Edward KASPERSKI

Autorka hasła: Barbara Marzęcka

1942–2016

Historyk i teoretyk literatury

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 26 lutego 1942 we Lwowie; syn Michała Kasperskiego i Anny z Sekowskich. Dzieciństwo spędził we wsi Małkowice pod Przemyślem. Od 1955 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. K. Morawskiego w Przemyślu. Po otrzymaniu matury w 1959 studiował filologię polską oraz przez trzy lata filozofię na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1964 uzyskał magisterium z zakresu filologii polskiej i podjął pracę na stanowisku początkowo asystenta, a następnie adiunkta na Wydziale Filologii Polskiej i Słowiańskiej (od 1975 Wydział Polonistyki) UW w Katedrze Teorii Literatury (później Zakład Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich). W pracy badawczej zajął się historią literatury XIX i XX wieku, teorią literatury i poetyką, zjawiskami z pogranicza literatury i filozofii, komparatystyką i antropologią literatury. Debiutował w 1965 artykułem pt. Nowe francuskie czasopismo o komunikacji masowej, opublikowanym na łamach kwartalnika „Kultura i Społeczeństwo” (nr 2). Artykuły, szkice, recenzje ogłaszał m.in. w „Miesięczniku Literackim” (1971–90, z przerwami) i w „Przeglądzie Humanistycznym” (od 1977, z przerwami). W 1974 doktoryzował się w oparciu o rozprawę pt. Problem wartości w pisarstwie Cypriana Kamila Norwida. Przedmioty użytkowe. Przedmioty potrzeb, wartości perfekcyjne, celowe i instrumentalno-użytkowe. W 1981–84 pracował jako lektor polski w Slavisk Institut na Uniwersytecie Aarhus w Danii. W późniejszych latach kilkakrotnie otrzymywał duńskie stypendia rządowe na wielomiesięczne pobyty badawcze w Centrum Kierkegaarda w Kopenhadze w Danii. W 1991 habilitował się na UW na podstawie rozprawy Idee, formy i tradycje dialogu. Od 1994 wykładał historię literatury także w Wyższej Szkole Humanistycznej im. A. Gieysztora (od 2006 Akademia Humanistyczna) w Pułtusku. W 1997–2000 kierował Zakładem Teorii Literatury i Poetyki, a w 2001–06 Zakładem Romantyzmu Instytutu Literatury Polskiej (ILP) UW. W 2002 uzyskał tytuł naukowy profesora. Od 2007 współpracował z kwartalnikiem „Tekstualia” jako autor artykułów oraz członek Rady Redakcyjnej pisma. W tymże roku został kierownikiem nowo powstałego Zakładu Komparatystyki ILP i funkcję tę pełnił do przejścia na emeryturę w 2011.

Zmarł 3 marca 2016 w Warszawie. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Starych Babicach.

TWÓRCZOŚĆ

1. Świat wartości Norwida. [Monografia]. Wwa: PWN 1981, 375 s. Z prac Inst. Literatury Pol. UW.
2. Idee, formy i tradycje dialogu. Rozprawa habilitacyjna. Wwa: UW Wydz. Polonistyki 1990, 497 s. [Wyd. 2] zmien. pt. Dialog i dialogizm — idee, formy, tradycje. Wwa: Elipsa 1994, 227 s.
Zawartość wyd. 1: Od autora. – Ironia. Sokrates i romantyzm. Wstęp do Kierkegaarda; Ironia jako dyskurs i strategia. Z rozważań nad poetyką teoretyczną i historyczną ironii; Pisarz i dialektyka komunikacji. Osnowa tzw. komunikacji pośredniej u Kierkegaarda; Kierkegaard jako krytyk literacki (na tle filozofii krytycznej); Sprawa dialogu w „Literaturze słowiańskiej” Adama Mickiewicza; Sztuka pytań Norwida; Dialog polemiczny. Spór: „Psalmy przyszłości”. [Z. Krasińskiego] — „Odpowiedź na Psalmy” [J. Słowackiego]; Podmiot, rzeczy i sens. Niektóre pogranicza i przeciwieństwa dialogizmu; Dialog w świecie pozorów. O dialogice Bubera; O genealogii Bachtina. Początki dialogizmu; Dialogizm i dziedzictwo formalizmu. – Aneks. Trzy tradycje dialogu. – W wyd. 2: pominięto: Ironia. Sokrates i romantyzm. Wstęp do Kierkegaarda; Ironia jako dyskurs i strategia. Z rozważań nad poetyką teoretyczną i historyczną ironii; Pisarz i dialektyka komunikacji. Osnowa tzw. komunikacji pośredniej u Kierkegaarda; Kierkegaard jako krytyk literacki (na tle filozofii krytycznej), — dodano: Kierkegaard o komunikacji: Podwójność twórczości; Komunikowanie wiedzy i komunikowanie decyzji; Komunikacja pośrednia; Konkluzja. Komunikacja i dialog.
3. Literatura i różnorodność. Kresy i pogranicza. [Studia; autorzy:] E. Czaplejewicz, E. Kasperski. Wwa: DiG 1996, 183 s.
Tu E. Kasperskiego: Teoria i literatura w sytuacji ponowoczesności: Związki literackie, intertekstualność i literatura powszechna; Kresy, pogranicza, mity. O metodologii badań nad literaturą kresową; Próba stylu (i stylistyki); Rozdroża hermeneutyki. Egzegeza — tekst — lektura; Ćwiczenie z dekonstrukcji. Czy interpretacji jest zbyt wiele i czy należy ograniczyć ich różnorodność; Różewicz, groteska i… postmodernizm; Legitymizacja: najważniejszy problem powieści. (O „epopei” W. Odojewskiego „Zasypie wszystko zawieje”); Pop i porno powieści Jerzego Kosińskiego. Melanże polsko-żydowsko-amerykańskie, s. 91–178.
4. Dyskursy romantyków. Norwid i inni. [Studia]. Wwa: Ofic. Wydawn. Aspra-Jr 2003, 548 s.
Zawartość: Słowo wstępu. – Cz. I. Dyskursy liryczne: O liryce Norwida. Autobiografizm i autonomia; Metaliryka Norwida; Wolność i forma: dwa bieguny liryki Norwida. – Cz. II. Dyskursy Północy: „Północne my sny… wchodowej historii…” Norwid, Polska i północ; Wokół „Syberii” Norwida. Dwa typy etyki, historiozofii i patriotyzmu. – Cz. III. Dyskurs walki: Filozofia konfliktu i walki. Cyprian Norwid i August Cieszkowski. – Cz. IV. Komparatystyczne dyskursy egzystencji: Języki egzystencji, Juliusz Słowacki i Søren Kierkegaard; Jednostka, historia i etyka. Paralela — Kierkegaard. – Cz. V. Dyskursy mistyki, świętości i śmieszności: Dyskursy liryczno-mistyczne Słowackiego; Religijność Mickiewicza. Próba fenomenologii egzystencjalno-kulturowej; Rzeczy święte, rzeczy śmieszne. („Pierścień Wielkiej Damy”, „Aktor” Norwida). – Cz. VI. Dyskursy nacji: Dyskurs barski. Judyta i Żydzi w „Księdzu Marku” Juliusza Słowackiego; Dyskurs zdrady. Iwan Franko a Adam Mickiewicz. – Cz. VII. Dyskursy wolności: Narracje i symbole wyzwolenia. Słowacki — Szewczenko; Oracze i polewacze wolności. O mitopoetyce Mickiewicza.
5. Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku. Monografia. Pułtusk: Wyższa Szkoła Hum. 2003, 555 s. Wyższa Szkoła Hum. im. A. Gieysztora w Pułtusku. Seria z Ostem.
6. Świat człowieczy. Wstęp do antropologii literatury. [Studium]. Pułtusk: Akad. Hum. im. A. Gieysztora; Wwa: Ofic. Wydawn. Aspra-Jr 2007, 496 s. Akad. Hum. im. A. Gieysztora.
Zawartość: Słowo wstępu. – Cz. I. Jak możliwa jest antropologia literatury? — Cz. II. Antropologia podmiotu. – Cz. III. Antropologia postaci. – Cz. IV. Okolice antropologii.
7. Kategorie komparatystyki. [Studia]. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2010, 401 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: Texter 2010, plik w formacie PDF.
