04. Dwa wiersze – dwa głosy
Sytuacja wędrowca i adresatki jego wypowiedzi jest silnie skontrastowana: on – samotny wśród otchłani i chmur, ona – wśród „wesołej gromady”; on – pokonujący trudy niebezpiecznej podróży daleko od rodzinnej Litwy, ona – u siebie, we własnym pałacu, jako królowa wesołej biesiady; on – wierny, przepełniony tęsknotą i pamięcią o ukochanej, ona – niepamiętająca dawnych uczuć i przeżyć. Odmienność sytuacji obu postaci jest zintensyfikowana przez kontrast między wiernością i żywą pamięcią a obojętnością i zapomnieniem. Zdrobnienie („domku”) sugeruje niemal idylliczny charakter tej poszukiwanej (wytęsknionej) rzeczywistości, a położenie w kadencji wersu słów „i ciebie” wskazuje to, co jest w tym utraconym, ale wytęsknionym świecie najważniejsze.
Po chwilowym wyrównaniu toku intonacyjnego następuje kolejne wniesienie tonu. Powtórzenie słowa „Niewdzięczna!” rozpoczyna drugą część okresu retorycznego, w którym pojawiają się tworzone siłą wyobraźni obrazy życia i zachowań adresatki monologu:
Poprzednik okresu retorycznego rozpoczętego wyrażeniem „gdy ja dzisiaj” prowadzi do drugiej jego części, rozpoczętej od przeciwstawnego „Ty…”. Powtórzenie słowa „Niewdzięczna!” wzmacnia ekspresję wypowiedzi, która nacechowana jest żalem, a nawet pretensją wobec kobiety, sprzeniewierzającej się swoim postępowaniem oczekiwaniom i „pamiątkom”, czyli pamięci o przeszłym, wspólnie przeżytym czasie, przez co staje się ono bolesne i raniące.
Kolejny bezpośredni zwrot do adresatki: „Powiedz”, skłania ją niejako do wejścia w dialog z mówiącym, a zarazem rozpoczyna nowy okres retoryczny, rozwijany przez skierowane do niej pytania:
Czy otaczający kobietę dobrostan i poczucie władzy nad innymi może dawać jej szczęście? Czy upersonifikowane rozkosz i wesołość mogą wystarczać do osiągnięcia pełnej satysfakcji życiowej? A może szczęścia nie zapewniają bogactwo i materialne rozkosze? Takie sugestie zawarte są w szeregu kierowanych do niej pytań:
