Leszek CZUCHAJOWSKI

Autorka hasła: Katarzyna Batora

1926-2016

Poeta, prozaik.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 8 września 1926 we Lwowie; syn Bolesława Czuchajowskiego, sędziego (od maja 1939 pełniącego obowiązki prezydenta Krakowa, zginął w obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1941), i Marii z Garbusińskich, polonistki. W 1929 przeniósł się z rodziną do Krakowa. Podczas okupacji niemieckiej uczył się na tajnych kompletach. Należał do Szarych Szeregów (był drużynowym), potem do AK. Po zakończeniu II wojny światowej studiował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, gdzie uzyskał magisterium. Następnie został asystentem na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W 1957 doktoryzował się, a w 1961 uzyskał habilitację. Po jednorocznym pobycie na University of Birmingham w charakterze stypendysty British Council, objął Katedrę Chemii Ogólnej w Wyższej Szkole Rolniczej w Krakowie. Rozwijał tam działalność naukową oraz dydaktyczną. W 1971 został kierownikiem Katedry Chemii Organicznej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, a po otrzymaniu w 1973 tytułu profesora nadzwyczajnego, przez pięć lat pełnił funkcję prorektora. W 1980 został członkiem NSZZ „Solidarność”. Po otrzymaniu zaproszenia do USA wyjechał tam wraz z rodziną pod koniec 1981 i wykładał jako visiting profesor chemię najpierw na Southern Illinois University, potem w Kansas State University, a od 1986 do przejścia na emeryturę na University of Idaho w Moscow. W następnych latach ogłaszał wiersze w języku polskim i angielskim. W 1988 debiutował tomikiem Wiersze na kilku strunach. W 1990 nawiązał stały kontakt z krakowskim środowiskiem literackim. W 1995 otrzymał nagrodę American Library of Poetry. Wiersze publikował m.in. w dodatku do nowojorskiego „Nowego Dziennika” pt. „Przegląd Polski” (1997) i krajowym piśmie „Metafora” (2002/2003). Należał do stowarzyszenia International Society of Poets, od którego otrzymał nominację na „poetę roku 2000”. W 2005 został członkiem zagranicznym PAU. W 2014 powrócił do kraju i zamieszkał w Krakowie.

Był żonaty z Zuzanną z domu Dzioba (zginęła tragicznie w 1999), z którą miał trzy córki: Alicję, Joannę i Marię. W 2000 ożenił się z Barbarą.

Zmarł 4 marca 2016 w Krakowie; pochowany tamże na cmentarzu Rakowickim.