Zawartość: Słowo wstępu. – I. Podstawy komparatystyki; II. Status poznawczy komparatystyki; III. Komparatystyka literacka a dialog; IV. Trzy studia o dyskursie. Próba krytyki. V. Kondycja hermeneutyki; VI. O teorii interpretacji; VII. W stronę komparatystyki interpretacji; VIII. Siedem rodzajów interpretacji; IX. Poezja, inne sztuki i filozofia. W kręgu Hegla; X. Słowne obrazy Norwida. Szkic z poetyki komparatystycznej. XI. Swojskie, cudze, uniwersalne. Paralele polsko-ukraińskie; XII. Narodowość i literatura. U kolebki nowoczesnych literatur Polski i Ukrainy; XIII. Kategoria pogranicza. Trzy aspekty; XIV. Pogranicza słowiańsko-żydowskie. Trzecia droga Martina Bubera; XV. Media i literatura; XVI. Literatura a kultura. Refleksje o ich związkach.
8. Na diabelskim żołdzie. Klucze do pisarstwa Franza Kafki. [Studium]. Dokument elektroniczny: Wwa: Texter 2011, 101 s., plik w formacie PDF.
Zawartość: I. W kręgu recepcji; II. Święty Kafka. Portret według Maksa Broda; III. Spółkowanie z literaturą; IV. Na diabelskim żołdzie; V. Walizka z wpływami.
Artykuły drukowane w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Elementy semiologii. „Kult. i Społ.” 1965 nr 4 s. 107–121. – Przesłanki semiotycznej narracji. „Kult. i Społ.” 1967 nr 4 s. 151–162. – Semiotyka i poetyka. „Studia Estet.” 1968 s. 387–397. – Gustaw Daniłowski; Ludwik Stanisław Liciński. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Ser. 5 t. 3. Wwa 1973 s. 223–257; 281–296. – Filozofia celu Norwida. „Poezja” 1975 nr 7/8 s. 119–130. – Zmierzch czy świt kultury ludowej? „Regiony” 1976 nr 2 s. 24–37. – „Zwierzątko” Brylla, czyli sylabizowanie odwagi. „Poezja” 1976 nr 7/8 s. 58–61. – Poetyka pragmatyczna. Uwagi o jej przedmiocie i zagadnieniach badawczych. W: Problemy poetyki pragmatycznej. Wwa 1977 s. 47–76. – Problem pytań w twórczości Norwida. „Prz. Hum.” 1977 nr 6 s. 50–67. – Dialog a nauka o literaturze. W: Dialog w literaturze. Wwa 1978 s. 237–272. – Filozofia środka. „Prz. Hum.” 1979 nr 10 s. 71–89. – W świecie potrzeb ludzkich (z badań nad aksjologią Norwida). „Prz. Hum.” 1979 nr 11–12 s. 53–70. – Cypriana Norwida program odbudowy wysokich ideałów. „Regiony” 1980 nr 2 s. 41–60. – Norwida królestwo literatury. (Panorama zagadnień). „Prz. Hum.” 1980 nr 6 s. 137–151. – O teorii gatunków. (Gatunki literackie jako wartość). „Acta Univ. Lodz.” 1980 nr 34 s. 63–89. – Siła i moralność. W kręgu utopii słowa siły Norwida. „Poezja” 1980 nr 11 s. 89–102. – Cyprian Norwid (1821–1883). Cyprian Norwid: Elementy literaturologii. W: Polskie koncepcje teoretycznoliterackie w wieku XIX. Antologia. Wwa 1982 s. 171–183. – Demony propagandy. (1. Poezja i propaganda. Wytwarzanie przekonań. 2. Kuszenie i terror. 3. Co na to pan Cogito?). „Poezja” 1982 nr 3/4 s. 46–58. – Między nadzieją a zwątpieniem. (O pisarstwie Jerzego Andrzejewskiego). „Mies. Lit.” 1982 nr 11 s. 26–35. – Literatura i nauka o literaturze w polu myśli Bachtina; Marksizm — kultura — dialog. W: Bachtin. Dialog — język — literatura. Wwa 1983 s. 27–52; 491–506. – Estetyka współczesnej prozy psychologicznej. „Studia Estet.” 1987 s. 77–104. – Tekst widowiskowy (Z problemów poetyki dramatu). W: Problemy dramatu i teatru. Wr. 1988 s. 55–62. – Egzystencja, literatura, dialog; Trzy prawdziwe baśnie teoretycznoliterackie. (O pająku, rycerzach i cesarzu). W: Poszukiwania teoretycznoliterackie. Wr. 1989 s. 53–100, 167–188. – Kontra-Bachtin, czyli o dialogu u formalistów. „Prz. Hum.” 1989 nr 3 s. 67–84. – Poeta antypoeta Kierkegaard. „Poezja” 1989 nr 3 s. 61–72. – Dialog romantyczny (Krasiński–Słowacki). „Prz. Hum.” 1990 nr 11 s. 87–106. – Jerzy Andrzejewski. W: Literatur Polens. Einzeldarstellungen. Berlin 1990 s. 303–320. – Aspekty mimesis. Zarys problematyki. W: Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce. Wwa 1992 s. 65–93. – Parodia i parodiowanie. (Na tle postmodernizmu). „Prz. Hum.” 1992 nr 4 s. 31–44. – Epitafium dla podmiotu? Przyczynek do antropologii literatury. W: Kryzys czy przełom? Kr. 1994 s. 151–163. – Istota genezy. Idiom tekstu i redakcja przeszłości. W: Ecriture/Pisanie. Wwa 1995 s. 77–102. – Konrad Górski i konteksty teoretycznoliterackie (neoidealizm, pozytywizm, hermeneutyka, aksjologia). „Prz. Hum.” 1995 nr 5 s. 137–152. – Mrożek i katastrofizm