Rekonstrukcja poety
Radiowy dramat poetycki Zbigniewa Herberta z 1960 roku (pierwodruk w miesięczniku „Więź”, 1960 nr 11-12). Bohaterem utworu jest Homer, którego świadomość zostaje zderzona ze świadomością archeologa badającego przeszłość dostępnymi mu narzędziami poznania. Profesor na podstawie wykopanych zabytków poezji greckiej tworzy wizerunek dwóch anonimowych artystów, obdarzonych różnym talentem i osobowością. W rzeczywistości jednak autorem wszystkich odkrytych pieśni był ten sam artysta.
Akcja dramatyczna stanowi niewielką część Rekonstrukcji… Odwołując się do poetyki słuchowiska radiowego, Herbert niemal cały utwór oparł na epickim i lirycznym monologu głównego bohatera, na zasadzie radiowego montażu splecionym z naukowym wywodem Profesora. Początkowo głosy obu postaci dobiegają do nas z teraźniejszości, co w przypadku archeologa nie jest niczym dziwnym, ale w przypadku Homera tworzy efekt zaskakujący. Pomysł ten opiera się na przekonaniu XX-wiecznych klasyków o istnieniu Wiecznego Teraz kultury, w którym żyją poeci wszystkich epok. Tej żywej obecności zagraża jednak czas historyczny, wypełniony nawarstwiająca się refleksją uczonych. Powinnością współczesnych poetów jest obudzenie głosu dawnych artystów i właśnie tak można interpretować pomysł Herberta na to, by jego Homer mówił współczesnym językiem odbiorców dramatu, a w drugiej części utwory recytował jego własne wiersze.
Ożywiony Homer powraca wspomnieniem do starożytnego Miletu, gdzie rozgrywa się dramatyczna sekwencja utworu. Homer wędruje z synem na rynek, recytuje tam swoją pieśń, ale nie kończy jej, ponieważ na widok zarzynanego zwierzęcia ślepnie; następnie wraca do domu. Dalszy ciąg wspomnień greckiego aojdy odnosić się już będzie do pielgrzymki , jaką poeta przedsięwziął dla odzyskania wzroku. Opowieść ta przerywana będzie lirykami, które powstały już po dotarciu do świętego miejsca. Homer wprawdzie pozostał kaleką, ale cierpiąc, doświadczył wewnętrznej przemiany i z epika opowiadającego „bitwy / baszty i okręty / bohaterów zarzynanych / i bohaterów zarzynających” stał się poetą niemal mistycznej kontemplacji świata. Dla wyrażenia jego nowej świadomości Herbert posłużył się kilkoma wierszami, które potem umieścił w tomie Studium przedmiotu (Tamaryszek, Próba opisu, Kamyk), co pozwala traktować dramat jako utwór o cechach manifestu. Archeologiczne pojęcie „rekonstrukcji” odnosi się więc w równej mierze do Homera, jak i samego Herberta.
Prapremiera radiowa Rekonstrukcji poety odbyła się 6 czerwca 1960 roku. Reżyserem słuchowiska był Tadeusz Byrski.
