Krystyna HESKA-KWAŚNIEWICZ

Autorka hasła: Maria Kotowska-Kachel

ur. 1940

Imiona metrykalne: Krystyna Maria Teresa.

Historyk literatury, edytor.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA

BIOGRAM

Urodzona 18 kwietnia 1940 w Krościenku nad Dunajcem w rodzinie inteligenckiej; córka Karola Heskiego, ekonomisty, i Marii z Gaudników. W 1945 przeniosła się wraz z rodziną do Katowic, gdzie w 1953-57 uczęszczała do II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej. Po zdaniu matury podjęła w 1957 studia polonistyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Katowicach. Należała do ZHP; podczas studiów aktywnie działała jako instruktorka (w stopniu harcmistrzyni) w Duszpasterstwie Akademickim. Po ukończeniu studiów była w 1961-62 nauczycielką języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej. W 1961-65 pracowała na stanowisku asystenta Katedry Historii Literatury Polskiej WSP w Katowicach, a następnie do 1971 w Bibliotece Śląskiej w Katowicach. Początkowo prowadziła badania nad literacką problematyką Śląska (dziejami prasy, twórczością pisarzy ze szczególnym uwzględnieniem Gustawa Morcinka i Kazimierza Gołby, historią harcerstwa), nad związkami polskiej literatury z górami oraz nad literaturą dla dzieci i młodzieży, w późniejszym okresie podjęła studia nad literaturą staropolską. Debiutowała w 1965 artykułem pt. O „Lompie” Kazimierza Gołby, opublikowanym w „Zeszytach Naukowych WSP w Katowicach” (nr 3), w których drukowała także w latach następnych oraz recenzją tomu A. Kamieńskiej Pragnąca literatura pt. Raptularz przemyśleń i lektur zamieszczoną na łamach „Poglądów” (nr 11; podp. Krystyna Maria Heska), rozpoczynając trwającą do 1982 współpracę z tym pismem. Liczne artykuły i recenzje ogłaszała też w „Zaraniu Śląskim” (1970-84). W 1972 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego (UŚl.) obroniła pracę doktorską pt. „Zaranie Śląskie” 1907-1939. Zarys monograficzny (promotor prof. Jan Zaremba). Jesienią tegoż roku podjęła pracę dokumentalisty w oddziale śląskim Ośrodka Informacji Naukowej i Technicznej Instytutu Maszyn Matematycznych w Katowicach.W 1974 została zatrudniona na stanowisku adiunkta w Katedrze Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej Wydziału Filologicznego UŚl. Prowadziła tu ćwiczenia, wykłady i seminaria z literatury staropolskiej i współczesnej, z literatury dla dzieci i młodzieży oraz z czytelnictwa i edytorstwa. W 1978 została przeniesiona na Wydział Bibliotekoznawstwa UŚl. Od 1979 współpracowała z „Kwartalnikiem Opolskim”. Była współinicjatorką powołania Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Pamięci Bohaterskich Harcerek i Harcerzy Śląskich (1981). Od 1984 pracowała na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UŚl. W 1984-92 pełniła obowiązki sekretarza naukowego, a w 1993-95 wiceprzewodniczącej Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach. W 1988 weszła w skład zespołu redakcyjnego rocznika „Watra” ukazującego się w Bielsku-Białej. W 1989 habilitowała się na Wydziale Filologicznym UŚl. na podstawie rozprawy „Pisarski zakon”. Biografia literacka Gustawa Morcinka. W tymże roku została sekretarzem naukowym rady programowej serii Literatura dla dzieci i młodzieży wydawnictwa Śląsk w Katowicach oraz współredaktorem (wraz z Janem Malickim) tomów z serii Śląskie miscellanea. Literatura-folklor, wydawanych w ramach Prac Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach (od 2000 redaktor naukowy serii). W 1992 otrzymała stanowisko profesora nadzwyczajnego na UŚl. oraz rozpoczęła współpracę z czasopismem poświęconym literaturze dla dzieci „Guliwer” (tu liczne artykuły i recenzje; od 2004 członek rady redakcyjnej). W 1993-95 była wiceprzewodniczącą rady redakcyjnej serii Spotkania z literaturą, wydawanej przez Oddział PAN w Katowicach. W 1994 powróciła do pracy na Wydział Filologiczny UŚl., gdzie została kierownikiem Zakładu Historii Książki i Bibliotek w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. W 1994 zainicjowała powołanie Komitetu Ochrony Pamięci Powstańców i Harcerzy Śląskich – Obrońców Katowic we wrześniu 1939 oraz współinicjowała ustanowienie Nagrody Arcybiskupa Katowickiego Lux ex Silesia; była członkiem pierwszej kapituły tej nagrody (1994-99). W 1994-99 wchodziła w skład Rady Wydawniczej przy Wojewodzie Śląskim. W 1995 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w 1999 stanowisko profesora zwyczajnego w UŚl. W tymże roku została redaktorem (wraz z Bogdanem Zelerem) serii Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowa oraz członkiem Polskiej Sekcji Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych (IBBY). W 1996 rozpoczęła współpracę z miesięcznikiem „Śląsk”. W 2000 została członkiem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego (od 2006 w zarządzie Towarzystwa). W 2003-12 kierowała Zakładem Książki i Piśmiennictwa dla Młodego Odbiorcy Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚl. W 2007 objęła funkcję wiceprzewodniczącej Senackiej Komisji Historycznej UŚl. Weszła do Rad Programowych Centrum Literatury Dziecięcej przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Ł. Górnickiego w Oświęcimiu (2008) i rocznika „Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego”. Artykuły publikowała m.in. w „Wierchach”. W 2012 przeszła na emeryturę. W 2016 została członkiem jury konkursu im. W. Goetla na najlepszą pracę doktorską o tematyce górskiej, organizowanego przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej w Krakowie. Otrzymała wiele nagród, m.in. nagrodę Ministra Edukacji Narodowej, kilkakrotnie nagrodę rektora UŚl., nagrodę im. K. Miarki (1991), nagrodę im. ks. A. Skowrońskiego (1993), honorową nagrodę im. W. Korfantego (2008), tytuł Profesora Honorowego UŚl. (2015), nagrodę Lux et Silesia (2017). Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1993), Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (1996), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1997), odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2007), Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego.

