Andrzej BOROWSKI
ur. 1945
Historyk i teoretyk literatury.
Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)
BIOGRAM
Urodzony 11 listopada 1945 w Grybowie w Małopolsce, syn Eugeniusza Borowskiego, inżyniera, i Czesławy z domu Krwawicz, ekonomistki. W 1959-63 uczył się w II Liceum Ogólnokształcącym im. króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, po czym studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ); w 1968 uzyskał magisterium i został przyjęty na Studium Doktoranckie przy Instytucie Filologii Polskiej (IFP). Debiutował w 1962 esejem Technika a humanizm, opublikowanym w piśmie „Filomata” (nr 156), jego debiutem naukowym była recenzja książki B. Nadolskiego Ze studiów nad życiem literackim i kulturą umysłową na Pomorzu w XVI i XVII wieku, ogłoszona w „Ruchu Literackim” za 1969 rok (druk 1970, z. 6); artykuły, studia i recenzje ogłaszał w tym piśmie także w następnych latach (1969, 1980, 1986, 1987, 1997), został też członkiem jego komitetu redakcyjnego. Od 1970 był asystentem w Zakładzie Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej Instytutu Filologii Polskiej UJ. Prowadził zajęcia dydaktyczne na polonistycznych studiach stacjonarnych, zaocznych i podyplomowych oraz w Studium Retoryki UJ, a także przez kilka lat − w kolegiach nauczycielskich w Krakowie (Kolegium Towarzystwa św. Rodziny), w Krośnie i w Przemyślu, pozostających pod patronatem IFP UJ. W 1976 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Związki literackie i kulturalne polsko-niderlandzkie w XVI/XVII w., napisanej pod kierunkiem prof. Tadeusza Ulewicza i został adiunktem w IFP UJ. Od tegoż roku (do 2003) kierował pozawydziałowym Zakładem Bibliografii Polskiej im. K. Estreichera UJ. W 1979-80 był wykładowcą języka i literatury polskiej w seminarium slawistycznym uniwersytetu w Gandawie (Rijksuniversiteit Gent) i równocześnie wykładowcą literatury polskiej na Wydziale Filozoficznym i Literackim Katholieke Universiteit Leuven w Leuven w Belgii. Następnie miał wykłady i wystąpienia w Ruhr Universität w Bochum, Universität Zurich, Université de Bourgogne w Dijon, Institut Nationale des Langues et Civilisations Orientales w Paryżu oraz w Centre des Civilisation Polonaise Université Paris–Sorbonne IV, a także w Instytucie Slawistycznym w Bratysławie. Od 1974 prowadził stale do 1993 wykłady w ramach Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza dla uczniów i nauczycieli szkół średnich w kilku miastach Małopolski południowej, m.in. w Oświęcimiu, Wadowicach, Bielsku-Białej i Żywcu. W 1980 był członkiem-założycielem NSZZ „Solidarność” przy UJ, w 1980-81 przewodniczącym Związku przy Wydziale Filologicznym UJ. W 1983 i 1985 przebywał w Londynie na trzymiesięcznych stypendiach Fundacji Lanckorońskich w związku z pracą naukową w Instytucie Warburga. W 1988 uzyskał habilitację na podstawie książki Pojęcia i problem „renesansu północnego”. Przyczynek do geografii historycznoliterackiej humanizmu renesansowego północnego; w marcu 1989 otrzymał stanowisko docenta, a w październiku 1993 profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej Instytutu Filologii Polskiej UJ. W 1990 przebywał w Wiedniu na siedmiomiesięcznym stypendium w Institut für die Wissenschaften vom Menschen w związku z pracą nad przekładem książki E.R. Curtiusa Europäische Literatur und Lateinisches Mittelalter (wyd. 1996). W 1991 został dyrektorem Instytutu Polonistyki UJ, jednocześnie pełniąc obowiązki przewodniczącego Rady Instytutu. W 1993-2006 był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN i wchodził do jego Prezydium, a w 1993-2002 należał do Rady Naukowej IBLAN. Od 1993 wspólnie z Januszem S. Gruchałą redagował serię podręczników akademickich Lektury polonistyczne. Publikował artykuły w pismach „Znak” (1994, 1995, 1997, 1999, 2002), „Napis” (1997), „Miscellanea Łódzkie” (1999), „Nowa Polszczyzna” (1999), „Barok” (2000; także członek komitetu redakcyjnego), „Organon” (1999/2001). Od 1999 był Kierownikiem Katedry Historii Literatury Staropolskiej w Instytucie Polonistyki (od 2004 Wydział Polonistyki) UJ. W tymże roku podjął też pracę na stanowisku profesora zwyczajnego w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Tarnowie, a w 2002-05 na Uniwersytecie Warszawskim. W 1998-2011 był redaktorem naczelnym, a następnie pozostał członkiem redakcji półrocznika (obecnie rocznika) Wydziału Polonistyki UJ „Terminus”, poświęconego tradycji antycznej w kulturze wczesnonowożytnej, w którym zamieszczał też rozprawy i artykuły; publikował nadto m.in. w dwumiesięczniku „Alma Mater” (2001, 2003, 2006). W 1999-2000 przewodniczył Międzynarodowemu Naukowemu Komitetowi Studiów Polonistycznych, wyłonionemu przez I Międzynarodowy Zjazd Polonistów. Od 1999 wchodził w skład Komisji Historycznoliterackiej Krakowskiego Oddziału PAN, której w 2003-05 był przewodniczącym, i do Komisji Neolatynistycznej PAN, a także do Komisji Dziejów Odrodzenia i Reformacji PAN (od 2003). W 2000-15 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Akademii Artes Liberales (AAL) i pełnomocnika rektora UJ do jej spraw. Wszedł do Rady Naukowej Polskiego słownika biograficznego (w 2005), a także do komitetów redakcyjnych pism „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” (w 2010), „Bez Porównania” (w 2010) i „Studi Slavistici” (w 2011). W 2005 został członkiem korespondentem, w 2011 członkiem czynnym, a w 2013 wiceprezesem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). Przez wiele lat przewodniczył Komitetowi Okręgowemu Olimpiady Polonistycznej. W 2014 wszedł do Rady Wydawniczej Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Otrzymał nagrodę zespołową II stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1979), nagrodę Ministra Edukacji Narodowej III stopnia (1989) oraz w 1988-2009 dziewięciokrotnie nagrody Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odznaczony Srebrnym (1997) i Złotym (2001) Krzyżem Zasługi oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008).
W 1968 ożenił się z Barbarą Koźmińską, polonistką; ma dwie córki: Marię Borowską-Sobotkową, Joannę Borowską-Bagińską. Mieszka w Krakowie.
TWÓRCZOŚĆ
1. Pojęcia i problem „renesansu północnego”. Przyczynek do geografii historycznoliterackiej humanizmu renesansowego północnego. [Rozprawa habilitacyjna]. Kr.: UJ 1987, 151 s., powiel.
Zawartość: Renesans i północ (pojęcia i mity); Historia – topografia – geografia historycznoliteracka; Pojęcia przestrzenne i literaturoznawstwo; Limes imperii Romani a problem renesansu północnego; Problematyka filologiczna i filozoficzna humanizmu północnego.
Nagroda Ministra Edukacji Narodowej III stopnia w 1989.
2. Dwanaście bożych słów. [Rozmyślania religijne]. [Współaut.:] J.L. Konkowski, Z. Zarębianka. Kr.: Wydawn. Apostolstwa i Modlitwy; Księża Jezuici 1992, 93 s.
Trójgłos nt. dziesięciu przykazań Dekalogu oraz przykazań miłości Boga i bliźniego.
3. Renesans. [Podręcznik szkolny]. Wwa: WSiP 1992, 327 s. Bibl. „Polonistyki”. Wyd. nast. rozszerz. Kr.: WL 2002.
Tu A. Borowskiego: Odrodzenie – idea, pojęcie, okres; Humanizm – idea, pojęcie, prąd; Humanizm – Renesans – Reformacja, w wyd. 1 s. 9-133, w wyd. 2 s. 12-152.
4. Ojcze Nasz… [Komentarze religijne]. [Współaut.:] J.L Kontkowski, Z. Szymanek. Kr.: WAM 1993, 96 s. Wyd. nast. tamże 1999.
Tu A. Borowskiego: Ojcze nasz…; Który jesteś w niebie… święć się imię Twoje…; Przyjdź królestwo Twoje…; Bądź wola Twoja…; Chleba naszego powszedniego…; I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom…; I nie wódź nas na pokuszenie…, s. 6-10, 20-24, 31-35, 41-44, 53-57, 65-71, 79-81.
5. Powrót Europy. [Studia]. Kr.: Księg. Akad. 1999, 278 s.
Zawartość: Powrót Europy; Raptus Europae; Świadomość europejska a poczucie godności; Staropolska translatologia a formowanie świadomości europejskiej; O świadomości europejskiej Macieja Kazimierza Sarbiewskiego; Świadomość europejska jako problem komparatystyki literackiej.
6. Literatura polska i powszechna. Starożytność – Oświecenie. Podręcznik dla klasy 1 liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony. Kr.: WL 2002, 500 s.
7. Iter Polono-Belgo-Ollandicum. Cultural and literary relationships between the commonwealth of Poland and the Netherlands in the 16th and 17th centuries. Kr.: Księg. Akad. 2007, 216 s.
Zawartość: I. Polish-Netherlandish relationship: general problems and main ideas. – II. Iter Polono-Belgicum. – III. Iter Polono-Ollandicum.
Studia i artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych: W sprawie powiązań polsko-niderlandzkich w XVI-XVII wieku. O tragedii „Divus Stanislaus” Mikołaja Vernulaeusa i jej związku z „Historią” Kromera. „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1970 nr 245 z. 17 s. 83-96. – Sarmackie epitafium Justusa Lipsjusza. „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1972 nr 293 z. 24 s. 241-253. – Związki staropolskie z kulturą niderlandzką a problem „renesansu północnego”. „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1973 nr 323 z. 27 s. 57-72. – Bohater wypędzony. (Z motywów baroku polsko-holenderskiego). „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1975 nr 406 z. 33 s. 19-32. – Polska a Niderlandy. Związki i analogie kulturalne i literackie w dobie humanizmu, renesansu oraz Baroku). W: Literatura staropolska w kontekście europejskim. Wr. 1977 s. 233-252. – Barok. W: Historia literatury polskiej w zarysie. Wwa 1978 s. 98-151, toż w wyd. 2 1982, wyd. 3 zmien. i poszerz. Tamże 1983, wyd. 4 1984, wyd. 5 1985, wyd. 6 poszerz. 1989, przekł. słowac.: Dejiny polskej literatury. [Przeł.] J. Sedlak. Bratislava 1987 s. 82-128. – O przestrzeni literatury. W sprawie problemów przestrzennych życia literackiego doby staropolskiej. „Teksty” 1978 nr 6 s. 13-45. – Z zagadnień kompozycyjnych i stylistycznych polskiego baroku literackiego. „Rocz. Kom. Hist.-lit. PAN. Oddz. w Kr.” 1978 s. 3-36. – O literackich, artystycznych i ideowych wyznacznikach baroku. W: Literackie wizje i re-wizje. Wwa 1980 s. 38-46. – Les relations culturelles et littéraires entre la Pologne et les Pays–Bas Méridionnaux à l’epoque de la Renaissance et du Baroque. „Slavica Gandensia”, Gandawa 1982 t. 9 nr 2 s. 7-19. – Barok. W: Okresy literackie. Wwa 1983 s. 103-146 [nagroda zespołowa II stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1979]. Wyd. nast.: wyd. 2 1985, wyd. 3 1988, wyd. 4 1990, wyd. 5 zmien. i popraw. Kr. 1994, toż wyd. 6 1996, wyd. 7 1998. – „Rytmy” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jako autoportret liryczny. „Pam. Lit.” 1983 z. 3 s. 3-30. – Belgijsko-polskie związki literackie; Holendersko-polskie związki literackie; Maijer Willem Adrian; Ulewicz Tadeusz; Van Crugten Alain. W: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Wwa 1984 s. 59-60, 359-360, 626-627, 520, 536, wyd. 2 tamże 1985. – Biblia a literatura staropolska. W: Wpływ Biblii na literaturę polską. Kr. 1985 s. 55-73. – Jan Kochanowski en de Gouden Eeuw van Vlaanderen. W: Handelingen van het Internationaal Colloquium. Nederlands-Poolse Kulturele Ontmoetingen”. Gent 1985 s. 97-103. – Literatur zur Zeit der Jagiellonen. W: Polen in Zeitalter der Jagiellonen 1386-1572. Wien 1986 s. 86-96. – Der Raum der Polnischen Renaissance und Barocliteratur. „Slavica Gandensia”, Gandawa 1986 t. 13 s. 249-255. – „I tam gdzie wschodzi i gdzie słońce padnie…”. „Rocz. Komis. Hist.-lit. PAN. Oddz. W Kr.” 1987 s. 133-139 [dot. tytułu powieści Cz. Miłosza „Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada”]. – Les „Sarmates” ou la préhistoire du messianisme polonais. W: Messianisme et slavophilie. Cracovie 1987 s. 7-20. – Twórczość Mikołaja Reja na tle problematyki renesansu północnego, „Stud. Kiel.” 1987 nr 3 s. 35-49. – „Wiek złoty” powiązań polsko-belgijskich. W: Belgia – Polska. Bilans i perspektywy badawcze. Lubl. 1988 s. 29-43; przekł. niderl.: De „gouden eeuw” en de Pools-Belgische betrekkingen. [Przeł.] F. Jong. W: België – Polen. Lubl. 1988 s. 29-46; przekł. franc: La Pologne et les Pays-Bas méridionnaux au „Siècle d’or”. W: Belgique – Pologne. Lubl. 1988 s. 27-48. – O trwodze, rozpaczy i nadziei w „Trenach” Jana Kochanowskiego. W: Jan Kochanowski. Interpretacje. Kr. 1989 s. 166-177. – Un barbare plein de dignité. W: Le Baroque en Pologne et en Europe. Paris 1990 s. 291-315. – Niderlandy a Polska; Lipsjanizm. W: Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze, Renesans, Barok). Wr. 1990 s. 384-386, 502-504. – Aleksander Brueckner als Komparatist. W: Aleksander Brueckner. Ein polnischer Slavist in Berlin. Wiesbaden 1991 s. 83-95. – Karol Estreicher młodszy i „Bibliografia polska” (1906-1984). W: Z warsztatu bibliografa. Wwa 1991 s. 37-49. – Wymowa sejmowa w Polsce w latach 1550-1584. W: Cracovia litterarum. Kultura umysłowa i literacka Krakowa i Małopolski w dobie Renesansu. Kr. 1991 s. 415-428 [dot. retoryki mów sejmowych]. – Daniel Naborowski „Wiersze wybrane”. W: Lektury polonistyczne. Średniowiecze, Renesans, Barok. T. 1. Kr. 1992 s. 275-292, wyd. nast. tamże: wyd. 2 1994, wyd. 3 1995, wyd. 4 1997. – Ernst Robert Curtius i łacińskie podstawy