Mariusz GRZEBALSKI

Autorka hasła: Barbara Marzęcka

ur. 1969

Poeta, prozaik.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 22 lutego 1969 w Łodzi, syn Andrzeja Grzebalskiego, lekarza, i Haliny z domu Kaczmarek, laborantki. Uczęszczał do XII Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej-Curie w Poznaniu; w 1988 zdał maturę. Następnie studiował filozofię, a od 1991 także filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). Debiutował w 1989 wydanym poza cenzurą arkuszem poetyckim pt. Trwanie nieodparte [Poznań]. W 1992–95 wchodził w skład redakcji pisma alternatywnego (artzin) „Już Jest Jutro”, a następnie objął stanowisko redaktora naczelnego dwutygodnika literackiego „Nowy Nurt”, w którym także publikował utwory poetyckie. W 1993 otrzymał magisterium z zakresu filozofii. Po studiach podejmował różne prace zarobkowe, m.in. przez pewien czas prowadził hurtownię elektrotechniczną; był też agentem ubezpieczeniowym. W 1998 został redaktorem w Wydawnictwie Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu; w 1999–2003 pełnił tam funkcję kierownika. Wiersze i opowiadania drukował m.in. w pismach: „Pracownia” (1991–95, 1999, 2002), „Czas Kult.” (1993, 1996, 2000–06, z przerwami, 2011, 2014), „Fraza” (1995–99, 2000–01), „Odra” (1995–98, 2000, 2010–12), „Tygodnik Powszechny” (1997–99, 2003), „Gazeta Forteczna” (1998–99) i „Studium” (1999–2005, z przerwami). W 2001 otrzymał niemiecką nagrodę dla młodych poetów Europy Wschodniej Hubert Burda Preis. W 2001 rozpoczął pracę jako redaktor, a w 2002 został kierownikiem Wydawnictwa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury; powołał tam dwie serie Wielkopolską Bibliotekę Poezji (w 2006) i Bibliotekę Poezji Współczesnej (w 2007). W 2006 został członkiem SPP. W 2008–13 pełnił funkcję redaktora „Dodatku LITERAckiego”, gazety Nagrody Literackiej Gdynia.

W 1994 zawarł związek małżeński z Marią Tomczak, pedagożką. Ma troje dzieci: Martę (ur. 1996), Jana (ur. 2003), Kalinę (ur. 2009). Po rozwodzie związał się z Dorotą Bojkowską, graficzką. Mieszka w Dąbrówce pod Poznaniem.

TWÓRCZOŚĆ

1. Trwanie nieodparte. [Arkusz poetycki]. [Pozn.:] Ruch Artyst.* 1989, 27 s.
2. Negatyw. [Wiersze]. Reprodukcje grafik M. Krajewskiego. Ostrołęka: „Pracownia”; Ofic. Wydawn. Ostrołęckiego Ośrodka Kultury 1994, 41 s. Bibl. Pracowni, t. 5. Wyd. 2 rozszerz. i popraw. Wr.: Biuro Lit. 2004, 44 s. Wielki Kanion, t. 4.
Nagroda Poetycka im. K. Iłłakowiczówny w 1994 za najlepszy debiut poetycki roku.
3. Ulica Gnostycka. [Wiersze]. Pozn.: Obserwator 1997, 49 s. Bibl. „Czasu Kult.”, t. 21.
Nagroda Pol. Stow. Wydawców Książek w 1998.
4. Boks. Szlachetna sztuka samoobrony; Medalistę Mariusza Grzebalskiego wysłuchał Artur Burszta. [Wiersze; wywiad]. Legnica: Centrum Sztuki — T. Dram. 1998, 15 s.
5. Widoki. [Wiersze]. Legnica: Centrum Sztuki — T. Dram. 1998, 12 s. Barbarzyńcy i Nie, nr 8.
6. Drugie dotknięcie. [Wiersze]. Legnica: Biuro Lit. Port Legnica 2001, 53 s. Port Legnica, t. 2.
7. Graffiti. Gedichte. [Wybór wierszy]. [Przeł.:] D. Daume. [Przedm.:] A. Kolleritsch. Wien: Edition Korrespondenzen 2001, 105 s.
Tekst w jęz. pol. i niem.
8. Słynne i świetne. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2004, 57 s. Więcej Poezji, t. 2.
9. Człowiek, który biegnie przez las. [Opowiadania]. Wwa: W.A.B. 2006, 167 s. Archipelagi.
Zawartość: Dni; Kemping; Wuj Mateusz; Pawiana; Telefonik; Ballada o łapserdakach; Casablanca; Tablo-łapanka; Zdjęcia; Mężczyzna, który biegnie przez las; Po godzinach.
10. Pocałunek na wstecznym. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2007, 119 s. Wielki Kanion, t. 9.
11. Pomarańczowy pokój. [Opowiadanie]. [B.m.w.] 2007, 13 s. Kontrabanda, t. 8.
12. Niepiosenki. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2009, 49 s. Poezje, 35.
13. Kronika zakłóceń. [Wiersze zebrane]. Wr.: Biuro Lit. 2010, 279 s. Dożynki, t. 14.
14. W innych okolicznościach. [Wiersze]. Kr.: Wydawn. EMG 2013, 45 s.
Nagroda Poetycka Silesius w kategorii książka roku 2013 i nominacja do Nagrody Poetyckiej im. W. Szymborskiej w 2014.
15. Dziennik pokładowy. [Wybór wierszy. Oprac. i posł.:] P. Śliwiński. Pozn.: Wydawn. Woj. Bibl. Publicznej i Centrum Animacji Kultury 2016, 142 s.
16. Z demobilu i nie. [Wiersze]. Tor.: „Inter–Literatura–Krytyka–Kultura” Zakład Antropologii Literatury i Edukacji Polonistycznej. Inst. Literatury Pol. UMK 2016, 5 s, Bibl. „Inter-” Ser. Poetycka Jeden, t. 2.

Prace redakcyjne

1. Album widoków przedstawiających miejsca historyczne Księstwa Poznańskiego i Prus Zachodnich. Zrysowane z natury przez Napoleona Ordę. Oprac. red.: L. Bednarska, M. Grzebalski. Pozn.: Wydawn. Woj. Bibl. Publicznej i Centrum Animacji Kultury 2004, [23] k.
Tekst w jęz. pol. i ang; podpisy pod rys. w jęz. pol. i franc.
2. Gotyckie kościoły w Wielkopolsce = Gothic churches in Wielkopolska. [Koncepcja, teksty, wybór fotografii:] P. Maluśkiewicz. Fot.: K. Budziński. [Przeł.:] Z. Nadstoga. Red.: M. Grzebalski. Pozn.: Wydawn. Woj. Bibl. Publicznej i Centrum Animacji Kultury 2008, 302 s.
3. [Pięć] 5 lat Nagrody Literackiej Gdynia. [Antologia]. Red.: M. Grzebalski. Wybór fragm.: P. Śliwiński. Il.: M. Sztyma. Gdynia: Miej. Bibl. Publiczna 2010, 65 s. Zesz. Miej. Bibl. Publicznej w Gdyni, nr 4.
Nadto redakcja kilkudziesięciu pozycji w Wydawn. Woj. Bibl. Publicznej i Centrum Animacji Kultury oraz podręczników dla studentów Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu.