W 1966 wyszła za mąż za Wiesława Kwaśniewicza, inżyniera. Ma troje dzieci: Marię, Krzysztofa i Jana. Mieszka w Katowicach.

TWÓRCZOŚĆ

1. „Zaranie Śląskie” (1907-1939). Zarys monograficzny. Katow.: Śląski Inst. Nauk. 1979, 200 s.
Rozprawa doktorska.
2. „Pisarski zakon”. Biografia literacka Gustawa Morcinka. Opole: Inst. Śląski 1988, 226 s.
Rozprawa habilitacyjna.
3. Gustaw Morcinek – baśniopisarz. Wr.: Ossol. 1990, 30 s. Spotkania z Lit., 2.
4. O Gustawie Morcinku jubileuszowo. Red.: K. Chrząstowski. Katow.: Muzeum Śląskie w Katow. 1991, 6 s.
Druk bibliofilski.
5. „Kolorowy rytm życia”. Studia o prozie Gustawa Morcinka. Kr.: Universitas 1993, 175 s. Pr. Komisji Hist.-lit. PAN. Oddz. w Katow., 13.
Zawartość: Wstęp. – I. Gustaw Morcinek – czyli nieporozumienia wokół biografii pisarza; II. Romantyczna i prawdziwa kopalnia Gustawa Morcinka; III. Gustaw Morcinek – pejzażysta; IV. Świat szkoły [praca pedagogiczna Gustawa Morcinka i obraz szkoły w twórczości pisarza]; V. Pisarz i zwierzęta; VI. Od opowiadania „Pod gongiem” do „Judasza z Monte Siuro”; VII. Baśnie i legendy; VIII. O epistolografii; IX. „Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki”, czyli Gustawa Morcinka pożegnanie z czytelnikami.
6. Zofii Kossak pisarstwo dla dzieci i młodzieży. Bielsko–Biała: Ofic. Fundacji „Z pomocą rodzinie” 1994, 19 s. Klub Myśli Polit., 2.
7. Tajemnicze ogrody. Rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży. [T. 1-3]. Katow.: Wydawn. UŚl. [T. 1]. 1996, 164 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1585.
Zawartość: W krainie legendy i baśni, czyli historia serdeczna: Dzieje bajeczne w literaturze dla małych dzieci; Baśnie o polskich górach; Podania, baśnie i legendy o Śląsku w literackiej edukacji regionalnej; Najpiękniejsza polska baśń, czyli „Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata” [Z. Kossak]. – Niezapomniane książki dzieciństwa: Świat z perspektywy muchy – „Gucio zaczarowany” Zofii Urbanowskiej; Opowieść o gnieździe rodzinnym – „Dziecinny dwór” Zofii Rogoszówny; Zagłada domu i ogrodu – „Ku swoim” Zofii Kossak; Jak kochać psa – „Topsy i Lupus” Zofii Kossak; Aleksandra Kamińskiego opowiadania o dzielności; Nauka o imionach miłości – „Dar rzeki Fly” Marii Krüger; Ulubiony gatunek literatury dla dzieci: pamiętnik. – W drodze do dorosłej lektury: Bohaterstwo, podróż, przygoda, czyli co może się przydarzyć w pustyni i w puszczy; Śląskie orlęta – „Wieża spadochronowa” Kazimierza Gołby; „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego, książka–legenda.
T. 2. 2009, 195 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2669. Bibliotekoznawstwo i Inf. Nauk.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
Zawartość: Od autorki. – Znowu „W pustyni i w puszczy” [H. Sienkiewicza]: ,,[…] błagać o ratunek Tego, który na niebie porusza kręgi gwiazd”. Nurt religijny w opowieści o Stasiu i Nel; Saba. – Powroty do Aleksandra Kamińskiego i „Kamieni na szaniec”: Prolog do „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego; Niezwykłe dzieje archiwum Jana Rodowicza ,,Anody”; ,,Zdumiewający cud czytania”. Aleksander Kamiński o książce i czytelnictwie. – Wokół „Ziela na kraterze” [M. Wańkowicza]: Zagłada domu i ogrodu; „List do Krysi”. – Jeszcze o Zofii Kossak: Anioły dziecinnego pokoju; Topsego i Lupusa przygody z cenzurą. – Przypomnienie Zofii Chądzyńskiej. – Wciąż o Małgorzacie Musierowicz: Jak być pogodnym starszym panem, czyli o Ignacym Borejce; Pamiętnik uważnej czytelniczki, czyli o „Frywolitkach”. – Dorota Terakowska o samotności dziecka. – Nowości prozy dla młodych odbiorców: Fenomen pisarstwa Ewy Nowak; Księdza Łukasza Kamykowskiego o królu Kraku, Wandzie i smoku wawelskim przewrotna opowieść. Dwie lekcje tekstu. – Gwiazdki, kwiatki i ptaszki, czyli jedna poetka i dwaj poeci: Dorota Gellner; Jan Sztaudynger; Władysław Broniewski. – Wędrówki Joanny. (O Joannie Papuzińskiej i jej ,,kufrze z książkami”).
T. 3. 2013, 180 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 3086.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