literatury europejskie. „Filomata” 1992 nr 407 s. 22-33. – Pomiędzy „Germanią” a „Scytią”, czyli jeszcze o micie „porwanej Europy”. „Ruch Lit.” 1992 z. 5 s. 451-460. – Profesor Tadeusz Ulewicz, czyli o pocieszeniu, które przynosi filologia. „Ruch Lit.” 1992 z. 5 s. 593-599, toż „Stud. Kiel.” 1992 nr 3 (75) s. 53-63. – Twórczość literacka w Krakowie sarmackim. W: Kraków sarmacki. Kr. 1992 s. 39-52. – [Hasła dot. literatury polskiej doby Renesansu w:] Lettres européennes. Histoire de la litterature européenne. Paris 1992. – Między Wschodem a Zachodem czyli „genius loci” polskiego baroku literackiego. W: Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku. Kr. 1992 s. 9-18. – Renesans a humanizm jezuicki. W: Jezuici a kultura polska. Kraków 1993 s. 27-40. – Stanisław Żółkiewski „Początek i progres wojny moskiewskiej”. W: Lektury polonistyczne. Średniowiecze, renesans, barok. T. 2. Kr. 1993 s. 197-230, wyd. nast. tamże: wyd. 2 1994, wyd. 3 1995, wyd. 4 1997. – Literatura, teatr i muzyka w Polsce XVII wieku. W: Sztuka XVII wieku w Polsce. Warszawa 1994 s. 63-72. – Tendencje metodologiczne w najnowszych badaniach nad literaturą staropolską. „Teksty Drugie” 1994 nr 3 s. 78-83. – Twórczość Aleksandra Fredry a sarmatyzm. W: Z życia i twórczości Aleksandra Fredry. Przemyśl 1994 s. 75-86. – [Udział w dyskusji:] Sarmatyzm a barok – porządkowanie pojęć. Do druku podała M. Elżanowska. „Ogród” 1994 nr 4 s. 48-107. ‒ Literarische und kulturelle Kontakte zwischen den Niederlanden und Polen in der Zeit der Renaissance (16.-17. Jahrhundert). Tł. U. Friesner. W: Der Niederlaendische Sprachraum und Mitteleuropa. Köln, Wien 1995 s. 74-81. – Obecność Sarbiewskiego w literaturze europejskiej. W: Nauka z poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Wwa 1995 s. 189-204. – Związki kulturalno-literackie miedzy Polską a Niderlandami w XVI-XVII w. a formowanie się nowożytnej europejskiej kultury literackiej. W: Niderlandyzm w sztuce polskiej. Wwa 1995 s. 25-36. – Co nam dzisiaj po Baroku? „Znak” 1995 nr 482 s. 4-9. – Fra „Germania” e „Scythia”. Il mito dell’Europa e del paese „Sarmatico” della nobiltà polacca. W: La nascità dell’Europa. Firenze 1995 s. 299-311. – Europe and European consciousness in Johannes Dantiscus [J. Dantyszek] writings. W: Polish Ambassador and Humanist. Brussels 1996 s. 17-26. – Kultura literacka ziemi krośnieńskiej w dobie staropolskiej. W: Ziemia krośnieńska w kulturze polskiej. Kraków 1996 s. 11-17. – Literatura Renesansu. W: Wiedza o literaturze i edukacja. Wwa 1996 s. 177-190. – Pasek. Polonais [biografia i wybór z „Pamiętników”]; Lubomirski. Latin-Polonais. W: Patrimoine Littéraire Européen, 8. Avénement de l’équilibre européen 1616-1720. Paris, Bruxelles 1996 s. 865-872; 888-899. – Średniowiecze; Odrodzenie; Barok; Oświecenie. [Hasła encyklopedyczne w:] Encyklopedia Polski. Kraków 1996 s. 38, 455-6, 478, 675-6. – Kaznodzieja jako retor. W: Sługa Słowa. Kr. 1997 s. 181-192. – O wykształceniu humanistycznym duchownych. „Życie Duchowe” 1997 nr 11 s. 37-55, przedr. w: „Ateneum Kapłańskie” 1998 t. 131 z. 2/3 s. 165-176. – O „Panoramie polskiej poezji barokowej” Backvisa. „Ruch Lit.” 1997 z. 4 s. 509-514. – Poezja nagrobków. „Napis” ser. 3 1997 s. 195-200. – Sarmatyzm – świadomość narodowa i świadomość europejska. W: Polska i Węgry w kulturze i cywilizacji europejskiej. Kr. 1997 s. 169-180. – Sarmatyzm w dawnej i współczesnej świadomości narodowej Polaków. (Sarmatism in historical and contemporary Polish national awareness). W: Narodowy i ponadnarodowy charakter literatury. Kr. 1997 s. 27-40. – Błazen jako prawodawca czyli o „Statucie” Jana Dzwonowskiego. W: Statut Jana Dzwonowskiego to jest artykuły prawne jako sądzić łotry i kuglarze jawne. Kr. 1998 s. 33-39. – Bracia Czechowie a Sarmatyzm. Polsko-czeskie sąsiedztwo literackie. W: Czechy i Polska na szlakach ich kulturalnego rozwoju. Kr. 1998 s. 83-92. – Cesare Ripa, czyli muzeum wyobraźni. W: C. Ripa: Ikonologia. Kr. 1998 s. 5-15. – Co to jest inteligencja? W: Inteligencja południowo-wschodnich ziem polskich. Kr. 1998 s. 11-20. – Średniowiecze, Odrodzenie, Barok i Oświecenie. „Rocz. Pol. Tow. Nauk. na Obczyźnie” t. 42: 1998/1999 s. 93-99. ‒ Commento all’edizione. [Posłowie w:] F. Petrarca: Sonety do Laury. Canzoniere. Kr. 1998 s. 212-223. – Bene meriti. W: K. Grzybowska: Estreicherowie. Kr. 1999 s. 272-315. – General theory of translation in old Polish literary culture. W: Traduzione e rielaborazione nelle letterature di Polonia, Ucraina e Russia XVI-XVIII secolo. Alessandria 1999 s. 23-38. – Justus Lipsius and Classical Tradition in Poland. W: Iustus Lipsius – Europae Lumen et columen. Leuven 1999 s. 1-16, odb. – Die Literatur des Barock. W: Polnische Literatur. Annäherungen. Eine illustrierte Literaturgeschichte in Epochen. Krakau-Oldenburg 1999 s. 53-82. – Rozpoznając twarz Ojca. „Znak” 1999 nr 12 s. 151-158 [dot.: S.M. de Vries: Obrzędy i symbole Żydów]. –Terminus. „Terminus” 1999 z. 1 s. 11-18 [o programie naukowym pisma]. – Uwagi na temat Centonu i jego oddziaływania na polski list humanistyczny. W: Plurilinguismo letterario in Ucraina, Polonia e Russia tra XVI e XVIII secolo. Varsavia – Roma 1999 s. 15-21. – Sebastian Fabian Klonowic; Jan Kochanowski; The Łaski Family; Stanisław Orzechowski; Piotr Skarga; Szymon Szymonowicz. [Hasła w:] The Encyclopedia of the Renaissance. New York 1999. – Erycius Puteanus and the Polish literary culture of the 17th century. „Humanistica Lovaniensia” 2000 vol. XLIX s. 193-200. – O Baroku północnym. „Barok” 2000 nr 1 s. 11-20. – Polonistyka za granicą. W: Polono-hungarica. Budapest 2000 s. 23-30. – Stanisław Łempicki (1886-1947). W: Uniwersytet Jagielloński. Złota księga Wydziału Filologicznego. Kr. 2000 s. 335-342. – Święci w literaturze polskiej. W: Kanonizacje a nowa ewangelizacja. Kr. 2000 s. 129-135. – Claude Backvis. Przeł. z pol. na ang. Z. Nierada. „Organon” 1999/2001 nr 28/30 s. 5-18. – Cierpieć po ludzku czyli jeszcze o „Trenach”. W: Lektury polonistyczne. Jan Kochanowski. Kr. 2001 s. 9-16. – Sarmaci w Europie – Europa w Sarmacji. „Alma Mater” 2001 nr 35 s. 20-25, przedr. rozszerz. w: Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego za rok akademicki 2001/2002. Kr. 2004 s. 31-43 [wykład inauguracyjny wygł. 1 X 2001 r. w UJ]. – Kobieta; Literatura a sarmatyzm; Sarmatyzm. [Hasła w:] Słownik sarmatyzmu. Kr.: WL 2001, s. 81-83; 103-105; 175-179. – Postać Wincentego Kadłubka w piśmiennictwie hagiograficznym (przegląd problematyki). W: Mistrz Wincenty Kadłubek. Kr. 2001 s. 86-92. – Renesans – humanizm – reformacja. W: Spotkania nie tylko literackie. Wwa 2001 s. 40-59. – The Estreichers’ „Polish Bibliography” from the perspective of the century coming to a close. „Polish Libraries Today” 2001 s. 41-46. – „Lotne słonie” i „świata konie”, czyli o granicach wyobraźni „czytelnika barokowego”. W: Dzieło literackie i książka w kulturze. Katow. 2002 s. 293-298. – Mojemu mistrzowi. „Terminus” 2002 z. 1 s. 13-15 [dot. T. Ulewicza]. – Nowoczesny Sarmata. W: Jan Błoński i literatura XX wieku. Kr. 2002 s. 9-16. – Wiedza o literaturze dawnej jako wiedza o scalaniu się Europy. „Nauka” 2002 nr 2 s. 125-135. – Humanitas i retoryka Andrzeja Frycza Modrzewskiego. „Państ. i Społ.” 2003 nr 3 s. 33-39. – Literature. The Middle Ages, Renaissance, Baroque and Enlightenment. W: The Polish cultural and scientific heritage at the dawn of the third millenium. London 2003 s. 280-288. – O „Bibliografii polskiej” Estreicherów dzisiaj. „Rocz. Bibl. Nar.” 2003 t. 35 s. 253-260. – Polska i Niderlandy w Europie – pierwsze stulecia współobecności w Europie i początki wzajemnych powiązań kulturalnoliterackich. W: Ambasada Królestwa Niderlandów w Warszawie. [Katalog wystawy]. Wr. 2003 s. 8-14. – Staropolska „książka dla wszystkich”, czyli „Żywoty świętych” ks. Piotra Skargi SJ. W: Retoryka a tekst literacki. T. 1. Kr. 2003 s. 53-79. – Belgijski humanista Claude Backvis (1910-1998). „Twórczość” 2004 nr 2/3 s. 161-173. – Hagiografia staropolska i problemy jej oddziaływania we współczesnej kulturze religijnej. W: Cracovia sacra – krakowscy święci i błogosławieni przełomu XIX i XX wieku. Kr. 2004 s. 29-43. – Henryk Barycz o Baroku. W: Henryk Barycz 1901-1994. Materiały z posiedzenia naukowego PAU w dniu 22 czerwca 2001 r. „W służbie nauki” 2004 nr 9 s. 19-25. – Europejskość jako problem historyka idei. W: Spotkania Klubu Historii Idei 1996-2004. Kr. 2005 s. 25-28. ‒ Każdy jest bohaterem psychomachii, czyli o moralitecie. W: Wielki teatr świata. Cz. 2. Wwa 2005 s. 38-47. – Mikołaj Rej – écrivain polonais de la renaissance et notre contemporain. Przeł. M. Gawron-Zamorska. „Terminus” 2005 z. 1/2 s. 95-113. – Motywy karmelitańskie w literaturze polskiej. W: Cztery wieki karmelitów bosych w Polsce 1605-2005. Kr. 2005 s. 231-244. – Pan Dyrektor Tomasz Weiss. W: Dobra pamięć. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Tomaszowi Weissowi […]. Kr. 2005 s. 13-24. – Petrarka jako wychowawca. W: Petrarca a jedność kultury europejskiej. Petrarca a l’unità della cultura europea. Warszawa 2005 s. 109-117. – Poeta metafizyczny – a to kto? W: Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia. Katow. 