Dobrowolski Adam Tomasz Wilhelm

Dorota Samborska-Kukuć

Poeta, krytyk literacki, tłumacz. Pseudonimy i kryptonimy: Racław; A. Dob.; d.; ad.

Informacje biograficzne. Adam Tomasz Wilhelm Dobrowolski urodził się 6 I 1884 w Złoczowie jako syn Edwina Jana, urzędnika podatkowego, i Emilii Marii z Wojtawickich. Ze względu na częste przeprowadzki związane z pracą ojca uczęszczał do kilku szkół, m.in. w Jordanowie, we Lwowie oraz w Złoczowie, gdzie w 1903 r. uzyskał maturę. Studiował prawo i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim. W l. 1905–1912 leczył się na gruźlicę w różnych uzdrowiskach (Davos, Gries, Zakopane). W 1905 r. wydał we Lwowie pierwszy tomik poezji Nastroje, rok później jego nowela Po szczęście została nagrodzona przez łódzki „Rozwój” w konkursie Bolesława Prusa. W tymże roku rozpoczął pracę jako dziennikarz prowadzący kronikę miejską Lwowa, a także incydentalnie jako recenzent w tygodniku „Nasz Kraj”; następnie objął redakcję działów literackich i teatralnych w „Przeglądzie”. W 1907 r. w Tarnopolu ukazał się jego dramat Jak smutna ballada. W 1908 r. został redaktorem tygodnika „Nowa Gazeta”, a w l. 1908–1909 miesięcznika „Recenzja”, na łamach którego publikował komentarze dotyczące nowych utworów literackich oraz bieżących spraw księgarskich i wydawniczych. Należał do kręgu lwowskich literatów, przyjaźnił się m.in. z Janem Huskowskim, Kornelem Makuszyńskim, Jerzym Bandrowskim, Janem Pietrzyckim. Trawiony chorobą, zmarł we Lwowie 21 IV 1912. Wydaniem spuścizny literackiej Dobrowolskiego zajął się jego przyjaciel Juliusz Saloni. Adam Tomasz Dobrowolski mylony jest z Adamem Doliwą Dobrowolskim (1860–1921), krytykiem i publicystą warszawskim.

Działalność krytyczna. Dobrowolski publikował głównie w czasopismach lwowskich: „Naszym Kraju”, „Przeglądzie”, „Reformatorze”, „Wieku Nowym”, „Słowie Polskim” (w rubrykach Na marginesie, a następnie Mały felieton). Były to przede wszystkim poezje, a także korespondencje z podróży do kurortów. Recenzje literackie, muzyczne i teatralne ogłaszał w „Naszym Kraju” oraz w „Recenzji”. Wskutek niemal zupełnej niedostępności numerów tych czasopism trudno orzec o frekwencji i całokształcie krytyki Dobrowolskiego, można jedynie dokonać rozpoznań bardzo fragmentarycznych. Skłaniają one do wniosku, że publicysta podejmował się krytyk przeważnie w związku z tematem melancholii, smutku, alienacji. Jego omówienia i komentarze są erudycyjne, zawierają bogate konteksty, ich dominantę stanowi przeciwstawienie artysty będącego nośnikiem siły twórczej i energii – tłumowi, masie żyjącej w chaosie. Nie poprzestawał jednak na jałowym kontraście, celem tych zestawień była próba analizy społecznego wpływu idei, które konstruuje jednostka twórcza. Dobrowolski nie stronił od recenzji upolitycznionych, w których wykładał swój światopogląd wskazujący na gruntowną znajomość historii i stosunków społecznych.