Bogusław BAKUŁA
ur. 1954
Pseud.: A-tomek; (a.w.); A.W.; (A.W.); A. Wild.; (A. Wild.); Adam Wildecki; BB; Jerzy Wipman; Mól; MÓL; Przemysław Poznański; red. dyżurny; Wildecki; Wipman; – wspólnie z: Katarzyną Turczyk: (k.a.w.); – wspólnie z Władysławą Łuczką-Bakułą: WAW.
Historyk literatury, badacz literatur wschodnio- i środkowoeuropejskich, krytyk literacki, tłumacz.
Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)
BIOGRAM
Urodzony 25 marca 1954 w Warszawie w rodzinie nauczycieli polonistów; syn Leszka Bakuły, poety, prozaika, krytyka literackiego, i Krystyny z Markowskich. W 1958 zamieszkał wraz z rodzicami w Ustce, gdzie w 1969 podjął naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika; w 1973 zdał maturę. W tymże roku podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (UAM); w 1977 uzyskał magisterium, ukończył jednocześnie specjalizację teatrologiczną. W okresie studiów włączył się w działalność opozycyjną, m.in. zajmował się kolportażem bezdebitowych czasopism i ulotek. W 1978-80 odbywał studia doktoranckie na Wydziale Historycznym UAM w Poznaniu. Pracował w tym czasie jako mechanik pojazdowy w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Słupsku (do 1981), następnie jako nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej w Poznaniu oraz w redakcji programów kulturalnych w Oddziale Telewizji Polskiej w Poznaniu (1981). Jako badacz literatury debiutował w 1979 artykułem pt. Autotematyzm we współczesnej kulturze artystycznej, opublikowanym w „Tygodniku Kulturalnym” (nr 13). W pracy naukowej zajął się literaturą polską XX w oraz badaniami porównawczymi w zakresie literatur Europy Środkowo-Wschodniej. Recenzje i artykuły drukował m.in. w „Integracjach” (1980,1983), „Studiach Polonistycznych” (1985, 1991), „Ruchu Literackim” (1986) oraz „Akcencie” (1987-88). Od 1980 należał do NSZZ „Solidarność”; od listopada 1981 był członkiem Komitetu Zakładowego Związku na UAM . W 1981 został zatrudniony na stanowisku asystenta w Zakładzie Teorii Literatury Instytutu Filologii Polskiej (IFP) UAM. W styczniu 1982 był założycielem, a następnie do 1989 członkiem zespołu wydawniczego i redakcyjnego poznańskiego pisma bezdebitowego „Obserwator Wielkopolski”; tu także publikował artykuły publicystyczne, recenzje oraz tłumaczenia z języka ukraińskiego (1982-90; podp. m.in.: A-tomek, (A.W.), AW, (a.w.), A. Wild., (A. Wild.), Adam Wildecki, BB, Jerzy Wipman, MÓL, Przemysław Poznański, red. dyżurny, Wildecki, Wipman oraz WAW i (k.a.w.)). W 1982 był redaktorem i spikerem pierwszych audycji podziemnego Radia „Solidarność” Regionu Wielkopolska. W 1985-88 mieszkał w Puszczykowie pod Poznaniem, gdzie założył podziemną drukarnię „Obserwatora Wielkopolskiego”; drukował tu m.in. czasopismo literackie „Bez Debitu”. W 1987 był we Francji na dwumiesięcznym stażu, ucząc się technik drukarskich i obsługi sprzętu poligraficznego. W 1989 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy pt. Oblicza autotematyzmu w polskiej prozie powieściowej po roku 1956 (promotor prof. Edward Balcerzan) i otrzymał stanowisko adiunkta w Zakładzie Teorii Literatury IFP UAM. Publicystykę polityczną oraz kulturalną dotyczącą tematyki Europy Wschodniej i Środkowej zamieszczał w wydawanych w Paryżu pismach „Kontakt” (od 1988) i „Kultura” (1990-96; tu m.in. w 1992-93 cykl pt. Z prasy ukraińskiej) oraz w londyńskim „Orle Białym” (1990-2001). Nadto artykuły, szkice, recenzje, tłumaczenia z języka ukraińskiego, publikował na łamach m.in. „Czasu Kultury” (1989,1990, 2003), „Arkusza” (1991-93, 1995-97), „Biuletynu Polonistycznego” (1991), „Kultury Niezależnej” (1991), „Tekstów Drugich” (1994, 2006), „Życia i Myśli” (1994), „Kresów” (1996) i „Polonistyki” (1996, 2001, 2007). W 1994 i w 1998 współorganizował w Poznaniu międzynarodowe kongresy kultury pt. Kultura czasu przełomu. Współtworzył polsko-ukraińskie oraz polsko-czeskie projekty naukowe. Przebywał na zagranicznych stażach naukowych: w 1995 na Uniwersytecie im. I. Franki we Lwowie oraz w Instytucie Literatury im. T. Szewczenki w Kijowie, w 1996 na Akademii Kijowsko-Mohylańskiej w Kijowie, w 1997 na Uniwersytecie im. Masaryka w Brnie, w 1999 na Uniwersytecie Odeskim im. I. Miecznikowa. W 1994-96 otrzymywał stypendium Research Support Scheme, przyznawane przez Central European University w Budapeszcie, na napisanie pracy o poezji ukraińskiej (ukazała się w 1999 pt. Skrzydło Dedala).Nadto współpracował z Kijowskim Uniwersytetem Slawistycznym, Uniwersytetem Karola w Pradze, Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu i Uniwersytetem Śląskim w Opawie. Organizował naukowe konferencje polsko-ukraińskie i polsko-czeskie oraz w latach późniejszych – polsko-węgierskie. W 1995 uzyskał na UAM habilitację na podstawie rozprawy pt. Człowiek jako dzieło sztuki. Z problemów metarefleksji artystycznej, a w 1996 otrzymał stanowisko profesora IFP UAM. W 1995-98 był członkiem redakcji czasopisma kulturalnego „Arkusz”. W 1998 został kierownikiem Pracowni Komparatystyki Literackiej (obecnie Zakład Komparatystyki Literackiej i Kulturowej) w IFP UAM. W 2000 otrzymał tytuł naukowy profesora. W tymże roku był stypendystą Ministerstwa Edukacji Narodowej w Czeskiej Akademii Nauk w Pradze. Od 2000 był współredaktorem, a od 2013 redaktorem naczelnym wydawanego przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk rocznika „Slavia Occidentalis”; w piśmie tym publikował artykuły i rozprawy oraz tłumaczenia z języków czeskiego i słowackiego (2000, 2002-04, 2006-07, 2009, 2011); w 2002 został członkiem tego Towarzystwa. W 2000-05 pracował równocześnie w Wyższej Szkole Humanistyki i Dziennikarstwa w Poznaniu. W 2003 otrzymał doktorat honoris causa Kijowskiego Uniwersytetu Slawistycznego. W 2004 był założycielem, a następnie został redaktorem naczelnym czasopisma poświęconego komparatystyce literackiej oraz studiom interdyscyplinarnym „Porównania”; na jego łamach publikował liczne artykuły oraz tłumaczenia z języków ukraińskiego, węgierskiego i czeskiego (2004-09, 2011, 2014). W 2005-08 pełnił funkcję rektora Wyższej Szkoły Zawodowej „Kadry dla Europy” w Poznaniu. W 2006-09 brał udział w międzynarodowym projekcie badawczym Das Andere Osteuropa – die 1960er bis 1980er Jahre.Dissens in Politik und Gesellschaft, Alternativen in der Kultur. Beitrage zu einer vergleichenden Zeitgeschichte realizowanym w Forschungsstelle Osteuropa na Uniwersytecie w Bremie. Był także kierownikiem zespołu badawczego w projekcie Polskie dziedzictwo kulturowe w nowej Europie. Transformacja w kulturze i literaturze polskiej 1989-2004 na tle przemian w kulturze Europy Środkowo-Wschodniej, prowadzonym w IBL PAN. Kontynuował twórczość badawczą oraz krytycznoliteracką, publikując w „Twórczości” (2005), „Odrze” (2007), „Akcencie” (2012-13), a także w czasopismach wydawanych za granicą, m.in. „Revue des Études Slaves” (Paryż; 1991), w ukraińskich: „Slovo ì čas” (Kijów; 1997, 2002), „Dyvoslovo” (Kijów; 2000), „Kritika” (Kijów; 2000, 2003, 2010), „Sučasnist’” (Kijów; 2002), a także w „Arhè” (Mińsk; 2003), „Osteuropa” (Berlin; 2004-05, 2009), „OS” (Bratysława; 2009), „Česká Literatura” (Praga; 2010), „Host” (Brno; 2010). W 2007 był współzałożycielem i następnie członkiem zarządu Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego we Wrocławiu. W 2009 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego na UAM w Poznaniu. W tymże roku zainicjował powstanie na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM oraz na Wydziale Historii UAM kierunku z zakresu filologiczno-historycznych studiów środkowoeuropejskich. Współpracował z Uniwersytetem im. Filozofa Konstantyna w Nitrze (od 2007), a w 2010 podjął współpracę z Katolickim Uniwersytetem im. P. Pázmánya w Piliscsaba na Węgrzech; z udziałem tych uczelni w 2012-14 realizował projekt międzynarodowy w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Dyskurs postkolonialny w Europie Środkowo-Wschodniej 1991-2011: Polska, Węgry, Słowacja, Ukraina. Literatura, eseistyka, stan badań. Wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (2001), przyznaną za działalność w drugim obiegu wydawniczym w 1981-89. Mieszka w Poznaniu.
TWÓRCZOŚĆ
1. Oblicza autotematyzmu. (Autorefleksyjne tendencje w polskiej prozie po roku
1956). Pozn.: WiS 1991, 136 s.
Fragm. rozprawy doktorskiej.
Zawartość: Autotematyzm: punkty widzenia; Kim jest Autor?; Problemy kreacji; Autotematyzm i problemy tekstu; Konteksty powieściowego autotematyzmu.
Przekł. franc. fragm.: Tendances auto-reflexives dans la prose polonaise aprés 1956. [Przeł.] B. Gautier. „Revue des Études Slaves”, Paryż 1991 t. 63 z. 2 s. 467-479.
2. Człowiek jako dzieło sztuki. Z problemów metarefleksji artystycznej. Pozn.: WiS
1994, 190 s.
Rozprawa habilitacyjna.
Zawartość: Słowo od Autora. – [1]. Sztuka po awangardzie: Kryzys; Twórczość i eksperyment; Metasztuka. – [2]. Metaobrazy: Człowiek jako dzieło sztuki; Odwrót; Obrazy w obrazach; Redukcje-tautologie; Kino egocentryczne. – [3]. Warsztat poezji: Ars poetica; Metapoezja [J.] Przybosia; Utopie [Z.] Herberta. – [4]. Powieści o powieściach: Artysta i experimentum crucis [dot.: S. Grabiński: Dziedzina]; Początek i koniec; Tworzenie jako przymus [dot.: W. Mach: Góry nad czarnym morzem; W. Karczewska: Głębokie źródła; B. Sztajnert: Grupa pięciu]; Fikcja w fikcji; Maski [dot. m.in.: J.S. Stawiński: Sprawa holenderska; L. Gomolicki: Kiermasz; K. Karasek: Wiosna i demony; M. Choromański: W rzecz wstąpić; P. Wojciechowski: Manowiec; L. Buczkowski: Pierwsza świetność]; Retoryka a rozum transwersalny; Postać i Autor [dot.: T. Parnicki: Przeobrażenie]. – Słowo końcowe.
3. Skrzydło Dedala. Szkice, rozmowy o poezji i kulturze ukraińskiej lat 50.-90. XX
wieku. Pozn.: WiS 1999, 385 s.
Druk. częściowo w „Akcencie” w 1997.
Zawartość: Wstęp. – Próba historii; Ukraińska inteligencja i granice kompromisu. Rozmowa z Iwanem Dziubą; Kino ukraińskie lat 60. i 70. a totalitaryzm. „Cienie zapomnianych przodków” Siergieja Paradżanowa; Spory o literaturę; Nowatorzy i tradycjonaliści; Historia i poezja. Szkic o poezji Liny Kostenko; Poezja wyobraźni. Szkic o liryce Emmy Andijewskiej; Słowo i świat. Szkic o poezji Iwana Dracza; Kondycja literatury ukraińskiej. Rozmowa z Iwanem Draczem; Dmytro Pawłyczko – poeta obywatelski; Palimpsest w ruchu. O poezji Wasyla Stusa. Rozmowa z Mychajłyną Kociubynską; „W rodzimej obczyźnie”. Kilka uwag o poezji Wasyla Stusa; Poezja Ihora Kałyncia albo trzy Muzy: przebudzona, zniewolona i… milcząca; „Jestem wciąż dysydentem…”. Rozmowa z Ihorem Kałynciem; Ojczyzny poetów. (Ihor Kałyneć, Wasyl Stus oraz Iwan Switłyczny); Oblicza teodycei w poezji Liny Kostenko, Dmytra Pawłyczki i Wasyla Stusa; Poeci Kijowskiej Szkoły [dot.: M. Worobjow, W. Ruban, W. Hołoborod’ko, W. Kordun, M. Hryhoriw, M. Saczenko]; Sofia Majdanska – poetka z bukowej krainy; Przełom lat 80. i 90. Młoda poezja lat 90.; „Zrozumieć istotę przełomu”. Rozmowa z Mykołą Żułynskim. – Zakończenie.
Przekł. ukr. tekstu: Kino ukraińskie lat 60. i 70. a totalitaryzm. „Cienie zapomnianych przodków” Siergieja Paradżanowa: Ukraïns’ke kìno ì totalitarizm. „Tìnì zabutih predkìv”. W: Poetìčne kìno. Zaboronena škola. Kiïv 2002 s. 250-260.
4. Historia i komparatystyka. Szkice o literaturze i kulturze Europy Środkowo-
Wschodniej XX wieku. Pozn.: Wydawn. IFP UAM 2000, 188 s. Pozn. Studia Polonist. Ser. Lit., 31.