TWÓRCZOŚĆ

Obok prac z zakresu chemii organicznej opublikował:
1. Wiersze na kilku strunach. Stevens Point, WI: Artex Publishing 1988.
2. Poetry of my days. Pullman,WA: University Printing & Color Copy Center 1991, [11] s.
3. Moje niebo. [Wiersze]. Wybór i wstęp: W. P. Szymański. Kr.: Arcana 1994, 179 s.
4. Scattered poems. [B.m.w.] 1994.
Inf. na str. internetowej: http://www.sppkrakow.pl.
5. Dwie połowy czasu. [Wiersze]. Wybór i posł.: W.P. Szymański. Kr.: Arcana 1996, 181 s.
6. Eros chodzi po kampusie. Idaho 1996. [Wiersze]. Kr.: Emilia 1996, 111 s. Wersja ang. zob. poz. 7.
7. Eros walks on the campus. [Moscow]: University of Idaho 1997, 96 s. Wersja pol. zob. poz. 6.
8. Gruszów i biały koń. [Poemat]. Wybór i wstęp: W.P. Szymański. Kr.: Arcana 1997, 146 s.
9. Idą zmartwychwstańcy, idą. [Powieść]. Kr.: Arcana 1998, 145 s. Przedr. zob. poz. 32.
10. Wszyscy moi aniołowie. [Wiersze]. Kr.: Baran i Suszczyński 1998, 124 s.
11. Imaginacje czasu owego. [Utwór dramatyczny]. Kr.: Baran i Suszczyński 1999, 111 s. Przedr. zob. poz. 32. Wersja ang. zob. poz. 19.
12. Uśmiechy milczenia. (Treny dla Zuzanny). [Wiersze]. Wybór i posł.: J. Baran. Kr.:
Miniatura 1999, 176 s. Wyd. 2 poszerz. pt. Jej portret: Wwa: Coeur D’Alene 2001, 206 s.
13. Her Miniature. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2000, 167 s.
Tekst w j. ang.
14. Pani profesorka i diabły. [Wierszowane zapiski]. Wybór i wstęp: W.P. Szymański.
Kr.: Arcana 2000, 138 s.
Dedykowane matce Marii Czuchajowskiej i jej uczniom.
15. Cząsteczki, kobiety, bogowie.[Wiersze]. Kr.: SPP; Puls 2001, 98 s.
16. I przyszły do mnie motyle. [Wiersze]. Słowo wstępne: S. Srokowski. Wr.: Światowid 2001, 128 s.
17. Moje zapatrzenia. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2001, 168 s.
18. Odczynianie ciemności. [Wiersze]. Wwa; Idaho: Nowy Świat 2002, 103 s.
19. Poetry and imaginations of my days. [Wiersze i dramat]. [Wstęp:] L. Elektorowicz. Kr.: Arcana 2002, 262 s.
Tekst częściowo tłum. z jęz. pol. – Zawiera wiersze w cyklach: Prologue; Sunniness; Horror; Antechamber of hell; Gods; Blissfulness; New; Tension; Calming down; Epilogue, – nadto: Imaginations [poz. 11].
20. Cisza i ty. [Wiersze]. Wybór: W.P. Szymański. Kr.: Arcana 2003, 100 s.
21. Wiersze wybrane. 1983-2003. Wybór, red. i oprac.: J. Baran. Wwa: Nowy Świat 2003, 259 s.
Na s. tytułowej miejsce wyd.: Wwa-Idaho. – Zawiera cykle: I. Lirycznie; II. Rodzinnie; III. Matczynie i nauczycielsko; IV. Wojennie; V. Żydowsko; VI. Rymowo-ludowo; VII. Opowiadarsko; VIII. Refleksyjnie; IX. Miłośnie; X. Po idahońsku – studencko; XI. Różnie: o spokoju, duszy i nieśmiertelności; XII. Żałośnie; XIII. Metafizycznie; XIV. W wyciszeniu, – nadto: O książkach autora pisali [cytaty z przedmów i komentarzy do innych książek L. Czuchajowskiego]: W.P. Szymański; L. Elektorowicz; M. Jentys; B. Wernichowska; D.T. Lebioda; K. Lisowski; J. Baran; B. Żurakowski; S. Srokowski.
22. A echa twoje się toczą. [Wiersze]. Kr.: Miniatura 2004, 119 s.
23. Ach, ci trubadurzy. [Wiersze]. Idaho; Kr.: Księg. Akademicka 2004, 128 s.
24. Wiersze o miłości. Kr.: Arcana 2004, 111 s.
25. Dwa głosy z Gruszowem i tłumem w tle. [Wiersze]. Wwa: LSW 2005, 107 s.
26. Liryki indiańskie. Adaptacje, inspiracje, spolszczenia. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2005, 137 s.
27. My też! My też! (Rzecz o cząsteczkach i nie tylko). [Wiersze]. Idaho; Kr.: Księg. Akademicka 2005, 130 s.
28. Rozwidy. [Wiersze]. Wwa: Nowy Świat 2005, 128 s.
29. Pharaohs, women and all others. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2006, 147 s. Wersja pol. zob. poz. 30.
30. Piramidy, czary, pieśni. [Wiersze]. Wwa: Nowy Świat 2006, 155 s. Wersja ang. zob. poz. 29.
31. Wołania dalekie i bliskie. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2006, 135 s.
32. O nieodgadniony czasie! [Proza i dramat]. Rzeszów: Podkarpacki Inst. Książki i Marketingu 2007, 256 s.
Zawiera: Idą zmartwychwstańcy idą [poz. 9] i Imaginacje czasu owego [poz. 11].
33. Perskie oko. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2007, 131 s.
34. Tak sobie, o sobie. [Wiersze]. Kr.: Miniatura 2007, 287 s. Przedr. zob. poz. 41.
35. Chatting with Gods. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2008.
36. Głosy z tego i nie z tego świata. Wiersze z lat 2003-2007. Wybór: J. Baran. Wwa:
Agencja Kuba 2008, 155 s.
Zawiera cykle: Tęsknoty; Kochają podobnie; Kochają bogowie, kochają boginie; Przeciw miłości, przeciw śmierci; O śmierci – łagodnie; Wyjście z cienia czy ucieczka w cienie?; Zanurzeni w sobie; Żywe cząsteczki martwego życia?; Świadomi Boga; Do innych bogów; Jacy ci aniołowie?; Świty ponad światem; Stworzone do niewyobrażalnego; Przyglądaj się sobie; Śpiewy; Inne ludzkie światy?; Wołania; Utrwalanie życia.
37. Rozmowy z ptaszkiem Tipo. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2008, 99 s.
38. Świat według Józefa Dzioby. [Wiersze]. Wwa: LSW 2009, 129 s.
39. Zapalają słońca, gaszą piekło. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2009, 96 s.
40. Szalona chacona. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2010, 108 s.
41. Wszyscy wspaniali! Kr.: Księg. Akademicka 2010, 329 s. Krak. Bibl. SPP, 3.
Wspomnienia od 1939. – Zawiera też wybór wierszy z poz. 34.
42. Hello, devil! [Wiersze]. Kr.: Arcana 2011, 118 s.
Tu też bibliografia utworów L. Czuchajowskiego.
43. O ciszy, diable i samym sobie. [Wiersze]. Kr.: Arcana 2011, 111 s.