współczesny. „Prz. Hum.” 1995 nr 4 s. 69–79. – Balbus czy Bachtin? Spór o koncepcję stylu i stylistyki w badaniach literackich. W: Styl a tekst. Opole 1996 s. 9–20. – Historia, narratywizm i literatura piękna. W: Pochwała historii powszechnej. Wwa 1996 s. 509–518. – Leopold Buczkowski — kres Kresów; Mit maciczny — Bruno Schulz i Kresy. W: Kresy w literaturze. Wwa 1996 s. 188–239; 322–348. – Levi-Strauss Claude. Anthropologie structurale. W: Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku. Wwa 1996 s. 299–314. – Poetyka i heterogoniczność. W: Literatura i heterogeniczność kultury. Wwa 1996 s. 204–215. – Spilnota i konflikty. (Slovanska ideâ w polskij romantyčnij istoriosofi). W: Problemy slovânoznavstwa. L’viv 1996 s. 42–53. – Podmiot poznania i podmiot egzystencji u Kierkegaarda. W: Sub’iekt piznannja. Ontoohični ta metodolohični aspekty problemy. „Stud. Methodologica”, Tarnopol 1996 s. 14–22. – Temat kresowy po wojnie. Modele i przykłady. W: Stare i nowe w literaturze najnowszej. Bydg. 1996 s. 231–241. – „Brat przeciwko bratu”. Konflikty polsko-ukraińskie w literaturze polskiej. Uwagi wstępne. W: Slavistyčny studiji. T. 1. L’viv 1997 s. 78–86. – Poezja filozoficzna Szymborskiej (człowiek, byt, poznanie, etyka). W: „Rocz. Tow. Lit. im. A. Mickiewicza 1996”, Wwa 1997 s. 11–26. – Witkacy i wiry przemian. W: S.I. Witkiewicz: Szewcy. Wwa 1997 s. 101–127. – Wyznaczniki i kryteria mistyki. O wierszach liryczno- mistycznych Juliusza Słowackiego. „Prz. Hum.” 1997 nr 4 s. 42–52. – Emihracíâ, istorija ta mižkulturnyj dialoh (na prikladi poezji Jewhena Malaniuka). W: „Naukovi Zapiski”, Tarnopol 1998 s. 95–106. – Literatura. Teoria. Metodologia; Hermeneutyka. Teoria interpretacji; O teorii komparatystyki. W: Literatura, teoria, metodologia. Wwa 1998 s. 8–38; 112–142, 331–356, toż w wyd. 2 rozszerz. tamże 2001. – Martin Buber, idea dialogu i świat słowiański. „Slavica Tarnopolensia” 1998 s. 103–127. – Między poetyką a antropologią postaci. Szkic zagadnień. W: Postać literacka. Teoria i historia. Wwa 1998 s. 9–40. – Pierwiastek negacji w postromantyzmie. Pokusy i zagrożenia. W: Postmodernizm po polsku? „Acta Univ. Lodz.” 1998 s. 199–215. – Problem dialogu w twórczości Iwana Franki. W: Ìvan Franko — pis’mennik, mislitel’, gromadânin. L’viv 1998 s. 278–283. – Święte i świeckie. Przemiany wartości. W: Człowiek, dzieło, sacrum. Opole 1998 s. 49–61. – Teoria literatury a metodologia. Dyskursy pokrewne a odrębne? „Stud. Methodologica” 1998 t. 4 s. 22–33. – Paradygmat funkcjonalny i literatura (Funkcjonalizm w literaturoznawstwie, zdobycze, krytyka). W: „Stud. Methodologica” 1999 s. 19–29. – Poznanie i sztuka egzystowania u Kierkegaarda. „Principia” 1999 t. XXIII s. 116–136. – Przyszłość i zasady genologii. O czeskiej szkole genologicznej z Brna. „Zag. Rodzaj. Lit.” 1999 z. 1–2 s. 181–196. – Zabójczy jad poezji. Iwan Franko i Adam Mickiewicz na rozstajnych szlakach historii. „Prz. Hum.” 1999 nr 5 s. 57–75. – Drogi i rozdroża metodologii. Studium problemu; Spór o funkcjonalizm. W: Rozważania metodologiczne. Język, literatura — teatr. Wwa 2000 s. 11–74; 255–273. – Jewhen Małaniuk i emigracyjne pogranicza kultur. Paralele ukraińsko-polskie. W: Literackie Kresy i bezkresy. Szczec. 2000 s. 261–280. – Ukraina jako symbol wolności w poezji romantycznej. W: Ukraïna i Polśča doby romantyzma: obraz susida. Kremeneć 2000 s. 3–21. – Autobiografia. Sytuacja i wyznaczniki formy. W: Autobiografizm — przemiany, formy, znaczenia. Wwa 2001 s. 9–25. – Parodia a literatura XX wieku. Kontury zjawiska. W: Pisać poza rok 2000. Wwa 2002 s. 42–70. – Ridiculus sum… Z problemów teorii parodii. W: Dialog. Komparatystyka. Literatura. Wwa 2002 s. 215–229. – Dialog kultur a kultura dialogu. Dialog i reklama jako formy kultury współczesnej. W: Kultura tworzona w dialogu cywilizacji Europy. Częstochowa 2003 s. 225–242. – Dyskurs swobody u Mickiewicza. W: Studia Polonorossica. Moskwa 2003 s. 65–78. – Liryka Norwida. (Polimorfizm, polifonia, policentryzm w poezji poety). W: Norwid u progu XXI wieku. Pułtusk 2003 s. 63–116. – Rozgłos. Egzystencja. Kunszt. Post-jubileuszowe refleksje o Erneście Hemingwayu. W: Spotkania z Ernestem Hemingwayem. Pułtusk 2003 s. 62–107. – Dyskurs o rozpaczy w „Chorobie na śmierć” Sørena Kierkegaarda. Zarys zagadnień. W: Człowiek wobec rozpaczy w filozofii Sørena Kierkegaarda. Kr. 2004 s. 137–180. – Klucze do Kafki. W: Poetyka egzystencji. Franz Kafka na progu XXI wieku. Wwa 2004 s. 13–97. – Nurt parodyjno-groteskowy w literaturze polskiej XX wieku. Dominanta, oboczność, czy margines? W: Dwudziestowieczność. Wwa 2004 s. 225–236. – Prepostmodernista? O groteskach K.I. Gałczyńskiego. W: Mag w cylindrze. O pisarstwie K.I. Gałczyńskiego. Pułtusk 2004 s. 81–124. – W stronę poetyki paradoksu i absurdu. „Słupskie Pr. Filol. Ser. Filol. Pol.” 2004 nr 3 s. 15–30. – Gatunki, logos, dyskurs. Wprowadzenie do genologii Norwida. W: Genologia Cypriana Norwida. Słupsk 2005 s. 9–56. – Interpretacja, dyskurs i władza znaczeń. Szkic o zasadach interpretacji. „Słupskie Pr. Filol. Ser. Filol. Pol.” 2005 nr 4 s. 5–20. – Klucze do Kafki. Style interpretacji. W: Twórczość Franza Kafki. Słupsk 2005 s. 11–33. – Literatura a religia. Różnice, korelacje, funkcje. W: Dziedzictwo religijne Europy w literackiej kulturze XIX i XX wieku. Częstochowa 2005 s. 13–30. – Mistyka a nauka o literaturze. Wokół „Rozmowy wieczornej” i „Widzenia”. W: Mickiewicz mistyczny. Wwa 2005 s. 68–86. – Modernizm wobec tradycji. W: Więzy tradycji. Bielsko-Biała 2005 s. 155–164. – Teorie i aporie dyskursu. W: Formacje dyskursywne w kulturze, językach i literaturze. Słupsk 2005 s. 29–57. – Historia w literaturze, literatura w historii. W: Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Wwa 2006 s. 13–31. – O teorii komparatystyki. W: Literatura. Teoria. Metodologia. Wyd. 3 zm. i uzup. Wwa 2006 s. 577–602, przekł. ukr.: Po teoriju komparatyvistyki. W: Literatura. Teorija. Metodologija. [Przeł.] S. Jakobenka. Kiïv 2006. – Paradoksy historyzmu. Anty-historia w historii. W: Poza historią. Katow. 2006 s. 577–602. – Paradygmat i historia. Metodologiczne rozważania o romantyzmie. W: W cieniu Mickiewicza. Katow. 2006 s. 25–39. – Przeszłość, romantyzm, literatura. Głos w dyskusji polonisty z ukrainistą. „Prz. Hum.” 2006 nr 1 s. 11–24. – Tożsamość bez maski. W kręgu „Punktu widzenia” i autobiografii Kierkegaarda. W: Aktualność Kierkegaarda. Kęty 2006 s. 36–73. – Zakała wśród filozofów? Spór o tożsamość Kierkegaarda. „Prz. Filoz.-Lit.” 2006 nr 1 s. 41–60. – Dyskurs antropologiczny. O antropologii literatury. Zasady pierwsze. „Słupskie Pr. Filol. Ser. Filol. Pol.” 2007 nr 5 s. 153–170. – Dyskurs kresowy. Kryteria, własności, funkcje. „Pr. Komis. Filol. Pozn. TPN” 2007 t. 48 s. 89–103. – Filozofia i autobiografia. Kierkegaard o Kierkegaardzie w „Punkcie widzenia na moją działalność pisarską”. W: Miłość i samotność. Wwa 2007 s. 120–147. – Poezja a filozofia. Cztery filary tradycji. (Komparatystyka dyskursów). „Tekstualia” 2007 nr 3 s. 25–46, przekł. ang.: Poetry and philosophy. Four pillars of tradition. A comparative study of discourses. [Przeł.] M. Wojtyna „Tekstualia. A special selection of articles” 2013 s. 91–110. – Przewartościowania egzystencjalne w literaturze przełomu 1956 roku. „Prz. Hum.” 2007 t. specjalny s. 56–85. – Franz Kafka — pisarz pogranicza. „Tekstualia” 2008 nr 3 s. 5–18. – Jaki Norwid? Jaki romantyzm? Krytycznie o norwidologii adorującej. „Słupskie Pr. Filol. Ser. Filol. Pol.” 2008 nr 6 s. 199–218. – Johannes Climacus, czyli dekonstrukcja filozofii. „Kronos” 2008 nr 1 s. 187–213. – Kresy w perspektywie metodologii. „Pr. Filol. Ser. literaturoznawcza” 2008 t. 55 s. 49–76. – Monologi, soliloquia, polilogi. Kształty romantycznej utopii; Rozmowy w podróży. [Współaut.: M. Grogorowa]. W: Dialogi romantyczne. Pułtusk 2008 s. 35–93; 115–144. – Religijność a literatura romantyczna. W: Religie i religijność w literaturze i kulturze romantyzmu. Wwa 2008 s. 13–44. – Tragigroteska Kafki. „Tekstualia” 2008 nr 3 s. 19–34. – Wobec prawdy. Poezja a filozofia. W: Strona Norwida. Lubl. 2008 s. 183–207. – Edgar Allan Poe. Tożsamość i konteksty. Wprowadzenie do lektury. „Tekstualia” 2009 nr 1. – Granice pisma, granice egzystencji. Przypadek Norwida. W: Zwyczajny człowiek w niezwyczajnej sytuacji. Wwa 2009 s. 70–102. – Kafka jako antyepik. Konteksty i kontrteksty. W: Literatura niemiecka w Polsce. Pułtusk 2009 s. 207–259. – Odkrywanie Poego [współaut.: Ż. Nalewajk]; Poe i historia; Czy Poe był modernistą? W: Edgar Allan Poe. Klasyk grozy i perwersji — i nie tylko… Wwa 2009 s. 7–13; 39–60; 305–336. – Pro teoriû komparativistiki. W: Sučasna literaturna komparativistika. Kiïv 2009 s. 125–146. – Stawanie się romantyzmu. Wokół przedmowy do I t. „Poezyj” Mickiewicza. „Prz. Hum.” 2009 nr 5/6 s. 49–63. – W objęciach ponowoczesności. Recycling i retoryka zamiast wiedzy? „Tekstualia” 2009 nr 4 s. 19–34, przekł. ang.: Embracing postmodernity: recycling and rhetoric instead of knowledge? [Przeł.] B. Lutostański. „Tekstualia. A special selection of articles”. 2013 s. 127–142. – Apodemika Norwida. W: Europejczyk w podróży 1850–1939. Wwa 2010 s. 389–401. – Dyskursy romantyzmologii. Studium (samo) krytyczne. „Słupskie Pr. Filol. Ser. Filol. Pol.” 2010 nr 8 s. 7–23. – Etyka a historia. (Czy sądy etyczne są historycznie prawomocne? Czy sądy historyczne mają walor etyczny? „Tekstualia” 2010 nr 3 s. 165–177. – Gotyzm i śmiech. Groza, groteska i parodia u E.A. Poego. „Pr. Filol. Ser. literaturoznawcza” 2010 t. 59 s. 181–198. – Komika, groteska, śmiech sataniczny; Niekonwencjonalny romantyk. W: Edgar Allan Poe. Niedoceniony nowator. Wwa 2010 s. 175–194; 15–49. – Koniec historii? Nowy historycyzm? „Tekstualia” 2010 nr 3 s. 19–38, przekł. ang.: The end of history? New historicism? [Przeł.] J. Burzyńska. „Tekstualia. A special selection of articles” 2013 s. 181–202. – Krasiński: filozofia i liryzm śmierci (metodologia i tradycje). W: Śmierć Zygmunta Krasińskiego. Piotrków 2010 s. 9–24. – L’utopie de l’ironie, l’ironie de l’utopie. F. Schlegel, S. Kierkegaard et C. Norwid. „Les Nouveaux Cahiers Franco-Polonais” 2010 nr 8 s. 28–36. – Parateksty zamiast przedmów. Zarys poetyki paratekstów w twórczości Norwida. W: Romantyczne przemowy i przedmowy. Katow. 2010 s. 106–126. – Polityka i poetyka. Wokół dyskursu wolności Mickiewicza; Romantyzm polski w perspektywie porównawczej. W: Śladami romantyków. Wwa 2010 s. 393–424; 465–489. – Requiem dla folkloru?… Mity i prawda folkloryzmu. „Tekstualia” 2010 nr 1 s. 21–36, przekł.: ang.: A requiem for folklore?: myth, truth, and folklorism. [Przeł.:] M. Wojtyna. „Tekstualia. A special selection of articles” 2013 s. 231–246; słoweń.: Requiem za folkloro! Miti in resnica o folkloristiki. „Apokalipsa”, Lublana 2012 z. 163/164. – Romantyzm polski: poezja, polityka, wiara. „Artes Liberales” 2010 nr 1/2 s. 47–63. – Samuel Beckett: w gnoju, czy w śmietniku? „Tekstualia” 2010 nr 1 s. 17–34, przekł. słowac.: Samuel Beckett we hnoji nebo na smetišti? [Przeł.] L. Zakopalova. „Protimluv”, Ostrawa 2011 z. 3/4. – Trudny Norwid, trudna metodologia. Jak badać Norwida? „Stud. Norwidiana” 2009/2010 R. 27/28 s. 53–76. – Dyskurs prawdy i władzy. (Wiersz Norwida „Idee i prawda” wobec filozofii). W: Komparatystyka dzisiaj. T. 2. Interpretacje. Wwa 2011 s. 124–147. – Estetyka, polityka, wiara. Romantyzm polski w poszukiwaniu idiomu na tle porównawczym. Powst. 2011, 26 s. [on-line] [dostęp 24 lutego 2015]. Dostępny w Internecie: http://texterbooks.com/do/product/Estetyka__polityka__wiara__Romantyzm_polski_w_poszukiwaniu_idiomu_na_tle_porownawczym_Edward_Kasperski_2867. – Etyka w obliczu historii. Kierkegaard, Mickiewicz, romantycy a XXI wiek. W: Kategorie etyczne w czasach upadku duchowości. Częstochowa 2011 s. 13–34. – Narrator, narracja, fabuła. Idea i poetyka Quidama [C. Norwida]. W: Quidam. Studia o poemacie. Lubl. 2011 s. 135–184. – Oblicza spektaklu. „Tekstualia” 2011 nr 3 s. 5–23, przekł. ang.: Different faces of the spectacle. [Przeł.] M. Aleksandrowicz-Wojtyna. „Tekstualia. A special selection of articles” 2013 s. 241–258. – Perypetie romantycznego podmiotu. Wzlot i upadek. W: Romantyczne repetycje i powroty. Wwa 2011 s. 13–32. – Podmiotowość wielkoludów. W: Podmiot w literaturze polskiej po 1989. Wwa 2011 s. 237–256. – Rozliczyć egzystencjalizm. (Albert Camus z perspektywy ponowoczesności). „Tekstualia” 2011 nr 1 s. 21–40. – Stare i nowe w poezji metafizycznej. „Tekstualia” 2011 nr 2 s. 7–28. – Symbolizm Norwida w kontekście porównawczym. W: Symbol w dziele Cypriana Norwida. Wwa 2011 s. 36–61. – U podstaw komparatystyki. W: Komparatystyka dla humanistów. Wwa 2011 s. 17–86. – Współczesny neotranscendentalizm? (Wisława Szymborska: Platon, czyli dlaczego). W: Komparatystyka dzisiaj. T. 2. Interpretacje. Wwa 2011 s. 148–170. – Dyskursy fundacyjne romantyzmu. „Prz. Hum.” 2012 nr 4 s. 7–23. – Futurum u Słowackiego. „Śl. Stud. Polonist.” 