 nawiązał współpracę z Telewizją Polską S.A. (TVP) i do 1998 był współautorem cyklicznych programów emitowanych w paśmie ogólnopolskim – TVP 1 (Czytadło) i lokalnym – TVP Kraków (SziK, czyli Sztuka i Kultura oraz Krakowski Komentarz Osobisty). Brał też udział w realizacji filmów dokumentalnych poświęconych pisarzom, przygotowywanych dla TVP 2 (pt. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego rozważania o cnotach w 1998, Jerzy Pilch. Wyznania człowieka piszącego po polsku w 1999). Od 1996 uczestniczył w przygotowaniu dorocznych edycji festiwalu Warszawa Pisarzy, organizowanego przez Fundację Inicjatyw Międzynarodowych (aż do ósmej edycji festiwalu w 2004). Rozwijał twórczość poetycką i publikował kolejne tomy wierszy, kontynuując jednocześnie pracę zawodową. W 1999-2000 jako pracownik Zespołu Literackiego „Frankfurt 2000”, działającego w strukturach Stowarzyszenia Willa Decjusza w Krakowie i zajmującego się zagraniczną promocją Polski poprzez literaturę, współredagował wydawane przez ten zespół publikacje. Przez następne cztery lata wchodził w skład redakcji tygodnika „Przekrój”, najpierw jako kierownik redakcji kultury, potem sekretarz redakcji i w końcu zastępca redaktora naczelnego. Był współzałożycielem powołanego w 2003 w Krakowie Stowarzyszenia Miłośników Kryminału i Powieści Sensacyjnej „Trup w szafie” i należał (z przerwami) do jury Nagrody Wielkiego Kalibru, od 2004 przyznawanej przez to stowarzyszenie, a od 2009 – w ramach Międzynarodowego Festiwalu Kryminału we Wrocławiu. Po 2004 był kolejno: kierownikiem działu krajowego w Instytucie Książki w Krakowie (do 2005), redaktorem naczelnym ogólnopolskiego miesięcznika poświęconego nowościom kulturalnym „Arte” (do 2006), kierownikiem redakcji kultury w Radiu Kraków (do 2007), sekretarzem redakcji (od 2007) i zastępcą redaktora naczelnego krakowskiego „Dziennika Polskiego” (2009-2011). W 2012 rozpoczął pracę w Muzeum Historycznym M. Krakowa, w 2013 objął tam stanowisko kierownika Redakcji Wydawnictw. Brał udział w przygotowywaniu kolejnych festiwali literackich: w 2012 został dyrektorem programowym Festiwalu im. B. Schulza (organizowanego przez Wydawnictwo EMG we Wrocławiu, pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydenta Wrocławia), a w 2016 dyrektorem programowym Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius 2016.

W 1986 ożenił się z Renatą Gazdą, nauczycielką, z którą ma trzech synów: Mikołaja (ur. 1987), Wojciecha (ur. 1988), i Dominika (ur. 2004). Mieszka w Krakowie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Pomieszanie. (1983-1988). [Wiersze]. Kr.: OL 1990, 61 s.
2. Sosnowiec jest jak kobieta. (1989-1991). [Wiersze]. Kr., Wwa: „bruLion” 1992, 30 s. BibLioteka.
3. Sny słodkie jak chuj. [Wiersz]. Białystok: Ofic. Grópy[!] Obłęd 1995, [1] s. Bibl. Jednego Wiersza.
4. Sprzeczne fragmenty. [Wiersze]. Pozn.: a5 1996, 29 s. Bibl. Poetycka. Wydawn. a5, 26.
5. Zabiegi miłosne. [Wiersze i proza poetycka]. Kr.: Baran i Suszczyński 1996, 55 s.
Nominacja do Nagrody Lit. Nike za r. 1997.
Zawartość: Otwarcie na motywach: Wcześniejsze ustalenia [proza poetycka]. – Temat: Zestaw ćwiczeń duchowych [proza poetycka]. – 27 wariacji sentymentalnych i sennych [wiersze]. – Koda: Biedny chrześcijanin traci wyczucie proporcji i zwraca się bezpośrednio do Boga w sprawie raczej błahej [wiersz].
6. Najnowszy podręczny senniczek polski. [Współautor:] D. Rodziewicz. Kr.: WL 1998, 76 s.
Utwór satyryczny utrzymany w konwencji sennika.
7. Tanero. [Wiersze]. [Fot. z cyklu:] Słodka sztuka mimesis: W. Wilczyk. Kr.: OL 1998, 70 s.
8. Trylogia. [Słuchowisko radiowe i wiersze]. Legnica: Centrum Sztuki – T. Dram. 1998, 15 s. Barbarzyńcy i Nie, 10.
Zawartość: Rozkoszny koniec [wiersz]. – Jacek i Agatka [słuchowisko radiowe]. – A teraz jutro [wiersz].
9. Prozak liryczny. [Proza poetycka]. Kr.: WL 1999, 45 s.
10. Ryszard Krynicki. [Szkic]. [Przeł.] D. Muβ-Gorazd. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 1999, 27 s.
Tekst w jęz. niem.– Zawiera także wybór wierszy R. Krynickiego w przekł. oraz fragm. wywiadów i wypowiedzi krytyków o poecie.
11. Bóg raczy wiedzieć. [Poemat]. Rys.: D. Szewionkow-Kismiełow. Kr.: Zebra 2000, 34 s. Przedr. zob. poz. 16.
12. Destylat. [Wybór wierszy i prozy poetyckiej]. Kr.: Zielona Sowa 2001, 131 s.
Zawiera utwory z l. 1983-1999.
13. Gnijąca wisienka i inne wcielenia. [Wiersze]. Kr.: a5 2003, 54 s. Bibl. Poetycka Wydawn. a5, 45.
14. Warszawa’44. [Album fotografii niemieckich z okresu Powstania Warszawskiego]. Koncepcja: B. Kalinowska i M. Kędra. Teksty: M. Baran i M. Wójcik. Wwa: Edipresse; Pozn.: Zysk i S-ka 2004, [104] s.
15. Jeden Kraków 26 lat. [Katalog]. [Autorzy:] J. Szot: 55 fotografii; M. Baran: 11 wierszy [oraz wstęp]. Red.: J. Szot. Kr.: Muzeum Historii Fot. [2007], [67] s.
16. Mistyka i zmysły. [Wybór wierszy, poematów i prozy poetyckiej]. Kr., Budapeszt: Austeria 2008, 160 s.
Zawiera wybór utworów z l. 1986-2003, m.in. poematy Give war a chance, Bóg raczy wiedzieć [por. poz. 11].
17. Mniej, więcej, wszystko. [Wiersze]. Wybór i posł.: J. Gutorow. Pozn.: Wydawn. Woj. Bibl. Publicznej i Centrum Animacji Kultury, cop. 2011, 119 s. Bibl. Poezji Współcz., 31.
18. Niemal całkowita utrata płynności. [Wiersze]. Kr.: Wydawn. EMG 2012, 88 s.
Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius przyznana (w kategorii książka roku) w 2013.
19. Antologia. [Wiersze]. [Wstęp:] P. Próchniak. Wwa: Hachette Polska 2013, 188 s. Poezja pol., 76.
Zawiera wybór wierszy z poz. 1, 2, 4, 5, 7, 13, 18.
20. Kłopoty z mlekiem dla kota. [Opowiadanie dla dzieci]. Il.: A. Żelewska. Wwa: Egmont Polska 2013, 31 s. Czytam sobie, Poziom 1. Składam Słowa.
21. Zebrane. Wiersze i poematy 1983-2013. Red. i posł.: M. Baran. Kr.: EMG 2013, 456 s.
Zawiera przedruki wierszy z poz.: 1, 2, 4, 5, 8, 7, 9, 11, 13, 18; nadto cykle: Nic się nie zmarnuje (rozproszone, spoza zbiorów, niedrukowane, dawne i nowe); Koniec końców – po słowie pt. Pięćdziesiątka.

Adapt. w formie komiksu wiersza pt. 21 lipca. [Rys.] M. Prawelska „Czekolada stołeczna”. W: Powrót barbarzyńców i nie. Wr. 2013 s. 21-24. Poezje, 92.

Wybór utworów w przekł. słowac.: Out of record. [Przeł.] K. Chmel. Banská Bystrica 2000.
Przekłady wierszy M. Barana w antologiach zagranicznych: ang.: City of memory. A bilingual anthology of contemporary polish poetry. [Przekł. i oprac.:] M. J. Mikoś. [Wstęp:] A. Niewiadomski. Bloomington, IN 2015, – bułg.: Antologiâ na novata poeziâ. [Wybór i przekł.] B. Dankov. Sofiâ 2006, – czes.: Bílé propasti. Skalice nad Svitavou, Brno 1997, – franc.: Poésie. [Montricher], Paris 2000, – hiszp.: Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980). [Przeł.:] A. Murcia, G.Beltrán, X, Farré. Zaragoza 2012, – niem.: Poesie. [Przeł.] K. Dedecius. Zürich 1996; Das Unsichtbare lieben = Kochać to, co niewidzialne. Wybór i posł.: D. Danielewicz-Kerski. Przedm.: A. Zagajewski. Köln [1998]; Es ist Zeit, Wechsle die Kleider! Stimmen aus Polen / Gedichte ausgewählt, zusammengestellt und hrsg. von Peter Gehrisch und Dieter Krause. [Red.:] J. Bernig, U. Rachowski. Dresden 1998, – serb.: Moj poljski pesnički XX vek. Antologija. [Oprac.] B. Rajčić. Beograd 2012; Rečnik mlade poljske poezije. Antologija poezije poljskih pesnika rođenih 1960-1990. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2013.

Adaptacja i przekłady

1. Chandler, poeci i inni… [Widowisko poetyckie]. Scenariusz: A. Czernecka, M. Baran. Praprem. tv: Reż.: A. Czernecka, D. Pawelec. TVP 1998.
Widowisko oparte na wierszach z antologii: Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler. Zob. Prace redakcyjne poz. 1.
2. J. Pilch: Monolog z lisiej jamy. [Opowiadanie]. Adapt. tv: A. Czernecka, M. Baran, J. Krysiak. Reż.: J. Krysiak. TVP 1998.
3. M. Spillane: Ja jestem sądem. [Powieść]. Przeł.: T. Kunz i M. Baran Kr.: EMG 2008, 180 s.
4. Ch. Bukowski: Światło błyskawicy za górą. Nowe wiersze. Przeł.: M. Baran i D. Rodziewicz. Wwa: Noir Sur Blanc 2009, 298, [6] s.
5. Ch. Bukowski: Noce waniliowych myszy. [Wybór wierszy]. [Wstęp:] T. Nyczek. Przeł.: M. Baran, L. Engelking, M. Kłobukowski, P. Madej, D. Rodziewicz. Wwa: Ofic. Lit. Noir sur Blanc 2014, 401 s.

