NPLP
\
Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
\
M
\
Krzysztof MROWCEWICZ

Krzysztof MROWCEWICZ
Autorka hasła Ewa Głębicka

Krzysztof MROWCEWICZ
Autorka hasła Ewa Głębicka

ur. 1956

Historyk literatury.

Zob. też TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 12 maja 1956 w Warszawie; syn Włodzimierza Mrowcewicza, urzędnika, i Kazimiery z domu Gros. Od 1971 uczył się w I Liceum Ogólnokształcącym im. B. Limanowskiego w Warszawie, w 1975 zdał maturę, po czym rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1979 uzyskał magisterium z wyróżnieniem na podstawie pracy Istnieć wobec Boga. Próba syntezy i analizy „Rytmów” Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, napisanej pod kierunkiem prof. Janusza Pelca. W tymże roku rozpoczął Stacjonarne Studia Doktoranckie w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN, jednocześnie współpracując z Pracownią Literatury Renesansu i Baroku, w której został zatrudniony w 1983 na stanowisku asystenta. Debiutował w 1979 artykułem Kochanowski o filozofii, opublikowanym wksiążce zbiorowej Poeta z Czarnolasu. W 1984 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Antynomie wolności w poezji polskiej schyłku XVI wieku. (Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp Szarzyński) (promotor prof. J. Pelc) i otrzymał stanowisko adiunkta. W 1984-87 i ponownie w 1993-96 współpracował z Wyższą Szkołą Rolniczo-Pedagogiczną w Siedlcach, gdzie prowadził wykłady z literatury staropolskiej. Od 1990 wykładał literaturę powszechną na Wydziale Wiedzy o Teatrze w Akademii Teatralnej w Warszawie, nadto w 1991-2004 na Wydziale Polonistyki UW, a w 2001-03 w Instytucie Kultury Polskiej UW. Studia i artykuły zamieszczał w tym czasie w „Pamiętniku Literackim” (1985, 1990, 1992), „Ricerche Slavistische” (Rzym, 1990), „Baroku” (1995, 1999-2000, 2005), „Roczniku Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” (2003), „Notatkach Płockich” (2004). Publikował też recenzje literackie w pismach „Tygodnik Polski” (1987-89) i „Ogród” (1991). W 1991 został członkiem Rady Naukowej IBL PAN. W 1992-2006 pełnił funkcję dyrektora do spraw ogólnych w IBL PAN. W 2000 razem z Adamem Karpińskim zainicjował powołanie w IBL PAN serii wydawniczych Studia Staropolskie. Seria Nova oraz Biblioteka Pisarzy Staropolskich i wszedł do ich komitetów redakcyjnych. W 2002 był współzałożycielem Wyższej Warszawskiej Szkoły Humanistycznej (od 2009 Wyższa Warszawska Szkoła Humanistyczna im. B. Prusa), której został prorektorem, a w 2007 rektorem). W 2005 habilitował się w IBL PAN na podstawie rozprawy Trivium poetów polskich epoki baroku: klasycyzm – manieryzm – barok; w 2006 otrzymał stanowisko docenta. W tymże roku został opiekunem (tutorem) studentów Kolegium Międzywydziałowych Studiów Humanistycznych (MISH) oraz Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisibile w Warszawie, został też redaktorem naczelnym Słownika polszczyzny XVI wieku. W 2010 otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego w Instytucie Badań Literackich PAN. Jest członkiem Zespołu Europeistyki Literackiej (od 2006), prezesem Fundacji „Akademia Humanistyczna” (od 2014).

W 1981 ożenił się z Ewą Puchalską, z małżeństwa tego ma córki: Joannę (ur. 1984) i Emilię (ur. 1985). Mieszka w Kaniach Helenowskich pod Warszawą.

TWÓRCZOŚĆ

1. Czemu wolność mamy? Antynomie wolności w poezji Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Wr.: Ossol. 1987, 294 s. Stud. Staropol., 53.
Rozprawa doktorska.
2. Starożytność – Oświecenie. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Wwa: Stentor 1996, 366 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 popraw. 1996, wyd. 3 1997, wyd. 4 1998, wyd. 5 1999, wyd. 6 1999, wyd. 7 2000.
3. Starożytność – Oświecenie. Zeszyt ćwiczeń. Wwa: Stentor 1996, 80 s. Wyd. nast.: wyd. 2 1998, wyd. 2 dodruk. 1999, wyd. 3 2000.
4. Starożytność – Oświecenie. Książka dla nauczyciela. Wwa: Stentor 1998, 123 s., Program „Stentor”.
5. Świat Biblii i kultura antyku. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów. [Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych]. Wwa: Stentor 1998, 55 s., 40 k. tablic. Wyd. nast. tamże 2005.
Tu komentarze K. Mrowcewicza do reprodukcji dzieł sztuki.
6. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski. [Podręcznik; współaut.:] A. Kowalczykowa. Wwa: Stentor 1999, 304 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2000, wyd. 3 2004, wyd. 4 2005, wyd. 5 2006, wyd. 6 2007, wyd. 7 2008.
7. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 2: język polski. [Podręcznik; współaut.:] A. Kowalczykowa. Wwa: Stentor 2000, 288 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2001, wyd. 3 2003, wyd. 2 [właśc. 4] 2004, wyd. 3 [właśc. 5] 2005, wyd. 4 [właśc. 6] 2006, wyd. 5 2006, wyd. 6 [właśc. 7] 2007, wyd. 8 2008.
8. Kultura baroku i klasycyzmu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów. Wwa: Stentor 2000, 45 s.
9. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 3: język polski. [Podręcznik; współaut.:] A. Kowalczykowa. Wwa: Stentor 2001, 219 s. Wyd. nast. tamże m.in. wyd. 3 2004, wyd. 4 2005, wyd. 5 2006, wyd. 6 2007, wyd. 7 2008.
10. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski. Przewodnik dla nauczycieli. [Współaut.:] A. Kowalczykowa. Wwa: Stentor 1999, 103 s.
11. Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 3: język polski. [Współaut.:] A. Kowalczykowa. Wwa: Stentor [2001], 67 s., wyd. nast. tamże [2005].
12. Małe folio. Historia jednego wiersza. Wwa: Pro Cultura Litteraria; IBL PAN 2001, 192 s.
Dot. wiersza D. Naborowskiego Na oczy królewny angielskiej. – Nagroda „Literatury na Świecie” im. Andrzeja Siemka oraz nominacja do Nagrody Literackiej „Gdynia” w 2012.
13. Przeszłość to dziś. Książka dla nauczyciela. Klasa I. Wwa: Stentor 2002, 174 s.
14. Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura. I klasa liceum i technikum. [Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych]. Cz. 1-2. Wwa: Stentor 2002, 174 + 240 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2003, wyd. 3 2004, 2005; wyd. 6 2008, wyd. 7 zmien. i popraw. 2009, wyd. 10 zmien. i popraw. 2011, 2012, 2013.
15. Trivium poetów polskich epoki baroku. Klasycyzm, manieryzm, barok. Studia nad poezją XVII stulecia. Wwa: Pro Cultura Litteraria; IBL PAN 2005, 264 s. Studia Staropol. Series Nova, t. 10 (66).
Rozprawa habilitacyjna.
Zawartość: Cz. I. Wprowadzenie: Czas kryzysu; Odwrót klasycyzmu?; Manieryzm; Barok triumfujący; Regiony wielkiej iluzji – literatura i sztuka XVII wieku wobec nowego obrazu świata. – Cz. II. Prądy, nurty, motywy: A: Poezja metafizyczna. 1. Combinations of Confused Magnificence; 2. Non coerceri malimo, contineri tamen a minimo, divinum est…; 3. Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. – B: Canocchiale Sarmatio czyli staropolska konstelacja Marina; 1. Gwiezdny zwiastun; 2. Satelici. – C: Atalanta i Narcyz. Udręka ruchu i pragnienie trwania; Fenomenologia ruchu; 2. Atalanta; 3. Narcyz i złote jabłka. – Cz. III. Manieryzm: A: Palimpsesty Sępowe: 1. Poeta ekwiwokacji; 2. Dwuznaczności biografii; 3. Niepokoje epoki; 4. Palimpsesty stylu; 5. Poeta z głową ptaka. ¬– B: Szarzyński – poeta pokorny. – C: Niebo Sępa. – D: Szarzyński ocenzurowany? – E: Przyjmi z łaską co ci chudy sługa dawa. Poeta, serwitor, sługa czy klient? 