Janusz RUDNICKI

Autorka hasła: Barbara Marzęcka

ur. 1956

Pseud.: Marek Szczukocki.

Prozaik, felietonista.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

1. Cholerny świat. Listy z Hamburga. [Opowiadania, eseje]. Pierwodr. pt. List z Hamburga (1-15). „Twórczość” 1991 nr 8, 1992 nr 1, 3, 6, 9-11, 1993 nr 1, 5, 8, 10, 11. Wyd. osob. Wr.: Wydawn. Dolnośl. 1994, 247 s. Zob. też poz. 3.
Zawartość: Jadąc do Berlina. Woron, Niemcy; Z teki korespondenta zajebistego; Koniec wakacji; Ten Kafka, ten Kafka; Ja i moje pchły, czyli to co mnie gryzie; Moje przygody z ludźmi, czyli jak statystowałem i recenzowałem; Schulz ’92; Pociąg, ja łebski fryzjer i inni; Dziennik pokładowy mojej skołatanej głowy; Huragan nad Mechnicą; Schulz’92. Postscriptum; Babel i inni.
Adapt. radiowa opowiadania Huragan nad Mechnicą pt. Huragan nad Mechnicą albo koniec PRL-u.: Radio 1994.
2. Można żyć. [Opowiadania]. Wr.: Wydawn. Dolnośl. 1992, 250 s.
Nagroda Literacka im. N. Gall za opowiadanie: Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca w 1988, Nagroda im. S. Piętaka w 1992.
Zawartość: Odwiedziny; Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca; Można żyć; Opowiadanie na moją pamiątkę; Skądś mruga; Gieniuś; „Paluszko nie wypuszczaj tramwai!”.
Adapt.: teatr.: opowiadania Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca.. Adapt. i reż.: G. Mrówczyński. Wyst. Gorzów Wielkopolski, T. im. J. Osterwy 1996, – radiowa: opowiadania: Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca pt.: Trzecia w lewo. Radio 1993; opowiadania: Można żyć: Cz. 1-4. Radio 1993.
3. Tam i z powrotem po tęczy. Listy z Hamburga – ciąg dalszy. [Opowiadania, eseje.]. Pierwodr. pt. List z Hamburga (16-22). „Twórczość” 1994 nr 3, 1995 nr 7/8, 1996 nr 3, 6, 9, 1997 nr 3, 6. Wyd. osob. ze wstępem H. Berezy. Wwa: PIW 1997, 323 s. Nowa Proza Pol. Zob. też poz. 1.
Zawartość: H. Bereza: Robota . – Chrobotek reniferowy; Ja i akredytacja; O tym jak czytałem dzienniki Dąbrowskiej i Nałkowskiej; Zatrata albo śmierć komiwojażera; Męka kartoflana; Ja i Aleksander Kwaśniewski na Górze Świętej Anny; Kędzierzyn-Koźle pod wodą, – nadto: Uschi nie żyje [utwór spoza cyklu].
Adapt. radiowa opowiadania Uschi nie żyje pt. Uschi in the sky with diamonds. Radio 1994.
4. Męka kartoflana. Opowiadania. Wr.: Wydawn. Dolnośl. 2000, 323 s. Wyd. 2 zmien. Wwa: W.A.B. 2011, 399 s. Archipelagi.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: W.A.B., plik w formacie PDF.
Zawartość: Cz. I: [z poz. 1:] Można żyć; Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca; Odwiedziny, – Uschi nie żyje [poz. 3]. – Cz. II: [z poz. 2:] Schulz ’92; Schulz ’92. Postscriptum, – O tym jak czytałem dzienniki Dąbrowskiej i Nałkowskiej [poz. 3]. – Cz. III. Męka kartoflana [poz. 3]. – H. Bereza: Galgenhumor. (Posłowie). – W wyd. 2 dodano: Słowo [wstęp J. Rudnickiego] oraz opowiadanie Uschi, – pominięto: Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca; H. Bereza: Galgenhumor. (Posłowie).
Przekł. niem.: Der Grenzgänger. Przeł.: U. Kiermeier, H. Bereska, D. Daume. Herne 2002.
5. Mój Wehrmacht. [Opowiadania]. Wwa: W.A.B. 2004, 162 s. Archipelagi.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: W.A.B., plik w formacie PDF.
Zawartość: I. Czytanie: Siedem kobiet Bertolda Brechta; Hitler całuje rączki, czyli pierwsze damy Trzeciej Rzeszy. – II. Pisanie: Jestem na wczasach; Na dowód, że żyję; Zerwanie ścięgna; Chwile; Listopad na Sternschanze; Czarny tulipan; Rozwiedzione wdowy; Foki i ludzie; Złodziej mandatów; Rumuński kochanek; Okna i drzwi; Pożegnanie z Marią; Mój Wermacht; Na łopatkach (Leżąc).
Przekł. czes.: Mein Kampf a moje jiné boje. [Przeł.:] V. Vytřisalová. Praha 2012.
6. Chodźcie, idziemy. [Powieść]. Wwa: W.A.B 2007, 187 s. Archipelagi.
Nominacja do Nagrody Lit. Nike w 2008 i nominacja do powołanej przez parlament Unii Europejskiej – Europejskiej Nagrody Lit. (EUPL) w 2009.
Przekł. czes.: Pojd’te, jdeme. [Przeł.:] V. Vytřisalová . Praha 2012.
7. Śmierć czeskiego psa. [Opowiadania]. Wwa: W.A.B 2009, 208 s. Wyd. 2 zmien. Wwa: W.A.B. -Grupa Wydawn. Foksal 2017, 234 s.
Nominacje w 2010: do finału Nagrody Lit. Nike, do Nagrody Lit. Gdynia, do półfinału Lit. Nagrody Europy Środkowej Angelus, Nagrody im. W. Reymonta.
Zawartość: Teksty pierwsze: Śmierć czeskiego psa; Robaczywy pacierz; W kosmosie; Jadnoaktówka; Na wyciągu; Tu stacja Kędzierzyn-Koźle; Na barykadzie; Zawał mam; Cierpienie głupiego Augusta; Na wzgórzu; Na cmentarzu. – Teksty drugie: Andersen, Andersen; Na ambonie; W Pradze; Osoba pierwszej liczby jak najbardziej pojedynczej; Jeżdżąc; Alma; Księga skarg i zażaleń.
Przekł.: bułg.: Sm”rtta na češkoto kuče .[Przeł.:] P. Spasova, [Sofiâ] 2016, – czes.: Smrt českého psa. [Przeł.:] V. Vytřísalowá, J. Faber. Ostrava 2008.
8. Trzy razy tak! [Opowiadania]. Wwa: W.A.B. -Grupa Wydawn. Foksal 2013, 205 s. Archipelagi.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Piaseczno: Heracion International Story Box; Wwa: Audioteka [2017]; plik w formacie mp3. Zob. poz. 10.
9. Życiorysta. [Eseje; opowiadania]. Wwa: Grupa Wydawn. Foksal 2014, 346 s. Archipelagi. Por. poz. 11.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: W.A.B. -Grupa Wydawn. Foksal 2014, plik w formacie PDF. Zob. poz. 10.
Na s. tyt. logo wydawcy: Wydawn. W.A.B.
Zawiera rozdziały: W stronę biografii; W stronę recenzji; Miejsca.
10. Janusza Rudnickiego tango z książkami. Cz. 1-2. [Eseje literackie] Wyd. jako dokument elektroniczny Piaseczno: Heracion International Story Box; Wwa: Audioteka [2017], plik w formacie mp3.
Zawartość: Zawiera poz. 8, 9, 11.
11. Życiorysta dwa. [Eseje; opowiadania]. Wwa: Grupa Wydawn. Foksal 2017, 299 s. Archipelagi. Por. poz. 9.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Wwa: Grupa Wydawn. Foksal 2017, plik w formacie PDF. Zob. poz. 10.
Zawiera rozdziały: W stronę biografii, W stronę recenzji; W stronę prozy.