PRZEKŁADY

Przekłady utworów M. Grzebalskiego drukowane w antologiach zagranicznych, m.in.: ang.: Carnivorous boy, carnivorous bird. Antologia współczesnej poezji polskiej. Chicago 2002; Free over blood. [Oprac.:] D. Jung, M. Orliński. London 2011; City of memory. A bilingual anthology of contemporary Polish poetry. [Oprac. i przeł.:] M.J. Mikoś. [Wstęp:] A. Niewiadomski. Bloomington, Indiana 2015 [tekst w j. pol. i ang.], — bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ. [Przeł.] B. Dankov. Sofiâ 2006; Miłość nie jest tym słowem. Antologia poetek i poetów polskich, debiutujących po roku 1989 = Lûbov ne e dumata. Antologiâ na polski poetesi i poeti, debûtirali sled 1989 godina. [Wybór i red.:] Â. Denel i M. Vožnâk. [Przeł.] D. Hamze [i in.]. Plovdiv 2014, — czes.: Bilé propasti. Antólogie mladé polské poezie. Przeł. B. Trojak [i in.]. Brno 1997, — hiszp: Poesía a contragolpe. [Wybór i przekł.:] A. Murcia, G. Beltrán, X. Farré. Zaragoza 2012, — niem.: Es ist Zeit. Wechsle die Kleider! [Oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998; Poezja polska po przełomie — Pokolenie ’89. Antologia = Polnische Poesie nach der Wende — Generation ’89. Antologie. [Red.:] R. Hodel. Wwa, Hamburg 2008, — serb.: Stane pripravnosti. Pregled savremene polske poezje. Generacija BruLiona i noviji autori. [Wybór i przekł.] A. Šaranac. Beograd 2010; Slovenska čitanka. Ogledi i prevodi iz slovenskih kniževnosti XX veka. [Red.:] Z. Đerić. Novi Sad 2013, — słoweń.: Akslop poljska nazaj. Antologia novejše poljske poezje. [Przeł.] P. Čučnik. [i in.]. Ljubljana 2005, — szwedz.: [Sjutton] 17 polska poeter. [Red.:] I. Grönberg. Stockholm 2003.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2015.
• Autor o sobie: Mój wiersz. Ankieta. „Odra” 1996 nr 5.
• Wywiady: Zob. poz. 4 oraz m.in.: Negatyw, czyli pozytyw. Rozm. T. Majeran. „Odra” 1996 nr 7/8; Getto? Jakie getto?! Rozm.: P. Kępiński, W. Ratajczak. „Czas Kult.” 1997 nr 4; Po balu. Rozm. W. Kuczok. „Studium” 1999 nr 3/4; Ja już nie chcę słuchać o „Brulionie”. Rozm. M. Wabik. „Nowy Wiek” 2001/2002, nr 7/8; Nie jestem odklejony. Rozm. V. Szostak. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 52 dod. „Poznań”; Nigdzie nie czuję się tak dobrze jak na siodełku. Rozm. Ł. Bagiński. „Studium” 2004 nr 4/5; Chcę się wygadać. Rozm. E. Podolska. „Gaz. Pozn.” 2005 nr 73; Tirówki, bożki za dwa złote i inne sprawy. Rozm. W. Gierdys. „Teka” 2004/2005 nr 2/4; Proza bez złudzeń. Rozm. V. Szostak. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 85 dod. „Poznań” [dot.: Człowiek biegnie przez las]; Mamy swoich poetów. Rozm.: V. Szostek, M. Danielewski. „Gaz. Wybor.” 2009 nr 133 dod. „Poznań”; Jasna strona mocy. Rozm.: P. Witkowski, B. Sadulski. „Odra” 2010 nr 6; Na szczęście robota nie pali mi się w rękach. Rozm. M. Robert. Powst. 2010 [on-line] [dostęp 15 czerwca 2015]. Dostępny w Internecie: http://portliteracki.pl/przystan/teksty/na-szczescie-robota-nie-pali-mi-sie-w-rekach/ [dot.: Kronika zakłóceń]; Nie mam serca do dużych liter. Rozm. A. Sinkowski. „Wyspa” 2010 nr 2; Przeczekać samego siebie. Rozm.: J. Borowczyk i M. Larek. „Czas Kult.” 2011 nr 1; M. Grzebalski: Jestem poetą elegijnym. Rozm. M. Rutkowski. Powst. 2013 [on-line] [dostęp 15 czerwca 2015]. Dostępny w Internecie: http://m.rutkowski.pl/jestem-poeta-elegijnym-mariusz-grzebalski/; Na bogato już było. Rozm. M. Robert. „Czas Kult.” 2014 nr 5; Nie dać się wziąć żywcem. Rozm. K. Hoffmann. „Gaz. Wybor”. 2014 nr 50, dod. „Poznań”; Wiersz mnie łapie z zaskoczenia. Rozm. M. Piekarska. Wyborcza.pl [on-line] 2014 nr z 14 V [dostęp 15 czerwca 2015]. Dostępny w Internecie: http://wyborcza.pl/1,75475,15988272,Mariusz_Grzebalski__laureat_Silesiusa__Wiersz_mnie.html.; Dobieranie się do pestki. Rozm. G. Banaszkiewicz. „Wyspa” 2016 nr 4; Pisanie wierszy to nie fach. Rozm. K. Hoffmann. „Gaz. Wybor.” 2016 nr 78, dod. „Poznań”.

Ogólne

• K. MALISZEWSKI: Trzy wiersze ponowoczesne. „NaGłos” 1995 nr 21 [dot. m.in. M. Grzebalskiego].
• K. MALISZEWSKI: W kierunku jak najbardziej mi odpowiadającym. Siedem posunięć. „Studium” 1999 nr 3/4.
• K. MALISZEWSKI: Grzebalski, graffiti, metafory. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.
• J. ORSKA: Jak może wyglądać we współczesnej poezji rozpowiadanie tajemnic. „Studium” 2004 nr 4/5.
• K. MALISZEWSKI: Nowa poezja polska 1989–1999. Wr. 2005, passim.
• P. KĘPIŃSKI: Wiatr bez końca. M. Grzebalski zamyka oczy. W tegoż: Bez stempla. Wr. 2007.
• K. MALISZEWSKI: Silne, męskie uda kobiety kucającej w jeziorze. W tegoż: Po debiucie. Wr. 2008.
• J. GUTOROW: Chwila nieuwagi. Notatki o wierszach M. Grzebalskiego. „Czas Kult.” 2009 nr 2.
• P. KĘPIŃSKI: Bezlitosny niepokój. Powst. 2013 [on-line] [dostęp 15 czerwca 2015]. Dostępny w Internecie: http://portliteracki.pl/przystan/teksty/bezlitosny-niepokoj/.
• G. OLSZAŃSKI: Wiek męski. Epopeja rozkładu. Katow. 2015, passim.
• P. KACZMARSKI: Jeszcze przytomny. Podmiot i kryzys u Mariusza Grzebalskiego. „Czas Kult.” 2016 nr 4.

Trwanie nieodparte

• D. BŁASZAK: Już jest jutro. „Enigma” 1990 nr 2.

Negatyw

• P. DULSKA: Imiona pseudonimów. „Opcje” 1994 nr 4.
• P.W. LORKOWSKI: „Nieskończony rubikon szczegółu”. „Topos” 1994 nr 8/9.
• W. WANTUCH: Poeci stanu pośredniego. „Arkusz” 1994 nr 7.
• W. BROWARNY: Negatyw, czyli pozytyw. „Za pozwoleniem” 1995 nr 14.
• J. KLEJNOCKI: Po barbarzyńcach. „Życie Warsz.” 1995 dod. „Ex Libris” nr 83.
• R. RŻANY: Najistotniejszy wymiar. „Fraza” 1995 nr 8, przedr. w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.
• T. ŻUKOWSKI. „Czas Kult.” 1995 nr 4.
• W. WANTUCH: Stan po wylewie nostalgii do Mózgu. „Kresy” 1995 nr 21 [dot. też: D. Sośnicki: Marlewo].
• J. WITAN: Najistotniejszy wymiar. „Pracownia” 1995 nr 13.
• T. ŻUKOWSKI: Dwa lustra świata: negatyw-pozytyw. „Czas Kult.” 1995 nr 4.
• A. OGRODOWCZYK: Na ile realna? „Gaz. Malarzy i Poetów” 1996 nr 2.
• P. ŚLIWIŃSKI: Dwaj różni młodzi poeci. „Res Publica Nowa” 1996 nr 3 [dot. też: D. Sośnicki: Marlewo].
• J. WOLSKI: Co ma kryć w sobie negatyw. „Akcent” 1996 nr 3.
• J. DRZEWUCKI: Grzebalski: skupienie. „Twórczość” 1998 nr 3.
• K. MALISZEWSKI: Nowa ironia, inna bezpośredniość. W tegoż: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydg. 1999.
• M. LAREK: „Kolacja filozofów”. Nowofalowy wiersz M. Grzebalskiego. W: Nowa poezja polska wobec tradycji. Wwa 2015.

Ulica Gnostycka

• A. EKIERHARDT: Poradnik trzydziestolatka. „FA-art” 1997 nr 4.
• J.M. GRUZLA: Buddyjskie zaśpiewy w gnostyckich przestrzeniach Zachodu. „Arytmia” 1998 nr 2.
• J. KLEJNOCKI: Ciemno na ulicy Gnostyckiej. „Gaz. Wybor.” 1998 nr 40 dod. „Książki” nr 2.
• J. KOBIERSKI: Ulica Grzebalska. „Studium” 1998 nr 10.
• W.J. LORKOWSKI: Widoki z ulicy Gnostyckiej (i okolic). „Topos” 1998 nr 3.
• K. MALISZEWSKI: I Ty jesteś chłopcem, czytelniku. „Opcje” 1998 nr 1.
• R. RŻANY: Kłamstwa jesieni. „Kresy” 1998 nr 33.
• A. WIEDEMANN: Wieje grozą. „Odra”1998 nr 11.
• J. WINIARSKI: Mały realizm. „Arytmia” 1998 nr 2.
• B. WOŁOWICZ: Brak znaków szczególnych. „Fraza” 1998 nr 19/20.
• L. ZUBIŃSKA: „I żadnych tam ważnych spraw…” „Akant” 1998 nr 7.
• D. ŁUKASZEWSKI: Okruchy autonomiczne: O przyczepach duszy. Każdy domysł ulegnie zepsuciu. „Pracownia” 1999 nr 21.

Drugie dotknięcie

• J. BIERUT: Drugie dotknięcie Grzebalskiego. „Czas Kult.” 2001 nr 5/6.
• J. DRZEWUCKI. „Mag. Lit.” 2001 nr 6.
• Z. JARZĘBOWSKI: To na co patrzysz jest inne. „Pogranicza” 2001 nr 4.
• M. KOKOSZKA: Jak na dłoni. „Opcje” 2001 nr 2.
• R. OSTASZEWSKI: Pokaleczony. „Nowe Książ.” 2001 nr 10.
• R. RŻANY: Tylko pół roku. „Twórczość” 2001 nr 8.
• W. WOŹNIAK: Najczęściej o innych i zazwyczaj o sobie. „Pracownia” 2001 nr 4 [dot. m.in. M. Grzebalskiego].
• P. ŚLIWIŃSKI: Solidarność i osobność. (O M. Grzebalskim). „Tyg. Powsz.” 2001 nr 31, przedr. w tegoż: Przygody z wolnością. Kr. 2002.

Graffiti

• M. BRAUN. [Przeł.] A. Leś­niewska: Śmierdzimy mięsem. „Czas Kult.” 2002 nr 2.
• K. MALISZEWSKI: Grzebalski — niemiecki wybór. „Opcje” 2002 nr 3.
• Z. JASKUŁA: Nasz austriacki kanarek. „Lit. na Świecie” 2003 nr 5/6.