Zawartość: Kilka uwag na temat komparatystyki integralnej: Perspektywa badacza; Komparatystyka jako historia i metateoria; Europejska świadomość komparatysty; Slawistyka; Filologia i literatura narodowa; W stronę komparatystyki integralnej; Komparatystyka integralna i edukacja; Ważny problem – studia terytorialne. – Literacka utopia zachodnio- i wschodniosłowiańska XX wieku. Zarys problematyki badawczej: Wstęp; Wstępne rozróżnienia i definicje; Idee i tematy; Utopia a mity socjopolityczne i historiozoficzne; Periodyzacja jako „system wewnętrznych porozumień”; Utopia literacka jako metasystem. – Sacrum w utopii zachodnio- i wschodniosłowiańskiej z lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku: Sacrum władzy; Anty-sacrum, czyli inwazja obcych; Zakończenie. – Dialog jako porównywanie przyszłości. Krótka historia sporów i współpracy emigracji z Europy Środkowo-wschodniej: Wprowadzenie; Oblicza dialogu; W warunkach Karty Helsińskiej; Federalizm jako projekcja komparatystyczna. – Polska i Ukraina w działalności „Kultury”: Niepodległość i nonkonformizm; Płaszczyzny dialogu; Wizja i pragmatyzm; Ocalić, co można. – Dyskurs narodowy w literaturze oraz eseistyce Europy Środkowej i Wschodniej lat 1989-1999. (Szkic wybranych zagadnień): I. Założenia wstępne; II. Dyskurs narodowy w literaturach środkowo- i wschodnioeuropejskich; III. Dyskurs narodowy w literaturze wobec modernizmu oraz postmodernizmu. – Zakończenie.
Przekł.: ukr. tekstów: Kilka uwag na temat komparatystyki integralnej: Dekìl’ka sposterežen’ na temu ìntegralnoï komparativìstikì. „Slovo ì čas”, Kijów 2002 s. 50-58; Dialog jako porównywanie przyszłości. Krótka historia sporów i współpracy emigracji z Europy Środkowo-wschodniej: Diâlog âk porivnannâ majbutniogo. Korotka ìstorìâ superečok ì spìvpracì emìgracìj pìslâ Drugoï Svïtovoï Vìjni. W: Ukraïna. Kul’turna spadŝina, nacìonal’na svìdomìst’, deržavnìst’. L’vìv 2004 s. 149-169; Polska i Ukraina w działalności „Kultury” [fragm.]: Pol’ŝa ì Ukraïna v dìâl’nostì „Kul’turi”. [Przeł.] V. Mahno. „Sučasnìst’”, Kijów 1997 s. 97-103.
5. Antylatarnik oraz inne szkice literackie i publicystyczne. Pozn.: WiS 2001, 139 s.
Zawartość: Kilka słów wstępu; Ostatnia dekada, czyli o kulturze w demokracji postkomunistycznej; Literatura w demokracji; Maska i gra, czyli autor w kulturze współczesnej; Snobizm, regres i rozproszenie. Od powieści traktowanej jako „pralka autotematyczna” do „prozy diaspornej”. Kilka słów o polskim filmie lat 90.; Z kresów na kresy. Powojenna migracyjna powieść o kresach zachodnich; Inteligencja polska – współczesność i dziedzictwo okresu minionego. Na marginesie pewnej dyskusji; Inteligent w pejzażu społecznym i politycznym lat 70.-80. (Na przykładzie twórczości Tadeusza Siejaka); Antylatarnik [dot. reinterpretacji noweli H. Sienkiewicza „Latarnik”].
Artykuły i studia w książkach zbiorowych i czasopismach, m.in.: „Ponura igraszka fantazji”, czyli dyskurs autotematyczny w „Dziedzinie” Stefana Grabińskiego. „Ruch Lit.” 1986 nr 6 s. 487-496. – Emigracja „międzymorza” – czy początek dialogu? „Alm. Hum.”* 1987 nr 7 s. 41-51. – Tradycje śródziemnomorskie i starosłowiańskie w twórczości Ihora Kałyncia, Wasyla Stusa oraz Iwana Switłycznego. W: Dawność kulturowa w literaturach słowiańskich drugiej połowy XX wieku. Opole 1993 s. 155-166. – „Sól ziemi” [J.] Wittlina w naukowym opracowaniu. „Teksty Drugie” 1994 nr 5/6 s. 164-170. – [Z.] Herbert i utopia. W: Czytanie Herberta. Pozn. 1995 s. 255-35. – Katastrofizm i katastroficzność w powieści historycznej po 1956 roku. W: Przez znaki – do człowieka. Pozn. 1997 s. 208-227. –Postmodernizm a współczesna (polska) powieść historyczna. „Acta Univ. Lodz. Folia Scientiae Artium et Litterarum” 1998 z. 8 s. 19-33, przekł. ukr.: Postmodernìzm ì pols’kìj ìstoričnij roman. [Przeł.:] S. Ševčenko, N. Sidâčenko. „Slovo ì čas”, Kijów 1997 nr 7 s. 13-22. – Ûliuš Meroševskij. Pols’ka Ostpolitik. „Sučasnìst’”, Kijów 1999 s. 114-119. – Kijów i Petersburg, czyli na rogatkach Europy i Azji. W: Powroty Iwaszkiewicza. Pozn. 1999 s. 163-175, przekł. niem.: An den Schlagbäumen Europas und Asiens. Der Dichter Jarosław Iwaszkiewicz. [Przeł.] A. Opyrchal. „Osteuropa”, Berlin 2005 nr 11 s. 61-79. – Stereotyp-literatura. Refleksje na temat stereotypów narodowych w literaturze Europy Środkowej. W: Integrovaná žanrová typologie. (Komparatyvní genologie). Brno 1999 s. 147-153. – Desât’ rokìv bez cenzuri. „Kritika”, Kijów 2000 nr 11 s. 4-9. – Three contributions about fredoom, stereotype and myth. W: Transformation and integration in the Baltic Sea area. Umea (Szwecja) 2000 s. 273-286. – Iwan Łysiak-Rudnyckyj oraz Juliusz Mieroszewski: modele i praktyka rozpoznań polsko-ukraińskich w aurze „Kultury”. W: Porównanie jako dowód. Pozn. 2001 s. 81-94. – „Maszyna słoneczna” Wołodymyra Wynnyczenki na tle literackiej utopii zachodnio- i wschodniosłowiańskiej lat 20-30. XX wieku. W: Slov’âns’kì kul’turi v evropejs’kìj civìlizacïì. Kiïv 2001 s. 24-37, przedr. pt. „Słoneczna maszyna” Wołodymyra Wynnyczenki na tle nowoczesnej literackiej utopii zachodnio- i wschodniosłowiańskiej. „Slav. Occid.” 2009 t. 66 s. 67-79. – Świat naukowo-artystyczny lwowskiej „knajpy” lat 30.: „Szkocka”, „Atlas”, „Pod Gwiazdką”. W: Porównanie jako dowód. Pozn. 2001 s. 207-219, s. 516-523, przekł. niem.: Eine Welt zwischen Wissenschaft und Kunst. Lemberger Kneipen der 1930er Jahre. [Przeł.] A. Opyrchal. „Osteuropa”, Berlin 2004 nr 3 s. 3-15. – Pols’ka ìnteligencìâ. Sučasnìst’ i spadŝina poperedniogo periodu. Na margìnesì pevnoï diskusìï. [Przeł.:] P. Usenko. „Sučasnìst’”, Kijów 2002 nr 1 s. 46-55. – Česká a polská literatura a kultura mimo cenzuru v 70.-80. letech 20. století. Úvod k srovnávací sondě. Sborník z mezinárodní vĕdecké konference konané v Opavě 13-14 listopadu 2002. Opava 2003 s. 7-17. – Die Hinwendung zur Integralen Komparatistik. [Przeł.] Ch. Myschor. „Slavica XXXII. Annales Instituti Slavici Universitatis Debreceniensis”, Debreczyn 2003 s. 65-74. – Kryzys i przełom w perspektywie polsko-ukraińskich związków kulturowych w XX wieku. W: Ukraïns’ko – pol’s’kì kul’turnì vzaêmini XIX-XX stolìttâ . Kiïv 2003 s. 80-86. – Polská prozá po roce 1990 v dialogu s postmodernismem a vizí Střední Evropy. W: Postmodernismus v české a slovenské próze. Opava 2003 s. 38-52. – Pol’skì klopoty na evropejs’komu porozì. „Kritika”, Kijów 2003 nr 5 s. 5-10, przedr. w tłum. białorus.: Polskiâ bâdy na eurapejskim paroze. „Arhè”, Mińsk 2003 nr 6 s. 74-85. – Principi ìntegral’noj komparativìstikì. [Przeł.] S. Âkovenko. W: Romantizm. Miž Ukraïnoû ta Pol’ŝeû. Kiïv 2003 s. 5-20. – Die Schlüssel zu Kiew. [Przeł.] U. Heisse. „Osteuropa”, Berlin 2004 nr 7 s. 3-17, przedr. w: Die Ukraine, Polen und Europa. Osnabrück 2004 s. 225-242. – Mluvené literární časopisy „NaGłos” a „Struktury Trzecie” v kontextu nezávislé polské kultury 80. let 20. století. W: Česká a polská samizdatová literatura = Czeska i polska literatura drugiego obiegu. Sborník z mezinárodní vĕdecké konference konané v Opavě 13-14 listopadu 2002. Opava 2004 s.126-135, przekł. niem.: NaGłos und Struktury Trzecie. Gesprochene Zeitschriften in polnischen Untergrund. „Osteuropa”, Berlin 2004 nr 11 s. 87-96. – Nova Evropa ì slov’ân’stvo v bačenì Tomaša Masaryka. „Problemi slov´ânoznavstva”, Lwów 2004 t. 54 s.11-19. – O serbołużyckim życiu literackim w Czechach. „Slav. Occid.” 2004 t. 61 s. 107-115. – Pervaâ mirovaâ vojna v pol’skoj proze XX v. Točki zreniâ, tendencii, žanry. [Przeł.] I. Kuz’min. W: Pervaâ mirovaâ vojna v literaturah i kul’ture zapadnyh i ûžnyh slavân. Moskva 2004 s. 127-141. – Polska proza w dialogu z postmodernizmem i wizją Europy Środkowej. W: Wielokulturowość, tożsamość narodowa, mniejszości na Węgrzech i w Polsce. Debreczyn 2004 s. 261-277, przekł. ros.: Polskaâ proza 90-h godov ХХ veka w dialoge s postmodernizmom i obrazom Central’noj Evropy. [Przeł.] A. Pomianowska. W: V slavističeskie čteniâ pamâti professora P.A. Dimitrova i professora G.I. Safronova. Sankt-Peterburg 2004 s. 118-124. – Gry i granice różnic w literackich obrazach przeszłości. W: Obraz minulosti v současne české a polské literatuře = Obraz przeszłości we współczesnej literaturze czeskiej i polskiej. Katow. 2006 s. 13-25. – Katolic’kij ì hristiânskij teatr v Polŝì drugoï polovini XX stolìttâ. Situativnij naris. „Hudožnaâ kul’tura. Aktualnì problemi”. T. 3. Kiïv 2006 s. 119-133. – Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego. (Zarys problematyki). „Teksty Drugie” 2006 nr 6 s. 11-33, przekł. ang.: Colonial and postcolonial aspects of Polish discourse on the Eastern „borderlands”. W: From sovietology to postcoloniality. Poland and Ukraine from a postcolonial perspective. Huddinge 2007 s. 41-61, przekł. ukr.: Kresì bez vzaêmnih vikreslûvan’. „Kritika”, Kijów 2010 nr 1/2 s. 147-148. – Masarykova idea slovanského světa a Evropy v letech 1895-1918. W: Tomáš Garrigue Masaryk. České Budějovice 2006 s. 10-17. – Útószo. W: Lengyel tollal a magyar Októberről. Budapest 2006 s. 173-187. – Dialogurile revistei „Kultura” cu Europa Centrală şi de Est. [Przeł.] L. Ţurcanu. W: Dialogul culturilor în paginile revistei „Kultura” = Dialog kultur na łamach paryskiej „Kultury”. Bielce 2007 s. 11-22. – Kiev – gorod masterov. „Novaâ Polša”, Wwa 2007 nr 2 s. 15-19. – Stan badań nad kulturą i literaturą w polskim drugim obiegu wydawnictw w latach 1976-2006. [Współaut.:] D. Dabert. „Slav. Occid.” 2007 t. 64 s. 169-180. – Transformacja kultury i literatury polskiej na tle zmian w kulturze Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989. W: Transformacja w kulturze i literaturze 1989-2004. Pozn. 2007 s. 173-216. – Stand der Untersuchungen über die Kultur und Literatur des sogenannten „zweiten polnischen Umlaufs“ in den Jahren 1976-2006. W: „Das Andere Osteuropa von den 1960er bis zu den 1980er Jahren”. Berichte zur Forschungs- und Quellenlage. Bremen 2008 s. 25-34. – U naprâmi do ìntegral’noï komparativìstikì. W: Teorìâ lìteraturi v Pol’ŝì. Antologìâ tekstìv. Kiïv 2008 s. 503-515. – Czeska i polska literatura wobec tematów i asocjacji morskich. W: Moře v české a polské literatuře. Sborník mezinárodní vědecké konferencje. Opava 2009 s. 7-23. – Die Last der Freiheit. Polnische Kultur 1989-1999. [Przekł.] A. Opyrchal. „Osteuropa”, Berlin 2009 nr 11s. 37-51. – Dyskurs niezależny lat siedemdziesiątych XX wieku o kulturze oficjalnej i o sobie. Szkic problemu. W: Słowa i metody. Lubl. 2009 s. 449-467. – George Grabowicz – slawista niepokorny. [Współaut.:] L. Stefanowska. „Slav. Occid.” 2009 t. 64 s. 109-118. – O polskej kultúre po roku 1989 čiže problémy s ťarchou slobody. [Przeł.] K. Chmel. „OS”, Bratislava 2009 nr 2 s. 20-50. – Świat komunizmu w drugim obiegu literatury w Polsce. W: Oblicza komunistycznego zniewolenia. Między nauką a literaturą. Pozn. 2009 s. 123-141. – Kilka uwag o komparatystyce integralnej i Mickiewiczowskim dziedzictwie. W: Komparatystyka między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym. Bydg. 2010 s. 15-18. – Kino Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989 wobec przeszłości i narodowych dyskursów. W: Kontexty literární vĕdy II. Usti nad Orlici 2010 s. 155-168. – Od integrální humanitní komparatistiky k integrální literární komparatistice. [Przeł.:] L. Martinek, J. Vitoň. „Česká literatura”, Praga 2010 nr 3 s. 316-331. – Slawista jako komparatysta. W: Zmierzch Herdera. Filologiczne podstawy slawistyki. Opole 2010 s. 69-78. – Stredoevrópske regionálne štúdiá – móda alebo nevyhnutnost? W: Tudomány az oktatásért – oktatás a tudományért. Nitra 2010 s. 65-72. – Les controverses à propos du canon de la litterature ukraïnienne. W: Culture et identité en Europe Centrale. Paris-Brno 2011 s. 521-544. – Filozofujące „ja” w autorefleksyjnej prozie Witolda Gombrowicza i Milana Kundery. W: Svět kreslený slovem. Usti nad Labem 2011 s. 45-52. – Ideały demokracji i humanizmu w myśli Vaclava Havla. W: Na styku polskiej i czeskiej kultury. Pozn. 2011 s. 199-209. – Ironia i komizm we współczesnej, słowiańskiej antyutopii literackiej. (Na przykładzie powieści E. Bondy’ego, T. Konwickiego, W. Wojnowicza, W. Pielewina). „Slav. Occid.” 2011 t. 68 s. 43-54, przekł. franc. w wersji zmien.: L’antiutopie comme style du Zeitgeist. (Voïnovich, Zinoviev et Pelevine). [Przekł.] A. Saignes. W: Travaux et recherches. Grenoble 2012 s. 87-101. – Kanon, antykanon, postkanon w dyskursie o tożsamości kultur w Europie Środkowej i Wschodniej (1991-2011). „Porównania” 2011 nr 9 s. 13-43. – Koniec imperia, alebo groteskne a smieŝne o hrozných veciach – o slovanskej antiutópii 70.-90. rokov 20. storočia a počiatku 21 storočia. W: Humor v ìronï, ironiâ v humore. [Przeł.] M. Dambek. Nitra 2011 s. 52-65. – Polska i kolonialne dziedzictwo dzisiaj. „Nowa Krytyka” 2011 nr 26/27 s. 145-180. – Studia postkolonialne w Europie Środkowej oraz Wschodniej 1989-2009. Kwerenda wybranych problemów w ramach projektu badawczego. W: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Kr. 2011 s. 137-166. – Ars poetica dzisiejszej Ukrainy. O antologii Anety Kamińskiej „Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska”. „Akcent” 2012 nr 4 s. 59-66. – Józef Łobodowski na łamach „Orła Białego”. W: Między literaturą a polityką. O Józefie Łobodowskim. Lubl. 2012 s. 51-67. – Między wygnaniem a kolonizacją. O kilku odmianach polskiej powieści migracyjnej w XX wieku (na skromnym tle porównawczym). W: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Kr. 2012 s. 159-192. – Sytuacja studiów postkolonialnych w Polsce i na Ukrainie. Porównawcza kwerenda problemów. W: Polska-Ukraina. Dziedzictwo i współczesność. Słupsk 2012 s. 249-260. – Narodowa czy rodzima? Filologia polska w perspektywie multikulturalizmu. W: Przyszłość polonistyki. Katow. 2013 s. 193-211. – Środkowoeuropejskie studia terytorialne. Utopia czy realne wyzwanie przyszłości?; Od integralnej komparatystyki literackiej do integralnej komparatystyki humanistycznej; Europejskie opracowania historii literatury polskiej XX wieku po roku 2004. W: Polonistyka wobec wyzwań współczesności. Opole 2014 s. 101-110; 150-163; 325-340. – Rewizje, lustracje, banicje. O niektórych genderowych zjawiskach i aspektach konstruowania kanonu literackiego w Europie Środkowo-Wschodniej. „Miscellanea Posttotalitariana Wratisl.” 2014 [t.]. 2 s. 131-158. – Europa Środkowo-Wschodnia i jej (post)kolonialny świat; Studia postkolonialne w Europie Środkowej oraz Wschodniej. Kwerenda wybranych problemów; Współczesne debaty narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. W: Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Pozn. 2015 s. 13-97; 103-181; 587-622. – Postkolonializm i antyokcydentalizm. „Porównania” 2015 t. 16 s. 185-195. – Stefan Grabiński. Pisarz polski, ukraiński czy środkowoeuropejski. (Geopoetyka twórczości). „Akcent” 2017 nr 1 s. 91-99.
Prace redakcyjne
1. Porównanie jako dowód. Polsko-ukraińskie relacje kulturalne, literackie, historyczne 1890-1999. Studia i szkice I konferencji komparatystycznej. Red. nauk. i [wstęp:] B. Bakuła. Pozn.: Wydawn. Nauk. UAM 2001, 227 s. Literaturoznawstwo Porównawcze – Uniw. im. A. Mickiewicza w Pozn., 2.
Materiały z konferencji pt. Polsko-ukraińskie relacje kulturalne, literackie, historyczne 1890-1999 zorganizowanej w Pozn. 5-7 XII 1999.
2. Polska-Ukraina – partnerstwo kultur. Studia pod red. B. Bakuły. Pozn.: Wydawn. Nauk. UAM 2003, 211 s. Literaturoznawstwo Porównawcze, 4.
Materiały z konferencji pt. Modele i praktyka polsko-ukraińskich związków kulturowych. Literatura, sztuka, filozofia, historia XX wieku, zorganizowanej w Pozn. 4-6 XII 2000.
3. M. Pietrowski: Mistrz i miasto. Kijowskie konteksty Michaiła Bułhakowa. Przeł. z jęz. ros.: I. Kuźmina, A. Jezierska. Oprac., red., wstęp B. Bakuła. Pozn.: Bonami 2004, 319 s. Bibl. Porównań, 1.
4. O. Tarnawski: Literacki Lwów 1939-1944. Wspomnienia ukraińskiego pisarza. Z ukr. przeł. A. Chraniuk. Wstęp, oprac., red., przyp. B. Bakuła. Pozn.: Bonami 2004, 210 s. Bibl. Porównań, 2.
5. Drogi do wolności w kulturze Europy Środkowej i Wschodniej 1956-2006. Zbiór materiałów z konferencji 5-7 listopada 2006 r. w Wyższej Szkole Zawodowej „Kadry dla Europy” w Poznaniu. Pod red. B. Bakuły i M. Talarczyk-Gubały. Pozn.: WiS 2007, 387 s.
6. Transformacja w kulturze i literaturze polskiej 1989-2004. Praca zbiorowa. Pod red. nauk. B. Bakuły. Pozn.: Bonami 2007, 219 s. Bibl. Porównań, 4.
7. Przeszłość w kinie Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989. Zbiór materiałów z konferencji, 8-10 listopada 2007 r. w Poznaniu. Pod red. B. Bakuły i M. Talarczyk-Gubały. Pozn.: WiS; Wyższa Szkoła Zawodowa „Kadry dla Europy” 2008, 255 s.
8. Radio Solidarność. Podziemne rozgłośnie oraz audycje radiowe i telewizyjne w Polsce 1982-1990. Materiały z konferencji w Wyższej Szkole Zawodowej „Kadry dla Europy” w dniach 26-27 maja 2007 roku. Pod. red. B. Bakuły. Pozn.: Wyższa Szkoła Zawodowa „Kadry dla Europy” 2008, 381 s.
Wyd. łącznie z dokumentem elektronicznym: Radio „Solidarność”. Ludzie, fotografie, dokumenty, sprzęt radiowy. Red.: B. Bakuła, K. Stasiewski, J. Pałubicki. Pozn.: Internowani.pl; Darpoint.pl; „Solidarność” Wielkopolska 2008, 1 dysk optyczny (CD-ROM).
9. Teorìâ lìteraturi v Pol’ŝì. Antologìâ tekstìv. Druga polovina XX-počatok XXI st. [Oprac. i wstęp] B. Bakuła. [Red.:] V. Morenec’. [Tłum.] S. Âkovenko. Kiïv: Kiêvo-Mogil’âns’ka Akademìâ 2008, 531 s.
10. Václav Havel. Człowiek, pisarz, filozof, polityk. Red. nauk.: N. Balowski, B. Bakuła. Pozn.: Inst. Filol. Słowiańskiej. Uniw. im. A. Mickiewicza; Prochowice: Wydawn. „Pro” 2014, 305 s. Bohemica Posnaniensia, 2.
Tekst częściowo w jęz. czes.
11. Comparisons and contexts. Essays on Central-Eastern European literature and culture. [Red.:] B. Bakuła, D. Dabert, E. Kledzik. [Przeł:] D. Kołodziejczyk, M. Pisarski, J. Sypiańska, D. Skórczewski, M. Turski. Pozn.: Wydawn. „Bonami” 2015, 299 s. Bibl. Porównań, t. 6.
12. Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Red. nauk.: B. Bakuła oraz D. Dabert, E. Kledzik, R. Kupidura, K. Piotrkowiak-Junkiert. [Przekł. fragm.] J. Sypiańska. Pozn.: Bonami 2015, 667 s. Bibl. Porównań, 5.
OPRACOWANIA
Ank. 2011, 2013.
WUP t. 5. – C. Staszewska, M. Szczesiak-Ślusarek: B.L.B. W: Encyklopedia Solidarności [on-line] [dostęp 14 czerwca 2013].
Ogólne:
D. SKÓRCZEWSKI: Melancholia of the „Borderland” discourse. Why Poles need postcolonial therapy (and why Polish literary critics need postcolonial theory). W: Melancholia. The disease of the soul. Lubl. 2014 [dot. m.in. tekstu B. Bakuły w przekł. ang. pt. Colonial and postcolonial aspects of Polish discourse on the Eastern „borderlands”].
Człowiek jako dzieło sztuki
T. SZKOŁUT: W kręgu metasztuki. „Akcent” 1994 nr 3/4. – M. HEYDEL. „Pam. Lit.” 1995 z. 1. – M. WYKA: Badacz młodej generacji. „Arkusz” 1995 nr 4.
Skrzydło Dedala
J. BORKOWICZ. „Więź” 2000 nr 5. – A. HNATIUK: Dedal i Ikar. „Kultura” 2000 nr 3. – L. SIRYK: Od mitu do prawdy. „Akcent” 2000 nr 3. – A. MATUSIAK. „Acta Univ. Wratisl. Slavica Wratisl.” 2002 t. 116 nr 2345.
Historia i komparatystyka
R. MAJEREK. „Pam. Słowiański” 2002 T. 52 z. 2.
Antylatarnik oraz inne szkice literackie i publicystyczne (poz. 5): P. HETMAŃSKI: Polska pod latarnią (morską). „Gaz. Malarzy i Poetów” 2001 nr 5. – J. KANDZIORA: Portret dekady z historią w tle. „Arkusz” 2001 nr 10. – S. STERNA-WACHOWIAK: Legenda chorej Polski? „Nowe Książ.” 2001 nr 11. – M. LECIŃSKI: Kilka brakujących przypisów. „Polonistyka” 2002 nr 2. – A. RESZCZYK: Czytanie Antylatarnika. „Akcent” 2002 nr 3.