Zawartość: Tryptyk górski: Wyprawa skautów śląskich; Michał Grażyński i góry; Świstak literacki [dot. twórczości B. Gawryluk]. – Powroty do książek i tematów: W przyjaźni z Panem Bogiem. Nurt religijny w „Kamieniach na szaniec” [A. Kamińskiego]; Przyczynek do recepcji „Kamieni na szaniec” [A. Kamińskiego]; Literacka legenda [J.] Korczaka. – Poznań literacki: Emilia Waśniowska, czyli poetycka lekcja czułości; Perełki Mili jako przykład jedności ikono lingwistycznej w książce dla dzieci; Emilia Kiereś, czyli komu dzwonią dzwoneczki. – Zabawy, gry i dorastanie: „Łajdaku amoniaku”. O folklorze dziecięcym w pisarstwie Melchiora Wańkowicza; Przyczynek do dziejów polskiej powieści detektywistycznej dla dzieci o Borku, Topku i Azie [dot.: Z. Lengren: Borek, Topek i Aza]; Małe i duże problemy trzynastolatek (o pisarstwie Ewy Nowak). – Wszystkie drogi prowadzą do Betlejem: Chrystusowe legendy Selmy Lagerlöf [dot.: S. Lagerlöf: Chrystusowe legendy]; Anioły, ptaki i przysmaki – świąteczny prezent od Małgorzaty Musierowicz [dot.: M. Musierowicz: Na Gwiazdkę]. – Dzieciństwo z perspektywy nostalgicznej: Julian i Uta. O Julianie Przybosiu i jego córce – malarce i poetce; „I wszystkie drzewa dzieciństwa stanęły na swoim miejscu”. Kilka uwag o znaczeniu lat dziecinnych w ludzkim życiu.
8. Józef Kret (1895-1982). Opowieść o harcerskiej wierności. Katow.: Książnica 1997, 108 s.
9. Zbyszko Bednorz. Opole: Woj. Bibl. Publiczna im. E. Smołki: na zlecenie Wydz. Kultury i Sportu Urzędu Woj. 1997, 83 s. Portrety Pisarzy Opolskich.
10. Braterstwo i służba. Rzecz o pisarstwie Aleksandra Kamińskiego. Katow.: Wydawn. UŚl. 1998, 142 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1710.
11. „Miłość jak przepaść”. Julian Przyboś i góry. Katow.: Śląsk 1998, 69 s.
Zawiera także wiersze o tematyce górskiej J. Przybosia, s. 35-69.
12. „Wyznanie narodowe Śląska”. Teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku. Katow.: Wydawn. UŚl. 1999, 126 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1846.
Zawartość: Wstęp. – W kręgu narodowej tradycji i wspólnoty; Książka, prasa, literatura i język jako oręż w walce o polską świadomość narodową; Poezja powstań śląskich. (Próba konstrukcji modelu); „Rota” Marii Konopnickiej – pieśń uprzywilejowana; Broń specjalna – satyra. – Zakończenie.
13. Taki to mroczny czas. Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej. Katow.: Wydawn. UŚl. 2004, 215 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2255. Bibliotekoznawstwo i Inf. Nauk.
Zawartość: Cz. I: Zamiast wstępu; Pisarze śląscy we wrześniu 1939 roku; W obozach koncentracyjnych; W konspiracji – czas heroiczny; W więzieniach; W mundurze obcej armii – Wehrmacht; Okupacji dzień powszedni; Tajne nauczanie; Najdalsze drogi; I po wojnie. – Cz. II: Inter arma – non silent musae. Okupacyjna twórczość pisarzy śląskich; Z pokolenia Kolumbów: Józefa Ryszki proza i poezja; „Gość oczekiwany”. Zadziwiająca kariera zapomnianego obrazu scenicznego Zofii Kossak; Z kresów przesłanie ku kresom, czyli Wilhelma Szewczyka poemat „Noc”; Zbyszko Bednorz: „Śląsk wierny ojczyźnie”; Śląski epizod Anny Świrszczyńskiej. – Zakończenie.
14. Ludzie, góry, książki. Katow.: Wydawn. UŚl. 2006, 155 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2449.
Zawartość: Od autorki. – „Lepsze sto Giewontów, Liliowych i Mnichów niż jedna blondynka o niebieskich oczach”. „Sezonowa miłość” [G. Zapolskiej] z Tatrami w tle; „O serce, serce! Tatry moje”. O „Sonetach taternickich” Mariusza Zaruskiego; „[…] tylko tatrzańskie jeziora”. Dwa epizody w „Sławie i chwale” Jarosława Iwaszkiewicza; Maria [Jasnorzewska – Pawlikowska] i Magdalena [Samozwaniec] w Zakopanem; „Chciałbym tu jeszcze wrócić…”. Góry w życiu i poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego; „[…] postawił góry jako symbole swej wielkości”. Księdza Emila Szramka kazanie o górach; „Zapach Tatr”. O fascynacjach górskich Jana Izydora Sztaudyngera; Beskidzkie gronie Pawła Łyska; Kornela Filipowicza cieszyński pejzaż poruszony; Ojciec i córka. Legendarny przewodnik tatrzański i góralska poetka [dot. T. Giewont – Gąsienicy i A. Giewont- Gąsienicy-Fryjewicz].
15. Szkice śląskie. Ludzie, sprawy, wydarzenia. Mysłowice: Górnośląska WSP im. Kardynała Augusta Hlonda 2006, 247 s.
Zawiera 23 krótkie szkice dotyczące literatury i 20 tekstów dotyczących dziejów harcerstwa na Śląsku, publikowanych w 1980-2004 w pismach: „Dz. Zach.”, „Gość Niedz.”, „Z tej Ziemi. Śląski Kal. Katol.”, „Poglądy”, „Śląsk”, „Tyg. Powsz.”.
16. Zbigniew Jerzy Nowak (1919-1993). [Autorzy:] K. Heska-Kwaśniewicz, M. Piechota. Katow.: Wydawn. UŚl. 2006, 102 s. Mentibus Memoratis, 1.
Tu K. Heskiej-Kwaśniewicz: Zbigniew Jerzy Nowak. Próba charakterystyki osobowości, s. 5-33.

Nadto rozprawy i artykuły w książkach zbiorowych i czasopismach, m.in.: O „Lompie” Kazimierza Gołby. „Zesz. Nauk. WSP w Katow.” 1965 nr 3 s. 209-220. – Współpraca Gustawa Morcinka z „Zaraniem Śląskim”. „Zesz. Nauk. WSP w Katow.” 1967 nr 4 s. 241-260. – O korespondencji Gustawa Morcinka z Kornelem Makuszyńskim. „Zaranie Śl.” 1970 z. 2 s. 317-327. – Śląskie numery specjalne czasopism polskich w okresie dwudziestolecia międzywojennego. „Biul. Inf. Bibl. Śl.” 1969, wyd. 1970 nr 1/4 s. 101-114. – Archiwum Pawła Musioła jako źródło wiedzy o życiu i działalności redaktora „Kuźnicy”. (Dokumenty personalne. Prace literackie. Materiały do pracy doktorskiej. Szkice etnograficzne. Korespondencja). [Współaut.:] M.T. Michalewska. „Biul. Inf. Bibl. Śl.” 1970, wyd. 1971 z. 1/4 s. 147-158. – O spuściźnie rękopiśmiennej Emanuela Imieli. „Kwart. Opol.” 1972 nr 4 s. 54-66. – „I nie ustaniem w walce”. „Zaranie Śl.” 1973 z. 2 s. 227-247 [dot. pisma „Młody Polak w Niemczech”, Berlin 1930-1934]. – O „Małym Polaku w Niemczech”. „Studia Śl.” 1973 s. 211-233. – Alojzy Targ (1905-1973). „Studia Śl.” 1974 s. 287-300. – Śląskie lata i wiersze Juliana Przybosia. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1977 nr 162. „Pr. Hist.-lit.” nr 5 s. 202-221. – Śląskie archiwalia Juliana Przybosia. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1978 nr 264. „Pr. Hist.-lit.” nr 11 s. 111-136. – O Gustawie Morcinku i Józefie Krecie. Dzieje jednej przyjaźni. „Kwart. Opol.” 1979 nr 4 s. 76-89. – „Iskra”. Kartka z dziejów narodowego odrodzenia Śląska (1903). W: Śląskie miscellanea. Literatura – folklor. T. 3. Katow. 1980 s. 55-73. Pr. Komis. Hist-lit. PAN. Oddz. w Katow. – Prasa Związku Polaków w Niemczech przeznaczona dla dzieci i młodzieży. „Książnica Śl.” 1980 s. 175-203. – O udziale Uniwersytetu Jagiellońskiego w akcji pomocy na rzecz Górnego Śląska w okresie powstań i plebiscytu. „Studia Śl.” 1981 s. 433-443. – Poeta i dziecko. (O Julianie Przybosiu). W: Szkice z literatury dla dzieci i młodzieży. Katow. 1981 s. 90-102. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 408. – Stan i potrzeby badań nad literaturą polską na Śląsku. (XIX-XX w.). „Pr. Komis. Hist.-lit.” 1981 nr 6 s. 95-107. – Julian Przyboś jako krytyk literacki. W: O Julianie Przybosiu. Wspomnienia, studia, szkice. Katow. 1983 s. 87-102. – Julian Przyboś jako interpretator Kochanowskiego. W: Jan Kochanowski, twórczość i recepcja. T. 2. Katow. 1985 s. 111-124. – Zagadki „Sonetu I” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. „Ruch Lit.” 1985 nr 5/6 s. 397- 407. – Literatura na Śląsku w dwudziestoleciu międzywojennym. W: Metodologiczne aspekty badań śląskoznawczych. Katow. 1989 s. 60-80. – „Strzeż mnie boże Apollinie!” Julian Przyboś wobec kultury starożytnej. W: Staropolskie teksty i konteksty. Katow. 1989 s. 106-123. – Przemiany programowe „Zarania Śląskiego” 1907-1987. „Zaranie Śl.” 1989, wyd. 1990 z. 1 s. 24-41. – Stan i potrzeby badań nad literaturą polską na Śląsku. (XIX i XX wiek) 1980-1990. W: Stan i potrzeby badań śląskoznawczych nad językiem, piśmiennictwem i folklorem. Opole 1991 s. 37-52. – Gustaw (Eugeniusz) Fihauser-Mieczkowski. W: Zapomniani. Katow. 1992 s. 108-118. – Jak powstał wiersz Juliana Przybosia „Z Tatr”. Rozważania o genezie i tekście. W: Szkice o literaturze dawnej i nowszej. Katow. 1992 s. 144-162. – Młoda Polska oraz poezja powstań śląskich. W: Oblicza literackie Śląska. Katow. 1992 s. 87-111. – Ks[iądz] Emil Szramek – badacz i miłośnik poezji górnośląskiej. W: Duszą Śląska jest Ślązak. Opole 1993 s. 125-140. – Dlaczego bano się „Kamieni na szaniec”? [A. Kamińskiego] „Odra” 1994 nr 7/8 s. 46-55. – Harcerski wrzesień 1939 na Śląsku w ujęciach literackich. W: Wizerunki śląskiego harcerstwa w latach wojny i okupacji. Katow. 1994 s. 59-74. – „Matka umiera. Czas się rozpryskuje”, czyli Anny Kamieńskiej dialog ze Zmarłą. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1995 nr 1551 s. 68-85. – Pisarz i jego krytyk. O Zdzisławie Hierowskim i Gustawie Morcinku. „Ann. Silesiae” 1995 s. 109-132. – Baśnie o polskich górach. Rekonesans badawczy. „Acta Univ. Wratisl.” 1996 t. 1 s. 65-77. – Gustawa Morcinka niespełnione marzenia o filmie. W: Nie tylko filmy, nie same kina. Katow. 1996 s. 196-207. – O zwycięstwie Koziołka Matołka nad stalinizmem. W: Książka dla dziecka. Katow. 1998 s. 29-39. – Przestrzeń krajobrazowa Górnego Śląska w literaturze polskiej, czeskiej i niemieckiej. Rekonesans badawczy. W: Śląskie miscellanea. Literatura-folklor. T. 11. Katow. 1998 t. 11 s. 137-161. Pr. Komis. Hist.-lit. PAN Oddz. w Katow., 22. – „Klasycy” na indeksie. Z dziejów czystek bibliotek śląskich w latach 1923-1948. W: Z dziejów książki i prasy na Śląsku w XIX i XX wieku. Katow. 1999 s. 111-123. – Satyra okresu powstań śląskich i plebiscytu na Śląsku. Rekonesans badawczy. W: Obieg książki i prasy na Śląsku a wielokulturowość regionu. Katow. 1999 s. 79-91. – „Imiona wojenne”, czyli pseudonimy szaroszeregowej młodzieży. Rekonesans badawczy. „Jęz. Pol.” 2000 z. 5 s. 341-354. – Juliana Przybosia teatr poezji. W: Z problemów literatury i kultury XX wieku. Katow. 2000 s. 75-86. – Między heroizmem i bestialstwem, czyli o literaturze lagrów i łagrów. W: Złota księga. Ścieżkami współczesnego literaturoznawstwa i językoznawstwa. Opole 2001 s. 129-155. – Jadwiga Kucianka (1924-1970) – miłośniczka i badaczka spraw śląskich. „Zesz. Chorzowskie” 2002 s. 258-268. – Krajobraz i przyroda w powieściach Pawła Łyska. W: Česka a polská emigračni literatura=Emigracyjna literatura czeska i polska. Opava 2002 s. 143-155. – „Ptaki ptakom”. Powieść – scenopis – film. W: Odkrywanie prowincji. Z dziejów X muzy na Górnym Śląsku. Kr. 2002 s. 91-112. – [J.I.] Sztaudynger – dzieciom. „Guliwer” 2002 nr 2 s. 7-17. – Aleksandra Kamińskiego życie niezwykłe i twórcze. W: Profesor Aleksander Kamiński patronem Pałacu Młodzieży w Katowicach. Katow. 2003 s. 9-20. – Jak kwitnie kalafior, czyli o tytułach książek Małgorzaty Musierowicz; Postscriptum, czyli Zbigniew Raszewski jako badacz literatury dla dzieci. W: Między Bambolandią i Jeżycjadą. Katow. 2003 s. 17-24; 199-209. – Habilitacja Jadwigi Kucianki w świetle dokumentów archiwalnych. W: Śląskie miscellanea. Literatura-folklor. T. 17. Katow. 2004 s. 187-197. Pr. Komis. Hist.-lit. PAN Oddz. w Katow., 27. – Harcerskie reportaże Zofii Kossak. W: Wokół reportażu podróżniczego. Katow. 2004 s. 184-198. – Nieznane pigoniana śląskie. „Ruch Lit.” 2004 nr 353-360. – Rozpoznanie dziecięcych smutków. O poezji Doroty Gellner. W: Sztuka w edukacji i terapii. Kr. 2004 s. 11-25. – „Zapiski więzienne” Prymasa Stefana Wyszyńskiego jako „dziennik lektur”. W: W kręgu książki, biblioteki i informacji naukowej. Katow. 2004 s. 356-365. – Literackie obrazy Katowic. (Ferdynand Goetel, Zofia Kossak, Kazimierz Gołba). W: Katowice w 139 rocznicę uzyskania praw miejskich. Katow. 2005 s. 243-254. – Katowickie środowisko literackie w oczach służb bezpieczeństwa (1945-1956). W: Śląska codzienność po drugiej wojnie światowej. Katow. 2006 s. 142-159. – O korespondencji Gustawa Morcinka z Zofią Degen-Ślósarską. „Kwart. Opol.” 2006 nr 1 s. 99-138. – Poetyka ulotek z okresu powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku. W: Druki ulotne i plebiscytowe – wartości i funkcje. Wr. 2006 s. 102-112. – Hanna Krall: „Zdążyć przed Panem Bogiem”. W: Polska literatura współczesna. Interpretacje. Goleszów 2007 s. 149-165. – Harcerstwo w powstaniach i plebiscycie. W: Po ziemi naszej roześlem harcerzy… Katow. 2007 s. 13-28. – Listów Gustawa Morcinka do Zofii Degen-Ślósarskiej ciąg dalszy. „Kwart. Opol.” 2007 nr 2/3 s. 99-134. – O Alojzym Targu „Marcinie”. W: Po pierwsze Śląsk. Katow. 2007 s. 259-270. – „Miejsca wspólne” krajobrazu, literatury i harcerstwa. W: Zapisane w krajobrazie. Kr.; Bukowno 2008 s. 11-26. – Z dziejów mysłowickiego harcerstwa. W: W 140 rocznicę utworzenia Dekanatu Mysłowickiego (1868-2008). Mysłowice 2008 s. 131-146. – Topofilie Jana Izydora Sztaudyngera. W: Podróże po Małopolsce. Kr.; Bukowno 2010 s. 93-101. – „…Do Tatr poszedłem z samą tylko poezją w duszy”. Broniewski w Tatrach. „Wierchy” 2011 [wyd. 2013] s. 53-72. – Joachim Rybka – portret grabarza doskonałego. W: Gustaw Morcinek. W 120-lecie urodzin. Katow. 2012 s. 11-22. – Książki harcerskie – książki groźne. W: Młody odbiorca w kręgu lektur pożytecznych i szkodliwych. Katow. 2012 s. 123-134. – „…treść ojczystej ziemi”: Zofia Kossak jako malarka krajobrazów. „Góry, Literatura, Kultura” 2012 s. 95-116. – Pisarze dla dzieci i młodzieży na emigracji. [Współaut.:] S. Gajownik. W: Literatura dla dzieci i młodzieży. T. 3. Katow. 2013 s. 17-29. – Książka harcerska. Od zapomnienia do przypomnienia. [Współaut.:] M. Nadolna-Tłuczykont. W: Literatura dla dzieci i młodzieży. T. 4. Katow. 2014 s. 56-73. – Hefajstos i Todro: mitologia dzieciństwa w Przygodach człowieka myślącego Marii Dąbrowskiej. W: O tym, co Alicja odkryła… W kręgu badań nad toposem dzieciństwa i literaturą dla dzieci i młodzieży. Kr. 2015 s. 147-155. – Ksiądz Józef Tischner – propozycja nie tylko dla katechetów. W: (Przed)szkolne spotkania z lekturą. Katow. 2015 s. 163-177. – Rozważania o utracie książek. „Stud. Bibliologiczne” 2015 s. 195-208. – Zjazdy literackie w Katowicach. W: Półtora wieku dziejów Katowic. Katow. 2015s. 189-204. – Góry Gustawa Morcinka. „Wierchy 2015” wyd. 2017 s. 27-42. – „Książki były treścią mego życia”. O lekturach Karoliny Lanckorońskiej. W: Kultura książki i informacji. Katow. 2017 s. 263-275.

