* Odczytywanie. Wprowadzenie

Odczytywanie.

Interpretacje utworów literackich w Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego. 

Olimpiada „kładzie szczególny nacisk na umiejętności możliwie bliskiego kontaktu z  dziełem pojedynczym, niepowtarzalnym w swym kształcie i znaczeniu” – pisała Teresa Kostkiewiczowa w 1980 roku^[1]. Dla założycieli, jurorów i organizatorów Olimpiady Literatury i Języka Polskiego od samego początku istnienia tej instytucji umiejętność interpretowania dzieła literackiego (dawnego i współczesnego, poetyckiego i prozatorskiego) była głównym kryterium oceny prób podejmowanych przez Olimpijczyków. Nauczaniu interpretowania w OLiJP Aleksandra Okopień-Sławińska poświęciła wówczas krótkie rozważania, których najważniejsze stwierdzenia wyjściowe można by streścić w kilku zdaniach. Otóż nie da się nauczyć interpretacji w taki sposób, w jaki uczy się historii literatury, jednak bez podstawowej wiedzy z tego zakresu nie dałoby się rozpocząć żadnych czynności analitycznych. Każdej interpretacji towarzyszy pierwiastek twórczy – stąd powszechnie przyjęte określenie „sztuka interpretacji”. Jednakże nieistnienie ostatecznego, jedynego i „obiektywnego” odczytania utworu nie przekreśla faktu, że interpretacja podejmowana bez odpowiedniego przygotowania lub w oparciu o błędne założenia staje się dowolna, nieprawdziwa lub niepełna, a nawet może prowadzić na manowce. Tylko nieustannie ponawiana konfrontacja z tekstem utworu pozwala osądzić, czy nasz wysiłek interpretacyjny nie został obarczony błędem dowolności. Potrzeba interpretacji jest „zadaniem o wielkim znaczeniu społecznym” – niezbędnym „w praktyce kulturalnej”, to jest w praktyce odbioru utworów literackich, ale też, jak byśmy dzisiaj powiedzieli: wszelkich tekstów kultury^[2].