Piotr BRATKOWSKI

Autorka hasła: Barbara Marzęcka

ur. 1955

Poeta, prozaik, publicysta, krytyk literacki i muzyczny, tłumacz.

Pseud.: Agnieszka Lwowska; Jan Marcinkowski; Marek Mokotowski, Tadeusz Gaz.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, PRZEKŁADY, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 11 kwietnia 1955 w Warszawie, syn Jana Bratkowskiego, aktora i reżysera, oraz Anny z domu Karczewskiej (pierwotne imię i nazwisko: Margita Heilpern, zmienione w czasie okupacji), dziennikarki. Od 1969 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie; w 1973 zdał maturę. Następnie studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Debiutował w 1972 wierszami wygłoszonymi w Teatrze Stara Prochownia, jako przerywnik w monodramie Wojciecha Siemiona Jak to było naprawdę, a w 1974 w druku, jako autor artykułu dotyczącego Andrzeja Bursy pt. Opowiedzieć świat od początku, wydrukowanego na łamach czasopisma „Kulisy” (nr 46). W 1974 był współzałożycielem a następnie członkiem efemerycznej grupy poetyckiej Argo (istniała do początku 1975), a w 1975 członkiem grupy poetyckiej „Moloch”. W 1977 uzyskał magisterium, po czym studiował filozofię na UW. Wiersze, artykuły drukował m.in. na łamach czasopism „Nowy Wyraz” (1976–77), „Literatura” (1977–89, z przerwami, tu m.in. w 1983–89 cykl felietonów o muzyce rockowej pt. Prywatna taśmoteka), „Radar” (1982–84), „Tygodnik Kulturalny” (1986–88). Współpracował z czasopismami wychodzącymi poza oficjalnym obiegiem; m.in. z pismami „Puls” (1978–79; pod pseud. Agnieszka Lwowska), „Zapis” (1979; pod pseud. Marek Mokotowski), „Wezwanie” (1982, 1984, też pod pseud. M. Mokotowski), „Tygodnik Mazowsze Solidarność” (1984, 1986; też pod pseud. M. Mokotowski, Jan Marcinkowski) i „bruLion” (1989) oraz anonimowo z „Nowym Zapisem” i „Kulturą Niezależną” jako autor kroniki wydarzeń. W 1980 został przewodniczącym Koła Młodych przy Oddziale Warszawskim ZLP. W tymże roku należał do interdyscyplinarnej grupy Ruch Artystyczny „Świat”. W 1989 został członkiem SPP i wszedł do pierwszego zarządu Stowarzyszenia, początkowo pełniąc funkcję zastępcy sekretarza, a następnie zastępcy skarbnika. W 1990–93 z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” pełnił funkcję radnego warszawskiej dzielnicy Żoliborz. W 1990–91 był członkiem Rady Krajowej Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna (ROAD), a po rozpadzie tej partii członkiem zarządu i rzecznikiem Ruchu Demokratyczno-Społecznego (RD-S; 1991-92). Wiersze, recenzje i artykuły drukował w następnych latach m.in. na łamach czasopisma „Po prostu” (1990), „Krzywe Koło Literatury” (1991). W 1991 był redaktorem naczelnym dwutygodnika młodych „Atak” (wyszły dwa numery), a w 1992 sekretarzem redakcji „Obserwatora Codziennego” (ukazywał się od lutego do maja). W 1992 podjął pracę jako dziennikarz w „Gazecie Wyborczej” (okresowo pełnił funkcję zastępcy redaktora działu publicystyki, a następnie redaktora dodatku książkowego); liczne artykuły i recenzje ogłaszał w wydaniu głównym i w dodatkach „Gazeta o Książkach” (1993–95), „Książki” (1996–2002) i „Wysokie Obcasy” (1999–2002); w 1997–2002 i 2014–16 wchodził w skład jury Nagrody Literackiej Nike. W 1992–93 pełnił funkcję doradcy prezesa Komitetu ds. Radiofonii i Telewizji. Od 2002 (z roczną przerwą w 2005/2006, kiedy pracował jako publicysta „Rzeczpospolitej”) związany był z tygodnikiem „Newsweek”; m.in. kierował tu działem społecznym, był publicystą działu kulturalnego, a od 2011 redaktorem działu kultury. W 2004 został współzałożycielem Stowarzyszenia Miłośników Kryminału i Powieści Sensacyjnej „Trup w szafie” i do 2015 był jurorem Nagrody Wielkiego Kalibru dla najlepszej polskiej książki kryminalnej lub sensacyjnej przyznawanej przez to Stowarzyszenie. W 2004–05 drukował na łamach pisma „Lampa” m.in. cykl felietonów o muzyce pt. Prywatna taśmoteka, a następnie w 2005–06 na tematy różne pt. Instytut Pamięci Osobistej. W 2010 otrzymał nagrodę Pikowy Laur, przyznawaną przez Polską Izbę Książki za najlepsze prasowe publikacje promujące czytelnictwo.

W 1989 zawarł związek małżeński z Martą z domu Łataś, dziennikarką. Ma dwóch synów: Marka (ur. 1982) i Marcina (ur. 1991). Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Wiersze, wiersze, wiersze. [Wwa:] Studencka Ofic. Wydawn. Sowa, UW 1981, 24 s.
Tytuł tomiku podany w nocie o autorze: Uniwersytet.
2. Strefa skażeń. Wiersze P. Bratkowski. Grafika: P. Młodożeniec. Wwa: MAW 1983, 66 s. Debiut.
Cykle: Pluralis; Dualis; Singularis.
3. W stanie wolnym. [Powieść]. Kr., Wr.: WL 1983, 152 s.
4. Nauka strzelania. Poezja miasta. Wwa: Staromiejski Dom Kultury 1990, 59 s. Poezja Szybkiej Obsługi, 8.
5. Prywatna taśmoteka, czyli słodkie lata 80. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2003, 207 s.
Felietony nt. muzyki rockowej drukowane w latach 1983–1989 na łamach czasopisma „Literatura”; tu także wywiad z P. Bratkowskim.: „Dwadzieścia lat później…”. Rozm. P. Dunin-Wąsowicz. – Nagroda Artyst. im S. Wyspiańskiego w 1989.
6. Wiersze stare i nowe. Wybrał M. Stefański. Wwa: Oficyna 21 2003, 40 s.
7. Dziwny, dziwny, dziwny. [Wywiad rzeka; autorzy:] T. Lipiński, P. Bratkowski. Wwa: The Facto 2015, 300 s.
Rozmowa P. Bratkowskiego z muzykiem rockowym T. Lipińskim.

PRZEKŁADY

1. P. Cheyney: Amerykanin w Londynie. [Powieść; współwyd. z:] I. Fleming: Ośmiornisia. [Przeł.:] Z. Andrzejewski; E. Ness, O. Fraley: Nieprzekupni. [Przeł.] S. Plebański. Wwa: Mies. Lit.-Społ. Literatura 1989, 175 s.
Przekład P. Bratkowskiego podp. pseud.: Tadeusz Gaz.
2. T. Mason: Pasja milionów. Piłka nożna w Ameryce Południowej. Gdańsk: Marabut 2002, 221 s.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2016.
• Wywiady: zob. Twórczość poz. 5.

Strefa skażeń

• J. TULIK: „…zaczyna się poezja”. „Życie Lit.” 1984 nr 27.
• M. MALESSA: Podróż poza granice samotności. „Nowe Książ.” 1985 nr 1.
• W. FUŁEK: Prawo do wiersza. „Integracje” 1987 nr 23.

W stanie wolnym

• J. CIEĆKIEWICZ: Gra w pustkę. „Mies. Lit.” 1984 nr 10.
• M. ŁUKASZEWICZ. „Literatura” 1984 nr 6.
• A. NOWAKOWSKI: Gra w domino. „Nowe Książ.” 1984 nr 6.
• A. STANISZEWSKI: Debiut: W stanie wolnym. „Życie Lit.” 1984 nr 16.
• T.J. ŻÓŁCIŃSKI: Nikczemna kondycja młodego pisarza. „Radar” 1984 nr 9.
• J. BOLEK: Między nami literatami. „Tu i Teraz” 1985 nr 4.
• M. ORSKI: Wolny stan prozy. „Twórczość” 1985 nr 2.
• T. BŁAŻEJEWSKI: Literatura jako sprawność. W tegoż: Rysopis. Łódź 1987 [dot. m.in. P. Bratkowskiego].

Nauka strzelania

• M. CZUBAJ: Post punk (ba)rock. „Słowo” 1991 nr 19.
• P. NOWACZYK: Schrypnięty Dylan zagłusza słowiki. „Krzywe Koło Literatury” 1991 nr 4.
• L. ŻULIŃSKI: Światełko w tunelu. „Literatura” 1991 nr 6.
• T. OLSZEWSKI: Za szybko. „Nowe Książ.” 1992 nr 2/3.

Prywatna taśmoteka, czyli słodkie lata 80

• R. SANKOWSKI: Parada wspomnień. „Gaz. Wybor.” 2003 nr 231.
• L. BUGAJSKI: Wśród czasopism. „Twórczość” 2004 nr 1.
• W. FUŁEK: Między buntem a rozpaczą. „Topos” 2004 nr 3/4. [dot. m.in. P. Bratkowskiego].

Wiersze stare i nowe

• J. KLEJNOCKI: Sonet o Oleksym. „Polityka” 2003 nr 29.
• W. KOT: Drzazga buntu. „Newsweek Polska” 2003 nr 26.
• A. POPRAWA: Sceptycyzm i jakaś czułość. „Nowe Książ.” 2003 nr 11.

Dziwny, dziwny, dziwny

• R. SANKOWSKI: Spowiedź ulicznika z dobrego domu. „Gaz. Wybor.” 2015 nr 103.
• W. FUŁEK. „Topos” 2016 nr 2.