Józef Franciszek FERT

Autorka hasła: Maria Kotowska-Kachel

ur. 1945

Pseud.: Cyryl Włodawiuk; j.f.; Jacek; Jacek Brzozowski; Jacek F. Brzozowski; J.F. Urbański; Jacek Urbański; Jan Welmart; Wacław Joel; Zbigniew Poleszuk.

Historyk literatury, edytor, poeta.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 7 lipca 1945 w Korytnicy nad Nidą; syn Edwarda Ferta i Franciszki z Urbańskich, rolników. Od 1958 uczęszczał do Niższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców w Świdnicy. Debiutował w 1959 opowiadaniem i wierszami, opublikowanymi w piśmie seminarium „Zielona Trybuna”; pismo to redagował przez rok. Następnie przeniósł się do Liceum Ogólnokształcącego w Busku Zdroju, gdzie kontynuował naukę. W 1964 zdał maturę i podjął studia polonistyczne i przez rok teologiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). W czasie studiów brał udział w życiu literackim i naukowym. Od grudnia 1964 do czerwca 1969 redagował czasopismo Koła Polonistów Studentów KUL „Polonista” (tu pod pseud. Jan Welmart zamieścił liczne wiersze). Należał do zespołu teatru Akademickiego KUL (1965-69). W 1967 rozpoczął współpracę z tygodnikiem „Za i Przeciw”, w którym ogłaszał wiersze i recenzje. Krytykę literacką uprawiał w tym czasie także w „Tygodniku Powszechnym” i w „Kamenie” (tu drukował również wiersze). W 1968-69 pracował jako adiustator i korektor w Wydawnictwie Towarzystwa Naukowego (TN) KUL. W 1969 uzyskał magisterium z polonistyki na KUL. Na przełomie 1969/70 przebywał w Katowicach i pracował jako instruktor w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym. W 1970 przeniósł się do Włodawy i do 1990 pracował w miejscowym I Liceum Ogólnokształcącym, początkowo jako kierownik internatu, a następnie jako nauczyciel języka polskiego i propedeutyki nauki o społeczeństwie. W tym czasie uczestniczył także w seminarium doktorskim prof. Stefana Sawickiego na KUL w Lublinie. W pracy badawczej zajął się głównie twórczością C.K. Norwida. Prace na ten temat publikował m.in. w „Zeszytach Naukowych KUL”, „Pamiętniku Literackim”, „Studiach Norwidiana”, „Roczniku Humanistycznym”. W 1978 doktoryzował się na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie na podstawie rozprawy pt. Dyskurs Norwida z czytelnikiem (promotor prof. Maria Grzędzielska). Nadal uprawiał twórczość poetycką. Od 1979 należał do lubelskiej grupy poetów katolickich Signum. W 1980 został członkiem TN KUL. W tymże roku wstąpił do NSZZ „Solidarność”; był współzałożycielem Komitetu Obywatelskiego Województwa Chełmskiego oraz założycielem Rady Oświaty i Wychowania we Włodawie. W 1980-81 redagował tam związkowe czasopismo „Wiadomości Tygodniowe” oraz serię wydawniczą Biblioteka Wiadomości Tygodniowych. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 został internowany i do lutego 1982 przebywał w więzieniach we Włodawie i Chełmie. Od 1983 prowadził działalność opozycyjną, w 1988 zorganizował podziemną strukturę „Solidarności”. Równocześnie rozwijał pracę naukową. W 1983 objął funkcję sekretarza redakcji nowo powstałego pisma TN KUL „Studia Norwidiana”; funkcję tę pełnił do 2003. W 1985 został członkiem redakcji Dzieł wszystkichC.K. Norwida. W tymże roku podjął pracę naukowo-dydaktyczną na KUL (nieetatowo). W 1989 przeniósł się do Lublina, pracował początkowo w Międzywydziałowym Zakładzie Badań nad Twórczością Cypriana Norwida, a następnie na polonistyce i teologii KUL. W tymże roku został Honorowym Obywatelem Włodawy, a w 1990 członkiem Towarzystwa Przyjaciół KUL. Od 1992 należał do SPP (w 2002-04 był prezesem Oddziału Lubelskiego). Współpracował od tegoż roku z kwartalnikiem „Akcent”, gdzie opublikował liczne wiersze i recenzje (w 1993-99 członek redakcji; tu w 1994 także recenzje podp.: J.F. Urbański). Artykuły i recenzje publikował m.in. w czasopiśmie „Ethos” (1992-2000; tu w 1992 sprawozdanie podp. Jacek Urbański).W 1993 habilitował się na KUL na podstawie rozprawy pt. Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida. Wyjeżdżał na stypendia naukowe do Paryża i Rzymu, gdzie prowadził badania nad literaturą okresu romantyzmu. W 1994-96 pracował jako adiunkt w Katedrze Literatury Współczesnej, a w 1995-99 kierował Sekcją (później Instytutem) Filologii Polskiej KUL. Równocześnie w 1994-2000 współpracował z Radiem Lublin, gdzie prowadził wraz z Marią Brzezińską audycję Radiowe warsztaty literackie. W 1995- 2005 był redaktorem naczelnym „Roczników Humanistycznych KUL”. Otrzymał trzykrotnie nagrodę Rektora KUL (1994, 2009, 2010) i dwukrotnie nagrodę Wojewody Lubelskiego (1995, 2007). W 1996-2015 kierował Katedrą Tekstologii i Edytorstwa KUL. W 1998-2001 pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Nauk Humanistycznych oraz wchodził w skład Senatu Akademickiego KUL. W 2002 objął funkcję kierownika Zakładu Badań nad Twórczością C. Norwida. Od 2003 był zastępcą redaktora naczelnego czasopisma „Studia Norwidiana”. Wszedł do zespołów redakcyjnych serii wydawniczych Studia Norwidiana – Biblioteka, U Źródła oraz Pism zebranych J. Czechowicza. W 2004-12 pełnił obowiązki prorektora do spraw dydaktyki i wychowania KUL. Od 2005 należał do Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Od tegoż roku był członkiem redakcji „Zeszytów Naukowych KUL”. W 2005 otrzymał tytuł naukowy profesora, a w 2006 stanowisko profesora zwyczajnego KUL. W 2007 został wiceprezesem, a w 2014 prezesem Fundacji Norwidowskiej, mającej na celu wspieranie i rozwój działalności naukowej, popularnonaukowej i wydawniczej, dotyczącej twórczości C. Norwida. Od 2008 redagował serię wydawniczą Archiwum Edytorskie. Wszedł w skład rady naukowej Encyklopedii Katolickiej (2009-14), serii wydawniczej Młoda Polonistyka (2011) oraz czasopisma „Ethos” (2011). Recenzje i wiersze zamieszczał w piśmie „Lublin. Kultura i Społeczeństwo” (także pod pseud. Jacek Brzozowski). W 2012 otrzymał Srebrny Wawrzyn Literacki, Nagrodę Kulturalną Województwa Lubelskiego przyznawaną za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury. Wszedł w skład jury Ogólnopolskiego Konkursu im. J. Czechowicza, od 2012 przewodniczył jury Ogólnopolskiego Konkursu Małych Form Literackich im. S. Żeromskiego, organizowanego przez Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie. W 2014 został wyróżniony (wraz z J. Święchem) tytułem Bene Meritus Terrae Lublinensi. W 2015 przeszedł na emeryturę. W tymże roku został wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Patriotycznego Ziemi Włodawskiej. Odznaczony m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1978), Złotym Krzyżem Zasługi (2004), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2013) oraz watykańskim Medalem Pro Ecclesia et Pontifice (2014).

W 1969 poślubił Krystynę Brzozowską, nauczycielkę. Mieszka w Lublinie.

TWÓRCZOŚĆ

OPRACOWANIA (wybór)

Ank. 2008, 2011.

Wywiady: Polonista wobec tekstologii i edytorstwa – rozmowa Sławomira Jacka Żurka z prof. Józefem Fertem (KUL).„Zesz. Szkolne. Edukacja Hum.”2006 nr 4; O fascynacjach literackich Czechowiczem, Norwidem i nie tylko… Rozm. J. Dobosz. „Lubl. Kult. i Społ.” 2013 nr 1-2.

D. NIEDZIAŁKOWSKA: Bibliografia prac Profesora Józefa F. Ferta za lata 1959-2015. W: Poezja i egzystencja. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Józefa F. Ferta. Lubl. 2015.

LP XX w. (A. Bagłajewski).