2012 nr 1/2 s. 21–39. – Ja – wszechświat. Romantyczna kosmologia w perspektywie porównawczej (Juliusz Słowacki „Genezis z ducha” — Allan Edgar Poe „Eureka”). W: Jaki Słowacki? Wr. 2012 s. 115–136. – Kraszewski i Norwid: stosunek do historii, bariery dialogu, spór o powieść. W: Kraszewski. Poeta i światy. Tor. 2012 s. 223–247. – Literaturoznavča komparativistika i dialog. W: Zahid-Shid. Osnovni tendenciji rozvytku sučasnogo porivnialnogo literaturoznavstva. Doneck 2012 s. 103–145. – O poezji cmentarnej (graveyard poetry). Robert Blair i Edward Young. „Pr. Filol.” 2012 nr 2 s. 179–198. – Pochwała wieży Babel. Przyszłość komparatystyki a wielojęzyczność. „Tekstualia” 2012 nr 4 s. 5–27, przekł. ang.: A tribute to the tower of Babel. The future of comparative studies and multilingualism. [Przeł.] J. Burzyńska. „Tekstualia. A special selection of articles” 2013 s. 9–32. – Romantyzm i poprzednicy. Wokół dyskursów prefundacyjnych. Świat tekstów. „Rocz. Słupski” 2012 nr 10 s. 5–22. – W groteskowym stylu. O pisarstwie Mikołaja Gogola — oczami XXI wieku. „Tekstualia” 2012 nr 2 s. 5–26. – Kierkegaard jako apofatyk i dekonstrukcjonista. W: Aktualność Sørena Kierkegaarda. Sopot; Gdańsk 2013 s. 102–128. – Moment, koniunktura, trwanie. Czas w literaturze, literatura w czasie, literatura poza czasem. W: Sekundy (i) epoki. Wwa 2013 s. 17–54. – Motivaciâ, funkcji ta efekti na Nobelovata nagrada za literatura. (Vyrchu promeri s Česlav Miloš i drugi polski i čuždestranni laureati). W: Nobelovata nagrada — most meždu kulturite. Veliko T’rnovo 2013 s. 22–37. – Poetyka jako dyskurs. „Tematy i Konteksty” 2013 nr 3 s. 63–77. – Teoria literatury jako oksymoron. „Tekstualia” 2013 nr 4 s. 7–22. – Wołyń idylliczny z „genocidum atrox” w tle. „Tekstualia” 2013 nr 2. – Czarny humor, komizm, parodia. „Tekstualia” 2014 nr 4 s. 5–30. – Dekonstrukcja romantyzmu wewnątrz romantyzmu. W: Romantyzm w lustrze postmodernizmu. Wwa 2014 s. 42–64. – Dzieje i dziejowość u Norwida. W: Norwid wobec historii. Lubl. 2014 s. 67–115. – Etyka Kierkegaarda — jej aspekty, funkcje, znaczenie. W: Polifoniczny świat Kierkegaarda. Gdańsk 2014 s. 165–218. – Geopoetyka. Ku nowej poetyce przestrzeni — pierwszy krok w chmurach. W: Geografia wyobrażona regionu. Kr. 2014 s. 21–40. – Iwan Franko i Polacy. Korzenie ukraińskiego nacjonalizmu. W: Świat Kresów wschodnich w II Rzeczypospolitej w literaturze i sztuce. Zielona Góra 2014 s. 19–43. – Kierkegaard i Norwid. Różni i podobni w „pustyni żywota”. „Tekstualia” 2014 nr 3 s. 57–74. – Kierkegaard kot apofatik in dekonstruktivist. Konteksti, rešitve, konsekvence. W: Kirkegaard — eksistencialni preobrat. Ljubljana 2014 s. 547–574. – Pod znakiem parodii i groteski. (Stanisław Ignacy Witkiewicz, Bruno Schulz, Witold Gombrowicz). Powst. przed 2014. Przekł. ang.: Under the sign parody and the grotesque (Stanisław Ignacy Witkiewicz, Bruno Schulz, Witold Gombrowicz). [Przeł.] D. Malcolm. „Tekstualia” 2014 nr 1 s. 181–198 [wyd. ang.]. – Pseudo-Norwid, czyli co się komu podoba. „Stud. Norwidiana” 2014 nr 32 s. 290–325. – U źródeł romantycznego apofatyzmu. W: Tradycje bizantyjskie. Wwa 2014 s. 37–68. – W stronę deontologii. Dekonstrukcja ontologii u Kierkegaarda i jej następstwa. W: W kręgu Kierkegaarda. Wwa, Kęty 2014 s. 107–132. – Wokół estetyki Kierkegaarda. „Tekstualia” 2014 nr 3 s. 11–30. – Czym jest kulturologia ? „Załącznik Kulturoznawczy” 2015 nr 2 s. 12-49. – Dramaturgia postdramatyczna i (anty?) feministyczna. O „Księżniczkach” Elfriede Jelinek. „Tekstualia” 2015 nr 3 s. 15–40. – Kulturologia Norwida. Ramy, istota, rodzaje i zastosowania. W: Norwid — spotkania kultur. Lubl.: Tow. Nauk. KUL 2015 s. 11–39. – Norwid jako strateg w kontekście rozważań o walce i wojnie. „Stud. Norwidiana” 2015 nr 33 s. 51–76. – Paradoks czy schizofrenia, czyli o problemie autora w literaturze. „Tekstualia” 2015 nr 2 s. 13–28. – William Faulkner. Na skręcie stylów i poetyk. „Tekstualia” 2016 nr 1 s. 9-35.