Prace redakcyjne

1. Szkice z literatury dla dzieci i młodzieży. Pod red. Z. Adamczykowej przy współpracy K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: UŚl. 1981, 115 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 408.
2. Morcinek do Dziewczyny ze Wschodniej Ballady. Listy Gustawa Morcinka do Janiny Gardzielewskiej. Wstęp, oprac. i komentarz K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Śląski Inst. Nauk. 1983, 330 s. Silesiana.
3. O Julianie Przybosiu. Wspomnienia, studia, szkice. Pod red. T. Bujnickiego i K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: UŚl. 1983, 133 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 556.
4. Śląsk chciał być polski. Wspomnienia młodzieży śląskiej z lat okupacji hitlerowskiej 1939-1945. Zebranie, wybór i oprac. M. Mitera-Dobrowolska przy współpracy K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: Śląski Inst. Nauk. 1984, 343 s. Silesiana.
5. Gustawa Morcinka „Listów spod morwy” ciąg dalszy. Listy Gustawa Morcinka do Władysławy Ostrowskiej. Wstęp, oprac. i komentarz K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Śląski Inst. Nauk. 1985, 278 s. Silesiana.
6. J. Romocki: Wiersze. Cz. I i II. Wstęp i oprac. K. Heska-Kwaśniewicz. Wwa: [b.w.] 1986.
Inf. o udziale K. Heskiej-Kwaśniewicz od autorki.
7. A. Kamiński: Kamienie na szaniec. Do druku podała i wstępem opatrzyła K. Heska-Kwaśniewicz. [Katow.:] Śląsk 1989, 185 s. Bibl. Dzieci i Młodzieży. Wyd. inne: Wr.: Ossol. 1991, 156 s. Nasza Biblioteka; Katow.: Książnica 1992 Lektura Szkolna, tamże: Przedm. opatrzył S. Broniewski. Posł. i objaśn. K. Heska-Kwaśniewicz. 1993, 1995; Wwa: NK 2000.
8. Szelest mijanego czasu. Wspomnienia o Gustawie Morcinku. Wstęp i oprac. K. Heska-Kwaśniewicz. Wybór materiału: K. Heska-Kwaśniewicz i H. Szotek. Cieszyn: Macierz Ziemi Cieszyńskiej 1989, 94 s.
9. Śląskie miscellanea. Literatura – folklor. T. 2-13 pod red. J. Malickiego i K. Heskiej-Kwaśniewicz; T. 15-16, 19-20, 22-23 pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz. Wr.: Ossol. 1989, 156 s. (T. 2); tamże 1991, 137 s. (T. 3); Wwa: Energia 1992, 126 s. (T. 4); tamże 1993, 139 s. (T. 5); Kr.: Universitas 1994, 140 s. (T. 6); Katow.: Gnome: 1994, 133 s. (T. 7), tamże 1995, 120 s. (T. 8), 1996, 128 s. (T. 9); Katow.: Śląsk 1997, 101 s. (T. 10); Katow.: Książnica 1998, 175 s. (T. 11); Katow.: Gnome 1999, 137 s. (T. 12), 2000, 138 s. (T. 13); Katow.: Gnome 2002, 159 s. (T. 15); tamże 2004, 103 s. (T. 16); Katow.: PAN 2006, 245 s. (T. 19); tamże 2007, 195 s. (T. 20); Katow.: Studio Noa Ireneusz Olsza 2010, 155 s. (T. 22-23); Pr. Komis. Hist.-lit. PAN. Oddz. w Katow. 9, 10, 12, 14, 15, 17-23, 25-27, 29-30, 32-33.
10. W kręgu Gustawa Morcinka. Rozprawy, szkice, przyczynki, scenariusz filmowy. Praca zbiorowa pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i J. Malickiego. Katow.: Śląski Inst. Nauk. 1992, 196 s.
11. Zapisani do rachunku krzywd. Tragedia Kopalni „Wujek” w poezji. Antologia. Do druku przygotowała i wstępem opatrzyła K. Heska-Kwaśniewicz przy współpracy B. Pylos. Katow.: Śląski Fundusz Lit. 1993, 146 s.
12. H. Sienkiewicz: W pustyni i w puszczy. Wstępem i objaśn. opatrzyła K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Książnica 1995, 397 s. Lektura Szk. Dodruk 1997.
13. Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji. Pod red. K. Heskiej- Kwaśniewicz i I. Sochy. Katow.: Wydawn. UŚl. 1996, 283 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1589.
14. Antologia literatury lagrów i łagrów. W opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp i objaśn. K. Heska-Kwaśniewicz. Oprac. dydaktyczne: K. Heska-Kwaśniewicz, B. Zeler. Katow.: Książnica 1997, 243 s.
15. Zwyczajna świętość. Zofia Kossak we wspomnieniach. Wstęp, oprac., wybór tekstów K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.; Cieszyn: Macierz Ziemi Cieszyńskiej 1997, 129 s.
16. Antologia reportażu polskiego. W opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp, objaśn. i oprac. dydaktyczne: K. Heska-Kwaśniewicz, B. Zeler. Katow.: Książnica 1998, 367 s.
17. Książka dla dziecka wczoraj, dziś, jutro. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i I. Sochy. Katow.: Wydawn. UŚl. 1998, 184 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1727.
18. „A jeśli miłość – co to jest takiego”. Antologia poezji miłosnej. (Opracowanie szkolne). Wybór wierszy i wstęp: B. Zeler. Dobór cytatów: K. Heska-Kwaśniewicz, B. Zeler. Katow.: Książnica 1999, 204 s.
19. Antologia dzienników i pamiętników w opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp, objaśn. i oprac. dydaktyczne K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Książnica 1999, 358 s.
20. Obieg książki i prasy na Śląsku a wielokulturowość regionu. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: Gnome 1999, 174 s.