Przekłady utworów J. Rudnickiego w antologiach zagranicznych, m.in.: niem.: Nach den Gewittern. Ein polnisch-deutsches Lesebuch. [Red.] K.D. Sommer. Göttingen 1995; Zwischen den Linien. Eine polnische Anthologie. [Red.] S. Geist. [Posł.:] S. Bereska. Hannover 1996; Landschaften und Luftinseln. Polnische Erzählungen der Gegenwart. [Red.] A. Markiewicz. München 2000; Napisane w Niemczech. Antologia = Geschrieben In Deutschland. Anthologie. [Wybór i wstęp:] P. Piaszczyński, K.M. Zaluski. Jestetten 2000, – ros.: Inostrannaâ literatura. Istorii prošlogo i Budnego, pol’skaâ literatura segodnâ. [Moskva] 2006.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2009.
• Wywiady: Ser w hamburskim porcie i inne harcerskie tropy. Rozm. D. Nowacki. „Nowy Nurt” 1995 nr 18; „ …jestem głuchy na pozaziemskie tam-tamy”. Rozm. K. Niewrzęda. „Pogranicza” 2002 nr 5; Panna „S” się postarzała. Rozm. W. Potocki. „Nowa Tryb. Opol.” 2005 nr 200; Pisarz krajowy w delegacji. Rozm. M. Robert. „Dziennik” dod. „Kultura” 2009 nr 31; Mój polski słoik na pety. Rozm. I. Klementowska. „Gaz. Wybor.” 2010 nr 216.
• Pisanie to dla mnie jak czopki. Rozm.: B. Sadulski. „Odra” 2010 nr 10.
• Łatwopalny tłum. Rozm. A. Pawlicka. „Newsweek Polska” 2016 nr 23.
• LP XX w. (D. Nowacki).