Wybór wierszy w przekł. ang.: Diverse are the ways of love. [Przeł.:] T. Sławek, T. Rachwał. Kr.: Arcana 2004, 129 s.

OPRACOWANIA (wybór)

• Wywiady: To nie była ucieczka. Rozm. M. Faber. „Echo Kr.” 1996 nr 151; Otwarte drzwi. Rozm. J. Baran. „Dz. Pol.” 1999 nr 159; Cząsteczki, kobiety, bogowie – rozmowa z poetą, profesorem chemii, L. Czuchajowskim. Rozm. Z. Kresowaty. „Metafora” 2004/2005 nr 56/59.

Ogólne

• A. ZIEMIANIN: Chemia i poezja. „Gaz. Krak.” 1997 nr 168.
• J. GIZELLA: Nostalgia…, i co poza nią? Czuchajowski, czyli paradoksy afirmacji. W: Poezja polska na obczyźnie. T. 1. Rzeszów 2005.
• Z. KRESOWATY: Imaginacje humanistyczne Czuchajowskiego. „Akant” 2006 nr 3.
• R. PAMPUCH, S. PENCZEK: Leszek Czuchajowski (8 IX 1926-4 III 2016). „Rocz. PAU” 2015/2016.

Gruszów i biały koń

• M. JENTYS: Już furtę otwierają. „Regiony” 2000 nr 2/4.

Idą zmartwychwstańcy, idą

• R. OSTASZEWSKI: W błędnym kole stereotypów. „Nowe Książ.” 1998 nr 11.

Wszyscy moi aniołowie

• K. LISOWSKI: Anioły Czuchajowskiego. „Życie” 1998 nr 203.

Uśmiechy milczenia

• J. BARAN: Żalnik miłosny. „Dz. Pol.” 1999 nr 261.

Cząsteczki, kobiety, bogowie

• J. BARAN: Na początku były kwarki. „Dz. Pol.” 2001 nr 214.

I przyszły do mnie motyle

• I. SZOLC. „Mag. Lit.” 2001 nr 6.
• S. SROKOWSKI: Atmosfera miejsca. „Akant” 2004 nr 3.

Cisza i ty

• S. SROKOWSKI: Wielka nieobecność, czyli poezja ciszy. „Życie” 2004 nr 172.

Wiersze wybrane

• J. BARAN: Różne smaki poezji. „Dz. Pol.” 2004 nr 12.

Liryki indiańskie

• J. GIZELLA: Indiańskie legendy i mity. „Arcana” 2006 nr 3.