1. Stulecie rękopisów; 2. Tajemnica życiorysu Daniela Naborowskiego; 3. Daniel Naborowski jako radziwiłłowski sługa; 4. Daniel Naborowski jako klient magnacki. – F: Poeta z cyrklem; 1. Cyrkiel Galileusza; 2. Koło w pośrzodki koła; 3. Trzy zegary; 4. Wszystko i nic. – G: Skamieniała langusta i suszony kameleon – w manierystycznej kunsztkamerze panegiryku [D. Naborowskiego], – H: Kultura literacka wileńskiego kręgu Daniela Naborowskiego: I. Pod słońcem szaleńców czyli zagadki Kanikuły. – Cz. IV. Klasycyzm: A. Szymon Szymonowic czyli dekadencja klasycyzmu. – B: Klasycyzm końca XVII stulecia. Schyłek czy nowy początek? – Cz. V. Barok: A. Na przełomie: Kaspra Twardowskiego lektura Gofreda; B. Metamorfozy bytu w poezji Zbigniewa Morsztyna: 1. Sen stulecia; 2. „I tyć spisz nieobudzony?”; 3. Proch, popiół, glina i gwiazdy; C: Dziwny świat; D: Poetyckie medytacje polskiego arianina.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Kochanowski o filozofii. W: Poeta z Czarnolasu. Radom 1983 s. 37-50. – Proteusz i cztery żywioły. Wątki platońskie i hermetyczne we fraszce „Do gór i lasów” [J. Kochanowskiego]. W: Przełom wieków XVI i XVIII w literaturze i kulturze polskiej. Wr. 1984 s. 171-181. – Z dziejów ironii retorycznej – „Satyr” Jana Kochanowskiego. W: Retoryka a literatura. Wwa 1984 s. 87-106. – Prerafaelici i Marcel Proust. „Twórczość” 1987 nr 8 s. 63-75. – Drukarz w wirydarzu, czyli co pisali autorzy staropolskich rękopisów o swoich wierszach. W: Staropolska kultura rękopisu. Wwa 1990 s. 7-26. – „Naboroviana”. Nowe materiały do twórczości Daniela Naborowskiego. „Ricerche Slavistische”, Rzym 1990 t. 36 s. 195-216. – Średniowieczny obraz świata w „Rytmach” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. „Ricerche Slavistische”, Rzym 1991 t. 37 s. 249-264 [dot.: „Rytmy, albo wiersze polskie”]. – „Miłości Bożej rozmyślanie”. O „Emblematach” Zbigniewa Morsztyna. W: Literatura i kultura polska po „potopie”. Wwa 1992 s. 153-164. – Potop, trzęsienie ziemi, powietrzna zaraza, wojna, głód. W: Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Wwa 1993 s. 7-43. – „Canocchiale sarmatio” czyli staropolska konstelacja Marina. „Rocz. Tow. Lit. im. A. Mickiewicza” 1994 s. 19-33. – Polska poezja medytacyjna XVI stulecia. W: Religijne tradycje literatury polskiej. T. 4. Lubl. 1994, s. 333-364. – Daniela Naborowskiego wiersz o „Tryumfie moskiewskim”. „Barok” 1995 nr 2 s. 205-208. – Dwie Jerozolimy. Kacpra Twardowskiego lektura „Goffreda”. „Barok” 1995 nr 2 s. 99-108. – „Konterfekt pysznego świata”, czyli metamorfozy Zbigniewa Morsztyna. „Barok” 1995 nr 1 s. 85-100. – Nicolaus Semp platonicus. W: Wybór materiałów do ćwiczeń z literatury staropolskiej. Cz. 3. Białystok 1995 s. 221-233. – Żółw, orzeł i łysa kalwińska głowa. W wileńskim kręgu poezji Daniela Naborowskiego. „Teksty Drugie” 1997 nr 4 s. 17-27. – Rainer Maria Rilke: O urastanie czyste… W: Zaczynając od Baudelaire’a. Interpretacje. Wwa 1999. – Kanikuła szaleńców. W: Czytanie Jana Andrzeja Morsztyna. Wr. 2000 s. 87-96. – Klasycyzm w literaturze polskiej pod koniec XVII stulecia. „Bajki” Krzysztofa Niemirycza. „Barok” 2000 nr 2 s. 87-94. – Europeans and Sarmatians. Polish Baroque. W: Ten centuries of Polish literature. [Przeł.] D. Sax. Wwa 2004 s. 67-93. – Sęp palimpsestowy. Kilka uwag o stylu Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. „Teksty Drugie” 2004 nr 3 s. 24-31. – Z Mazowsza na Parnas, czyli perypetie dworskiego poety. „Notatki Płockie” 2004 nr 3 s. 14-19. – Europäer und Sarmaten. [Przeł.] B. Sekulski. W: Zehn Jahrhunderte polnischer Literatur. Wwa 2007 s. 75-104. – Na oczy kochanki, na oczy królewny – kilka uwag o mistrzowskiej wariacji poetyckiej. W: Stolice i prowincje kultury. Wwa 2012 s. 517-523 [dot.: D. Naborowski: Na oczy królowej angielskiej]. – Skarga na Skargę. Z okazji okrągłego jubileuszu. „Nauka” 2012 nr 4 s. 37-51. – Dyskretny urok szkła, czyli martwa natura z kieliszkiem. „Teksty Drugie” 2014 nr 2 s. 203-217. – Czarna Muza z Czarnolasu. „Nauka” 2015 nr 1 s. 53-70. – Lekcja anatomii doktora Benjamina. „Lit. na Świecie” 2015 nr 1/2 s. 317-331 [dot. W. Benjamin: Źródło dramatu żałobnego w Niemczech]. – Zoologia i anatomia fantastyczna oraz uciążliwe owady. „Twórczość” 2015 nr 12 s. 50-59 [dot. twórczości M. Sępa-Szarzyńskiego]. – Lodoiska. W: Dzieła dramatyczne Wojciecha Bogusławskiego. Wwa 2016 s. 265-279. ‒ Cervantes i Szekspir. Poeci z wysp śpiewających. „Nauka” 2017 nr 1 s. 103-111.

