34. Manifest mimo woli? Wiersz o kulturowym konceptualizowaniu przestrzeni

Powrót do tytułu w kontekście puenty wiersza i jego całości

Finał wiersza wyjaśnia jego tytuł: W domu powinno być także miejsce dla zmarłych. To resztki przede wszystkim roślinne oraz nieprzeliczone miriady różnych mikroorganizmów tworzących kompost są tytułowymi zmarłymi, ale skoro „mieszanina różnego rodzaju odpadków” znajduje się na wycieraczce, to czeka dopiero na wejście do środka, pozostawiono ją w widocznej formie na zewnątrz, sama prawdopodobnie jednak nie wejdzie. „Powinno być” wskazuje na postulatywny charakter tekstu, zaproszenie dla kogoś do czegoś. Z kolei partykuła „także” oznacza zapewne, że kompost jest komponentem wzmacniającym bioróżnorodność, tworzącym ekologiczną varietas. Rzecz w puencie dzieje się w domu i dotyczy domu, być może zaszyfrowana jest tu aluzja do słowa „ekologia”, którego pierwszy człon (oikos) znaczy z greckiego „dom”. Tytuł opierałby się więc na wieloznaczności słowa „dom”, które może być symbolem wszechświata jako całości, ale również może znaczyć poszczególne wspólne przestrzenie (planeta, teren) aż do przykładu jakiegoś realnego domu. Oswajanie dowolnego typu czy rodzaju przestrzeni jest formą jego udomowienia, czyli również rozpoznania jego ekologii.