Nota edytorska
Nota edytorska
Publikację elektroniczną dramatu Misja oparto na wydaniu:
Henryk Bardijewski, Mirakle. Dramaty, wybór i wstęp Jarosław Cymerman, opracowanie edytorskie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Instytut Badań Literackich PAN: Wydawnictwo, Warszawa 2023.
Informacje i zasady edytorskie przyjęte w wydaniu papierowym i respektowane w publikacji
elektronicznej:
Wykaz źródeł
– H. Bardijewski: Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981 (z podtytułem
Komedia).
Przekazy niepublikowane:
– maszynopis w Bibliotece ZAiKS, sygn. 3047;
– egzemplarz cenzorski (maszynopis z autorską wersją tekstu i naniesionymi skreśleniami cenzury) z Państwowego Teatru Nowego (w zbiorach Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, sygn. A 500).
Wybór podstawy wydania
Sztuka ukazała się w druku tylko raz, w zbiorze dramatów z 1981 r. (nakładem PIW). Była już jednak wcześniej znana za sprawą realizacji scenicznej w 1975 r. (Teatr Nowy, reż. Mariusz Dmochowski). Egzemplarze teatralne Misji są maszynopisami nieautorskimi, przygotowanymi w teatrze na potrzeby przedstawienia (o czym świadczą skróty i zmiany wprowadzone przez reżysera), dlatego nie mogą być brane pod uwagę jako podstawa wydania w niniejszej edycji. Jedynie maszynopis przedstawiony przez teatr cenzorowi zawiera pierwotną, autorską redakcję tekstu – z dwoma wersjami zakończenia. Maszynopis z Biblioteki ZAiKS wykazuje wiele podobieństw do wersji scenicznej, co więcej – respektuje skreślenia, których dokonał cenzor na egzemplarzu teatralnym. Z kolei pierwodruk jest redakcją najpóźniejszą, zawiera najpełniejszą wersję tekstu, w której autor nie wziął pod uwagę skreśleń cenzora dokonanych na potrzeby realizacji teatralnej. Przyjęto go zatem jako
podstawę druku w niniejszej edycji.
Emendacje
– nie było konieczności wprowadzania emendacji. Zastosowano jedynie poprawki ortograficzne i interpunkcyjne opisane w dalszej części noty.
Redakcja i korekta
Zastosowano współczesne zasady ortograficzne i interpunkcyjne. Wiele poprawek dotyczyło pisowni z nie (pisownia łączna z wszystkimi imiesłowami przymiotnikowymi, z przymiotnikami i przysłówkami). Respektowano normy łącznej lub rozdzielnej pisowni w wyrażeniach przyimkowych, w połączeniach przedrostków z wyrazami pospolitymi i tym podobnych. Poprawiano pisownię dużą i małą literą, np. w pisowni wyrazu kościół stosowano rozróżnienie: jeśli kontekst wskazywał na to, że mowa jest o instytucji i ogóle wiernych, poprawiano na dużą literę, tam zaś, gdzie wyraz odnosił się do budynku – pozostawiano małą. Ujednolicono zapis czasownika śpieszyć/spieszyć do spieszyć z uwagi na jego częstsze występowanie.
Wiele uwagi poświęcono interpunkcji: uporządkowano stosowanie przecinków w zdaniach złożonych współrzędnie i podrzędnie oraz w wypowiedzeniach z imiesłowowym równoważnikiem zdania czy zawierających wtrącenia. W przypadkach, gdzie norma dopuszczała różne rozwiązania, a interpunkcja sygnalizowała dodatkowo sposób wypowiadania zdań, respektowano znaki zastosowane w podstawie wydania. Zdania urwane, kontynuowane przez następną postać w nowej kwestii, rozpoczynano od małej litery. W zakresie redakcji tekstu nie ingerowano w styl czy poprawność gramatyczną dialogów, mając na uwadze ich związek z językiem mówionym oraz fakt, że sposób mówienia charakteryzuje postaci.
Uporządkowano zapis didaskaliów zgodnie z zasadami serii, jeśli w podstawie wydania zauważono wyraźne niekonsekwencje. Uwagi autorskie dotyczące wypowiedzi danej postaci lub jej zachowania podczas wypowiadania kwestii zapisano małą literą i ujęto w nawiasy. Natomiast didaskalia kreujące nową sytuację sceniczną wydzielono w osobnym akapicie.
Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska
