NPLP
\
Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
\
S-Ś
\
Jerzy SOSNOWSKI

Jerzy SOSNOWSKI
Autorka hasła: Barbara Tyszkiewicz

Jerzy SOSNOWSKI
Autorka hasła: Barbara Tyszkiewicz

ur. 1962

Pseud.: Andrzej Walczak.

Historyk literatury, krytyk literacki, prozaik, publicysta, poeta.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 14 maja 1962 w Warszawie; syn Andrzeja Sosnowskiego i Anny z Walczaków, inżynierów elektroników, cywilnych wykładowców w Wojskowej Akademii Technicznej. Uczęszczał do XXXIII Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Warszawie. W tym czasie debiutował opowiadaniem pt. Ankieta, nadesłanym na konkurs dla czytelników młodzieżowego pisma „Płomyk” i zamieszczonym w 1977 na łamach tego periodyku (nr 22 ), a następnie przedrukowanym w antologii pt. O mnie, o tobie, o nas (Warszawa 1979). Jako uczeń klasy IV został laureatem Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. W 1981 uzyskał świadectwo dojrzałości i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów (podczas strajku uczelni jesienią 1981 został wybrany do Wydziałowego Komitetu Strajkowego). Działał w samorządzie studenckim oraz uczestniczył w ruchu studenckich kół naukowych, m.in. jako prezes Warszawskiego Koła Polonistów (1983-85). Na łamach wydawanego przez to koło pisma „Z Archiwum Warszawskiego Koła Polonistów” debiutował jako historyk literatury w 1983 artykułem pt. Funkcja pisarza w koncepcji kultury Stanisława Brzozowskiego. Prowadził też studencki teatrzyk „Gdzie” (odbyła się tylko jedna premiera). W 1985 współredagował studenckie pismo literackie „Hiperball” (zawieszone po ukazaniu się 1. numeru). W 1986 obronił z wyróżnieniem dyplom magisterski i rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną na UW (kolejno jako asystent stażysta, asystent i starszy asystent) w Zakładzie Pozytywizmu i Młodej Polski. W 1989-90 prowadził w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie wykłady z historii literatury polskiej, przeznaczone dla maturzystów; na ich podstawie napisał książkę popularyzatorską (nie wydana). W 1990 przebywał na trzymiesięcznym stypendium w Paryżu (w ramach Action Thématique Programme). W 1991-93, równolegle z zajęciami naukowo-dydaktycznymi na UW, wykładał w Kolegium Nauczycielskim Języka Polskiego w Suwałkach. Badania z zakresu historii literatury łączył od lat dziewięćdziesiątych z uprawianiem krytyki literackiej (interesował się głównie autorami z kręgu „bruLionu” i „Czasu Kultury”). Artykuły, szkice, recenzje ogłaszał m.in. na łamach „Dialogu” (1989, 1992), „Ogrodu” (1991-92) i „Kresów” (1993, 1995), a jako publicysta związany był w 1991-96 z „Gazetą Wyborczą” (tu m.in. artykuły napisane wspólnie z ówczesną żoną, Danutą Sosnowską; sporadycznie publikacje także w następnej dekadzie). Współpracował też z „Czasem Kultury” (1991-97, z przerwami); wiersz pt. Chomik Wszechmogącego,zamieszczony w tym periodyku pod pseudonimem Andrzej Walczak (1997 nr 3), przedrukował później w powieści Wielościan, kreując tamże biografię fikcyjnego autora; do postaci Andrzeja Walczaka odwoływał się również w innych utworach. Nawiązał etatową współpracę z Telewizją Polską (TVP): od lipca 1992 do czerwca 1993 był kierownikiem działu programów humanistycznych w Naczelnej Redakcji Telewizji Edukacyjnej, a po przerwie, od grudnia 1996 zajmował stanowisko kierownika redakcji publicystyki kulturalnej Programu I oraz prowadził magazyn kulturalny Pegaz (do 1998). Pisał także scenariusze do realizowanych przez Telewizję Edukacyjną filmów dokumentalnych oraz brał udział w ich realizacji (jako narrator lub przeprowadzający wywiady). W 1995-2002 uczył języka polskiego w prywatnym 42. Autorskim Liceum Ogólnokształcącym Niepublicznym w Warszawie; w uznaniu za tę pracę otrzymał w 2000 nagrodę Ministra Edukacji Narodowej II stopnia. Był współautorem programu nauczania języka polskiego w szkole średniej, dostosowanego do wymogów nowej matury. W 1998 zarzucił pisanie rozprawy doktorskiej, poświęconej Tadeuszowi Micińskiemu, i po rezygnacji z pracy na UW i w telewizji, zajął się twórczością literacką; w 2001 ogłosił drukiem dwie powieści, a w następnych latach rozwijał twórczość prozatorską i eseistyczną. Od 2000 (etatowo od 2002) występował na antenie Polskiego Radia, początkowo w Programie II, gdzie prowadził audycje z cyklu Słowo za słowo. Od 2001 związany był z Programem III – jako jeden ze współgospodarzy Klubu Trójki (do 2007 i po przerwie, w 2009-2016), a potem również magazynów LBŚ – Literackie Biuro Śledcze (2004, 2011-2015), Trójkowy Znak Jakości (2009-16) i Trójkowy Wehikuł Czasu (2010-16). W 2002 zaczął wykładać historię literatury polskiej i powszechnej, medioznawstwo oraz twórcze pisanie w Instytucie Kultury i Komunikowania Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie; w 2005-07 był pracownikiem tejże uczelni, a potem powrócił do luźniejszej formy współpracy. W styczniu 2004 założył blog (pod adresem www.jerzysosnowski.com, zmienionym następnie na www.jerzysosnowski.pl), który prowadził przez następne lata. Pojedyncze artykuły drukował w „Tygodniku Powszechnym” oraz w miesięczniku „Więź”, z którym później związał się jako autor cyklicznych felietonów pt. Eks post (2005-2015) i Na progu (od 2016) oraz członek zespołu redakcyjnego (od 2013, z chwilą przekształcenia pisma w kwartalnik). Jesienią 2006 odnowił kontakty z TVP i jako współpracownik kanału Kultura przez dwa miesiące współprowadził audycję Rozmowy w Studiu Kultura, a od września 2007 występował m.in. w charakterze gospodarza programów Rozmowy oraz Spotkania (do 2016). Odbył podróże zagraniczne, m.in. do Buenos Aires (na targi książki w 2004) i do Jerozolimy (jako dziennikarz radiowej Trójki w 2007). W 2006 otrzymał „Złoty Grot” – nagrodę Stowarzyszenia Sztuka-Edukacja-Promocja (za działalność inspirującą do aktywności młodych humanistów), a w 2009 był wśród dziesięciu osób nominowanych do tytułu „Mistrz mowy polskiej” (w IX edycji tego konkursu). Nawiązał współpracę z Instytutem Reportażu utworzonym w Warszawie i od 2010 prowadził spotkania autorskie organizowane przez ten Instytut. W 2011 został powołany do Rady Języka Polskiego PAN i pozostał w jej składzie także w następnej kadencji (2015-2018). W 2014-2016 kierował redakcją publicystyki Programu III Polskiego Radia; po otrzymaniu wypowiedzenia za „naruszenie zasady lojalności pracownika wobec pracodawcy” wytoczył dyrekcji Polskiego Radia proces o odszkodowanie za nieuzasadnione zwolnienie, który wygrał we wrześniu 2017 (wyrok nieprawomocny). W 2016 został członkiem Towarzystwa Dziennikarskiego. W 2017 zaczął prowadzić w radiu TOK FM cykliczną audycję Nasłuchiwanie. Eseje, felietony, recenzje i artykuły drukował nadal głównie w „Więzi” oraz w „Tygodniku Powszechnym”, a nadto m.in. w pismach „Książki” i „W Drodze” oraz na portalu internetowym koduj24.pl (od 2016; na stronie: http://koduj24.pl/autor/jerzy-sosnowski).

W styczniu 2006, wspólnie z poślubioną wówczas Agnieszką Duraczyńską, ufundował Stypendium św. Agnieszki dla uzdolnionej humanistycznie młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego nr 2 im. H. Sienkiewicza w Kołobrzegu. Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Śmierć czarownicy! Szkice o literaturze i wątpieniu. Wwa: Semper 1993 [właśc. 1992], 128 s. Przedr. zmien. i rozszerz. zob. poz. 10.
Zawartość: Archeologia optymizmu [dot. pesymizmu w światopoglądzie pozytywistycznym]; Pozytywistyczna księga Hioba [dot.: B. Prus: Placówka]; Śmierć czarownicy [dot.: E. Orzeszkowa: Dziurdziowie]; Trzy kroki ku nicości [o wierszach Z. Przesmyckiego-Miriama: Święty ogień, L. Staffa: Otchłań kusząca oraz B. Leśmiana: Dziewczyna]; Z genealogii doktora Jekylla [o problemie dwoistości natury ludzkiej w literaturze XIX wieku]; Ciągłość listopadowych parków [dot.: S. Wyspiański: Noc Listopadowa]; Monte Carlo nad Dnieprem [o geografii mitologicznej T. Micińskiego]; Młoda Polska dzieckiem podszyta [dot. dziecka i dzieciństwa w dziełach malarskich i literackich epoki]; Cierpienie, zdziecinnienie, zbawienie [dot. M. Komornickiej]; Czekanie cudu [dot. malarza A. Kamieńskiego i jego korespondencji z K. Woźnickim]; Getto wyobraźni [o wyobraźni barokowej i reprezentujących ją artystach, m.in.: T. Micińskim, M. Komornickiej oraz krytykującym ją T. Różewiczu].
2. Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia „bruLionu”. (1986-1996). [Monografia]. [Współaut.:] J. Klejnocki. Wwa: Sic! 1996, 190 s. Stanowiska, Interpretacje.
3. Apokryf Agłai. [Powieść]. Wwa: W.A.B. 2001, 374 s. Wyd. nast.: Kr.: WL 2007.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: WL 2013, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Przekłady: ros.: Apokrif Aglai. [Przeł.] L. Cyv’ân. Sankt-Peterburg 2004, – węgier.: Aglaja. Apokrif. [Przeł.] Z. Mihályi. Budapest 2006.
4. Wielościan. [Powieść]. Wwa: W.A.B. 2001, 268 s. Archipelagi.
Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie w 2001.
5. Język polski. Program nauczania. Nowa matura. [Współaut.:] J. Klejnocki, D. Zdunkiewicz-Jedynak. Wwa: Wydawn. Szkolne PWN 2002, 51 s.
6. Linia nocna. Singles collection. [Opowiadania]. Wwa: W.A.B. 2002, 259 s.
Zawartość: Przystanek; Partnet; Wszystko dla Basi; Stan Łaski; Rozmowa z; Zdrapka; Ksiądz; Sąsiad; Dzień dobry; Świątynia miłości; Ja ciebie też; Mała futrzasta śmierć; Na zawsze; Dzieci; Pogodzony; Jak zostać królem; Pewność kamiennego dziadka; Tu stacja Nasielsk; Ostatni film moralnego niepokoju; Woda. – Singles collection: Pszczoły; Sędzia pokoju. Z archiwum „X”; Szafka pod zlewem; Irek Markowski; Dziury w serze; Madame Jutro Jutro; Raport; Boże Narodzenie; Park; Linia nocna.
Przekł.: ros.: Nočnoj maršrut. [Przekł. zbior.]. Moskva 2005,– serb.: Stanica i druge priče. [Wybór opowiadań w przekł. zbior.]. Vršac 2003.
7. Prąd zatokowy. [Powieść]. Wwa: W.A.B. 2003, 403 s. Archipelagi.
Tu m.in. – jako jeden z wątków – zbeletryzowana forma 1. rozdziału nieukończonej pracy doktorskiej o T. Micińskim. – „Książka Jesieni” – nagroda Pozn. Przeglądu Nowości Wydawn. w 2003.
8. Ach. [Eseje]. Kr.: WL 2005, 243 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: WL 2013, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Zawiera [refleksje nt. dylematów światopoglądowych, estetycznych i etycznych autora]: Mały Lebiediew; Najpierw światło; Ciało; Pobojowisko. (Nie ma animy, amen); Piszczel świętego Hieronima; Elsynor i Jerozolima. (Zwycięzca bierze wszystko); Księga powrotu; Esej dla Agnieszki; Ach. (Może kiedyś bez czasu).
9. Tak to ten. [Powieść]. Kr.: WL 2006, 421 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: WL 2006, pliki w formacie EPUB, MOBI.
10. Czekanie cudu. [Szkice]. Wwa: Semper 2008, 286 s.
Zawiera zmien. i rozszerz. wersję poz. 1 oraz szkice: O dwóch końcach wieków:
Pierwszy upadek Bunga [o Młodej Polsce i S.I. Witkiewiczu]; Trzy krótkie wiersze, trzy długie, trzy krótkie [o poetach z kręgu „bruLionu”: M. Świetlickim, M. Baranie i J. Podsiadle]; Pani Bovary ogląda MTV [dot.: N. Goerke: Fraktale]; Więcej niż 130 nocy [dot.: J. Podsiadło: Arytmia, P. Dick: Ubik]; Najsilniejszy facet tego miasta [dot.: J. Podsiadło: Wiersze zebrane]. – O filmie i sacrum: Nasz, prawdziwy, Bóg, człowiek [dot. filmów: Ostatnie kuszenie Chrystusa (reż.: M. Scorsese), Jezus z Nazaretu (reż.: F. Zefirelli)]; Światło w klatce [dot. filmów: Łowca androidów (reż.: R. Scott), Twin Peaks: Ogniu, krocz ze mną (reż.: D. Lynch), Niebieski (reż.: K. Kieślowski)]; Zagubiona faustostrada [dot. filmu Zagubiona autostrada (reż.: D. Lynch) oraz dramatu J.W. Goethego: Faust]. – Próby mediacji: Mediacje Tadeusza Micińskiego; Pisanie Niespełnionego [autokomentarz do przeróbki poematu T. Micińskiego Niedokonany, zawartej w powieści Prąd zatokowy (poz. 7)]; Niepokój i sacrum [o konflikcie między wiarą chrześcijańską a sztuką współczesną].
11. Instalacja Idziego. [Powieść]. Kr.: WL 2009, 451 s.
12. Spotkamy się w Honolulu. [Powieść]. Kr.: WL 2014, 338 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: WL 2014, pliki w formacie EPUB, MOBI.
13. Wszystko zależy od przyimka. [Jerzy] Bralczyk, [Jan] Miodek, [Andrzej] Markowski w rozmowie z Jerzym Sosnowskim. Wwa: Agora 2014, 286 s. Bibl. Gaz. Wyborczej.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa.: Agora 2014, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Wywiad rzeka dot. zagadnień językoznawczych.
14. Co Bóg zrobił szympansom. [Eseje]. Wwa: Wielka Litera 2015, 381s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: Wielka Litera 2015, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Nagroda im. księdza J. Tischnera w 2016, nominacja do Nagrody Lit. Nike w 2016.
Dot. religii, pograniczy wiary, niewiary i kultury. – Zawartość: Wstęp. – Podziały i mosty: Spotkanie wysokiego ryzyka; Dlaczego niektórzy ludzie nie potrzebują Boga?; Kenoza i proteza; Wiara bez Kościoła?; Zacheusz. Instrukcja obsługi. – Chwila obiecana: Wigilia w Raju; Kropla i gwiazda; Wypatrując Józefa; Szczęśliwi nad jeziorem Genezaret; Sprawiedliwość szympansa; Kryjówka na górze Tabor; Alter ego; List dwudziesty drugi; Szczątki, okruchy; Ogród. Wielkanoc o świcie [wiersz]. – Kult i kultura: Człowiek wierzący patrzy na kulturę; Alergia antyprorocka; [Cz.] Miłosz: Chciałbym być skrybą [dot.: Traktat teologiczny]; [P.] Wojcieszek: Brak misterium, misterium braku [o dramatach pt.: Jam jest Zmartwychwstaniem oraz Osobisty Jezus]; [J.M.] Rymkiewicz: Egzekucja, egzaltacja, egzystencja; [O.] Tokarczuk: Księga totalna [dot.: Księgi Jakubowe]; [Ph.K.] Dick: Aerozol, boskie tchnienie [dot. powieści pt.: Ubik]; Za zasłoną słów.
15. Czas Kołobrzegu. [Album]. Tekst: J. Sosnowski. Fot.: R. Gauer. Kołobrzeg: Wydawn. Kamera 2016, 142 s.
16. Najdziwniejsze słowo świata. [Dokument elektroniczny]. Kr.: Copernicus Center Press 2016, pliki w formacie EPUB, MOBI.
Esej o pograniczach nauki i duchowości.
17. Sen sów. [Powieść]. Wwa: Wielka Litera 2016, 268 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: Wielka Litera 2016, pliki w formacie EPUB, MOBI.
18. Fafarułej czyli Pastylki z pomarańczy. [Powieść]. Wwa: Wielka Litera 2017, 492 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: Wielka Litera 2017, pliki w formacie EPUB, MOBI.

Scenariusze filmów dla Telewizji Edukacyjnej: Olga Tokarczuk. Numery. Reż.: T. Lengren. TVP 1994. – Kłopoty z Mickiewiczem. Reż.: T. Lengren, M. Witkowski. TVP 1995. – Natasza Goerke. Reż.: K. Bukowski. TVP 1996.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Funkcja pisarza w koncepcji kultury Stanisława Brzozowskiego. „Z Arch. Warsz. Koła Polonistów” 1983 s. 20-38. – Gdzie jest Wyzwolenie? Czyli Wyspiański oczami Witkacego. „Poezja” 1986 nr 7/8 s. 168-180. – Powrót Arjamana. „Mies. Lit.” 1988 nr 5 s. 56-64 [dot.: T. Miciński: Nietota]. – Słowa i światy. (O języku Nietoty Tadeusza Micińskiego). W: Koncepcje słowa. Wwa 1991 s. 131-144. – Ruchy endekoidalne? [Tadeusz] Miciński w latach wojny światowej. W: Kategoria narodu w kulturach słowiańskich. Wwa 1993 s. 119-126 [polem. z: J. Tynecki: Inicjacje mistyka. Łódź 1976]. – Sindbad reintegrowany. W: Sto lat baśni polskiej. Wwa 1995 s. 29-36 [dot.: B. Leśmian: Przygody Sindbada Żeglarza]. – Dzieje polskiego niby-liberalizmu (krótki kurs). Błędy konserwatystów, błędy liberałów. W: Spór o liberalizm. Tor. 2011 s. 53-62 Polityka w kulturze.

Przekłady opowiadań J. Sosnowskiego w antologiach zagranicznych: białorus.: Malen’kaâ puhnataâ s’merc’; Vada. [Przeł.]. G. Pazûk. W: Dvaccac’ pol’skìh apavâdan’nâŭ. Mìnsk 2007, – węgier.: Halott világok – lehetséges világok. Lengyel esszék. Budapest 1994.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2008, 2010.
  • Strona internetowa: www.jerzysosnowski.pl.
  • Autor o sobie: Mały Lebiediew. „Więź” 2001 nr 7, przedr. w tegoż: Ach. Kr. 2005; Krytyk Jekyll i pisarz Hyde. „Więź” 2003 nr 4; Kryształowa kula. „Więź” 2010 nr 4 [z cyklu Eks post; o sposobach wizualizacji twórczej alienacji]; Życie pozatrójkowe. Notowała M. Piątek. „Polityka” 2017 nr 15 [o zwolnieniu z pracy w Programie III Polskiego Radia; tu także wypowiedzi J. Mielewczyk, W. Dorosza, D. Kwieka, T. Ławnickiego]; Jak żyć mistrzu, jak żyć? Najważniejszy człowiek w moim życiu. „Gaz. Wybor.” 2017 nr 75 [o polonistycznych autorytetach z okresu studiów na UW].
  • Wywiady: Gra idzie o sens. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 1995 nr 41; Książki trzeba pisać krwią. Rozm. K. Gajewski. „Rzeczpospolita” 2001 nr 219; Oczy z tyłu głowy. Rozm. W. Chmielewski. „Nowe Państ.” 2001 nr 46 [dot. gł. powieści Wielościan]; Nie chciałbym być Katonem. J. Sosnowski rozmawia z Kazimierzem Malinowskim o fantastyce, kontrkulturze, Micińskim i Andrzeju Walczaku. „Lampa” 2005 nr 11; Prawda niczym bryła. Rozm. K. Kubisiowska. „Rzeczpospolita” 2005 nr 177 [dot. gł. tomu esejów Ach]; „Hasło literatury środka powoduje, że mi gwałtownie rosną pazury i kły”. Rozm.: K. Bachta, P. Urbaniak. „Pro Libris” 2006 nr 1; Jestem po lepszej stronie. Rozm. R. Mazurek. „Rzeczpospolita” 2010 nr 67; Szybkie słowa: wszyscy piszą, nikt nie czyta. Rozm.: M. Kuźmiński, T. Ponikło. „Tyg. Powsz.” 2010 nr 31 [dot. literatury w internecie]; Przebłysk i przeczucie. Rozm. A. Sosnowska. „W Drodze” 2011 nr 7 [o szczęściu w literaturze]; Polak czyta „Lalkę”. Z Jerzym Sosnowskim, literaturoznawcą, krytykiem, prozaikiem, rozmawia K. Lubczyński. „Głos Naucz.” 2012 nr 23 [dot. powieści B. Prusa]; Mit złotej ery. Rozm. M. Wapińska. „Dz. Gaz. Prawna” 2014 nr 104 dod. „Kultura” [dot.: Spotkamy sie w Honolulu]; Po rozwodzie, bez rozwodu z Kościołem. Rozm.: A. Dudek, M. Zając. „Tyg. Powsz.” 2014 nr 50; Stoimy przed istotnym dylematem. Polska zdaje egzamin z wolności. Rozm. J. Dobroszek. „Polska. Metropolia Warsz.” 2014 nr 52 dod. „Magazyn” [dot. spektaklu: Golgota Picnic]; W dziedzinie kultury jestem łagodnym katastrofistą. Rozm. S. Arlak. „Polska. Metropolia Warsz.” 2014 nr 29 dod. „Kocham Czytać”; Bóg mówi półgębkiem. Rozm. A. Madaliński. „Tyg. Powsz.” 2015 nr 1; Czyń, co możesz. Rozm. A. Madaliński. „Tyg. Powsz.” 2015 nr 48 [o własnej twórczości lit. i publicystycznej]; Czuję się, jakbym order dostał. Rozm. A. Czupryn. „Polska. Metropolia Warsz.” 2016 nr 30 dod. „Magazyn” [dot. głównie: Sen sów]; Ruch wahadła. Tischner: drogi wolności. Rozm. M. Żyła. „Tyg. Powsz.” 2016 nr 17 [dot. m.in.: Co Bóg zrobił szympansom]; Jerzy Sosnowski. Rozm. D. Subbotko. „Książki” 2017 nr 1 [o lekturach i własnej twórczości].
  • A.E. FULLER: Contemporary authors. A bio-bibliographical guide to current writers in fiction, general nonfiction, poetry, journalism, drama, motion pictures, television, and other fields. Vol. 296. Detroit, MI 2010 [tu m.in. hasło słownikowe J. Sosnowski].

Ogólne

  • P. DUDZIAK: Świat do składania. „Tyg. Powsz.” 2002 nr 19.
  • W. WENCEL: Biały kruk. „Nowe Państ.” 2003 nr 8.
  • K. DUNIN: Czytając Polskę. Wwa 2004, passim.
  • Ł. SATURCZAK: Uczucie – racjonalność – wiara. Swobodnie o pisarstwie Jerzego Sosnowskiego, przy okazji jego nowej powieści „Tak to ten”. „Lampa” 2006 nr 10.
  • D. KOZICKA: Krytyczne (nie)porządki. Kr. 2012, passim.
  • M. MARYL: Blog jako „dziennik elektroniczny”. Analiza genologiczna blogów pisarzy. „Zagadnienia Rodzaj. Lit.” 2013 z. 2 [dot. też blogów S. Chutnik i J. Klejnockiego].
  • A. NĘCKA: Zmagania z metafizyką. O twórczości Jerzego Sosnowskiego. W: Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 1. Katow. 2014.
  • Pracownicy „Trójki” w obronie Jerzego Sosnowskiego. [List otwarty z 23 III 2016 r.] [on-line] [dostęp 4 listopada 2016]. Dostępny w Internecie: http://www.sdp.pl/informacje/12611,pracownicy-trojki-w-obronie-jerzego-sosnowskiego,1458739025.
  • Ł. SATURCZAK: Przeżywam dzień świstaka. „Newsweek Polska” 2016 nr 15 [dot. zwolnienia z pracy w Polskim Radiu].
  • A. KUBLIK: Zwolnienie Jerzego Sosnowskiego z Trójki było bezprawne. „Gaz. Wybor.” 2017 nr z 13 IX.
  • A. MADALIŃSKI: Nie tylko z tego świata. „Tyg. Powsz.” 2017 nr 36.

Śmierć czarownicy!

  • A. DOMAŃSKA: W poszukiwaniu zwierciadła. „Res Publica Nowa” 1993 nr 10.
  • M. GIERMAŃSKA: Studium zwątpienia. „Czas Kult.” 1993 nr 3.
  • M. MICHALSKI: Sabat czarownic. „Prz. Lit.” 1993 nr 5.
  • A. STANKOWSKA: Przepaść i poznanie. „Twórczość” 1993 nr 11.

Chwilowe zawieszenie broni

  • A. BAGŁAJEWSKI: Monografia pokolenia „Brulionu”. „Odra” 1997 nr 3.
  • K. BIEDRZYCKI: Bez brzytwy się nie obejdzie. „Tyg. Powsz.” 1997 nr 12.
  • L. BUGAJSKI: Pokoleniowa autokreacja. „Wiad. Kult.” 1997 nr 4.
  • M. CZUBAJ: Wartownicy bez powodu. „Twórczość” 1997 nr 4.
  • M. DZIEŃ: Aneks do „Chwilowego zawieszenia broni”, czyli uwagi o Arystotelesie i „Nowym turnieju pokoleń”. „Kwart. Artyst.” 1997 nr 1.
  • M. HAMKAŁO: Porozumienie ponad pisarzami. „Odra” 1997 nr 3.
  • W. RATAJCZAK: Permanentne zawieszenie broni, czyli tak zwana książka o literaturze. „Czas Kult.” 1997 nr 2.
  • R. RŻANY: Chwilowe zachwianie perspektywy. „Fraza” 1997 nr 2.
  • L. SZARUGA: Jeszcze jeden tandem dzisiaj. „Opcje” 1997 nr 2.
  • P. ŚLIWIŃSKI: Ucieczka od literatury. „Res Publica Nowa” 1997 nr 12.
  • M. URBANOWSKI: „Brulion” i kompani. „Arcana” 1997 nr 4.
  • W.WANTUCH: Wodny świat trzydziestolatków. „Arkusz” 1997 nr 7.
  • M. CYRANOWICZ: Czas „bruLionu” – „Czas Kultury”. „Teksty Drugie” 1998 nr 5 [dot. także: R. Grupiński, I. Kiec: Niebawem spadnie błoto – czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej].
  • M. CYRANOWICZ: Zimna krew pielęgniarzy. „Tytuł” 1998 nr 2.
  • C. ZALEWSKI. Poezja 30-latków. Fascynacje i wątpliwości (wokół „Chwilowego zawieszenia broni”). „Nowy Wiek” 1998 nr 1.

