19. Nad „trumną próżną” na cmentarzu Montmartre

Róża wiatrów to zbiór łączący wiersze z czasów przedwojennych z liryką o tematyce wojennej. Emigracyjne tułactwo prowadziło Wierzyńskiego i jego małżonkę (w ciągu niemal trzydziestu lat: 1939–1967) ze Lwowa przez Rumunię, Jugosławię i Włochy do Paryża, a następnie z Francji przez Portugalię, Brazylię, Stany Zjednoczone i – ponownie – Francję do Londynu. Przedtem ochoczy podróżnik i reportażysta, poeta zaczyna coraz boleśniej odbierać życie nomadyczne, bytowanie pozbawione zadomowienia i celu, zasadniczego punktu odniesienia. W jego wierszach nakładają się obrazy z pamięci i aktualności, reminiscencje przestrzenne z kraju przenikają się z widokami miejsc, w których nie wchodzi w rachubę stały pobyt. To w tym zbiorze mieści się jeden z najbardziej pamiętnych liryków Wierzyńskiego Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny:

 

Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny,
Wstąp tu, gdzie czekam po kryjomu:
W ugornej pustce jałowizny
Będziemy razem nie mieć domu.
[…]
Bo nie ma ziemi wybieranej,
Jest tylko ziemia przeznaczona,
Ze wszystkich bogactw – cztery ściany,
Z całego świata – tamta strona.

w. 1–4, 17–20