2005 s. 204-211. – Tożsamość polska i wielokulturowość jako problem edukacji polonistycznej. W: Polonistyka w przebudowie. T. 2. Kr. 2005 s. 172-186. – Autorytet społeczny humanistyki – autorytet inteligencji. W: Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie. Wwa 2006 s. 24-31. – Monstra oswojone, czyli o staropolskiej teratologii literackiej. W: Literatura. Historia. Dziedzictwo. Wwa 2006 s. 40-45. – Renesans i Humanizm z polskiej perspektywy; Umanesimo e Rinascimenta dalla prospettiva polacca. W: „Umanesimo latino in Polonia. Humanizm łaciński w Polsce. Treviso 2006 s. 47-54; 55-62. ‒ Tożsamość a pogranicze kulturowe. „Terminus” 2006 z. 2. –Tropami karmelitów bosych w dawnej literaturze polskiej. „Alma Mater” 2006 nr 78 s. 27-32. – „Bo są Polacy, którzy sprawiają, że się czuję dumny z tego narodu”. W: S. Mrożek – W. Skalmowski: Listy 1970-2003. Kr. 2007 s. 5-22. – Il ritorno dell’Europa. Sarmatismo e messianismo come forme della coscienza nazionale ed europea dei Polacchi. W: La Polonia tra identità nazionale e appartenenza europea. Roma 2007 s. 99-117. – Julian Klaczko wobec współczesnych studiów nad Renesansem. W: Julian Klaczko (1825-1906). Krytyk literacki – pisarz polityczny – badacz sztuki (członek Polskiej Akademii Umiejętności od 1872). Kr. 2007 s. 52-63. – Vicissitudo albo zmienność rzeczy. W: Rzeczy minionych pamięć. Kr. 2007 s. 87-100. – O renesansowej Filautii. W: Oblicza Narcyza. Obecność autora w dziele. Kr. 2008 s. 23-43. – „In psalmum quinquagesimum paraphrasis Stanislai Hosii carmine conscripta, czyli o duchowości jako problemie dla literaturoznawcy. W: Misterium et verbum. Duchowość chrześcijańska w literaturze polskiego Baroku. Kr. 2008 s. 43-55. – Humanizm jako przedmiot współczesnej humanistyki. W: Humanizm. Historie pojęcia. Wwa 2009 s. 101-148. – Aleksander Brückner (1856–1939). W: Nieśmiertelni. Krypta zasłużonych na Skałce. Kr., 2010 s. 401-424. – Ciężka Prozerpina, zła Persefona… W: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości. Kr. 2010 s. 31-42. – „Darń kazał lęgnąć, a druh kazał myślić”. W: W świecie myśli i wartości. Kr. 2010 s. 45-48. – Humanizm po humanizmie. „Kwart. Filozof.” 2010 z. 2 s. 123-131. – Kapłan i kapłaństwo w kręgu tematów literackich. „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 2010 nr 3 s. 249-261. – Psalm jako elegia. W: Via pulchritudinis. Wątki biblijne w literaturze i kulturze polskiej. Kr. 2010 s. 85-94. – Tożsamość kulturowa jako przedmiot studiów polonistycznych za granicą. W: Polonistyka bez granic. T. 1. Kr. 2010 s. 95-103. – Humanism: Histories of an idea. W: Humanism in Polish culture. Frankfurt am Main 2011 s. 43-58. – Ksiądz Piotr Skarga SJ – vir bonus dicendi peritus. „Rocz. PAU” 2011/2012 s. 226-239. – Stanisław Tarnowski o Renesansie i humanizmie. W: Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866-1914). Kr. 2011 s. 165-176. ‒ „Mare Mediterraneum” jako pojęcie kulturowe. W: Czy Polska leży nad Morzem Śródziemnym = „Mare Mediterraneum” as a cultural concept. W: Does Poland lie on the Mediterranean? Kr. 2012 s. 82-107. – Still humanism, or already post-humanism? Problems of practical education. W: The Humanities today and the idea of interdisciplinary studies. Wwa 2011 s. 63-72. – Tadeusz Ulewicz (4 VIII 1917- 5 V 2012), „Rocz. PAU” 2011/2012 s. 309-313. – Między staropolszczyzną a Oświeceniem. W: Byle w ludziach światło było… Kr. 2012 s. 23-34. – Giovanni Paolo II e la rhetorica. W: Sfida di Giovanni Paolo II per l’uomo del XXI secolo. Cracovia 2013 s. 233-240. – Jan Paweł II i dialog międzykulturowy. W: Idea dialogu w myśli Jana Pawła II. Kr. 2013 s. 33-42. – Tekst, miłość i pieniądze. W: Przyszłość polonistyki. Kat. 2013 s. 243-248. ‒ Jan Paweł II i retoryka. W: Przesłąnie Jana Pawła II na XXI wiek. Kr. 2014 s. 99-106. ‒ Major currents in the Renaissance and humanism studies in Poland over the last fifty years. W: Renaissance and humanism from the Central-East European point of view. Kr. 2014 s. 101-115. – Od konsekracji do uczty. W: Kartka z kalendarza dziejów Uniwersyteckiej Kolegiaty św. Anny w Krakowie. Kr. 2014 s. 66-76. ‒ Paideia – dole i niedole cnoty. W: Olimp – ideał, doskonałość, absolut. Kr. 2014 s. 75-84. ‒ Pius vates. „Tematy i Konteksty” 2014 s. 22-31. – Genus humilis. Popularność, ludowość, pospolitość. W: Widnokręgi literatury, wielogłosy krytyki. Kr. 2015 s. 65-74. – O mistrzostwie w dydaktyce akademickiej. W: Nauczyciel akademicki: etos i warsztat. Piaseczno 2016 s. 89-98. – Komisja Bibliograficzna Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. W: Towarzystwo Naukowe Krakowskie. Komisja Bibliograficzna. Kr. 2016 s. 101-109. – Humanizm i Reformacja. Humanism and the Reformations. „Tarnowskie Colloquia Nauk.” 2017 nr 1 s. 9-20.