21. Z dziejów książki i prasy na Śląsku w XIX i XX wieku. Wybrane zagadnienia. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: Książnica 1999, 142 s.
22. Literatura przełomów politycznych 1956, 1968, 1981. Antologia w opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp i oprac. K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Książnica 2000, 238 s. Dla Szkół Średnich.
23. Nowenna do błogosławionego Emila Szramka kapłana i męczennika. Oprac.: E. Szczotek. Wybór tekstów K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: Nakł. Kurii Metropolitalnej. Wydz. Duszpasterski 2000, 38 s.
24. Poezja polska. Interpretacje. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i B. Zelera. Katow.: Książnica 2000, 502 s. Analizy Lit.
25. Studia bibliologiczne. Katow.: Wydawn. UŚl.
T. 14. Z dziejów książek, bibliotek i czytelnictwa. Varia. Red. K. Heska-Kwaśniewicz. 2002, 167 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2045.
T. 15. Prace ofiarowane Profesor Marii Pawłowiczowej. Red. K. Heska-Kwaśniewicz przy współudziale K. Tałuć. 2005, 350 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2298.
26. Między Bambolandią i Jeżycjadą. Małgorzaty Musierowicz makro – i mikrokosmos. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz przy współpracy A. Gomóły. Katow.: Wydawn. UŚl. 2003, 216 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2160.
27. Nowe oblicza bł. Emila Szramka. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i J. Myszora. Katow.: Księg. Św[iętego] Jacka 2003, 152 s. Studia i Materiały Wydz. Teol. UŚl. w Katow., 12.
28. W kręgu książki, biblioteki i informacji naukowej. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Zbigniewowi Żmigrodzkiemu. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, przy współpracy D. Pietruch-Reizes. Katow.: Wydawn. UŚl. 2004, 369 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2188.
29. Zapomniani pisarze, zapomniane książki dla małego i młodego czytelnika. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: Wydawn. UŚl. 2005, 220 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2343.
30. Po ziemi naszej roześlem harcerzy… Z dziejów harcerstwa polskiego na Górnym Śląsku. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz. Katow.: Studio Noa I. Olsza; Inst. Pamięci Nar., Oddz. 2007, 368 s.
31. Polska literatura współczesna. Interpretacje. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i B. Zelera. Goleszów: Wydawn. Publisher-Innowacje 2007, 252 s.
32. Literatura dla dzieci i młodzieży. (Po roku 1980). T. 1-3. Katow.: Wydawn. UŚl., Podręczniki i Skrypty UŚl. w Katow., 92, 106, 144.
T. 1. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, 2008, 383 s.
T. 2. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, 2009, 304 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
T. 3. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, K. Tałuć, 2013, 403 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
T. 4. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, K. Tałuć. 2014, 352 s.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
33. Kraj lat dziecinnych. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i J. Lyszczyny. Katow.: Studio NOa 2010, 107 s. PAN; Oddz. w Katow.
34. Krzyżowcy i nie tylko. Studia i szkice o twórczości Zofii Kossak. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i K. Uniłowskiego. Katow.: „FA-art” 2011, 200 s.
35. Gustaw Morcinek. W 120-lecie urodzin. Pod red. … i J. Lyszczyny. Katow.: Wydawn. UŚl. 2012, 248 s., Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2984.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2012, pliki w formacie PDF, IBUK.
36. Młody odbiorca w kręgu lektur pożytecznych i szkodliwych. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, przy współpracy S. Gajownik. Katow.: Wydawn. UŚl. 2012, 242 s., Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2910.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Katow.: Wydawn. UŚl. 2014, pliki w formacie PDF, IBUK.
37. Niezwykła więź Kresów Wschodnich i Zachodnich. Wpływ lwowian na rozwój nauki i kultury na Górnym Śląsku po 1945 roku. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, A. Ratusznej i E. Żurawskiej. Katow.; Rybnik: Studio Noa Ireneusz Olcha; UŚl. 2012, 272 s.
38. Studia i rozprawy bibliologiczne. Pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz i K. Tałuć. Katow.: Studio Noa; Rybnik 2012, 172 s.
39. K. Gołba: Wieża spadochronowa. Oprac.: K. Heska-Kwaśniewicz. Katow.: „Śląsk” Wydawn. Nauk.; Stow. Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, 2014, 249 s.
40. Listy z Dachau: Gustaw Morcinek do siostry Teresy Morcinek. Wstęp i oprac.: K. Heska-Kwaśniewicz, L. Radzikowska. Z oryginału niem. tłum. M. Szalonek. Katow.: Oddz. Inst. Pamięci Nar.-Komis. Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol. 2016, 134 s.

Nadto wspólnie z B. Zeler opracowania dydaktyczne następujących książek, wyd. Katow.: Książnica w serii Lektura Szkolna: A. Mickiewicz: Dziady. Część III. Z opracowaniem szkolnym. Wstęp i objaśn.: M. Piechota. 1996, 262 s. – J.U. Niemcewicz: Powrót posła. Z opracowaniem szkolnym. Wstęp i oprac.: J. Ryba. Objaśn.: J. Lyszczyna. 1996, 127 s. – Sofokles: Antygona. Z opracowaniem szkolnym. Przeł. K. Morawski. Wstęp i objaśn.: S. Stabryła. 1997, 96 s. – S. Żeromski: Syzyfowe prace. Z opracowaniem szkolnym. Wstęp i objaśn.: J. Paszek. 1997, 309 s. – Antologia polskiego eseju literackiego. W opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp i objaśn.: M. Krakowiak. 1998, 257 s.

OPRACOWANIA (wybór)

Ank. 2009, 2011.
Wywiady: Moje pasje. Rozm. K. Tałuć. „Śląsk” 2012 nr 7; Z Krystyną Heską-Kwaśniewicz rozmawia K. Tałuć. „Metafora” 2013 nr 9.

WUP.

Ogólne
I. SOCHA: Krystyna Heska-Kwaśniewicz. jubileusz pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej. W: Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej-Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej. Katow. 2012.
K. TAŁUĆ: Jubileusz Profesor Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz. „Śląsk” 2012 nr 7.
Krystyna Heska-Kwaśniewicz: odnowienie doktoratu. Red. nauk.: K. Tałuć . Red.: B. Malska. Katow.: Wydawn. UŚl. 2017 [tu także bibliografia prac Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz].

„Zaranie Śląskie” (1907-1939)
K. ZAGÓRSKA-NESSEL: „Zaranie”. „Opole” 1980 nr 10.
T. KONIECZNA. „Kwart. Opol.” 1981 nr 1.
M. WRZOSEK. „Kwart. Hist.” 1981 nr 3.
J. GLENSK. „Kwart. Historii Prasy Pol.” 1982 z. 2.
W. NAWROCKI: Próba monografii pisma. „Zaranie Śl.” 1982 nr 1/2.

„Pisarski zakon”
J. POŚPIECH. „Kwart. Opol.” 1989 nr 3/4 – B. TARNOWSKA: Morcinek inaczej. „Nowe Książ.” 1989 nr 12.
CZ. MYKITA-GLENSK: Homo scriptor. ,,Opole” 1990 nr 7/10.

„Kolorowy rytm życia”
E. FONFARA. „Kwart. Opol.” 1994 nr 3.
U. GUMUŁA: Kolorowy rytm życia. (Nowa książka o prozie Gustawa Morcinka). „Głos Ludu” 1994 nr 50.

Tajemnicze ogrody
Z. ADAMCZYKOWA: Książka o lekturach cennych. „Guliwer” 1997 nr 4.
J. JURGAŁA-JURECZKA: Wędrówka po tajemniczych ogrodach. „Śląsk” 1997 nr 11.
G. LEWANDOWICZ: Ogrody znane i nieznane. „Nowe Książ.” 1997 nr 6.
CZ. MYKITA-GLENSK. „Kwart. Opol.” 1997 nr 3/4.
B. PYTLOS. „Poradnik Bibl.” 2014 nr 7/8 [dot. t. 3].
K. TAŁUĆ: Powrót do „Tajemniczych ogrodów”. „Śląsk” 2014 nr 6 [dot. t. 3].
Powrót na górę↑

Józef Kret (1895-1982)
CZ. MYKITA-GLENSK: Odpomnienie Józefa Kreta. „Śląsk” 1997 nr 10.
A.F. BARAN. „Studia Rzesz.” 1998.

Braterstwo i służba
I. SOCHA: Badacz i harcerz. „Śląsk” 1999 nr 11.
D. ŚWIERCZYŃSKA-JELONEK. „Guliwer” 1999 nr 4.

„Wyznanie narodowe Śląska”
K. KOSSAKOWSKA-JAROSZ: Czas powstań i plebiscytu. „Śląsk” 2001 nr 3.

Taki to mroczny czas
CZ. MYKITA-GLENSK: Śląsk – totalitaryzmy – literatura. „Nowe Książ.” 2005 nr 7.
B. PYTLOS. „Zaranie Śl.” 2005 nr 10.
K. TAŁUĆ: „Taki to mroczny czas”. Pisarze śląscy w czasie okupacji hitlerowskiej. W: Śląskie miscellanea. Literatura – folklor. T. 19.Wr. 2006.
Z. ZIELONKA. „Śl. Studia Hist.-Teol.” 2006 t. 39 z. 1.

Ludzie, góry, książki
J. LYSZCZYNA: Mistyka gór, mistyka książek. „Wierchy” 2006.
Tenże: O ludziach, górach i książkach. „Śląsk” 2007 nr 4.
E. KOREPTA. „Ruch Lit.” 2007 z. 4/5.
Powrót na górę↑

Szkice śląskie
F. NETZ: Po pierwsze Śląsk. „Śląsk” 2007 nr 5.
M. KIJOWSKI: Inteligenckie zakłamywanie przyszłości. „Dziś” 2008 nr 6.

Zbigniew Jerzy Nowak (1919-1993)
B. PYTLOS: Mentibus memoratis. ,,Śląsk” 2007 nr 3.