NPLP
\
Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
\
L-Ł
\
Antoni LIBERA

Antoni LIBERA
Autorka hasła: Maria Kotowska-Kachel

Antoni LIBERA
Autorka hasła: Maria Kotowska-Kachel

ur. 1949

Pełna forma nazwiska: Libin-Libera.

Pseud.: Andrzej Lieder; Andrzej Rolicz; Jakub Braun; Jerzy Rolicz; Jerzy Rybak.

Prozaik, tłumacz, krytyk literacki i teatralny, reżyser.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 19 kwietnia 1949 w Warszawie; syn Zdzisława Libin-Libery, historyka literatury, profesora Uniwersytetu Warszawskiego (UW), i Heleny ze Żmijewskich, nauczycielki łaciny i historii starożytnej. Dzieciństwo spędził w Warszawie. Ukończył Podstawową Szkołę Muzyczną im. K. Szymanowskiego oraz XXII Liceum Ogólnokształcące im. J. Marti; maturę zdał w 1967. Następnie studiował polonistykę na UW; magisterium otrzymał w 1972. Debiutował w 1969 artykułem na temat powieści Miazga J. Andrzejewskiego pt. Czy miazga tylko zostanie, czy diament?, opublikowanym na łamach tygodnika „Współczesność” (nr 19). W 1972 ogłosił w „Twórczości” (nr 5) przekład fragmentów prozy S. Becketta pt. Jak jest; Dzyń; Wyludniacz, rozpoczynając pracę nad twórczością dramatopisarza jako tłumacz i komentator, a z czasem także jako badacz i reżyser. Z miesięcznikiem tym nawiązał stałą współpracę; publikując w 1971-82 liczne artykuły, recenzje i tłumaczenia. Brał udział w opozycyjnym życiu politycznym; m.in. redagował pierwsze numery, wydawanego poza oficjalnym obiegiem, „Biuletynu Informacyjnego «KOR»”. Współpracował okazjonalnie z paryską „Kulturą” (podp. także: Andrzej Rolicz, Jerzy Rolicz, Jerzy Rybak). Jako reżyser debiutował w 1980 w Teatrze Nowym w Poznaniu inscenizacją sztuk S. Becketta pt. Nie ja i Tamtym razem; w następnych latach reżyserował dramaty tego autora w różnych miastach Polski i w Teatrze Telewizji. W 1984 uzyskał doktorat w Instytucie Badań Literackich PAN na podstawie pracy pt. Kosmologia Becketta. Studia o wybranych dramatach i tekstach prozą (promotor prof. Alina Brodzka). W tymże roku został członkiem Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (STP) i amerykańskiego Samuel Beckett Society. W 1988-93 współredagował dwumiesięcznik „Puls” (do 1990 wydawany w Londynie; tu także podp. Jakub Braun). Publikował również pod pseudonimem Andrzej Lieder w ukazujących się w Paryżu „Zeszytach Literackich” i w londyńskim „Aneksie”. W 1989 za przekład Dzieł dramatycznych Becketta otrzymał nagrodę specjalną STP. W tymże roku wstąpił do SPP. W 1989-91 reżyserował sztuki Becketta w Anglii (Leicester, Londyn) i w Irlandii (Dublin). W 1991-93 był redaktorem Wydawnictwa Puls Publications z siedzibą w Londynie. Kontynuował działalność reżyserską w teatrach krajowych i poza granicami Polski oraz na międzynarodowych festiwalach teatralnych. W 1993 przebywał w Stanach Zjednoczonych na stypendium International Writing Program na University of Iowa. W 1996-2001 pełnił obowiązki kierownika literackiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. W 1998 opublikował powieść Madame, wielokrotnie nagrodzoną. W 1999 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 2001-03 ogłaszał (wspólnie z Agatą Bielik-Robson) w „Przeglądzie Politycznym” cykl pt. Rozmowy warszawskie. W 2013 został powołany do Rady Programowej przy Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. W 2005 za całokształt twórczości literackiej i teatralnej otrzymał nagrodę Pierścień Mędrców Betlejemskich przyznawaną przez Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Poznańskiej, a w 2017 Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011) i francuskim L’Ordre des Arts et des Lettres (2015).