Apokryf Agłai

  • M. CUBER: Fotele i demony. „Pogranicza” 2001 nr 3.
  • P. CZAPLIŃSKI: Sosnowski do czytania. „Polityka” 2001 nr 11.
  • R. OSTASZEWSKI: Figury jazdy obowiązkowej. „FA-art” 2001 nr 1/2.
  • M. WITKOWSKI: Jak czytać „Apokryf Agłai”. „Dekada Lit.” 2001 nr 7/8.
  • T. ZYGMUNT: Powieść dla wszystkich. „Opcje” 2001 nr 3/4.
  • A. MADALIŃSKI: Przyjemność prostoduszna, albo kicz w prozie Jerzego Sosnowskiego. „FA-art” 2002 nr 4 [dot. także: Wielościan].
  • M. OPOKA: Samotność z automatu. „Akcent” 2002 nr 1/2.
  • E. STEFANSKIJ: „Master i Margarita” M. Bulgakova i „Apokrif Aglai” E. Sosnovskogo skvoz’ prizmu èmocii stracha. „Zesz. Nauk. Uniw. Rzesz. Ser. Filol. Glottodydaktyka” 2011 z. 3 cz. 1.
  • J. ZAJĄC: Wampir i namiętny cyborg. Z psychoanalizy dwóch przypadków zauroczenia przez femme fatale. „Postscriptum Polonist.” 2014 nr 1 [dot. też: W. S. Reymont: Wampir].

Wielościan

  • A. BŁAŻYŃSKA: Powidoki. „FA-art” 2001 nr 4.
  • K. DUNIN: Święty Jeż od Wielościanu. „Res Publica Nowa” 2001 nr 11.
  • A. MADALIŃSKI: Przyjemność prostoduszna, albo kicz w prozie Jerzego Sosnowskiego. „FA-art” 2002 nr 4 [dot. także: Apokryf Agłai].
  • E. ZAMORSKA-PRZYŁUSKA: Wieloprzeszłość, wieloprawda, wielopole. „Studium” 2002 nr 2.
  • J. GIZELLA: Kostka Rubika. W tegoż: Pisarze i kopiści. Kr. 2003.
  • M. WARCHAŁ: Czego boją się dorośli ludzie? „Fraza” 2005 nr 3.
  • A. CZARKOWSKA: W poszukiwaniu utraconego Boga. O „Wielościanie” J. S. „Tekstualia” 2009 nr 2.
  • Zob. też Wywiady.

Linia nocna

  • P. CZAPLIŃSKI: Strategia ksenofoba. „Polityka” 2002 nr 19, przedr. w tegoż: Efekt bierności. Kr. 2004.
  • J. KLEJNOCKI: Morfeusz wzywa 997. „Borussia” 2002 nr 28, toż: „Studium” 2002 nr 5.
  • R. OSTASZEWSKI: Pachnie malizną. „Opcje” 2002 nr 4/5.
  • A. MADALIŃSKI: Cienka pozioma linia. „FA-art” 2003 nr 1/2.
  • Ł. JEŻYK: Wyśnić postmodernizm, zwątpić w postmodernizm. Wątpić. (Westchnąć). „Kresy” 2006 nr 3.

Prąd zatokowy

  • J. KLEJNOCKI: Prąd i wiry. „Polityka” 2003 nr 38.
  • M. PIETRZAK: Prąd środkowy. „FA-art” 2003 nr 3/4.
  • M. CUBER: Samotny jak palec. „Res Publica Nowa” 2004 nr 1.
  • M. TOMCZYK: Bezpieczna zatoka poetyki i niebezpieczny prąd myśli. „Studium” 2004 nr 1.
  • A. NĘCKA: Pragnienie drugiej szansy. „Śląsk” 2006 nr 6.

Ach

  • A. CIECHNOWSKA: Remanent myśli. „Lampa” 2005 nr 9.
  • M. CUBER: Pocieszający katechizm. „Twórczość” 2005 nr 8.
  • Ł. JEŻYK: Wdech. Wydech. „Topos” 2005 nr 4.
  • A. KAROŃ-OSTROWSKA: Niepokoje inteligenckiej duszy. „Więź” 2005 nr 12.
  • A. KOPIŃSKI: Księga trudnego powrotu. „Fronda” 2005 nr 37.
  • A. MADALIŃSKI: Na szlakach Boga. „Tyg. Powsz.” 2005 nr 21 dod. „Książ. w Tyg.”.
  • M. STRZELEC: Cóż za zAchwyt. „Tekstualia” 2005 nr 2.
  • J. ŻUCHOWSKI: Jak w tyglu. „Opcje” 2005 nr 3.
  • P. CZAPLIŃSKI: Katolicyzmu model sentymentalny. „Res Publica Nowa” 2006 nr 1.
  • M. CIELECKI: Żadnych łatwych pocieszeń. „W Drodze” 2007 nr 6.
  • E. SZYBOWICZ: (Nie)nowoczesny kanon. W tejże: Apokryfy w polskiej prozie współczesnej. Pozn. 2008 [dot. eseju: Mały Lebiediew].
  • D. URBAŃSKA: Dialog z milczącym Bogiem w esejach Jerzego Sosnowskiego. „Świat i Sł.” 2008 nr 2.
  • Zob. też Wywiady.