Przekłady
1. S.Ph. M. de Vries: Obrzędy i symbole Żydów. Przeł. z niderl. i oprac.: A. Borowski. Kr.: Wydawn. WAM Księży Jezuitów 1999, 427 s. + 60 nlb.
2. Chamisza Chumsze Tora ‒ Chumasz Pardes Lauder. Przekład Pięcioksięgu z języka hebrajskiego opatrzony wyborem komentarzy Rabinów oraz hebrajski tekst komentarza Rasziego z punktacją samogłoskową i Haftary z błogosławieństwami. Oprac. pod kierownictwem rabina S. Pecarica. […] Kr.: The Ronald S. Lauder Foundation
Tekst w jęz. pol. i hebr.
Księga pierwsza Bereszit [Rodzaju]. Tłum. [z ang.] Haftary: A. Borowski, S. Pecaric. 2001 s. 326-372. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2002, wyd. 3 2003, wyd. 4 2006, wyd. 5 2009, wyd. 6 2012.
Księga druga Szemot [Wyjścia]. Tłum. [z ang.] Haftary: A. Borowski, S. Pecaric. 2003 s. 452-492. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2003, wyd. 3 2006, wyd. 4 2009.
Księga trzecia Wajikra [ Kapłańska]. Tłum. [z ang.] Haftary A. Borowski 2005 s. 366-408. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2006, wyd. 3 2009.
Księga czwarta Bemidbar [Liczb]. Tłum. [z ang.] Haftary A. Borowski 2005 s. 396-440. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2007, wyd. 3 2009, wyd. 4 2012.
Księga piąta Dewarim [Powtórzonego Prawa]. Tłum. [z ang.] Haftary A. Borowski, S. Pecaric 2006 s. 414-454. Wyd. 2 2009.
3. M.Ch. Luzzato: Ścieżka sprawiedliwych. Edycja Awrami Malhona. Przeł. z ang. A. Borowski. Konsultacja nauk. i porównanie tłum. z oryg. S. Pecaric. Red. S. Pecaric, E. Gordon, L. Kośka. Kr.: Stow. Pardes; Fundacja Rolanda S. Laudera 2005, 319 s.
Zob. też Prace redakcyjne poz. 5.
Prace edytorskie i redakcyjne
1. Teksty filozoficzne. Materiały pomocnicze dla nauczycieli polonistów. Cz. 1. Wybór i komentarz: A. Borowski. Bielsko-Biała: Inst. Kształcenia Nauczycieli im. W. Spasowskiego 1987, 63 s.
2. Średniowiecze, Renesans, Barok. [Podręcznik akademicki]. Pod red. A. Borowskiego i J.S. Gruchały. Przedm.: A. Borowski. Kr.: Universitas. Lektury polonistyczne. Ser. I.
T. 1. 1992, 319 s. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1994, [wyd. 3] 1995, [wyd. 4] 1997, [wyd. 5] 2002.
T. 2. 1993, 316 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1997, wyd. 3 1998.
3. M. Bocian: Leksykon postaci biblijnych. Ich dalsze losy w judaizmie, chrześcijaństwie, islamie oraz w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych. Przekł. z niem. J. Zychowicz. Uzupełnienia do wyd. pol.: A. Borowski, M. Pokorska, P. Poźniak. Kr.: Znak 1995, 527 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 1 dodruk 1996, wyd. 2 1998, wyd. 2 dodruk 2000.
4. Oświecenie, Romantyzm. [Podręcznik akademicki]. T. 1. Pod red.: A. Borowskiego i J.S. Gruchały. Kr.: Universitas 1996, 334 s. Lektury polonistyczne. Wyd. 2 tamże 1997.
5. E.R. Curtius: Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Przeł. i oprac.: A. Borowski. Wyd. 2 [!]. Kr.: Universitas 1997, 688 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 popraw.: Przeł. i oprac. A. Borowski. Przekł. tekstów dokonali M. Gibińska-Marzec i in. 2005, wyd. 3 2009.
6. Statut Jana Dzwonkowskiego to jest Artykuły prawne, jako sądzić łotry i kuglarze jawne. Transkrypcja tekstu, oprac. i posł.: A. Borowski. Kr.: Collegium Columbinum 1998, 30 s. Bibl. Tradycji Lit., 14.