W 1984 ożenił się z Elżbietą Jasińską, anglistką, tłumaczką; ma dwoje dzieci Jana Samuela (ur. 1986) i Annę (ur. 1989). Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Czy Europa musi zginąć? [Jednoaktówka]. „Dialog” 1990 nr 9 s. 27-38. Przedr. zob. poz. 3 s. 183-210. Praprem. zob. przekł. ang.
Przekł. ang.: Eastern promises. [Przeł.] A. Lloyd-Jones. Praprem.: Reż.: K. Ireland. London, Royal Court Theatre 1990. Druk w: The May Days Dialogues. London 1990.
2. Madame. [Powieść]. Wwa: Znak 1998, 392 s. Wyd. nast.: Wwa: Libros 2001; Kr.: Znak 2003, tamże: wyd. 3 przejrz. 2004, 2008.
Nagroda w konkursie wydawnictwa Znak na powieść w 1998; nagroda im. A. Kijowskiego w 1999; nominacja do Nagrody Lit. Nike w 1999, nominacja do finału (w przekł. ang.) nagrody IMPAC Dublin Literary Award w 2002.
Przekł. (tytuł przekł. podano, jeśli inny niż oryginału): ang.: [Przeł.] A. Kołakowska. New York 2000, wyd. nast.: Melbourne 2001, Edinburgh 2001, tamże 2002, – chiński 2006, – czes.: [Przeł.] H. Stachová. Praha 2005, – fiń.: [Przeł.] P. Paloposki. Helsinki 2003, – franc.: [Przeł.] G. Erhard. Paris 2004, – grec.: Ī daskála tōn gallikō’n: Mythistórīma. [Przeł.] F. Kondýlīs. Athīna 2002, – hebr.: [Przeł.] A. Zaydman. Tel-Aviv 2004, – hiszp.: [Przeł.:] K. Olszewska Sonnenberg, S. Trigán. Barcelona 2002, – holend.: [Przeł.] E. Hart. Amsterdam 2002, – kataloński: [Przeł.:] A. Rubio, J. Sławomirski. Barcelō 2002, – litew.: [Przeł.] V. Jarutis. Vilnius 2005, – niem.: [Przeł.] K. Wolff. München 2000, tamże 2001, – norw.: [Przeł.] J. Brodal. [Oslo] 2002, – portug.: [Przeł.] T. Fernandes Swiatkiewicz. Porto 2006, – ros.: [Przeł.] S. Makarcev. Moskva 2004, – słowac.: [Przeł.] J. Marušiak. Bratislava 2001, – słoweń.: [Przeł.] N. Jež. Ljubljana 2003, – szwedz.: [Przeł.] A. Bodegård. [Stockholm] 2001, – turec.: [Przeł.] B. Çağnur Alyüz. Istambul 2005, – węgier.: [Przeł.] L. Pálfalvi. Budapest 2000, – włos.: [Przeł.] V. Verdiani. Milano [2002].
3. Błogosławieństwo Becketta i inne wyznania literackie. Wwa: Sic! 2004, 225 s.
Zawartość: Trzy rozmowy: Żart, ironia, muzyka i głębsze znaczenie. Rozmowa z Władysławem Rajcherem, „Nowe Książki”, styczeń 1999; Jesteś, jakim się wymyślisz… Rozmowa z Katarzyną Kubisiowską, „Tygodnik Powszechny”, listopad 1999; Żoliborz – moja mała ojczyzna. Rozmowa z Tomaszem Kwaśniewskim, „Gazeta Stołeczna”, sierpień 1999. – Droga do literatury: Wesele, którego nie było. O „Miazdze” Jerzego Andrzejewskiego; Błogosławieństwo Becketta; Historia i literatura; Rachunek sumienia. Przemówienie z okazji odebrania Nagrody im. Andrzeja Kijowskiego w Klubie Księgarza w Warszawie dnia 29 listopada 1999. – Koledzy po piórze: Prawdziwy humanista. Pożegnanie Janusza Szpotańskiego; Wilhelm [Dichter]. O autorze „Konia Pana Boga”; Mały „Dzień Słońca” albo 60 dni Weisera [dot. P. Huelle: Weiser Dawidek]; Czwarte oblicze Bronisława Maja. Laudacja wygłoszona w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich w Warszawie dnia 28 stycznia 1997; Pochwała Janusza Szubera. Mowa na uroczystości wręczenia Nagrody Fundacji Kultury w Domu Literatury w Warszawie dnia 25 stycznia 1999; Co zobaczył Zbigniew Mentzel. Odczyt wygłoszony podczas wieczoru autorskiego Zbigniewa Mentzla w Warszawie dnia 13 listopada 2001; Liryki lozańskie. Wariacje na temat Jerzego Pilcha. – Literatura dziś: Czym jest literatura?; Play right? Zagajenie dyskusji wygłoszone na międzynarodowym festiwalu literackim i teatralnym w Singapurze we wrześniu 2001; Seans uwielbienia; Jaka będzie literatura polska w XXI wieku?. – Polska, Europa i Świat: Nie, panie generale. Wokół książki Wojciecha Jaruzelskiego „Stan wojenny, dlaczego?”; Czy Europa musi zginąć? [poz. 1]; Wnoszę o złagodzenie wyroku. Głos świadka w procesie przeciwko 20. stuleciu n.e. na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2000 w Krakowie. – Trzy wyznania: Najwcześniejsze wspomnienie. Wyznanie epickie; Co to jest przemijanie? Wyznanie dramatyczne; Niespełniona miłość. Wyznanie liryczne.
4. Godot i jego cień. [Proza autobiograficzna]. Kr.: Znak 2009, 416 s. Wyd. 2 tamże 2013.
Nominacja do finału Lit. Nagrody Europy Środkowej „Angelus” w 2010.
Przekł. franc.: Godot et son ombre. [Przeł.] V. Patte. Paris 2012.
5. Chopin. Artysta romantyczny. [Libretto baletu]. Reż.: B. Patrice. Praprem. Wwa: T. Wielki – Opera Nar. 2010.
6. La benedizione di Beckett e altri racconti = Błogosławieństwo Becketta i inne opowiadania. [Przeł.] A. Amenta. Lugano: Cascioeditore 2012, 63 s.
Zawartość: Błogosławieństwo Becketta [poz. 3]; Niech się panu darzy; Liryki lozańskie [poz. 3].
Dostępna w Internecie w formatach: PDF, DOC, EPUB, MP3.
7. Niech się panu darzy i dwie inne nowele. Wwa: Tow. „Więź” 2013, 127 s. Bibl. „Więzi”.
Zawartość: Niech się panu darzy [poz. 6]; Widok z góry i z dołu; Toccata C-dur.
Przekł. włos. opowiadań: Niech się panu darzy [zob. poz. 6]; Toccata C-dur: La toccata in do maggiore. Przeł. V. Verdiani. Palermo 2015.
Adapt. radiowa opowiadania Toccata C-dur: Adapt. i reż.: A. Libera. Radio 2017.
8. Jesteście na Ziemi, na to rady nie ma! Dialogi o teatrze Samuela Becketta. Współaut.: J. Pyda. Kr.: Fundacja „Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii”, Kolegium Filoz.-Teologiczne Pol. Prowincji Dominikanów, 2015, 377 s.
9. Antoni Libera. Przewodnik po teatrze. [Wywiad rzeka].Występują: A. Libera, M. Matyszkowicz. Wwa: Fronda 2016, 44 s. + płyta CD.

