16. Meteor
Autor Przemian podkreślił to za pomocą zapisu. Integralną cechą jego twórczości poetyckiej było odrzucenie znaków interpunkcyjnych oraz wielkich liter. Tymczasem te ostatnie pojawiają się w tekście, kiedy mowa o „Sądzie” oraz „Dniu Ostatecznym”. Utrzymanie tradycyjnego zapisu jest tutaj równoznaczne z podkreśleniem aktualności tych mocno osadzonych w tradycji kulturowej motywów. Rozwiązanie takie sytuuje wiersz w wyraźnej opozycji względem przywołanych wcześniej koncepcji futurystów, którzy kładli nacisk na materialny aspekt egzystencji. Czechowicz akcentuje bowiem metafizyczny horyzont istnienia, co zostało podkreślone (również przy pomocy graficznego zapisu) w wersie: „WŁADYKO PRZYGARNIJ”. Apostrofa ta jest wyrazem lęku bohatera, który próbuje w ten sposób odsunąć od siebie widmo transcendentalnej bezdomności. Konstrukcja całego utworu opiera się na przeciwstawieniu materialnego wymiaru istnienia wymiarowi duchowemu, które reprezentują tutaj odpowiednio „system mechanicznie doskonały” oraz skierowane do Stwórcy „wołanie”. W Przemianach Czechowicz łączy zatem awangardową formę z problematyką metafizyczną.
Wyjaśnij powód użycia wielkich liter
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt konstrukcji wiersza. Topika biblijna oraz nawiązania do Apokalipsy sytuują go w obrębie problematyki eschatologicznej. Jednak sposób, w jaki opisane zostały doznania bohatera lirycznego, częściowo wykracza poza ramy osadzonych w tradycji wyobrażeń religijnych. Centralną część zajmują dwie rozbudowane strofoidy, które rozpoczynają się od tego samego wersu: „Otworzyły się oczy niebieskie”. Czechowicz wprowadza tutaj oparty na paradoksie (i w gruncie rzeczy konwencjonalny) koncept, w myśl którego śmierć jest momentem, kiedy oczy – w metaforycznym sensie – jednocześnie zamykają się oraz „otwierają”. Choć konstrukcja anaforyczna sugeruje korespondencję między obiema strofoidami, to w każdej z nich użyte zostały inne środki poetyckie. Układ pierwszej został zorganizowany przez paralelę, która prowadzi do kontrastowego zestawienia dwóch odmiennych, lecz jednocześnie mocno związanych ze sobą wymiarów rzeczywistości. Zza obrazu życia ulicznego prześwitują kontury innego porządku, który został opisany przy pomocy topiki apokaliptycznej oraz sprzęgniętego z nią stylu wysokiego. W ten sposób poeta umieścił egzystencję doczesną w planie metafizycznym, budując tym samym obraz bliski tradycji kulturowej i religijnej.
Wskaż związek między użytymi środkami a tematyką wiersza (paralela)