Przekład

1. R. Williams: Marksizm i literatura. [Studium]. Przeł.: A. Chojnacki i E. Kasperski. Posł.: S. Żółkiewski. Wwa: PWN 1989, 375 s.

Prace redakcyjne

1. Dialog w literaturze. [Szkice]. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wwa: PWN 1978, 317 s.
2. Bachtin. Dialog — język — literatura. [Szkice]. Red. E. Czaplejewicz i E. Kasperski. Wwa: PWN 1983, 608 s.
3. Poszukiwania teoretycznoliterackie. [Szkice]. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wr., Łódź: Ossol., Oddz. 1989, 431 s. PAN Inst. Słowianoznawstwa.
4. Koncepcje słowa. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wwa: Wydawn. UW 1991, 284 s. Polono–Slavica Varsoviensia, 11.
5. Kresy, Syberia, literatura. Doświadczenia dialogu i uniwersalizmu. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wwa: Trio 1995, 252 s. Wyższa Szkoła Hum. w Pułtusku.
6. Kresy w literaturze. Twórcy dwudziestowieczni. [Szkice]. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wwa: Wiedza Powsz. 1996, 347 s.
7. Literatura a heterogeniczność kultury. Poetyka i obraz świata. Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego. Wwa: Trio 1996, 215 s. Wyższa Szkoła Hum. w Pułtusku.
8. Postać literacka. Teoria i historia. Red. nauk.: E. Kasperski. Współred.: B. Pawłowska-Jądrzyk. Wwa: UW 1998, 261 s.
9. Rozważania metodologiczne = Mediations on methology. Język, literatura, teatr. Praca zbiorowa. Pod red. E. Kasperskiego. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2000, 280 s.
   Tekst częściowo w jęz. ang. i ros.
10. Dialog, komparatystyka, literatura. Profesorowi Eugeniuszowi Czaplejewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej. [Szkice]. Pod red. nauk. E. Kasperskiego i D. Ulickiej. Wwa: Ofic. Wydawn. Aspra-Jr 2002, 571 s.
11. Poetyka egzystencji. Franz Kafka na progu XXI wieku. Red. nauk. E. Kasperski we współpracy z T. Mackiewiczem. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2004, 370 s. Z Pr. Zakładu Romantyzmu, 1.
12. Dialogi romantyczne. Filozofia — teoria i historia — komparatystyka. Red. nauk.: E. Kasperski, T. Mackiewicz. Pułtusk: Akad. Hum. im. A. Gieysztora; Wwa: Ofic. Wydawn. Aspra-Jr 2008, 599 s. Akad. Hum. im. A. Gieysztora; Wydz. Polonistyki UW. Seria z Ostem.
13. Religie i religijność w literaturze i kulturze romantyzmu. [Szkice]. Pod red. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego. Wstęp: E. Kasperski. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2008, 462 s. Z Pr. Zakładu Romantyzmu i Komparatystyki, 3.
14. Edgar Allan Poe. Klasyk grozy i perwersji — i nie tylko… W dwusetną rocznicę urodzin pisarza i sto sześćdziesiątą rocznicę śmierci. [Szkice]. Red. nauk.: E. Kasperski i Ż. Nalewajk. Wwa: Wydawn. UW 2009, 344 s.
15. Edgar Allan Poe. Niedoceniony nowator. [Szkice]. Red.: E. Kasperski i Ż. Nalewajk. Wwa: Atut 2010, 294 s.
16. Komparatystyka dzisiaj. [Studia]. Red. nauk.: E. Szczęsna, E. Kasperski.
    T. 1. Problemy teoretyczne.. Kr.: Universitas 2010, 258 s.
    T. 2. Interpretacje. Wwa: Elipsa 2011, 348 s.
17. Śladami romantyków. Profesorowi Zbig­niewowi Sudolskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin. Pod red. nauk. E. Kasperskiego i O. Krysowskiego. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2010, 489 s. Akad. Muz. im. S. Moniuszki w Gdańsku. Z Pr. Zakładu Romantyzmu i Komparatystyki.
18. Polifoniczny świat Kierkegaarda. [Studia]. Red.: E. Kasperski; M. Urbańska-Bożek. Gdańsk: Pomor. Tow. Filoz.-Teologiczne 2014, 390 s.
19. Tradycje bizantyjskie. Romantyzm i inne epoki. Red.: E. Kasperski, O. Krysowski. Wwa: UW. Wydz. Polonistyki 2014, 406 s.

OPRACOWANIA (wybór)

• Edward Kasperski (Uniwersytet Warszawski). Bibliografia prac naukowych 1965–2015. „Tekstualia” 2015 nr 4.

Ogólne

• Ż. NALEWAJK: Pół wieku sporu o principia. Z okazji pięćdziesięciolecia debiutu naukowego prof. dr. hab. Edwarda Kasperskiego. „Tekstualia” 2015 nr 4.
• Wspomnienia o profesorze doktorze habilitowanym Edwardzie Kasperskim. „Tekstualia” 2016 nr 1 [Zawiera: Ż. NALEWAJK-TURECKA: Początek i koniec; O. KRYSOWSKI: Wspomnienie o prof. dr hab. Edwardzie Kasperskim; B. PAWŁOWSKA-JĄDRZYK: Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Kasperskim; K. TOEPLITZ: Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Kasperskim].

Świat wartości Norwida

• M. ADAMIEC. „Pam. Lit.” 1983 z. 2.
• J. MARX: Świat wartości Cypriana Kamila Norwida. „Poezja” 1983 nr 4/5.
• E. RUTKOWSKI: Sposób istnienia Norwida. „Nowe Książ.” 1983 nr 2.
• A. TYSZCZYK: Świat wartości Norwida? „Stud. Norwidiana” 1984 t. 2.

Dyskursy romantyków

• K. SAWICKA. „Arterie” 2004 [t.] 1.
• J. LYSZCZYNA: Norwidowskie dyskursy. „Stud. Norwidiana” 2006/2007 nr 24/25.

Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku

• H. RATUSZNA: Aktualność dyskursu o Kierkegaardzie. „Prz. Hum.” 2004 nr 5.
• A. SŁOWIKOWSKI. „Ruch Filoz.” 2005 nr 2.

Świat człowieczy

• A. CZARKOWSKA: Głos Edwarda Kasperskiego w sprawie małżeństwa literatury z antropologią. „Tekstualia” 2008 nr 2.