Przekłady i adaptacje

1. J. Andrzejewski: Popiół i diament. Adapt. teatr.: A. Andrzejewska, A. Libera. Wyst. tv: Reż.: Z. Hübner. TVP 1974.
2. S. Beckett: Skecz radiowy. [Słuchowisko]. Druk fragm.: „Literatura” 1975 nr 51/52 s. 6-7; druk całości: „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 72-87. Wyst. radiowe: Reż.: A. Libera. Radio 2007. Przedr. zob. poz. 30, 36, 39.
3. S. Beckett: Nie ja. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1979 nr 7 s. 404-414. Wyst. łącznie z poz. 6, 7, 10: Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1981. Przedr. zob. poz. 30, 36, 50, 59.
4. S. Beckett: Tamtym razem. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: P. Kamiński, A. Libera. Druk w: Beckett. Program wydany z okazji 74-tej rocznicy urodzin S. Becketta. Pozn. 1980 s. 37-46. Przedr.: „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 140-153. Wyst. łącznie z S. Beckett: Ostatnia taśma Krappa. Tłum. J. Gąsiorowski; Nie ja. Tłum. M. Semil: Reż.: A. Libera. Pozn., T. Nowy 1980. Przekł. inny pt. Wtedy gdy zob. poz. 30, 36.
5. S. Beckett: Cascando. Słuchowisko radiowe na muzykę i głos. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 92-101. Przedr. zob. poz. 30.
6. S. Beckett: Komedia. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 102-127. Wyst. łącznie z poz. 3, 7, 10. Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1981. Przedr. zob. poz. 30, 36, 50, 59.
7. S. Beckett: Kroki. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 154-165. Wyst. łącznie z poz. 3, 6, 10: Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1981. Przedr. zob. poz. 30, 36, 50, 59.
8. S. Beckett: Oddech. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 139-140. Wyst. łącznie z poz. 16, 23, 28: Reż.: A. Maksymiak. Bielsko-Biała, T. Banialuka – Ośrodek Teatr., Scena na Piętrze 1999. Przedr. zob. poz. 30.
9. S. Beckett: Partia monologu. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 188-195. Przedr. w wersji zmien. pt. Partia solowa: „Dialog” 1986 nr 4 s. 94-98; poz. 59. Wyst. pt. Partia solowa łącznie z poz. 3, 6, 7, 14, 16, 17, 18, 20, 28 pt. Beckett: Reż.: P. Szczerski. Kielce, T. im. S. Żeromskiego 1999. Przedr. zob. poz. 30.
10. S. Beckett: Tam i z powrotem. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: P. Kamiński, A. Libera. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 128-137. Wyst. łącznie z poz. 3, 6, 7: Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1981. Przedr. pt. Przychodzić i odchodzić zob. poz. 30.
11. S. Beckett: Trio duchów. Sztuka telewizyjna. „Lit. na Świecie” 1981 nr 4 s. 166-177. Wyst. tv pt. Trio widm łącznie z poz. 13, 21, 22 pt. Cztery miniatury: Reż.: A. Libera. TVP 1988. Przedr. pt. Trio widm zob. poz. 30.
12. S. Beckett: Czekając na Godota. [Utwór dramatyczny]. Wyst. Reż.: M. Grzesiński. Wwa, T. Mały 1982. Wyd. z oprac. i posł. A. Libery. Wwa: PIW 1985, 148 s. Wyd. nast.: Oprac. W. Błoński. Wwa: BGW 1992. Lektura z Oprac.; Oprac. i posł.: A. Libera. Wwa: PIW 1994, Lektury. Przedr. zob. poz. 30, 36, 37, 50, 59.
13. S. Beckett: Ej, Joe. (Sztuka telewizyjna). Wyst.: teatr. łącznie z poz. 14: Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1982; tv łącznie z poz. 11, 21, 22 pt. Cztery miniatury: Reż.: A. Libera. TVP 1988. Druk: „Odra” 1984 nr 12 s. 66-69. Przedr. zob. poz. 30, 36, 59.
14. S. Beckett: Ohio Impromptu. [Utwór dramatyczny]. Wyst. łącznie z poz. 13: Reż.: A. Libera. Wwa, PWST 1982. Druk: „Dialog” 1983 nr 3 s. 95-97. Przedr. pt. Impromptu „Ohio” poz. 30, 36, 50, 59.
15. S. Beckett: Pisma prozą. Przeł.: P. Kamiński, A. Libera. Wybór, oprac. oraz esej o prozie Becketta: A. Libera. Wwa: Czyt. 1982, 187 s.