Prace redakcyjne

1. Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler. Pomysł i red. antologii: M. Baran, M. Sendecki, M. Świetlicki. Kr.: Zebra 1997, 39 s. Bibl. Zebry. Wyd. nast. [popraw.] w: Żegnaj, laleczko. Wiersze noir. Z dodaniem legendarnej antologii: Długie pożegnanie. Kr.: EMG 2010, 102 s. Zob. poz. 12.
Antologia wierszy poświęconych autorowi powieści kryminalnych, R. Chandlerowi.
2. Czesław Miłosz. Red.: M. Baran. [Przeł.:] K. Dedecius, F. Griese, U. Kiermeier. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur 1999, 50 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
3. Adam Zagajewski. [Wstęp:] J. Klejnocki. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł.:] K. Dedecius, L. Murawski. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 30 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
4. Janusz Głowacki. [Wstęp:] E. Baniewicz, H. Bereza. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran, A. Volk. [Przeł.] M. Steinhilper. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 27 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
5. Jerzy Ficowski. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł.] L. Murawski. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 30 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
6. Jerzy Pilch. [Wstęp:] D. Nowacki. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. Przeł.: A. Lempp, D. Daume. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 22 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
7. Polska zaprasza. [Album]. Koncepcja albumu: M. Pawlicki. Dobór cytatów: J. Polkowski, M. Baran. Oprac. graf.: A. Budek, J. Ebert. Wwa: K&K Advertising 2000, 139 s.
Przekł.: ang.: Pol@nd welcomes you. Wwa 2000, – niem.: Polen l@dt ein. Wwa 2000.
8. Sławomir Mrożek. [Wstęp: ] M. Kijowska. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 31s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.
9. Tadeusz Różewicz. [Wstęp:] P. Śliwiński. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł.] U. Bischof. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 27 s.
Tekst w jęz. niem. – Zawiera także oraz fragmenty wypowiedzi krytyków dot. poety oraz wybór z jego wierszy w przekł.
10. Carnivorous Boy. Carnivorous Bird. Poetry from Poland. [Antologia]. Red.: M. Baran. Współpraca: A. Skucińska, E. Wójcik-Leese. Brookline, MA: Zephyr Press 2004, 335 s.
Zawiera wiersze 24 pol. poetów, urodzonych w l. 1958-1969. – Teksty w jęz. pol. i ang.
11. Trupy polskie. Kryminał, thriller, sensacja. Opowiadania. Red.: M. Baran. Kr.: EMG 2005, 268 s. Pol. Kolekcja Kryminalna, 1.
12. Żegnaj, laleczko. Wiersze noir. Z dodaniem legendarnej antologii: Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler. [Red. :] M. Baran, M. Sendecki, M. Świetlicki. Kr.: EMG 2010, 102 s. Zob. poz. 1.
Antologia wierszy poetów pol. poświęconych R. Chandlerowi.
13. Teatr w Nowej Hucie. [Katalog wystawy]. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. Oddz. Dzieje Nowej Huty 2013, 295 s.
14. Krakowscy wyklęci. [Katalog wystawy]. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. Oddz. Fabryka Emalia O. Schindlera 2014, 175 s.
15. Liberation or subjugation? On the 70th Anniversary of the battle for Kraków. [Katalog wystawy]. [Red.:] M. Baran. [Przeł.] M. Szymonik. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. Oddz. Fabryka Emalia O. Schindlera 2015, 215 s.
Tytuł także w jęz. pol.: Wyzwolenie czy zniewolenie? W 70. rocznicę bitwy o Kraków.
16. P. Hapanowicz: Exhibition „Cyberteka. Kraków – time and space”. The Krzysztofory Palace. Guide [Red.:] M. Baran. [Przeł.] J. Bełch-Rucińska. Kr.: Historical Museum of the City of Kraków 2015, 52 s.
Tytuł także w jęz. pol.: Cyberteka. Kraków – czas i przestrzeń.
17. Forty austriackie w Nowej Hucie. [Katalog wystawy]. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. Oddz. Dzieje Nowej Huty 2015, 131 s.
18. Miasto bez murów. W 650. rocznicę lokacji Kleparza (1366-2016). [Katalog wystawy]. T. 2. Koncepcja, redaktor prowadzący: A. Radwan. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. 2016, 119 s.
19. Płaszów – odkrywanie. [Materiały konferencyjne]. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. 2016, 251 s.
20. Bufet pod kombinatem. [Katalog wystawy]. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Hist. M. Kr. 2017, 143 s.
20. Prawie wszystko o Zwierzyńcu. [Katalog wystawy]. Kurator wystawy i kierownik projektu: M. Lempart. Red.: M. Baran. Kr.: Muzeum Historyczne M. Kr. 2017, 100 s.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2008, 2009.
  • Autor o sobie: Krytyka i jej kryteria. „Znak” 1998 nr 7.
  • Wywiady: M. Baran, K. Koehler, M. Świetlicki: Nowe „Dziady”. Rozm. P. Rodak. „Res Publica Nowa” 1993 nr 6 [wywiad z poetami związanymi z pismem „bruLion”]; Gałczyńskiego też nie od razu cytowali. Rozm. R. Rżany. „Nowy Nurt” 1996 nr 6; Trzeba być bezwzględnym i delikatnym. Rozm.: A. Kosińska, R. Adamczak. „Opcje” 1998 nr 1; Kobieta jak Sosnowiec. Rozm.: G. Dyduch, M. Świetlicki. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 91 dod. „Wysokie Obcasy” nr 16; Nie o nazwiska tu chodzi, a o zbiorowy wysiłek, zbiorowe dzieło. Rozm. M. Wiatrak. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 220 dod. „Kraków”; Skubnąć jakiegoś noblistę. Rozm. M. Wiatrak. „Gaz. Wybor.” 2009 nr 21 dod. „Kraków”; Chronicznie niedojrzały. Rozm. M.I. Niemczyńska. „Gaz. Wybor.” 2012 nr 204 dod. „Kraków” [dot.: Niemal całkowita utrata płynności:]; Mistyka i zmysły, Krzysztofie, nic, tylko mistyka i zmysły. Rozm. K. Siwczyk. „Polska. Metropolia Warsz.” 2013 nr 48 dod. „Warszawa” [dot.: Niemal całkowita utrata płynności]; O grach (planszowych). Rozm. W. Klera. „Elewator” 2015 nr 2.
  • LP XX w. (D. Nowacki).

Ogólne

  • [I. SMOLKA] W. ISSA; [M. STALA] J. KRZOS: Na progu wyboru; [L. SZARUGA] L.SZ. „Brulion”* 1987 nr 1[komentarze do ogłoszonych w piśmie debiutanckich wierszy M. Barana].
  • J. KORNHAUSER: Nowi dzicy. „Res Publica Nowa” 1993 nr 6 [dot. poetów związanych z pismem „bruLion”, m.in. M. Barana].
  • Nowi poeci ojczyzny. Rozmowa redakcyjna. „Res Publica Nowa” 1993 nr 6 [wypowiedzi, m.in. dot. M. Barana, autorów: Z. Bieńkowski, G. Borkowska, P. Gruszczyński, P. Sommer, M. Zaleski].
  • J. KORNHAUSER: Marcin Baran. Alfabet pisarzy krakowskich. (4). „Gaz. Wybor.” 1994 nr 227 dod. „Gaz. w Kr.”.
  • J. KLEJNOCKI, J. SOSNOWSKI: Chwilowe zawieszenie broni. Wwa 1996, passim.
  • R. GRUPIŃSKI, I. KIEC: Doświadczaj mnie, Panie. W tychże: Niebawem spadnie błoto. Pozn. 1997.
  • K. POTRĘĆ: „Okręcić wokół naszych palców…” Poetycki frotagge Marcina Barana. „Akcent” 1998 nr1/2.
  • M. WIECZOREK: BruLion. Instrukcja obsługi. Kr. 2005, passim.
  • J. ORSKA: Warunki obserwacji. „FA-art” 2006 nr 1/2 [dot. także M. Sendeckiego], przedr. z podtyt.: O poezji Marcina Sendeckiego i Marcina Barana. w tejże: Liryczne narracje. Kr. 2006 oraz w: Nowa poezja polska. Kr. 2009.
  • P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Piosenka w poezji ery transformacji 1984-2009. Pozn. 2009.
  • J. GUTOROW: Jeszcze jeden apokryf. W tegoż: Księga zakładek. Wr. 2011.
  • P. MACKIEWICZ: Czy „bruLion” nie ma końca? Roczniki osiemdziesiąte wobec „bruLionu”. W tegoż: Małe i mniejsze. Katow. 2013, przedr. w: Tajne bankiety. Pozn. 2014 [dot. m. in. M. Barana].
  • G. OLSZAŃSKI: Wiek męski: Epopeja rozkładu. Motywy senilne w poezji polskiej po 1989 roku (Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło i inni poeci). Katow. 2015, passim.
  • P. PASZEK: Modlitwa i eros-ja. Przypadek podmiotu w poezji Marcina Barana. W: Nowa poezja polska wobec tradycji. Wwa 2015.
  • J. KLEJNOCKI: „Sny słodkie jak chuj”. Dwa słowa o formule poetyckich zabiegów Marcina Barana. W tegoż: Przez wiersze. Wwa 2016.

Pomieszanie

  • Z. BIEŃKOWSKI: Człowiek, arcydzieło niepewności. „Tyg. Lit.” 1991 nr 22/23.

Sosnowiec jest jak kobieta

  • Sz. KANTORSKI: Nie mówić o ukojeniu. „Czas Kult.” 1993 nr 4.

Sprzeczne fragmenty

  • G. BORKOWSKA: Wiersz i kochanka – karmieni tym samym. „Res Publica Nowa” 1997 nr 12 [dot. także: Zabiegi miłosne].
  • M. CHORABIK: Przez codzienność do spraw istotnych. „Tytuł” 1997 nr 2.
  • M. PISARSKI: W poszukiwaniu nowej bajki. „Czas Kult.” 1997 nr 4 [dot. także: Zabiegi miłosne].
  • M. STALA: Każde umieranie ma swoje zaklęcia. „Tyg. Powsz.” 1997 nr 20, przedr. w tegoż: Druga strona. Kr. 1997.
  • A. GRABOWSKI: Prywatne dochodzenie. „Znak” 1998 nr 2.

Zabiegi miłosne

  • M. KISIEL: Starty i falstarty. Program „nowego maskulinizmu”. „Śląsk” 1996 nr 11, przedr. pt. Walory intymizmu. W tegoż: Świadectwa, znaki. Katow. 1998.
  • K. LISOWSKI: Perfekcyjna bezradność. „Tyg. Powsz.” 1996 nr 28.
  • K. MALISZEWSKI: „Trzydziestotrzyletni zakończył w katakumbach mało owocną pielgrzymkę w poszukiwaniu kobiety i zanosi błagania”. „FA-art” 1996 nr 3, przedr. zmien. pt.: Duchowi Świętemu nie robi się zdjęć. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.
  • A. OSIECKA: Świtanie tapet. „Życie Warsz.” 1996 nr 132, przedr. w tejże: Gawędy o lekturach. Wwa 2010.
  • A. STASIUK: Nawiedzone miejsca. „Gaz. Wybor.” 1996 nr 201.
  • P. WILCZEK: Inwazja sentymentalizmu? „Nowe Książ.” 1996 nr 9.
  • G. BORKOWSKA: Wiersz i kochanka – karmieni tym samym. „Res Publica Nowa” 1997 nr 12 [dot. także: Sprzeczne fragmenty].
  • M. PISARSKI: W poszukiwaniu nowej bajki. „Czas Kult.” 1997 nr 4 [dot. także: Sprzeczne fragmenty].

Najnowszy podręczny senniczek polski

  • ROK, KGJ, JR: Cennik egipski. „Czas Kult.” 1998 nr 3.

Tanero

  • J. DRZEWUCKI: Groza życia. „Rzeczpospolita” 1998 nr 304.
  • J. KLEJNOCKI: Czułe słówka, twarde słowa. „Tyg. Powsz.” 1998 nr 50.
  • Z. CHOJNOWSKI: Sztuka obserwacji. „Studium” 1999 nr 1/2.
  • J. ORSKA: „Tanero”, czyli fikcja komunikacji. „Kresy” 1999 nr 1.
  • J. SZAKET: Idziemy w Tanero. „FA-art” 1999 nr 1.

Prozak liryczny

  • DR KEVORKIAN: Aviomarin krytyczny – lek na „język pawia”. „Studium” 1999/2000 nr 6/1.
  • P. ŚLIWIŃSKI: Wyszedł z wiersza. „Tyg. Powsz.” 2000 nr 2.
  • E. RAJEWSKA: Czarna rozpacz voyeura. „Arkusz” 2001 nr 7.

Bóg raczy wiedzieć

  • J. KLEJNOCKI: Ekscentryczny dziennik lektur. „Polityka” 2001 nr 3.
  • M. SENDECKI: A Bóg raczy wiedzieć. „Gaz. Wybor.” 2001 nr 63.

Destylat

  • A. KAŁUŻA: Czysta poezja. „Akcent” 2001 nr 4.
  • R. JASNORZEWSKI: Spisz treści. „Śląsk” 2002 nr 5.
  • J. KLEJNOCKI: Wiersze wydestylowane. „Gaz. Wybor.” 2002 nr 44 dod. „Stołeczna”.

Gnijąca wisienka i inne wcielenia

  • M. OLSZEWSKI: Pomiędzy wiarą i pożądaniem. „Gaz. Wybor.” dod. „Kraków” 2003 nr 299.
  • A. POPRAWA: Niezbędne, niekonieczne gry. „Nowe Książ.” 2004 nr 3.
  • M. STALA: Zmyślone przyjemności przemijania. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 18, przedr. w tegoż: Przeszukiwanie czasu. Kr. 2004.
  • P. ŚLIWIŃSKI: Erotyczna siła. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 16.
  • K. MALISZEWSKI: Przemijanie. Instrukcja obsługi. W tegoż: Rozproszone głosy. Wwa 2006.
  • A. KAŁUŻA: Ambiwalentność pożądania: „Gnijąca wisienka” Marcina Barana. W tejże: Bumerang. Wr. 2010.

Mistyka i zmysły

  • M. SENDECKI: Mistyka i zmysły. Marcina Barana dłuższe rzeczy zebrane. „Przekrój” 2009 nr 4.

Mniej, więcej, wszystko

  • J. MADEJSKI: Wiersz i apokryf. „Nowe Książ.” 2012 nr 2.

Niemal całkowita utrata płynności

  • M. SENDECKI: Raport skądeś. „Not. Wydawn.” 2012 nr 9.
  • K. SIWCZYK. „Polska. Dz. Bałt.” 2012 nr 241.
  • A. KAŁUŻA: Wyprzedaż znaków: książka roku. „Tyg. Powsz”. 2013 nr 19 dod. „Nagroda Poetycka Silesius”.
  • M. ORLIŃSKI: Godziny prób. „Twórczość” 2013 nr 6, toż nr 8.

Zebrane

  • M. SENDECKI. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 285.
  • W. KLERA: Co jest, co się zdarza i co się zdarzyć może. „Elewator” 2014 nr 1.

Długie pożegnanie

  • P. KĘPIŃSKI: Eureka: chandleryzm! „Czas Kult.” 1997 nr 3.