7. S. Żółkiewski: Początek i progres wojny moskiewskiej. Wstęp i oprac.: A. Borowski. Kr.: Universitas 1998, 118 s. Wyd. nast. tamże 2009.
8. K. Estreicher: Bibliografia polska. Cz. 3. Obejmująca druki stuleci XV-XVIII w układzie abecadłowym. Część 3 t. 23 [z. 2]. Literatura Z-Zazdrość. Zespół red.: A. Borowski (przewodniczący) i in. Do druku przygot. Z. Orczykowa. Kr.: Wydawn. UJ; Zakład Bibliografii Pol. im. K. Estreichera 2000s. 245-462.
9. Słownik sarmatyzmu. Idee, pojęcia, symbole. Pod red. i ze wstępem A. Borowskiego. Autorzy haseł: A. Borowski i in. Kr.: WL 2001, 255 s.
10. Rzeczy minionych pamięć. Studia dedykowane profesorowi Tadeuszowi Ulewiczowi w 90. rocznicę urodzin. Pod red. A. Borowskiego i J. Niedźwiedzia. Kr.: Księg. Akad. 2007, 643 s.
11. Humanizm. Historie pojęcia. Red. nauk.: A. Borowski. Wwa: Neriton 2009, 535 s. Humanizm Polski.
12. Wiara i nauka. Nagrodzone i wyróżnione prace konkursowe. IV Dni Jana Pawła II. Pod. red. i ze wstępem A. Borowskiego. Kr.: Wydawn. UJ 2009, 262 s.
13. Godność. Nagrodzone i wyróżnione prace konkursowe. VI Dni Jana Pawła II. Kraków 2011, 360 s.
Zob. też Przekłady poz. 1.
OPRACOWANIA (wybór)
Ank. 2013.
Wywiady: Sposób na życie. Z prof. Jadwigą Puzyniną (językoznawcą), prof. Barbarą Skargą (filozofem) i prof. Andrzejem Borowskim (historykiem literatury) rozmawia A. Karoń-Ostrowska. „Więź” 2001 nr 1; Rozmowa na temat żydowskiego tłumaczenia Księgi „Bereszit” z udziałem Andrzeja Borowskiego, Janusza Daneckiego, Ireneusza Kani, o. Jana A. Kłoczowskiego, Czesława Miłosza, rabina Sachy Pecarica i Jana Woleńskiego. „Znak” 2002 nr 565; Kicz kaznodziejski zagraża każdemu księdzu. Rozm. T. Opaliński. „Prz. Homiletyczny” 2004; O narracji, melosie i herosach. „Bez Porównania” 2005 nr 1; Badania nad Odrodzeniem w krakowskim środowisku naukowym. „Pr. Komis. Hist. Nauki” 2009 t. 9 s. 91-108 [dyskusja po referacie A. Borowskiego z udziałem: A. Kobosa, K. Targosz, K. Grotowskiego, J. Dybca, J. Maślanki]; O problemach współczesnej komparatystyki literackiej rozmawiają Maria Korytowska, Marta Skwara, Olga Płaszczewska, Bogusław Bakuła, Tomasz Bilczewski, Andrzej Borowski, Andrzej Hejmej i Tadeusz Sławek. „Wielogłos” 2010 nr 7/8; „Humanitas” jako projekt społeczeństwa kulturowego. W: A.M. Kobos: Po drogach uczonych. Z członkami Polskiej Akademii Umiejętności rozm. … Kr. 2012.
Bibliografia prac A. Borowskiego. Oprac. J. Koryl. Konsultacja: M. Czerenkiewicz. W: Literatura renesansowa w Polsce i Europie. Kr. 2016 s. 25-48.
Ogólne:
S. KIEDROŃ: Professor Andrzej Borowski – Spiritus Litterarum. „Werkwinkel” 2015 nr 2.
Literatura renesansowa w Polsce i Europie. Studia dedykowane profesorowi Andrzejowi Borowskiemu. Red. J. Niedźwiedź. Kr.: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego 2016, 604 s.
Powrót Europy
A. GORZKOWSKI. „Ruch Lit.” 2000 z. 1.
G. RAUBO: Europejskie aspekty staropolszczyzny. „Pozn. St. Polonist. Ser. Lit.” t. 7: 2000.
Literatura polska i powszechna
D. ROTT. „Pr. Kom. do Oceny Podręczników Szkolnych” t. 4. Kr. 2006.
A. GORZKOWSKI. Tamże.
Iter Polono-Belgo-Ollandicum (poz. 7): R. SZMYTKA. „Ruch Lit.” 2008.
S. KIEDROŃ. „Eos” 2009 [cz.] 1.
A. SIKORA. „Werkwinkel” 2009 nr 1.
Słownik sarmatyzmu
: B. MACHNIK: Sarmatyzm w pigułce. „Forum Akademickie” 2001 nr 12.
J. TAZBIR. „Nowe Książ.” 2001 nr 6.
D. CHEMPEREK. „Teksty Drugie” 2003 nr 1.
Księga pierwsza Bereszit
Księga Początku. Rozmowa na temat żydowskiego tłumaczenia Księgi Bereszit z udziałem: Andrzeja Borowskiego, Janusza Daneckiego, Ireneusza Kani, o. Jana A. Kłoczowskiego, Czesława Miłosza, rabina Sachy Pecarica i Jana Woleńskiego. „Znak” 2002 nr 565.