Tu w przekł. A. Libery: Z zarzuconego dzieła; Wyobraźnia martwa wyobraźcie sobie; Wyludniacz; Dzyń; Bez; Na zakończenie raz jeszcze; Nieruchomo, – w przekł. wspólnie z P. Kamińskim: Niewypały.
16. S. Beckett: Katastrofa. [Utwór dramatyczny]. „Dialog“ 1983 nr 12 s. 42-45. Wyst.: teatr.: łącznie z poz. 19: Reż.: A. Libera. Wwa, T. Studio im. S.I. Witkiewicza 1986; tv łącznie z poz. 18: Reż.: A. Libera. TVP 1992. Przedr. poz. 30, 36, 50, 59.
17. S. Beckett: Kołysanka. [Utwór dramatyczny]. „Dialog“ 1983 nr 4 s. 71-76. Wyst. łącznie z poz. 3, 7: Reż.: A. Libera. Wwa, T. Studio im. S.I. Witkiewicza 1985. Przedr. zob. poz. 30.
18. S. Beckett: Co gdzie. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 1984 nr 9 s. 18-23. Wyst.: tv łącznie z poz. 16: Reż.: A. Libera. TVP 1992; teatr. łącznie z poz. 3, 6, 7, 9, 14, 16, 17, 20, 28 pt. Beckett: Reż.: P. Szczerski. Kielce, T. im. S. Żeromskiego 1999. Przedr. zob. poz. 30, 59.
19. S. Beckett: Końcówka. [Utwór dramatyczny]. Przekł. powst. 1984. Wyst. łącznie z poz. 16: Reż.: A. Libera. Wwa, T. Studio im. S.I. Witkiewicza 1986. Druk zob. poz. 30 s. 130-199. Przedr. zob. poz. 36, 37, 44, 50, 59.
20. S. Beckett: Ostatnia taśma. [Utwór dramatyczny]. „Lit. na Świecie” 1985 nr 8/9 s. 201-221. Wyst.: teatr. łącznie z poz. 6: Reż.: A. Libera. Wwa, T. Studio im. S.I. Witkiewicza 1985; tv: Reż.: A. Libera. TVP 1989. Przedr. zob. poz. 30, 36, 44, 50, 59.
Wyst. też pt. Ostatnia taśma Krappa.
21. S. Beckett: …jak obłoki… [Sztuka telewizyjna]. Przekł. powst. 1986. Wyst. tv łącznie z poz. 11, 13, 22 pt. Cztery miniatury: Reż.: A. Libera. TVP 1988. Druk zob. poz. 30 s. 587-594. Przedr. zob. poz. 30, 36, 59.
22. S. Beckett: Nacht und Traüme. [Utwór dramatyczny]. „Dialog“ 1986 nr 5/6 s. 106-107. Wyst. pt. Noc i sny: tv: łącznie z poz. 11, 13, 21 pt. Cztery miniatury: Reż.: A. Libera. TVP 1988; teatr. łącznie z poz. 3, 7, 16, 23: Reż.: A. Hübner-Ochodlo. Sopot, T. Atelier 1999. Przedr. zob. poz. 30.
23. S. Beckett: Fragment dramatyczny I. Wyst. łącznie z poz. 24 pt. Fragmenty dramatyczne: Reż. P. Szczerski. Kr., T. 38 1987. Druk zob. poz. 30 s. 208-218.
24. S. Beckett: Fragment dramatyczny II. Wyst. łącznie z poz. 23 pt. Fragmenty dramatyczne: Reż.: P. Szczerski. Kr., T. 38 1987. Druk zob. poz. 30 s. 220-237. Przedr. zob. poz. 50, 59.
25. S. Beckett: Słowa i muzyka. [Słuchowisko]. „Dialog” 1987 nr 9 s. 51-56. Przedr. zob. poz. 30.
26. S. Beckett: Szczęśliwe dni. [Utwór dramatyczny]. Przekł. powst. 1987. Druk zob. poz. 30 s. 255-300. Wyst.: teatr.: Reż.: J. Zembrzuski. Łodź, T. Studyjny 83 im. J. Tuwima 1990; tv: Reż.: A. Libera. TVP 2009. Przedr. zob. poz. 36, 44, 50, 59.
27. T. Mann: Śmierć w Wenecji. Adapt. na libretto operowe: M. Piper. Przeł.: J. Szpotański, A. Libera. Muz.: B. Britten. Wyst.: Reż.: R. Peryt. Pozn., T. Wielki im. S. Moniuszki 1987.
28. S. Beckett: Akt bez słów I. Przekł. powst. ok. 1988. Druk zob. poz. 30 s. 193-199. Wyst. łącznie z poz. 7, 16, 20, 29: Reż.: J. Kozłowski. Zielona Góra, Lubuski T. im. L. Kruczkowskiego 1991. Przedr. zob. poz. 30, 59.
29. S. Beckett: Akt bez słów II. Przekł. powst. ok. 1988. Druk zob. poz. 30 s. 202-206. Wyst. łącznie z poz. 7, 16, 20, 28: Reż.: J. Kozłowski. Zielona Góra, Lubuski T. im. L. Kruczkowskiego 1991. Przedr. zob. poz. 30, 59.
30. S. Beckett: Dzieła dramatyczne. Wwa: PIW 1988, 756 s.
Nagroda Funduszu Literatury w 1988, nagroda specjalna Stow. Tłumaczy Pol. za najlepszy przekład w 1988.
