17. Piłka nożna jako poezja życia

W epoce igrzysk starożytnych na cześć zwycięzców układano ody. Do czasów współczesnych zachowały się ody Pindara, tzw. epinicja, sławiące zwycięzców zawodów sportowych i wykonywane przy wtórze muzyki przez chór na zakończenie rywalizacji. Utwory te zwyczajowo składały się z czterech elementów: opisu zwycięstwa, pochwały zawodnika (a także jego rodu i miejsca pochodzenia), po nich następowało pouczenie, zakończeniem utworu była zaś jakaś ogólniejsza sentencja na temat cnót. Ody Pindara często odzwierciedlały postawę etyczną Greków: chwaliły dzielność (gr. areté), ganiły pychę (gr. hybris), przestrzegały przed rywalizacją z bogami, wreszcie mówiły wiele o moralnym rozwoju sportowca jako jednostki. Wierzyński w całym tomiku Laur olimpijski wyraźnie nawiązuje do epinicjów Pindarowskich, nawiązania te dostrzegalne są także w wierszu Match footballowy. Mimo że piłka nożna jest sportem drużynowym, to jednak boski Zamora wyrasta w nim na głównego bohatera. Wiersz jest pochwałą jego zwinności, siły i niezwykłego opanowania.

Wprowadzenie kontekstu poezji starożytnej pozwala na analizę samego gatunku utworu i jego formy. Krótkie omówienie budowy wersyfikacyjnej w odniesieniu do wzorców antycznych sprawia, że analiza ta jest bardziej sfunkcjonalizowana, łączy opis zjawisk z dziedziny poetyki z ich znaczeniem dla interpretacji

Wierzyński jednak nie powtarza za starożytnymi ich wizji sportu i jego roli w życiu człowieka; wizja polskiego poety jest na wskroś dwudziestowieczna. Sport to dla niego najdoskonalsza forma afirmacji życia i ucieleśnienie koncepcji jedności ducha i ciała. Podczas widowiska sportowego przekroczona zostaje granica między świętem a codziennością, pozornie zwyczajna rozrywka zostaje wprowadzona w sferę sacrum. Zgromadzeni na trybunach ludzie przeżywają te same emocje: radość, nadzieję, czasem także smutek i rozczarowanie. Wspólnie uczestniczą w misterium, czas gry jest wyciętym ze zwykłej codzienności czasem święta. Tak postrzegał to i Wierzyński, wprowadzając czytelników w atmosferę meczu, wielkiej, braterskiej wspólnoty widzów:

Oto tu jest największe Colosseum świata,

Tu serce żądz i życia bije najwymowniej,

Tu tajemny sens wiąże i entuzjazm brata

Milion ludzi na wielkiej rozsiadłych widowni.

w. 1–4