Słynne i świetne

• J. BIERUT: „O czym jest ta piosenka?” „Kresy” 2004 nr 3.
• A. GULCZYŃSKA. „Czas Kult.” 2004 nr 1.
• A. KAŁUŻA: Przede wszystkim ciekawsze. „Opcje” 2004 nr 1/2.
• J. KLEJNOCKI: Prawdziwe życie jest gdzie indziej. „Lampa” 2004 nr 5.
• P. MACKIEWICZ: „Jak człowiek chciwie wypatrujący zdarzeń”. „Twórczość” 2004 nr 11.
• P. MAJERSKI: W aurze sceptycznej ironii. „Nowe Książ.” 2004 nr 7.
• K. KLOC-PAWLIK: „Słynne i świetne” auto (ironiczne) i szczere historie bez dalszego ciągu. „Świat i Sł.” 2005 nr 1.
• P. KĘPIŃSKI: M. Grzebalskiego Anty-Lorca? W tegoż: Bez stempla. Wr. 2007.

Człowiek, który biegnie przez las

• P. DUNIN-WĄSOWICZ: Katalog dyskomfortów. „Lampa” 2006 nr 4.
• K. FELBERG: Nieznośna lekkość prozy. „Czas Kult.” 2006 nr 4.
• A. MADALIŃSKI: Wszystko i nic. „Tyg. Powsz.” 2006 nr 26 dod. „Książ. w Tyg.”.
• M. MIZURO: Minęło ale było. „Nowe Książ.” 2006 nr 6.
• R. OSTASZEWSKI: Poeta, który poległ, pisząc prozę. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 80.
• K. SIWCZYK: Dwie książki, które lubię. W tegoż: Ulotne obiekty ataku. Mikołów 2010 [dot. też: J. Rudnicki: Chodźcie, idziemy].
• Zob. też Wywiady.

Pocałunek na wstecznym

• E. ANTONIAK: Spotkania — dotknięcia. „Opcje” 2008 nr 2.
• M. PIECZARA: Trzecie dotknięcie? „Twórczość” 2008 nr 2.

Niepiosenki

• P. KĘPIŃSKI: Czuła agonia podłego świata. „Kresy” 2009 nr 4.
• K. LISOWSKI: Ciemności serca. „Twórczość” 2009 nr 10.
• P. MACKIEWICZ: Historia pestki i cienia. „Nowe Książ.” 2009 nr 9.
• K. MALISZEWSKI: Czujność poetyckiej samotności. „Odra” 2009 nr 11.
• A. POPRAWA: Już bez spodziewań. „Tyg. Powsz.” 2009 nr 21 dod. „Książ. w Tyg.” — J. RYSZKOWSKI: Takim tomikiem zyskuje się przyjaciół. „Topos” 2009 nr 5.
• J. SOBOLEWSKA: Negatyw życia. „Polityka” 2009 nr 28.
• A. SZYMAŃSKA: Gra o całość. „Prz. Powsz.” 2010 nr 1.
• J. BOROWCZYK: Życie inne niż moje. O niepiosenkach i innych okolicznościach M. Grzebalskiego. „Czas Kult.” 2014 nr 5.
• K. MALISZEWSKI: Czujność poetyckiej wyobraźni. W tegoż: Wolność czytania. Mikołów 2015.

Kronika zakłóceń

• P. KACZMARSKI: Na drugim planie. „FA-art” 2011 nr 1/2.

W innych okolicznościach

• J. DRZEWUCKI: „Mówię jak jest”. „Twórczość” 2014 nr 8.
• W. KLERA: O ile cokolwiek można powiedzieć o wszystkim. „Elewator” 2014 nr 2.
• K. LISOWSKI: Nieuchronność i czułość. „Nowe Książ.” 2014 nr 5.
• G. OLSZAŃSKI: Inne okoliczności. „Opcje” 2014 nr 4.
• I. SMOLKA: Uważność i czułość. „Nowa Dekada Krak.” 2014 nr 3/4.
• B. SUWIŃSKI: Obietnica lotu. „Odra” 2014 nr 5.
• T. TOMSIA: Przepis na wiersz: „Zamknij oczy i patrz!”. „Topos” 2014 nr 4.

Dziennik pokładowy

• P.MACKIEWICZ: Od prologu do prologu. „Nowe Książ.” 2016 nr 9.