16. Meteor

Dwudziestolecie międzywojenne było czasem intensywnych przemian. Transformacje społeczne, cywilizacyjne oraz technologiczne wpłynęły na samoświadomość epoki, która wyraźnie dochodziła do głosu w ówczesnej sztuce. Artyści poszukiwali form, które miały umożliwić adekwatną reprezentację doświadczenia nowoczesności. Patronowało im przekonanie, że zmianie uległy nie tylko realia życia człowieka, ale także on sam, w związku z czym o kondycji ludzkiej niepodobna już mówić przy pomocy tradycyjnych pojęć oraz formuł. Do przyjęcia takiej perspektywy skłaniały odkrycia na gruncie nauk ścisłych, jak również koncepcje filozoficzne, psychologiczne oraz antropologiczne, zawierające nowe wizje tożsamości.

Zwróć uwagę na specyfikę epoki, w której powstał wiersz

Ówczesna literatura podejmowała próby ich przedstawienia. W tym kierunku zmierzały zakrojone na szeroką skalę eksperymenty prozaików, którzy na różny sposób modyfikowali struktury narracyjne oraz schematy gatunkowe, aby przy ich pomocy opisać skomplikowaną sytuację współczesnego człowieka oraz czasów, w jakich przyszło mu żyć. Analogiczne próby podejmowano na gruncie ówczesnej poezji, a najwyraźniej dochodziły one do głosu w poszukiwaniach prowadzonych przez awangardę. Dążyła ona do stworzenia nowego języka artystycznego, który miał być w ściśle sprzęgnięty z dynamicznie rozwijającą się epoką. W praktyce przekładało się to często na pochwałę nowoczesnej cywilizacji, która opiewana była przez futurystów oraz autorów związanych z Awangardą Krakowską. Podkreślali oni geniusz nowoczesnych budowniczych, którzy w swoich ambitnych projektach nie tylko rzucali wyzwanie naturze, ale również przewyższali ją, o czym najdobitniej pisał Julian Przyboś w opublikowanym w krakowskiej „Zwrotnicy” programowym artykule Człowiek nad przyrodą. To na łamach tego czasopisma została przedstawiona najbardziej wpływowa koncepcja awangardowej poezji, której przyświecało hasło „uścisku z teraźniejszością”.  Zostało ono sformułowane przez Tadeusza Peipera w manifeście Miasto. Masa. Maszyna, w którym właśnie te trzy tytułowe atrybuty poeta wskazał jako kluczowe dla współczesnej cywilizacji. Miasto miało stać się areną dla spektaklu postępu, masa – przekształcić w demokratyczne i uporządkowane społeczeństwo, maszyna zaś dać ludzkości potężne narzędzia do przekształcania rzeczywistości.

Umieść interpretowany tekst w kontekście historycznoliterackim

Strona: 1234567