Zawartość: Utwory sceniczne: Czekając na Godota [poz. 12]; Końcówka [poz. 19]; Akt bez słów I [poz. 28]; Akt bez słów II [poz. 29]; Fragment dramatyczny I [poz. 23]; Fragment dramatyczny II [poz. 24]; Ostatnia taśma [poz. 20]; Szczęśliwe dni [poz. 26]; Komedia [poz. 6]; Przychodzić i odchodzić [pt. Tam i z powrotem zob. poz. 10]; Oddech [poz. 8]; Nie ja [poz. 3]; Wtedy gdy [przekł. inny zob. poz. 4]; Kroki [poz. 7]; Partia solowa [poz. 9]; Kołysanka [poz. 17]; Impromptu „Ohio” [pt. Ohio Impromptu zob. poz. 14]; Katastrofa [poz. 16]; Co gdzie [poz. 18]. – Słuchowiska: Którzy upadają [poz. 31]; Popioły. Szkic radiowy; Skecz radiowy [poz. 2]; Słowa i muzyka [poz. 25]; Cascando [poz. 5]. – „Film” i sztuki telewizyjne: Film; Ej, Joe [poz. 13]; Trio widm [pt. Trio duchów zob. poz. 11]; …jak obłoki… [poz. 21]; Kwadrat [poz. 32]; Nacht und Träume [poz. 22].
31. S. Beckett: Którzy upadają. [Słuchowisko radiowe]. Przekł. powst. ok. 1988. Druk zob. poz. 30 s. 429-469. Wyst.: teatr.: Reż.: B. Suchocka, J. Ostaszkiewicz. Wwa, T. Ateneum im. S. Jaracza 1990; radiowe: Reż.: D. Błaszczyk. Radio 2015. Przedr. zob. poz. 36.
32. S. Beckett: Kwadrat. [Utwór dramatyczny]. Przekł. powst. ok. 1988. Druk zob. poz. 30 s. 595-600. Wyst. łącznie z poz. 3, 6, 10 pt. Teatr wewnętrzny: Reż.: W.D. Asmus, O. Sturm, M. Kędzierski. Kr., T. Buckleina 1997.
33. Czarna Maska. Opera w 1 akcie. Libretto na podstawie dramatu G. Hauptmanna: P.H. Kupfer, K. Penderecki. Przeł.: J. Szpotański, A. Libera. Muz.: K. Penderecki. Wwa: T. Wielki 1988, 52 s. Wyst.: Reż.: A. Lheureux. Wwa, T. Wielki 1988.
34. W. Allen: Bóg. [Utwór dramatyczny]. Przeł. A. Libera. Adapt.: A. Libera, W. Biedroń. Wyst. tv: Reż.: W. Biedroń. TVP 1990.
35. Sofokles: Antygona. [Utwór dramatyczny]. Przekł. powst. 1990. Przeł.: A. Libera, J. Szpotański. Wyst.: teatr.: Reż.: Z. Wilkoński. Szczec., T. Pol. 1993; tv: Reż.: G. Małecki. TVP 2004.
Masz. przekł. w bibl. ZAiKS w Warszawie.
36. S. Beckett: Dramaty. Wybór. Przeł. i oprac.: A. Libera. Wr.; Kr.: Ossol. Przy współpracy z PZU 1995, CXLIV, 456 s. BN, II, 241. Wyd. 2 tamże 1999.
Zawartość: Wstęp. – Czekając na Godota [poz. 12]; Końcówka [poz. 19]; Ostatnia taśma [poz. 20]; Szczęśliwe dni [poz. 26]; Komedia [poz. 6]; Nie ja [poz. 3]; Wtedy gdy [poz. 30]; Kroki [poz. 7]; Impromptu „Ohio” [pt. Ohio Impromptu zob. poz. 14]; Katastrofa [poz. 16]; Którzy upadają. Słuchowisko [poz. 31]; Popioły. Słuchowisko; Skecz radiowy. Słuchowisko [poz. 2]; Ej, Joe. Sztuka telewizyjna [poz. 13]; …jak obłoki… Sztuka telewizyjna [poz. 21], – Aneks.
37. S. Beckett: Czekając na Godota; Końcówka. [Utwory dramatyczne]. Przekł., wprowadzenie i oprac.: A. Libera. Wwa: PIW 1997, 178 s. Zob. poz. 12, 19.
38. Sofokles: Elektra. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: A. Libera, J. Szpotański. Wyst.: Reż.: K. Warlikowski. Wwa, T. Dram. 1997.
39. S. Beckett: Wierność przegranej. [Eseje]. Przeł.: A. Libera, M. Nowaszewski. Wybór i oprac.: A. Libera. Kr.: Znak 1999, 146 s.
Tu w tłum. A. Libery: Dante…Bruno, Vico, Joyce; Proust; Trzy dialogi z Georges’em Duthuit.
40. O. Wilde: Salome. [Utwór dramatyczny]. Druk: „Kwart. Artyst.” 1999 nr 4 s. 79-101. Wyst.: teatr.: Reż.: B. Kierc. Łódź, T. Logos 2000; radiowe: Radio 2007. Druk zob. poz. 46 s. 13-98, poz. 57.
41. Warsztat muzyczny. (The Music Programme). Libretto operowe: P. Micou. Muz.: R. Panufnik. Druk: Wwa: Logos, T. Wielki 2000. Wyst.: Reż.: K. Warlikowski. Wwa, T. Wielki – Opera Nar. 2000.
42. W. Shakespeare: Makbet. [Utwór dramatyczny]. Wwa: RTW [2001], 190 s. Wyd. nast. popraw. Wwa: Noir Sur Blanc 2002. Wyst.: radiowe: Reż.: W. Modestowicz. Radio 2001; teatr.: Reż.: T. Wójcik, Wwa, T. Adekwatny 2003. Wyst. też pt. Lady M.
43. O. Wilde: Tragedia florencka. [Utwór dramatyczny]. Wyst. łącznie z A. Czechow: Niedźwiedź pt. Dwie sceny miłosne: Reż.: K. Zaleski. Wwa, T. Ateneum 2001. Druk zob. poz. 46 s. 99-133.
44. S. Beckett: Dramaty. Przeł. i oprac.: A. Libera. Wwa: Porozumienie Wydawców; PIW 2002, 259 s. Kanon na Koniec Wieku.
Zawartość: Czekając na Godota [poz. 12]; Końcówka [poz. 19]; Ostatnia taśma [poz. 20]; Szczęśliwe dni [poz. 26].
45. F. Hölderlin: Co się ostaje, ustanawiają poeci. Wiersze wybrane. Kr.: Znak 2003, 337 s. Wyd. 2 rozszerz. z podtyt. 100 najsłynniejszych wierszy w przekładzie A. Libery. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009.
W wyd. 1 tekst w jęz. pol. i niem.
46. O. Wilde: Dwie sceny miłosne. Wwa: PIW 2003, 131 s.
Zawartość: Salome [poz. 40]; Tragedia florencka [poz. 43].
47. S. Beckett: Molloy i cztery nowele. [Powieść i nowele]. Przekł. [i słowo wstępne:] A. Libera. Kr.: Znak 2004, 280 s. Znakomita Kolekcja.
Nagroda „Lit. na Świecie” za przekład w 2005.
Zawartość: Molloy. [Powieść]. – Nowele: Pierwsza miłość; Wypędzony; Środek uspokajający; Koniec.
48. S. Beckett: Foirade II. [Utwór dramatyczny]. Wyst. łącznie z poz. 9, 13, 17, 31, 49 pt. Dwa i pół miliarda sekund: Reż.: I. Kempa. Tor., T. im. W. Horzycy 2007.
49. S. Beckett: No właśnie co. [Proza]. Wyst. łącznie z poz. 9, 13, 17, 31, 48 pt. Dwa i pół miliarda sekund: Reż.: I. Kempa, Tor., T. im. W. Horzycy 2007. Druk zob. poz. 50 s. 407-408.
50. S. Beckett: No właśnie co. Dramaty i proza. Wwa: PIW 2010, 485 s.
Zawartość: Od tłumacza. – Dramaty: Czekając na Godota [poz. 12]; Końcówka [poz. 19]; Ostatnia taśma [poz. 20]; Szczęśliwe dni [poz. 26]; Fragment dramatyczny II [poz. 24]; Komedia [poz. 6]; Nie ja [poz. 3]; Kroki [poz. 7]; Impromtu „Ohio” [pt. Ohio Impromptu zob. poz. 14]; Katastrofa [poz. 16]. – Proza: z poz. 47: Pierwsza miłość; Wypędzony; Koniec, z poz. 15: Z zarzuconego dzieła; Wyludniacz; Bez, – nadto: Żadną z; Towarzystwo; Podrygi; No właśnie co [poz. 49]. – Zamiast posłowia: Ziemia to czyściec czy piekło? Z Antonim Liberą rozmawia Sebastian Duda.
51. K. Kawafis: Jeżeli do Itaki wybierasz się w podróż… Wiersze wybrane. Kr.: Znak 2011, 150 s. Poezja.
52. J.B. Racine: Fedra. [Utwór dramatyczny]. Przekł. i oprac.: A. Libera. Wwa: PIW 2011, 66 s. Wyst. jako próba czytana: Reż.: A. Libera. Wwa, Scena Przodownik 2011.
53. Sofokles: Filoktet. [Utwór dramatyczny]. Wwa: PIW 2012, 123 s. Wyst. radiowe: Reż. M. Malec. Radio 2017.
54. Sofokles: Król Edyp. [Utwór dramatyczny]. Spolszczył i oprac.: A. Libera. Wwa: PIW 2012, 134 s. Wyst.: teatr.: Reż.: J. Krofta. Wwa, T. Dram. 2014; radiowe: Reż. M. Malec. Radio 2017. Przedr. zob. poz. 56.
55. J.-P. Sartre: Bez wyjścia. [Utwór dramatyczny]. Wyst.: Reż.: B. Sass. Wwa: T. Dram. 2014.
56. Sofokles: Trylogia Tebańska. Spolszczył i oprac.: A. Libera. Wwa: Sic! 2014, 378 s. Wielcy Pisarze w Nowych Przekładach + 1 płyta CD (czyta: A. Libera).
Zawartość: Król Edyp [poz. 54]; Edyp w Kolonos; Antygona.
57. Flaubert, Wilde, Strauss: Herodiada; Salome. Tłum. [i wstęp:] A. Libera. Wwa: T. Wielki – Opera Nar. 2016, 155 s. Bibl. T. Wielkiego Opery Nar.
Zawartość: A. Libera: Legenda mrocznej uczty. – G. Flaubert: Herodiada; O. Wilde: Salome. Tragedia w jednym akcie; R. Strauss: Salome. Libretto na podstawie tragedii Oscara Wilde’a.
58. Salome. Dramat muzyczny w 1 akcie. Muzyka: R. Strauss. Libretto: R. Strauss wg O. Wilde’a. Wyst. Reż.: M. Treliński. Wwa, T. Wielki-Opera Nar. 2016. Druk zob. poz. 57.
59. S. Beckett: Utwory wybrane. Wwa: PIW 2017, 541 s.
Zawartość: Czekając na Godota [poz. 12]; Końcówka [poz. 19]; Akt bez słów. T. 1 [poz. 28] ; Akt bez słów. T. 2 [poz. 29]; Ostatnia taśma [poz. 20]; Fragment dramatyczny. 2 [poz. 24]; Szczęśliwe dni [poz. 26]; Komedia [poz. 6]; Nie ja [poz. 3]; Wtedy gdy [poz. 30]; Kroki [poz. 7]; Partia solowa poz. 9]; Impromptu „Ohio” [poz. 14]; Katastrofa [poz. 16]; Co gdzie [poz. 18]; Którzy upadają [poz. 31]; Popioły [zob. poz. 30]; Skecz radiowy [poz. 2]; Ej, Joe [poz. 13]; …jak obłoki… [poz. 21].

Prace redakcyjne

1. J. Szpotański: Zebrane utwory poetyckie. Oprac.: A. Libera, Z. Saloni. Londyn: Puls 1990, 364 s.
2. J. Andrzejewski: Miazga. [Powieść]. Wyd. pełne, nie cenzurowane [Red.: A. Libera]. Londyn: Puls Publications 1992, 507 s.
Inf. o udziale A. Libery zob. Twórczość, poz. 3 s. 49.
3. S. Barańczak: Zimy i podróże. [Wybór wierszy]. Lekcja literatury z Antonim Liberą. Kr.: WL 1997, 136 s.
Tu wybór i przedm. A. Libery pt.: „Zimy i podróże” Stanisława Barańczaka, s. 5-23.
4. J. Szpotański: Gnom; Caryca; Szmaciak. [Utwory satyryczne]. Oprac. [i posł.]: A. Libera. Łomianki: Wydawn. LTW 2007, 238 s.
5. J. Szpotański: Bania w Paryżu oraz drobne utwory satyryczne i przekłady. [Oprac. tekstologiczne: A. Libera i Z. Saloni]. Łomianki: LTW 2014, 204 s.

Zob. też Przekłady poz. 12, 15, 36, 37, 39, 44.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2009, 2010.
  • Wywiady zob. Twórczość poz. 3, 9, Przekłady i adaptacje poz. 50 oraz m.in.: Rozumieć Becketta. Rozm. K. Myszkowski. „Dialog” 1989 nr 11/12 [dot. Dzieła dramatyczne]; Prawda bez pocieszenia. Rozmowa z Antonim Liberą, tłumaczem i reżyserem dramatów Samuela Becketta. „Gaz. Wybor.” 1991 nr 281; Moje przygody z „Katastrofą” [S. Becketta]. „Dialog” 1992 nr 12; Noc z wielkiego piątku na sobotę. Rozm. J. Pilch. „Tyg. Powsz.” 1992 nr 8; Strażnik świętego ognia. Rozm. I.N. Czapska. „Tyg. Powsz.” 2003 nr 14 [dot. tłum. poezji F. Hölderlina]; Portret z Madame w tle. Rozm. I.N. Czapska. „Życie Warszawy” 2004 nr 60 [dot. Błogosławieństwo Becketta]; Dwuznaczny obraz świata. Rozm. D. Leśniak-Rychlak. „Autoportret” 2009 nr 3 [dot. Godot i jego cień]; Pisarz, którego sukces nie zmienił ani na jotę. Rozm. J. Tomczak. „Dziennik” 2009 nr 62; Beckettowska negacja niczego nie przesądza. Jubileusz sześćdziesiątych urodzin Antoniego Libery. Rozm.: A. Bielik-Robson, T. Burek, A. Libera, I. Smolka. „Tekstualia” 2009 nr 3, przedr. w: I. Smolka: Rytm twórczego życia. Gdańsk 2013; Człowiek jest jak dziecko, które zmyśla samo siebie. Rozm. M. Mazurek. „Zesz. Karmelitańskie” 2010 nr 2; Głosy z przeszłości. Rozm. A. Sosnowska. „W Drodze” 2011 [nr] 11; Czy wszystko jest tylko komedią? Rozm. J. Pyda. „Kwart. Artyst.” 2014 nr 4; Tłumaczyć to rozwijać język. Rozm. M. Wojtyna. „Tekstualia” 2014 nr 1; Nie można poznać przyszłości. Rozm. A. Sinkowski. „Wyspa” 2015 nr 1 [dot.: przekładu „Trylogii Tebańskiej” Sofoklesa]; Antoni Libera: przewodnik po teatrze. Rozm. M. Matyszkowicz. Wwa 2016; Beckett, powinowactwo z wyboru. Rozm. A. Czartoryska-Sziler i D. Kawa. „Arcana” 2016 nr 6; „Powtarzać stare zaklęcia ludzkości”. Z Antonim Liberą rozmawia T. Stefanek. „Teologia Polit.” 2016 nr 8.

Ogólne

  • A. JAMROZEK-SOWA: Duch wielkiej literatury: o twórczości Antoniego Libery. W: Skład osobowy: szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 1. Katow. 2014.
  • A. PILARSKA: Egzystencjalizm w przekładzie. „Czekając na Godota” w polskich tłumaczeniach. Kr. 2014, passim.
  • Ł. BOROWIEC: Słuchowisko a przekład teatralny: „Rough for radio II” Samuela Becketta. „Przekładaniec” 2015 nr 31.
  • M. NOWAKOWSKA: „Widok z góry i z dołu” Antoniego Libery w kontekście języka wartości i odniesień kulturowych. W: Język jako świadectwo kultury dawnej i współczesnej. Kielce 2016.
  • T. KACZOROWSKA: Antoni Libera, cień Godota. „Ciechanowskie Zesz. Lit.” 2017 nr 19.

Madame

  • P. CZAPLIŃSKI: Madame i melancholia. „Gaz. Wybor.” dod. „Gaz. o Książ.” 1998 nr 8, przedr. pt. Między nostalgią i melancholią w tegoż: Wzniosłe tęsknoty. Kr. 2001; polem. Z. MENTZEL: Libera, równać w dół. „Tyg. Powsz.” 1998 nr 46.
  • P. HUELLE: KPP i duch Racine’a. Kilka uwag o pewnej Madame la Directrice. „Tyg. Powsz.” 1998 nr 39.
  • A. JAMROZEK-SOWA: Życie jest piękne (z madame la directrice). „Fraza” 1998 nr 3/4.
  • K. MASŁOŃ: Podążać za Gwiazdą Północy. „Rzeczpospolita” 1998 nr 226.
  • A. OSTOWICZ: „Nie urodziłem się za późno…”. „Topos” 1998 nr 5/6.
  • S. CICHOWICZ: Owoc słodkiej fikcji. „Nowe Książ.” 1999 nr 1.
  • M. DZIEŃ: O Micie, który staje się słowem. „Kwart. Artyst.” 1999 nr 1.
  • J. GONDOWICZ: Dialogi listów w butelkach. „Nowe Książ.” 1999 nr 4, przedr. w tegoż: Pan tu nie stał. Wwa 2011.
  • M. INGLOT: O relacjach między nauczycielem a zdolnym uczniem – w związku z OL i JP i powieścią „Madame” Antoniego Libery. „Warsztaty Polonist.” 1999 nr 4.
  • W. KALISZEWSKI: Nareszcie powieść. „Więź” 1999 nr 2.
  • P. SZAROTA: Piękna madame i ceglasty robotnik. „Zesz. Lit.” 1999 nr 2.
  • K. SZCZUKA: Forma i chłopiec. „Res Publica Nowa” 1999 nr 1/2.
  • D. ULICKA: Czekanie na opowieść. „Nowe Książ.” 1999 nr 1.
  • B.P. ALEKSANDROWICZ: Ciągle ucieczka. „Pogranicza” 2000 nr 4 [dot. także: R. Majewski: Niech żyje nam rezerwa].
  • M. URBANOWSKI: Syzyfowe prace (w roku 1965) – („Madame” Antoniego Libery). „Nowe Państwo” dod. „Nowożytny POSTygodnik” 2000 nr 7; przedr. w tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007.
  • M. WOLNY: Królowa Śniegu. Międzynarodowa kariera „Madame” Antoniego Libery. „Polityka” 2000 nr 12.
  • M. ZWINOGRODZKA: Bezlitosna drobiazgowość. „Nowe Państwo” dod. „Nowożytny POSTygodnik” 2000 nr 7.
  • T. BUREK: Nareszcie powieść. W tegoż: Dziennik kwarantanny. Kr. 2001.
  • J. ŁUKASIEWICZ: Z różnych pamięci. W tegoż: Ruchome cele. Wwa 2003.
  • P. SADKOWSKI: Autotematyzm i transtekstualność w powieściach inicjacyjnych Alberta Cohena, Andreïa Makine’a i Antoniego Libery. W: Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna. Tor. 2003.
  • D. SAMBORSKA-KUKUĆ: Dwa razy „Madame”. Pigmaliona autoportret z kobietą. „Teksty Drugie” 2005 nr 6.
  • J. BRODAL: Transponering eller transformasjon? Noen refleksjoner om oversettelse, med utgangspunkt i Antoni Liberas roman „Madame” og andre slaviske litteraturverker. „Folia Scandinavica Posnaniensa” 2006 vol. 9.
  • A. ROESLER: Obraz szkoły w prozie współczesnej na przykładzie „Madame” Antoniego Libery i „Pustej szkoły” Bogusławy Latawiec. „Z Teorii i Praktyki Dydak. Jęz. Pol.” 2007.
  • R. KOMARZEWSKA-SKOLIMOWSKA: „Madame” Antoniego Libery na lekcjach języka polskiego. „Polonistyka” 2009 nr 1.
  • K. BERETA: Chapeau bas. „Metafora” 2009/2011 nr 70/81.
  • M. GRABOWSKA: L’appréhension de l’autre dans l’interaction. Le cas des formes d’adresse dans le roman „Madame” de Antoni Libera. „Romanica Wratisl.” 2013 nr 60.
  • A. BUCHAŁA: „Madame” Antoniego Libery – nowa propozycja lektury dla szkoły średniej. „Kwart. Edukacyjny” 2017 nr 5.