Tak to ten

  • P. CZAPLIŃSKI: Z narodowego undergroundu. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 249.
  • A. CZARKOWSKA: Ten, czyli kto? „FA-art” 2006 nr 4.
  • A. MADALIŃSKI: Na powierzchni istnienia i w środku. „Tyg. Powsz.” 2006 nr 47 dod. „Książ. w Tyg.”.
  • P. MAŁOCHLEB: Tak, tak, tam w lustrze to niestety ja. „Dekada Lit.” 2006 nr 5.
  • H. BORTNOWSKA: Ach, to ta! „Tyg. Powsz.” 2007 nr 8 dod. „Książ. w Tyg.”.
  • G. MARCHWIŃSKI: Jerzego Sosnowskiego „Tak to ten”. „Tekstualia” 2007 nr 3.
  • P. URBANIAK: RPG Sosnowskiego. „Twórczość” 2007 nr 2.
  • D. STRZESZEWSKI: Jerzy Sosnowski gra w lokalność z towarzyszeniem orkiestry i fałszujących solistów. „Tekstualia” 2008 nr 1 [w kontekście innych utworów J. Sosnowskiego].
  • Zob. też Ogólne.

Czekanie cudu

  • W. KUDYBA: Niepokój czytania. „Tyg. Powsz.” dod. „Książ. w Tyg.” 2009 nr 11.

Instalacja Idziego

  • Ł. SATURCZAK: Trudno nie wierzyć w nic. „Lampa” 2009 nr 11.
  • D. NOWACKI: Apokryf Idziego. „Tyg. Powsz.” 2009 nr 47.
  • A. MADALIŃSKI: Nie ma ucieczki od religii. „W Drodze” 2010 nr 4.
  • M. WOŁOWICZ: Efekt irytacji. „Czas Kult.” 2010 nr 1.
  • R. ZIORA: I ty zostaniesz Kierkegaardem. „FA-art” 2010 nr 1/2.
  • W. DAWIDOWSKI (OSA): Instalacja marzeń. „Więź” 2011 nr 2/3.
  • M. OŁDAKOWSKA-KUFLOWA: „Instalacja Idziego” Jerzego Sosnowskiego na tle nowej generacji powieści „katolickiej”. W: Sacrum na nowo poszukiwane. O literaturze polskiej po 1989 roku. Lubl. 2015.

Spotkamy się w Honolulu

  • A. MADALIŃSKI: Wiedzieć, wierzyć, kochać. „Znak” 2014 nr 9.
  • D. NOWACKI: On – 45 lat. Ona – przeszło 70. Ich historia – więcej niż romans. „Gaz. Wybor.” 2014 nr 99.
  • W. RUSINEK: Archeologia codzienności. „Twórczość” 2014 nr 8.
  • Ł. SATURCZAK: Żeby cię lepiej zjeść. „Więź” 2014 nr 2.
  • A. SOSNOWSKA: Niemożliwe. „W Drodze” 2014 nr 5.
  • W. RUSINEK:Polska Rzeczpospolita Codzienna. „FA-art” 2015 nr 1/2 [dot. też: I. Iwasiów: Bambino; E. Rylski: Obok Julii].
  • Zob. też Wywiady.

Wszystko zależy od przyimka

  • A. FIGA: Doskonała w polszczyźnie rozróba. „Rocz. Inst. Pol.-Ros.” 2014 nr 2.
  • M. MIŁAWSKA. „Pozn. Stud. Polonist. Ser. Językozn.” 2014 z. 2.

Co Bóg zrobił szympansom

Sen sów

  • K. BIEDRZYCKI: Sowa – mądry ptak. „Więź” 2016 nr 3.
  • J. BIELAWA: Czarodziejski Kołobrzeg. „Nowe Książ.” 2016 nr 9.
  • D. NOWACKI: Genetyczna życzliwość. „Gaz. Wybor.” 2016 nr 97.
  • W. RUSINEK: Afirmacje Jerzego Sosnowskiego. „Opcje” 2016 nr 3.
  • M. WAPIŃSKA: Każdy był w swoim Kołobrzegu. „Dz. Gaz. Prawna” 2016 nr 87 dod. „Kultura”.
  • R. WIŚNIEWSKI: Dream out loud. „Odra” 2016 nr 1.
  • A. SINKOWSKI: „A arbuz?”. „Twórczość” 2017 nr 1.
  • Zob. też Wywiady.

Fafarułej czyli Pastylki z pomarańczy

  • J. BIELAWA: Rzadko używany klawisz delete. „Nowe Książ.” 2017 nr 9.
  • D. NOWACKI: Kujon, a do tego ministrant. „Gaz. Wybor.” 2017 nr 95.