24. Koszykówka i poezja

O grze pomiędzy tym, co poddaje się rygorowi formy, i tym, co jej się wymyka, świadczy sposób rymowania. Rozkład rymów jest drugim obok podziału na strofy elementem regularności. Rymy tak są ułożone: ababa, bcbcb, cdcdc, deded, eaeae. Nadawałoby to utworowi wyraźny ład, gdyby nie jedno utrudnienie – otóż rymy są tak różnorodne i często niedokładne, że w szybkiej mowie i wobec zmienności zdarzeń w wierszu, kolokwialności języka czy wobec obecności przerzutni można ich po prostu nie zauważyć. Tymczasem są i odgrywają istotną rolę, dość powiedzieć, że to one powodują, iż w konstrukcji mamy tu do czynienia z domknięciem pewnego koła: całość zaczyna się od rymu „a” i niemal kończy się rymem „a”.

Przyjrzyjmy się jednak dokładniej rymom. Rymy „a” brzmią następująco: hali, cali, cali, niedoskonali, ocali. Są to klasyczne rymy dokładne, zbudowane wedle reguł obowiązujących w polskim wierszu co najmniej od czasów Jana Kochanowskiego. Sprawa jednak wcale nie jest taka prosta. Najpierw pojawia się rym wyjątkowo dokładny, to znaczy powtórzone zostaje całe słowo „cali”, tyle że jako homonim – w dwóch różnych znaczeniach. Potem dochodzi do tego końcowe „ocali”, wchałaniające dwa poprzednie rymy. Ponadto w tych szczególnych miejscach w wierszu, czyli w zwieńczeniach wersów, wyeksponowane zostają słowa o kluczowych dla wymowy utworu sensach: „hali” – czyli tam, gdzie się to wszystko dzieje, „cali” – postrzegani od razu jako integralni, „cali” – ważna w tym kontekście miara wysokości, „niedoskonali” – jak inni ludzie, „ocali” – temu służy ich wyjątkowość. 

Rymy „b” to: parter, panter, uparty, partner, parkiet. Tutaj z kolei mamy do czynienia z rymami niedokładnymi, opartymi na powtarzalności dwóch samogłosek („a”, „e”) oraz trzech spółgłosek („p”, „r”, „t”); pojawiają się też dwie spółgłoski niewystępujące we wszystkich słowach („n”, „k”). Głoski układają się w różne słowa, które są dosyć odległe znaczeniowo, jednak z sobą współgrają. Najściślejszy jest związek słów „parter” i „parkiet”, wskazują one na części hali, w których toczy się akcja. „Panter” – „partner” odnoszą się do graczy. Podobnie jak „uparty”, choć w tym ostatnim przypadku chodzi o jednego z nich.