Błogosławieństwo Becketta i inne wyznania literackie

  • A. MADALIŃSKI: Odwaga wołania na puszczy. „Śląsk” 2004 nr 9.
  • J. MARZEC: Upodobanie do słowa pisanego. „Nowe Książ.” 2004 nr 6.
  • K. MASŁOŃ: Orientacja na czucie i wiarę. „Rzeczpospolita” dod. „Plus Minus“ 2004 nr 86.
  • A. NEWSKI: Błogosławiony Libera. „Lampa” 2005 nr 7.
  • Zob. też Wywiady.

Godot i jego cień

  • T. BUREK: Grzech straconej młodości. „Więź” 2009 nr 7.
  • J. MAJCHEREK. „Zesz. Lit.” 2009 nr 106.
  • D. NOWACKI: Kronika wypadków miłosnych. „Tyg. Powsz.” 2009 nr 13.
  • A. PAPIESKA: Triumf literatury. „Nowe Książ.” 2009 nr 7.
  • J. SARNIEWSKA: W cieniu Becketta. „Lampa” 2009 nr 6.
  • T. SOBOLEWSKI: Z Beckettem w Café Français. „Gaz. Wybor.” 2009 nr 70.
  • J. WAKAR: Kronika olśnienia. „Dziennik” dod. „Kultura” 2009 nr 67.
  • B. WILDSTEIN: Libera, czyli Beckett jako katharsis. „Rzeczpospolita” dod. „Plus Minus” 2009 nr 80.
  • B. WIECZOREK: Przynieść pociechę zrozpaczonym. „Prz. Powsz.” 2009 nr 12.
  • T. WIŚNIEWSKI: W świecie Godota. „Kwart. Artyst.” 2009 nr 2.
  • W. ZWINOGRODZKA: Na ziemi Ulro. „Teatr” 2009 nr 10.
  • A. KŁOPOTOWSKA: Słowo i jego cienie. „Prz. Polit.” 2010 nr 100.
  • G. NUREK: Ja Antoni, on Samuel. „Tyg. Powsz.” 2010 nr 49.
  • T. MACKIEWICZ: Cień Becketta. „Tekstualia” 2010 nr 1.
  • M. URBANOWSKI: Beckett – Jeremiasz czasów nowoczesności. „Zesz. Karmelitańskie” 2010 nr 3.
  • M. KŁOPOTOWSKI: Słowa i cienie. „Śląsk” 2011 nr 9.
  • Zob. też Wywiady.

Niech się panu darzy i dwie inne nowele

  • J. LUBELSKI: Szczęście czytania o odwiecznym zawodzie. O tryptyku Antoniego Libery. „Teologia Polit. Co miesiąc” 2013 nr 1.
  • M. WOJTAŚ: Życie jest nowelą. „W Drodze” 2013 nr 7.
  • R. ZGIERSKA: O niepowodzeniach i niedopowiedzeniach w najnowszym tomie prozatorskim Antoniego Libery. „Tekstualia” 2014 nr 1.
  • D. HECK: Modernistyczna nostalgia. W tejże: Recenzje bez cenzury. Lubl. 2015.

Jesteście na Ziemi, na to rady nie ma!

  • K. DOROSZ: Tylko w wyobrażeniu… „Więź” 2015 nr 3.
  • M. FALKOWSKI: Bezradni? „Dialog” 2015 nr 9.
  • P. MATYWIECKI: Beckett w rozmowie. „Kwart. Artyst.” 2015 nr 3.
  • M. PŁAZA: Jasne dialogi o ciemnym teatrze. „Kultura Liberalna” 2015 nr 338.
  • A. RZONCA: Lekcja Becketta. „Znak” 2015 nr 9.
  • T. BOCHEŃSKI: W imię Becketta. „Teatr” 2016 nr 6.
  • A. KŁOPOTOWSKA: O synu marnotrawnym, który (jeszcze) nie wrócił… „Prz. Polit.” 2016 nr 135.
  • T. WIŚNIEWSKI: Niemal to samo inaczej: o dialogach Antoniego Libery i Janusza Pydy. „Topos” 2016 nr 1.

F. Hölderlin: Co się ostaje, ustanawiają poeci

  • I.N. CZAPSKA: Poeta nocy. „Życie Warszawy” 2003 nr 46.
  • J. HARTWIG: Powrót Hölderlina. „Gaz. Wybor.” 2003 nr 61.
  • B. KIERC: „Wszystko co masz, to oddech”. „Kwart. Artyst.” 2003 nr 2/3.
  • J. PILCH: Przybywaj, ogniu! „Polityka” 2003 nr 12.
  • K. LIPIŃSKI: Hölderlin spolszczony czy spolonizowany? „ Recepcja, Transfer, Przekład” 2005 [t.] 3.

K. Kawafis: Jeżeli do Itaki wybierasz się w podróż…

  • J. DEHNEL: Kawafis – reaktywacja. „Znak” 2011 nr 7/8.
  • J. HAJDUK: O nowym przekładzie poezji Kawafisa. (Esej polemiczny). „Przekładaniec” 2012 nr 26.

Sofokles: Trylogia Tebańska

  • J. GÓRSKI: Nowoczesny Sofokles. „Wyspa” 2015 nr 1.