Ogólne

• E. HEN: Obecni są twórczością. „Sł. Pol.” 1989 nr 256.
• L. BURSKA: Hotel Europa. „Res Publica Nowa” 1996 nr 4 [m.in. dot. J. Rudnickiego].
• H. BEREZA: Robota. „Twórczość” 1997 nr 6.
• J. ŁUKOSZ: Janusz Rudnicki. „Sycyna” 1998 nr 6, przedr. pt. Zatrat. W tegoż: Imperia i prowincje. Wr. 2000.
• A. MIZERKA: „Picaro”, picer Rudnicki. „Twórczość” 2003 nr 7/8.
• M. JENTYS: Człowiek niepokorny. O Januszu Rudnickim. W tejże: Argonauci naszych czasów. Tor. 2009.
• M. DĄBROWSKI: Wokół stereotypów polskości i niemieckości: Rudnicki i Załuski. „Porównania” 2009 nr 6.
• M. ZDUNIAK-WIKTOROWICZ: Janusz Rudnicki – „Nieemigrant” wyobraźni: Głos wołającego na emigracji; Poetyka doświadczenia; Sceptyczna narracja o tożsamości zadanej (samemu sobie). W tejże: Współczesny polski pisarz w Niemczech – doświadczenie, tożsamość, narracja. Pozn. 2010.
• H. GOSK: My i oni, czyli o (nie)możliwości zostania „tubylcem” . Metaliterackie pomysły Janusza Rudnickiego oraz Zbigniewa Kruszyńskiego na opowieść o ostatniej fali polskiej emigracji do Europy Zachodniej. W: Poetyka migracji. Katow. 2013.
• J. DRZEWUCKI: Udaję że nie udaję. (Trzy razy Janusz Rudnicki). „Wyspa” 2014 nr 1.
• J. PASTERSKA: Maski i role. O prozie Janusza Rudnickiego. W: Skład osobowy. Katow. 2014.
• M. ZDUNIAK-WIKTOROWICZ: Jego Wehrmacht, czyli polsko-niemiecka akademia językowa Janusza Rudnickiego w „Książkach. Magazynie do czytania”. „Porównania” 2014 T. 15.
• B. SOBÓTKA: Obywatel świata i wygnaniec w twórczości Krzysztofa Niewrzędy i Janusza Rudnickiego. W: Konfrontacje kultury współczesnej. Wwa 2015.
• B. SOBÓTKA: Zamęt kulturowy i egzystencjalny w twórczości Krzysztofa Niewrzędy i Janusza Rudnickiego. W: Interferencje kultury współczesnej. Wwa 2015.

Cholerny świat

• D. BITNER: Żyć w cholernym świecie. „Nowy Nurt” 1995 nr 9.
• L. BUGAJSKI: Luzak z Hamburga. „Wiad. Kult.” 1995 nr 20.
• J. DRZEWUCKI: Janusz Rudnicki w stanie nieważkości. „Twórczość” 1995 nr 6.
• H. GOSK: Showmaster Janusz. „Nowe Książ.” 1995 nr 6.
• J. JARZĘBSKI: „Kręcenie kuprem własnego stylu” – i co z tego wynikło. „Życie Warsz.” Dod. „Ex Libris” 1995 nr 71, przedr. w tegoż: Apetyt na przemianę. Kr. 1997.
• M. JENTYS: Pozorne sacrum, pozorna profanacja. „Sycyna” 1995 nr 8.
• J. KLEJNOCKI: Skurcze wrażliwości. „Polityka” 1995 nr 8.
• D. NOWACKI: Nie dopieczony hamburger. „FA-art” 1995 nr 1.
• P. ŚLIWIŃSKI: Chłopiec, pióra na trapezie. „Kresy” 1995 nr 23.

Można żyć

• J. DRZEWUCKI: Kostur wygnańca i błazeńska czapka. „Polityka” 1992 nr 48.
• L. BUGAJSKI: Stłuczone okulary emigranta. „Twórczość” 1993 nr 1.
• I. JAROSIŃSKA: Gdzie jest ten emigracyjny skowyt? [dot. też M. Gretkowskiej]. „Nowe Książ.” 1993 nr 12.
• W. ODOJEWSKI: Obym się pomylił. „Kultura”, Paryż 1993 nr 4, polem. J. Rudnicki: Szanowny panie Włodzimierzu. „Kultura” Paryż 1993 nr 6.
• M. ORSKI: Między autentyzmem a groteską. „Prz. Powsz.” 1993 nr 5, przedr. pt. J.R.: życie groteską w tegoż: A mury runęły. Wr. 1995.
• M. PRUS: Szarość emigracji. „Gaz. Wybor.” 1993 nr 40.
• M. RATAJCZAK: Można żyć, można pisać. „Odra” 1993 nr 3.
• B. ZADURA: Można czytać. „Regiony” 1993 nr 4, przedr. w tegoż: Szkice, recenzje, felietony. T. 2. Wr. 2007.
• L. BOROWCZYK: Łazarz w labiryncie cywilizacji. „Czas Kult.” 1994 nr 2.
• [Rec. adaptacji teatr. opowiadania: Trzecia w prawo i druga w lewo od księżyca:] E. BANIEWICZ: Na styku kultur. „Twórczość” 1996 nr 6; W. NECHAMKIS: Nichtdenken! Parken lernen! „Die Zeit”, Hamburg 1996 nr 20, przekł. pol.: Déjá vu na scenie. Przeł. E. Kuliberda. „Odra” 1996 nr 6.

Tam i z powrotem po tęczy

• L. BUGAJSKI: Rudnicki wiąże sznurówki. „Twórczość” 1998 nr 3.
• M. CIEŚLIK: Przez rzekę i z powrotem. „Gaz. Wybor.” 1998 nr 93.
• D. NOWACKI: Im gorzej, tym lepiej. „Opcje” 1998 nr 1, przedr. w tegoż: Zawód: czytelnik. Kr. 1999.
• K. UNIŁOWSKI: Odra-Trans (J.R.). „FA-art” 1998 nr 1/2, przedr. w tegoż: Koloniści i koczownicy. Kr. 2002.

Męka kartoflana

• L. BUGAJSKI: Kostka Rudnickiego. „Twórczość” 2000 nr 11.
• M. CIEŚLIK: Męka rudnicka. „Gaz. Wybor.” 2000 nr 213.
• D. NOWACKI: Zabieg konserwatorski. „Nowe Książ.” 2000 nr 11.
• E. WNUK: Tragikomista. „Głos Pomor.” 2000 nr 187.
• J. DRZEWUCKI: Z Hamburga przez Kędzierzyn-Koźle do Hamburga. „Rzeczpospolita” 2001 nr 83.
• P. KĘPIŃSKI: Żongler z Hamburga. „Życie” 2001 nr 75.
• M. MIZURO: Sytuacja rudnicka. „Odra” 2001 nr 1.
• M. PIETRZAK: O pisarzu, który wie jak się nazywa. „Tygiel Kult.” 2001 nr 7/9.
• M. ORSKI: „Rudnickie” narracje. „Prz. Powsz.” 2011 nr 7/8.
• E. SZYBOWICZ: Rudnicki pisarz polski. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 25.

Mój Wehrmacht

• L. BUGAJSKI: Wśród czasopism. „Twórczość” 2003 nr 3 [dot. fragm. druk w „FA-art” 2002 nr 4].
• J. DRZEWUCKI: Na dnie siebie samego. „Rzeczpospolita” 2004 nr 306.
• M. CUBER: Romans z Hitlerem. „Nowe Książ.” 2005 nr 2.
• M. MIZURO: Intensywna niekompatybilność. „Odra” 2005 nr 2.
• A. MADALIŃSKI: Czytanie jako pisanie. „Tyg. Powsz.” 2005 nr 5.
• A. NĘCKA: W miłosnym uścisku śmierci. „Opcje” 2005 nr 1.
• M. ORSKI: Czytaniopisanie Janusza Rudnickiego. „Prz. Powsz.” 2005 nr 3.
• M. PIETRZAK: Położenie leżącego. „Twórczość” 2005 nr 5.
• M. ORSKI: Narrator opowiada książki. W tegoż: Opowieści dla dorosłych i opowiastki dla niedorosłych. Wr. 2010 [dot. też: Śmierć czeskiego psa].

Chodźcie, idziemy

• M. BOCZKOWSKA: Gazowa apokalipsa. „Opcje” 2008 nr 1.
• M. JENTYS: Człowiek igraszką losu. „Twórczość” 2008 nr 8.
• T. MIZERKIEWICZ: Cyrk na (zardzewiałych) kółkach. „FA-art” 2008 nr 1.
• M. RADZIWON: Życie, cyrk objazdowy. „Gaz. Wybor.” 2008 nr 128.
• Z. BIDAKOWSKI: Gaz na ulicach. „Rzeczpospolita” 2009 nr 32.
• J. SUJKA: Obce mniej obce, a swoje wcale nie własne. „Tygiel Kult.” 2012 nr 4/6 [dot. m.in. J. Rudnickiego].
• A. WIEDEMANN: Matki. W tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.

Śmierć czeskiego psa

• H. BEREZA: Diabelstwo. „Więź” 2009 nr 11/12.
• M.M. BESZTERDA: Polonez na polu minowym. „Wyspa” 2009 nr 3.
• M. DĘBORÓG-BYLCZYŃSKI: Heimat raz jeszcze. „Śląsk” 2009 nr 12.
• D. GAJDA: Za czeskim psem na pewno pójdziemy. „Nowe Książ.” 2009 nr 8.
• P. KOFTA: Bardzo niewygodny świat. „Dziennik” 2009 nr 154.
• M. ORSKI: Księga skarg i zażaleń Janusza Rudnickiego. „Prz. Powsz.” 2009 nr 10.
• A. WIEDEMANN: Wie ein Hund. (List z Gocławia). „Twórczość” 2009 nr 11, przedr. W tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.
• M. ZDUNIAK-WIKTOROWICZ: „Cave canem”. „FA-art” 2009 nr 3.
• K. IWASIÓW: Post emigracyjna tożsamość. (Na przykładzie zbioru opowiadań J. Rudnickiego: „Śmierć czeskiego psa”). W: Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza. T. 3. Gorzów Wielkopolski 2010.
• J. KURKIEWICZ: Ja, najwybitniejszy żyjący pisarz polski. „Gaz. Wybor.” 2010 nr 149.
• M. MIZURO: Ściana, czyli klasyka. „Odra” 2010 nr 1.
• M. MOSTEK: Przypadkiem wszyscy jesteśmy wariatami. „Res Publica Nowa” 2010 nr 11/12.
• M. ORSKI: Narrator opowiada książki. W tegoż: Opowieści dla dorosłych i opowiastki dla niedorosłych. Wr. 2010 [dot. też: Mój Wehrmacht].
• A. WÓDKOWSKA: Czar brzydkich słów. „Czas Kult.” 2011 nr 1.

Trzy razy tak!

• I. OKULSKA: Herr Rudnik zapładnia teorię. „Twórczość” 2013 nr 8.
• M. SENDECKI: Trzy razy tak i trochę być może. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 105.
• J. CZECHOWICZ: Śmiech i łzy, nihil novi… [on-line]. [dostęp 4 grudnia 2016] Dostępny w Internecie: http://krytycznymokiem.blogspot.com/2013/06/trzy-razy-tak-janusz-rudnicki.html.
• A. LIPCZAK. [on line] [dostępny 2 grudnia 2016] Dostęp w Internecie: http://culture.pl/pl/dzielo/janusz-rudnicki-trzy-razy-tak.

Życiorysta

• L. BUGAJSKI: Odnowiony Rudnicki. „Twórczość” 2015 nr 3.
• M. ORSKI: Opowiada książki. „Elewator” 2015 nr 1.
• C. ROSIŃSKI: Janusza R. portret przy książce. „Nowe Książ.” 2015 nr 3.
• D. NOWACKI. [on-line] [dostęp 2 grudnia 2016] Dostęp w Internecie: http://www.instytutksiazki.pl/ksiazki-detal,literatura-polska,9917,zyciorysta.html.
• B. DARSKA: „Życiorysta” Janusza Rudnickiego: podróże małe i duże [on –line] [dostęp 2 grudnia 2016] Dostępny w Internecie: http://ksiazki.onet.pl/recenzje/zyciorysta-janusza-rudnickiego-podroze-male-i-duze-recenzja/8yq2e.

Życiorysta dwa

• D. NOWACKI: J. Rudnicki i „Życiorysta”. Błyskotliwość, lekkość pióra, ale czy autor nie sprzeniewierzył się własnemu powołaniu. „Gaz. Wybor.” 2017 nr 177.
• G. TOMICKI: Życiorysta do kwadratu. „Nowe Książ.” 2017 nr 7/8.