27. Lamentacja

Podmiot liryczny w wierszu Szubera to człowiek doświadczony cierpieniem. Jego skarga-lament wypowiadana jest „tu i teraz”, ale dopiero w piątej zwrotce przy użyciu pierwszej osoby liczby pojedynczej. Początkowe wyliczenie tych sytuacji, które stanowią o samotności, cierpieniu, goryczy, nie ma jeszcze osobistego, zindywidualizowanego charakteru. Można za to wyczytać z tych słów, jak często ludzie doświadczeni chorobą, kalectwem mają poczucie izolacji, otaczającej ich pustki, zwłaszcza, gdy odeszli już bliscy (zostały tylko ich głosy na taśmie). Dwa pierwsze wersy przywołują niemal potoczne „narzekania” – określają też powód smutku, wyrażanego żalu. Epitet „nędzny”, którym określony został czas, świadczy o tym, że zdaniem autora, w płaczu nad sobą jest coś upokarzającego. W następnych zwrotkach pojawiają się kolejne sygnały cierpienia, między innymi słowo „boleści”, które może być zarówno formą słowa „boleść” – oznaczającego uczucie wielkiego smutku wywołane czymś złym, jak i „boleści” – czyli cierpień w znaczeniu dolegliwości fizycznych. Znikomość, ulotność ludzkiego życia zostaje podkreślona obrazem „uschniętego liścia”. Mamy tu również opozycję: milczenie–cisza („Pociechą nikt ucha nie pieści”) i szelest uschniętych liści – znak jesieni w naturze, ale też upływu czasu. Aliteracja („pociechą […] pieści”) w zestawieniu ze słowem „boleść” jeszcze mocniej akcentuje tęsknotę za utraconą „obecnością” innych, ciepłem i czułością. Podobnie jest z zapisanymi na taśmie głosami. Odgłosy przeszłości budzą jeszcze większe cierpienie i bunt, potęgują poczucie samotności, są też powodem udręki. Stąd wykrzyknienie wzięte z potocznego języka: „‒ A niech w to piorun trzaśnie”. Cztery pierwsze zwrotki są więc zapisem rosnącego zwątpienia w obliczu samotności, starości, fizycznego i psychicznego cierpienia. Na myśl przychodzą lamentacje biblijnego Hioba: