Jadwiga KOTARSKA

Autor(ka) hasła: Maria Kotowska-Kachel

ur. 1929

Historyk literatury.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzona 20 stycznia 1929 w Bydgoszczy; córka Franciszka Kędziory, urzędnika, i Marii z domu Zygmunt. Dzieciństwo spędziła w Bydgoszczy, gdzie w 1945–50 uczęszczała do Liceum Ogólnokształcącego. W 1950–53 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu, po czym do 1962 pracowała na stanowisku redaktora w Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy. W 1959 otrzymała tytuł magistra na UMK. 1 lutego 1963 została zatrudniona w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Gdańsku na stanowisku starszego asystenta. W pracy badawczej zajęła się historią i poetyką liryki staropolskiej. Debiutowała w 1966 recenzją książki Güntera Kratzela Das Thorner Kantional von 1687 und seine Deutschen Verlagen. Ein Beitrag zur Erforschung der Deutsch-Polnischen Liedbeziehungen im Zeitalter der Polnischen Reformation, zamieszczoną w „Pamiętniku Literackim” (nr 2). W 1968 obroniła na UMK rozprawę doktorską pt. Popularna liryka miłosna XVII wieku w kręgu tradycji czarnoleskiej (promotor prof. Bronisław Nadolski) i została adiunktem w Zakładzie Historii Literatury Staropolskiej WSP w Gdańsku (od 1970 Zakład Historii Literatury Staropolskiej, później Zakład Historii Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej Uniwersytetu Gdańskiego, UG). W 1977 habilitowała się na UG na podstawie rozprawy pt. Erotyk staropolski i otrzymała stanowisko docenta. W 1978–81 pełniła funkcję prodziekana Wydziału Humanistycznego, a w 1981–91 kierownika podyplomowego Studium Filologii Polskiej UG. W 1981–93 pracowała także w WSP w Bydgoszczy. W 1989–93 redagowała „Prace Historycznoliterackie Zeszytów Naukowych Wydziału Humanistycznego UG”. Uczestniczyła w wielu konferencjach naukowych, organizowała cykle wykładów dla szkół średnich poświęconych literaturze staropolskiej. W 1999 otrzymała tytuł naukowy profesora. Została członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w 1968) i Société Internationale d’Histoire Comparée du Théâtre, Opera et du Ballet w Paryżu (w 1989). Była nagradzana kilkakrotnie nagrodą Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1970, 1971, 1980, 1981, 1999). Po przejściu na emeryturę kontynuuje pracę naukową. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1980), odznaką Zasłużony Ziemi Gdańskiej (1984), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1994), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1994).

W 1956 poślubiła Edmunda Kotarskiego, polonistę, profesora UG. Mieszka w Gdańsku.

TWÓRCZOŚĆ

1. Poetyka popularnej liryki miłosnej XVII wieku w Polsce. Gdańsk: Gdańskie Tow. Nauk.; Wr.: Ossol. 1970, 235 s. Ser. Monografii Gdań. Tow. Nauk., 33.
   Rozprawa doktorska.
2. Erotyk staropolski. Inspiracje i odmiany. Wr.: Ossol. 1980, 262 s. Rozprawy Lit., 30.
   Rozprawa habilitacyjna. – Zawartość: Na auzońskich wodach; „Tyś honor, tyś dom święty, tyś pociecha moja”; Między zgrzebnością a dwornością; Concors discordia — discors concordia.
3. Theatrum mundi. Ze studiów nad poezją staropolską. Gdańsk: Wydawn. UG 1998, 265 s.
   Zawartość: „Jesteśmy jakby na grę persony ubrane…”. Barokowe wersje toposu theatrum mundi; „Ad caelestem adspirat patriam”. Problem dualizmu natury ludzkiej w poezji polskiego baroku; Między światłem a ciemnością [dot. m.in. twórczości M. Sępa-Szarzyńskiego, S. Grabowieckiego]; „Dignitas humana” w twórczości Wacława Potockiego; „Z czasem bieżą lata” [problem starości m.in. w twórczości W. Rzewuskiego, Z. Morsztyna]; „Już mi w ptaka białego wierzch się głowy mieni”. Z recepcji antycznych motywów zwierzęcych w poezji staropolskiej; „Co lipie do wirszów?”. Drzewa Arkadii ziemiańskiej; „Nad blask brylantów, pereł miganie”. Wśród symboli szlachetnych kamieni i klejnotów [dot. twórczości m.in. W. Potockiego, K. Bolesławiusza, S. Twardowskiego, J.A. Morsztyna]; „Kastalskie zdroje Muz”. Z dziejów topiki Apollińskiej; Motywy akwatyczne w polskich emblematach XVII wieku; Wisła w dawnej poezji polskiej.
4. Słownik literatury polskiej. Średniowiecze, renesans, barok. [Współaut.]: E. Kotarski. Gdańsk: Harmonia 2002, 398 s. Słownik lit. pol., t. 1, Zawsze pod Ręką.
5. Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Antypertrarkizm w poezji staropolskiej. Rekonesans. W: Literatura staropolska i jej związki europejskie. Wr. 1973 s. 211– 238. – Nad lirykami miłosnymi Jana Smolika. „Acta Univ. Nicolai Copernici, Nauki Hum.” 1979 s. 133–146. – Wiersze wariacyjne — autorska propozycja krytycznej lektury. W: Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce. Wwa 1985 s. 67–94. – Epicki warsztat arcyliryka. W: Jan Kochanowski. 1584–1984. Epoka — twórczość — recepcja. T. 1. Lubl. 1989 s. 361–398. – Miasto w oczach sowizdrzałów. „Gdań. Zesz. Hum.” 1992 nr 32 s. 237– 269. – „On karbunkułem wietrznym i ognistym”. W kręgu metaforyki szlachetnych kamieni. „Ruch Lit.” 1997 z. 4 s. 537– 550. – Muza staropolska „o groszowej zacności”. W: Pieniądz w literaturze i teatrze. Gdańsk 2000 s. 40–52. – Pertrarkizm w poezji miłosnej polskiego baroku. Trwanie i przemiana. W: Barok polski wobec Europy. Wwa 2003 s. 365–384. – Staropolskie wiersze o przyjaźni. W: Corona scientiarum. Studia z historii literatury i kultury starożytnej ofiarowane profesorowi Januszowi Pelcowi. Wwa 2004 s. 289–299. – „Tu oczom, tam uszom uciechy”. Z zagadnień obrazowania natury w poezji baroku. W: Literatura i pamięć kultury. Lubl. 2004 s. 99–115. – „Na świat pilnie patrz…” Wizja ziemskiej przestrzeni człowieka w „Wizerunku” Mikołaja Reja. W: Mikołaj Rej — w pięćsetlecie urodzin. Łódź 2005 s. 33–50. – „Ja stawiam dom, nie pełgamy”. Z zagadnień staropolskiej topiki antydworskiej. W: Rzeczpospolita domów. Zamki, dworki i pałace. Słupsk 2008 s. 175–186. – „Proszę w swój dom ubogi na swój obiad mały”. W: Album gdańskie. Gdańsk 2009 s. 70–79 [dot. twórczości H. Morsztyna]. – „Kościół wysoki ani dościgniony okiem…”. Przywołania przestrzeni sakralnej w poezji barokowej. W: Rzeczpospolita domów. Domy Boże. Słupsk 2012 s. 175–186. – Miasto jest jednym wielkim domem. W: Rzeczpospolita domów. Domy miejskie. Słupsk 2015 s. 177–188.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2011, 2015.

Poetyka popularnej liryki miłosnej XVII wieku w Polsce

• A. NOWICKA-JEŻOWA. „Ruch Lit.” 1971 z. 6.

Erotyk staropolski

• D. GOSTYŃSKA. „Pam. Lit.” 1984 z. 3; TAŻ: „Literary Studies in Poland” 1986, Wr. T. 15.

Theatrum mundi

• A. CZYŻ. „Pam. Lit.” 1999 z. 3.
• G. RAUBO. „Pozn. Studia Polonist. Ser. Lit.”1999 t. 6.