Prace redakcyjne

1. G. Marino: Adon. Przeł. Anonim. Z rękopisów wyd. L. Marinelli, … T. 1-2. Roma: Tor Vergata – La Fenice; Wwa: Wydawn. IBL PAN 1993, 484 + 257 s.
T. 2 zawiera Komentarze.
2. Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku. Od Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Oprac. i wstępem poprzedził K. Mrowcewicz. Wwa: Wydawn. IBL PAN 1993, 280 s. Wyd. 2 zmien. i popraw. tamże 2010.
3. K. Twardowski: Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych. Wyd. K. Mrowcewicz. Wwa: Wydawn. IBL PAN; Pro Cultura Litteraria 1995, 92 s., Bibl. Pisarzy Staropol., 2.
4. S. Grabowiecki: Rymy duchowne. Wyd. K. Mrowcewicz. Wwa: Wydawn. IBL PAN; Pro Cultura Litteraria 1996, 245 s. Bibl. Pisarzy Staropol., 5.
5. A.T. Lacki: Pobożne pragnienia. Wyd. K. Mrowcewicz. Wwa: Wydawn. IBL PAN; Pro Cultura Litteraria 1997, 230 s. Bibl. Pisarzy Staropol., 9.
6. Barok w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Drogi przemian i osmozy kultur. Materiały konferencji naukowej „Barok w krajach Europy Środkowej i Wschodniej” (Warszawa, 23-25 marca 1999 r.). Pod red. J. Pelca, K. Mrowcewicza, M. Prejsa. Wwa: [UW] Wydział Polonistyki. Inst. Literatury Pol. 2000, 416 s.
7. M. Sęp Szarzyński: Poezje zebrane. Wyd.: R. Grześkowiak, A. Karpiński przy współpr. K. Mrowcewicza. Wwa: Wydawn. IBL; Pro Cultura Litteraria 2001, 252 s., Bibl. Pisarzy Staropol., 23.
8. Corona scientiarum. Studia z historii literatury i kultury nowożytnej ofiarowane Profesorowi Januszowi Pelcowi. Praca zbiorowa pod red. nauk. J.A. Chróścickiego. Red. tomu: J. Gałażewski, M. Prejs, K. Mrowcewicz. Wwa: Neriton 2004, 459 s.
9. Przeszłość to dziś. Średniowiecze i renesans. Materiały multimedialne dla I klasy liceum i technikum. Cz. 1. [Dokument elektroniczny]. [Oprac. K. Mrowcewicz przy współpracy A. Grudzińskiej, J. Inglota. Red.: A. Krzyżanowska, Sz. Sztyk]. Wwa: Stentor 2006, 1 dysk optyczny CD-ROM.
10. Wiedza w świecie teatru. Publikacja jubileuszowa przygotowana na 40‒lecie Wydziału Wiedzy o Teatrze. Kom. red.: A. Kruczyński, K. Mrowcewicz, L. Śliwonik. Wwa: Akad. Teatr. im. A. Zelwerowicza 2015, 367 s.

OPRACOWANIA (wybór)

Czemu wolność mamy?

  • G. BROGI BERCOFF. „Ricerche Slavistiche”, Rzym 1989 t. 32/35.
  • W. KOT. „Pam. Lit.” 1988 z. 4.

 

Starożytność – Oświecenie

  • M. DĄBROWSKA: Podręcznik jak „bestseller”. „Polonista i Szkoła” 1996 nr 2.
  • G. LESZCZYŃSKI: Trzy syntezy historycznoliterackie. „Nowe Książ.” 1996 nr 9 [dot. też: A. Kowalczykowa: Romantyzm; J. Bachórz: Pozytywizm].
  • W. RAJCA: Przesłanie studziennych stuleci. „Jęz. Pol. w Szk. Średniej” 1997 z. 4.
  • J. TARNACKI: Podręcznik edytorsko atrakcyjny. „Polonistyka” 1997 nr 1.

 

Kto czyta, nie błądzi – literatura i kultura. Gimnazjum 1: język polski

  • język polski (poz. 6): W. WANTUCH: Kto błądzi? „Polonistyka” 2000 nr 5.

 

Małe folio

  • J. MAJCHEREK: Coś kusi niewyraźnym sensem. „Zesz. Lit.” 2012 nr 3.
  • A. PAPIESKA: Dwadzieścia cztery hieroglify świata. „Nowe Książ.” 2012 nr 8.
  • A. BIELIK-ROBSON: Lepsze nic niż coś. „Lit. na Świecie” 2013 nr 3/4.
  • M. JARCZYKOWA: Dokąd może zaprowadzić jeden wiersz barokowego poety? „Śl. St. Polonist.” 2013 nr 2.

 

Trivium poetów polskich epoki baroku

  • S. GŁOWACKI. „Pam. Lit.” 2008 z. 3.

 

G. Marino: Adon

  • Adon (Prace redakcyjne poz. 1): Wokół Marina i polskiego „Adona”. Spotkanie z Luigi Marinellim i K. Mrowcewiczem. „Ogród” 1994 nr 1 [zapis dyskusji z udziałem 7 badaczy].
  • G. BROGI BERCOFF. „Ricerche Slavistiche”, Rzym 1995 t. 42.
  • A. NOWICKA-JEŻOWA: Nad polskim wydaniem „Adona” Giambattisty Marina. „Barok” 1995 nr 2.
  • J.S. GRUCHAŁA: O wydawcach warszawskich. „Teksty Drugie” 1997 nr 4 [m.in. o wyd. Adona].

 

Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany

  • A. LITWORNIA. „Pam. Lit.” 1996 z. 1.

 

K. Twardowski: Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych

  • Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych (Prace redakcyjne poz. 3): K. PIEŃKOSZ: Miaskowski, Twardowski. Morsztyn. „Sycyna” 1996 nr 21.
  • J.S. GRUCHAŁA: O wydawcach warszawskich. „Teksty „Drugie” 1997 nr 4 [m.in. o wyd. Pochodni miłości bożej…].
  • J. PATKOWSKI. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1997 t. 41.
  • B. FRANKOWSKA: „Kabinetu i rękopisu wczasy”. „Nowe Książ.” 1998 nr 7 [dot. też: A.T. Lacki: Pobożne pragnienia].
  • J.K. GOLIŃSKI: „AION – Slavistica” 1999 t. 4.

 

A.T. Lacki: Pobożne pragnienia

  • Pobożne pragnienia (Prace redakcyjne poz. 5): B. FRANKOWSKA: „Kabinetu i rękopisu wczasy”. „Nowe Książ.” 1998 nr 7 [dot. też: K. Twardowski: Pochodnia miłości Bożej…].

 

Przeszłość to dziś. Średniowiecze i renesans

  • M. KWIATKOWSKA-RATAJCZAK: Dawna kultura i nowe media. „Polonistyka” 2007 nr 6.