Tomasz RÓŻYCKI
ur. 1970
Poeta, tłumacz.
Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)
BIOGRAM
Urodzony 29 maja 1970 w Opolu w rodzinie przesiedlonej ze Lwowa; syn Józefa Różyckiego, ślusarza, i Teresy z domu Pic, technika chemika. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Opolu. Już jako uczeń otrzymał w 1989 nagrodę w konkursie literackim dla młodzieży Uwaga Debiut, zorganizowanym przez Wrocławski Uniwersytet Powszechny i Towarzystwo Wiedzy Powszechnej we Wrocławiu. W 1989 zdał maturę, a następnie studiował romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1991 debiutował w druku wierszem inc. Je vois la suite, już po tamtej stronie…, wysłanym na konkurs poetycki redakcji „Czasu Kultury” i wyróżnionym publikacją na łamach tego pisma (nr 8/31). Po ukończeniu studiów pracował jako wykładowca literatury i języka francuskiego najpierw do 2006 w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Opolu, a następnie na Uniwersytecie Opolskim (UO; Katedra Kultury i Języka Francuskiego). Równocześnie kontynuował twórczość literacką. W 1997 otrzymał nagrodę na II Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Literackie im. K.K. Baczyńskiego oraz wyróżnienie na I Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. R.M. Rilkego, ogłoszonym przez redakcję „Toposu”. W następnych latach drukował utwory poetyckie (a także przekłady, głównie poezji, z języka francuskiego) w czasopismach literackich, m.in. w „Odrze”, „Toposie”, „Tygodniku Powszechnym”, „Literaturze na Świecie”, „Zeszytach Literackich”. Uczestniczył w wielu krajowych i międzynarodowych spotkaniach i festiwalach literackich, m.in. odbył podróże w gronie pisarzy z różnych krajów w ramach projektów Literaturexpress Europa (2000) i Poezija Expres (2001), był na festiwalach we Francji (2000, 2004, 2005), Niemczech (2000, 2006), na Litwie (2001), w Słowenii (2002), Włoszech (2002, 2011), na Ukrainie (2003), w Szwajcarii (2005) i Wielkiej Brytanii (2005, 2008). W 2004 otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie za poemat Dwanaście stacji, w 2006 Nagrodę Specjalną Prezydenta Opola, a w 2007 nagrodę im. J. Brodskiego w dziedzinie poezji, przyznaną przez redakcję „Zeszytów Literackich”. W 2007 rozpoczął współpracę z pismem „Teatr” jako autor felietonów z cyklu Kufer z książkami. W tymże roku, w związku z opublikowaniem wyboru wierszy w przekładzie angielskim pt. The Forgotten Keys, wyjechał na spotkania autorskie do Stanów Zjednoczonych (do Bostonu, gdzie uczestniczył w konferencji z cyklu Poetry and Politics, ido Nowego Jorku). W 2008 został członkiem jury Nagrody Fundacji im. Kościelskich. W 2009 był stypendystą Vermont Studio Center (USA). W 2010 zaczął występować jako jeden z komentatorów w porannej audycji Programu II Polskiego Radia, Między słowami. W tymże roku otrzymał nagrodę „Kamień”, przyznawaną podczas lubelskiego festiwalu „Miasto Poezji”. W 2011 podjął się prowadzenia Warsztatów Creative Writing w Instytucie Filologii Polskiej UO. W 2012 uczestniczył w cyklu spotkań autorskich zorganizowanych przez niemiecką instytucję Literatur Lana. W 2016 wziął udział jako juror i autor w II i III edycji ogólnopolskiego konkursu literacko-fotograficznego Sfotografuj wiersz – Zwierszuj fotografie.
Żonaty z Dorotą z domu Ułamek, polonistką; z tego związku ma dwóch synów: Jakuba i Michała. Mieszka w Opolu.
TWÓRCZOŚĆ
1. Vaterland. Łódź: SLKKB [Stow. Lit. im. K. K. Baczyńskiego] 1997, 39 s. Ser. Poetycka, 52. Przedr. zob. poz. 6.
2. Anima. [Wiersze]. Kr.: Zielona Sowa; Studium Lit.-Artyst. przy Inst. Filologii Pol. UJ 1999, 45 s. Bibl. Lit.-Artyst. Studium. Nowa poezja pol., t. 16. Przedr. zob. poz. 6.
3. Chata umaita. [Wiersze]. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2001, 48 s. Przedr. zob. poz. 6.
4. Świat i Antyświat. [Wiersze]. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2003, s. 63. Przedr. zob. poz. 6.
Najlepsza Książka Poetycka 2003 wg ankiety Forum Krytyki Literatorium.
5. Dwanaście stacji. Poemat. Kr.: Znak 2004, 139 s. Dodruk 2009.
Wyd. jako dokument dźwiękowy: 12 stacji. Adapt. i reż,: T. Zacharewicz. Czyta: B. Opania. Opole: Radio Opole 2009, 6 CD.
Nagroda Fundacji im. Kościelskich w Genewie w 2004, nominacje do Paszportu „Polityki” w 2004 i Nagrody Lit. Nike w 2005.
Przekł.: ang.: Twelve stations. [Przeł.] B. Johnston. Brookline, MA 2012, wyd. nast. tamże: 2013, 2015, – niem.: Zwölf Stationen. [Przeł.] O. Kühl. München 2009.
Adapt. teatr.: Adapt.: M. Pakuła. Reż.: E. Rysová. Wyst. Kr., Stary T., Nowa Scena 2010; Adapt. i reż.: M. Grabowski. Wyst. Opole, T. im. J. Kochanowskiego 2012.
6. Wiersze. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2004, 183 s.
Zawiera wiersze z poz. 1-4.
7. Trois poètes polonais: Maciej Niemiec, Jacek Podsiadło, Tomasz Różycki. [Przeł.] J. Burko. Neuilly-lès Dijon: Éd. Murmure, 2005, 181 s. En Delors.
Tekst w jez. pol. i franc.
8. Kolonie. [Wiersze]. Kr.: Znak 2006, 84 s. Dodruk 2007. Wyd. nast.: łącznie z przekł. franc. pt. Kolonie = Les Colonies. [Przeł.] J. Burko. Paris: L’improviste, 2006, 125 s. Collection „Un Petit Siècle Épatant”; łącznie z przekł. hiszp.: Colonias. [Przeł.] X. Farré. Madrid: Vaso Roto 2015, 167 s.
Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia i nominacja do finału Nagrody Lit. Nike w 2007. – Wiersz pt. „Spalone mapy”, przełożony przez M. Rosenthal pt. „Scorched maps” i wraz z komentarzem autora umieszczony na blogu PEN America, otrzymał w 2010 nagrodę Arts & Litterary Prize amer. serwisu internetowego 3 Quarks Daily.
Przekł.: ang.: Colonie. [Przeł.] M. Rosenthal. Brookline, MA 2013, – franc. i hiszp. zob. wyżej.
9. Antimondo. [Wybór wierszy]. [Red.:] L. Masi. [Przeł.:] L. Masi, A. Ajres. Firenze: Edizioni della Meridiana 2009, 114 s. Con l’Altro.
Tekst w jęz. pol. i włos.
10. Księga obrotów. Kr.: Znak 2010, 94 s. Poezja.
Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia i do Nagrody Lit. Nike w 2011.
11. Black square. Selected poems. [Przeł.] A. Lloyd-Jones. Brookline, MA: Zephyr Press 2011, XIV, 105 s.
Tekst w jęz. pol. i ang.
12. Bestiarium. [Powieść]. Kr.: Znak 2012, 198 s. Wyd. nast. łącznie z przekł. niem.: Bestiarium. [Przekł. i wstęp:] M. Breuer. Berlin: Edition.fotoTAPETA 2016, 208 s.
Przekł. niem. zob. wyżej.
13. Tomi. Notatki z miejsca postoju. Wwa: Fundacja „Zesz. Lit.” 2013, 220 s. Podróże „Zesz. Lit.”.
14. Litery. Kr.: Wydawn. a5 2016, 120 s. Bibl. Poetycka Wydawn.a5, t. 92.
Wybory wierszy w przekł.: ang. zob. poz. 11 oraz: The forgotten keys. [Przeł.] M. Rosenthal. Brookline, MA 2007, – chiń.: Bei yi wang de di tu. [Xianggang] 2013, – franc. zob. poz. 7, 8, – hiszp. zob. poz. 9, – niem. zob. poz. 12, – serb.: Anima, a postoji. Izabrane pesme. [Wybór i przekł.] B. Rajčić. Vršac 2013, – słowac.: Protivietor. [Przeł.] K. Laučiková. Bratislava 2007, – włos. zob. poz. 9.
Przekłady wierszy Tomasza Różyckiego w antologiach zagranicznych: ang.: Six Polish poets. [Wyd. i wstęp:] J. Dehnel. Todmorden 2009; City of memory. A bilingual anthology of contemporary Polish poetry. [Red. I przekł.:] M.J. Mikoś. [Wstęp:] A. Niewiadomski. Bloomington, IN 2015, – bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ. [Wybór i przekł.] B. Dankov. Sofiâ 2006; Miłość nie jest tym słowem. Antologia poetek i poetów polskich, debiutujących po roku 1989 = Lûbov ne e dumata. Antologiâ na polski poetesi i poeti, debûtirali sled 1989 godina. [Wybór i przedm.:] Â. Denel i M. Vožnâk. Plovdiv 2014, – hiszp..: Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980). [Wybór i przekł.:] A. Murcia, G. Beltrán, X. Farré. Zaragoza 2012, – litew.: Poezijos pavasaris. [Oprac.:] V. Braziūnas, E. Ališanka. Vilnius 2001, – niem.: Stillleben mit Cash. Gedichte aus Polen. [Oprac.:] H. Thill, C. Rudolph. Heidelberg 2014, – serb.: Stane pripravnosti. Pregled savremene polske poezije. Generacija BruLiona i noviji autori. [Oprac.:] J. Rošak. Beograd 2010; Moj poljski pesnički XX vek. Antologija. [Oprac.:] B. Rajčíć. Beograd 2012; Rečnik mlade poljske poezje. Antologija poezije poljskih pesnika rođenih 1960-1990. godine. [Oprac.:] B. Rajčíć. Beograd 2013, – słoweń.: Akslop poljska nazaj. [Wybór, red.:] P. Čučnik. [Przeł.:] P. Čučnik [i in.]. Ljubljana 2005, – włos.: Inattese vertigini. Antologia della poesia polacca dopo il 1989. [Oprac.:] A. Amenta, L. Costantino. Udine 2010.
Przekład
1. S. Mallarmé: Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku. [Poemat]. Przeł. K. Rodowska. Wprowadzenie: M.P. Markowski. Red., [posł.]: K. Bazarnik, Z. Fajfer. Kr.: Ha!art. 2005, 123 s. Liberatura. Ser. Wydawn. Interdyscyplinarnego Mag. Kult.-artyst. „Ha!art”, t. 3.
Zawiera dwie wersje poematu i przekł. obu wersji.
2. J. Burko: Wątpewności. Wybór wierszy = Certidoutes. Choix de
poemes. Przekł. i posł.: T. Różycki. Kr.: WL 2011, 77 s.
Tekst. w jęz. pol. i franc.
OPRACOWANIA (wybór)
Ank. 2010.
Wywiady: O nostalgii, upiorach i pociągu. Rozm. J. Gutorow. „Studium” 2000 nr 5/6; Na własny rachunek. Rozm. B. Zaremba. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 47 [dot.: Dwanaście stacji]; Wybieram boczne drogi. Rozm. M. Olszewski. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 104 dod. „Kraków” [dot.: Dwanaście stacji]; Żal tego świata. Rozm. M. Robert. „Lampa” 2004 nr 7 [dot.: Dwanaście stacji]; Żadną cystą się nie czuję. Rozm.: T. Jamroziński, M. Robert. „Studium” 2005 nr 4/5; List oceaniczny. Rozm. M. Tybak. „Zwierciadło” 2006 nr 1; Pisanie to dziecinna zabawa. Rozm. J. Sobolewska. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 199; Poeci gryzą. Rozm. K. Janowska. „Polityka” 2006 nr 27; Sen pomieszczony w języku. Rozm. R. Wiśniewski. „Odra” 2006 nr 4; Wiersze dzieckiem podszyte. Rozm. A. Wolny-Hamkało. „Gaz. Wybor.” 2007 nr 215; A dziadkowi brakowało tu tramwajów… Rozm. A. Nocuń. „Strony” 2009 nr 3; Nie można mnie czytać „przez coś”. Rozm. P. Witkowski. „Odra” 2009 nr 2; Poeta w wieku męskim. „Gaz. Wybor.” 2009 nr 266; Zadomowienie. Rozm.: A. Gabriel, Ł. Galusek. „Autoportret” 2009 nr 4; „Hierarchie nieprzemakalne”. Rozm. J. Grębowiec. „Znaczenia” 2010 nr 03; O podróżach, metamorfozach i ósemkach. Rozm. A. Świeściak. „Opcje” 2010 nr 3/4; Tata jest poetą, za to mama jest normalna. Rozm. D. Nowicka. „Nowa Tryb. Opol.” 2010 nr 277 [dot. m.in.: Księga obrotów]; Różycki obserwowany. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 116 dod. „Opole”; Małe i wielkie sny. Rozm. J. Borowiec. „Nowe Książ.” 2012 nr 3; Mejle z cieniami. Rozm. J. Kowalska. „Teatr” 2012 nr 10; Piszę, więc jestem – nieśmiertelny. Rozm. D. Wodecka. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 297; Stolicą świata jest miejsce, w którym jesteśmy obecnie. Rozm. A. Sinkowski. „Wyspa” 2015 nr 1.
H. JAMRY: Poeci osobni. Jacek Gutorow, Paweł Marcinkiewicz, Jacek Podsiadło, Tomasz Różycki. Informator bibliograficzny. Opole 2008.
Ogólne
E. LIPIEC: Prowincjusz czasu. „Fraza” 1999 nr 1.
M. RABIZO-BIREK: Poetyckie stygmaty Niewiernego Tomasza. Wariacje na jeden wiersz. „Arkusz” 1999 nr 8 [dot.: Magia].
R. MORAWSKI: Geografia sensu, sens geografii. Na marginesie wierszy Tomasza Różyckiego. „Czas Kult.” 2000 nr 2/3.
T. LIRA-ŚLIWA: Kurz na języku. „Akant” 2002 nr 12.
J. GUTOROW: Geografia sensu, sens geografii. (Tomasz Różycki). W tegoż: Niepodległość głosu. Kr. 2003.
P. KĘPIŃSKI: Na huśtawce. O poezji Tomasza Różyckiego. „Nowy Wiek” 2003 nr 9, przedr. w tegoż: Bez stempla. Wr. 2007.
J. GUTOROW: Kilka wtrąceń. Tomasz Różycki tegorocznym laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 40.
J. PILCH: Jazda Różyckiego. „Polityka” 2004 nr 43.
K. MALISZEWSKI: On Tomasz Różycki’s poems „Entropy” and „Vaterland”. „Lyric”, Bloomington, IN 2005 nr 8.
J. ORSKA: Stany skupienia narracji; M. RABIZO-BIREK: Szlakiem Dantego i Schulza. „Kresy” 2005 nr 3.
T. CIEŚLAK: Tomasz Różycki: miasto, dom, prowincja. „Kresy” 2007 nr 1/2, przedr. w tegoż: W poszukiwaniu ostatecznej tajemnicy. Łódź 2009.
P. ŚLIWIŃSKI: Różycki i inni. W tegoż: Świat na brudno. Wwa 2007.
A. ŚWIEŚCIAK: O dwóch przypadkach reprezentacji. Wokół motywu daty. (Tomasz Różycki i Andrzej Sosnowski). „Teksty Drugie” 2007 nr 5, przedr. w: Nowa poezja polska, Kr. 2009.
A. ŚWIEŚCIAK: Śmierć w poezji współczesnej. (Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Dariusz Suska, Jacek Dehnel, Marcin Siwek, Tomasz Różycki, Wojciech Wencel). W: Zamieranie. Interpretacje. Katow. 2007.
A. GLEŃ: Dziecko i prawda : notatki na marginesie jednego wiersza Tomasza Różyckiego; D. LISAK-GĘBALA: Ojczyzna jest za mgłą. Opole Tomasza Różyckiego. „Strony” 2009 nr 3.
M. JAWORSKI: Kolonizatorzy i podróżnicy. („Kolej żelazna” Tomasza Różyckiego). W tegoż: Rewersy nowoczesności. Pozn. 2009.
J. KOSZARSKA: Pociąg do melancholii. „Polonistyka” 2009 nr 2 [dot.wiersza „Kolej żelazna”].
E. STAŃCZYK: Polish contact zones: Silesia in the works of Adam Zagajewski and Tomasz Różycki. „Slovo”, Leeds 2009 nr 2.
M. WOŹNIAK-ŁUBIENIEC: Starość jako temat młodej poezji. W: Nowa polska poezja. Kr. 2009 [dot. m.in. T. Różyckiego].
M. DRZĘŹLA: O problemach tłumaczenia. „Kwart. Opol.” 2010 nr 4 [dot. franc. przekładów wierszy T. Różyckiego].
W. KUDYBA: Współczesne gry z epopeją. (O poematach Tomasza Różyckiego i Wojciecha Wencla). „Literaturoznawstwo” 2010 nr 1.
M. MOSTEK: Choroba na pisanie. „Pogranicza” 2010 nr 5.
A. ŚWIEŚCIAK: Między symbolem a alegorią. Tomasz Różycki. W tejże: Melancholia w poezji polskiej po 1989 roku. Kr. 2010.
A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Odnalezione mapy : Miłosz – Zagajewski – Różycki. „Ruch Lit.” 2011 nr 3.
X. FARRÉ: Tomasz Różycki. Uniendo geografía e imaginarios. „Studia Iberystyczne” 2011 nr 10.
P. HUELLE. „Zesz. Lit.” 2011 nr 1.
A. JABŁOŃSKI: Kim jest „facet, który kupił świat”? „Twórczość” 2012 nr 1.
M. RABIZO-BIREK: Adam Mickiewicz w poezji Tomasza Różyckiego. W tejże: Romantyczni i nowocześni. Rzeszów 2012.
S. HORNIK: Tajemnicze gry „Faceta, który kupił świat”. (Prolegomena). „Twórczość” 2014 nr 4.
A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Sam środek Europy. Wyobraźnia i postpamięć w poezji Tomasza Różyckiego. W: W ogrodzie świata. Profesorowi Aleksandrowi Fiutowi na siedemdziesiąte urodziny. Kr. 2015.
E. PIETLUCH: Ewolucja tematu urbanistycznego w twórczości Tomasza Różyckiego; M. PIOTROWSKA-GROT: „Miasto trawi susza” – katabaza ponowoczesna w wybranych utworach Tomasza Różyckiego. W: Ścieżkami pisarzy. T. 2. Miasto jako przestrzeń twórców. Kraków 2015.
M.RABIZO-BIREK: Ponowoczesna ballada: Czaykowski, Różycki, Honet, Radwański; J. TABASZEWSKA: Od kontestacji do eksploracji. Problematyka tradycji w twórczości Marcina Świetlickiego, Tomasza Różyckiego, Andrzeja Sosnowskiego i Jacka Podsiadły. W: Nowa poezja polska wobec tradycji. Wwa 2015.
A. SÓLNA: Melancholia, opętanie, nałóg . Romantyczne i poromantyczne figury natchnienia jako choroby w wierszach Tomasza Różyckiego. W: Emocje, literatura, medycyna. Kr. 2015.
J. TABASZEWSKA: (Prze)trwanie przeszłości w twórczości Tomasza Różyckiego. Zbieranie, powtarzanie i pozostawianie miejsca. W tejże: Poetyki pamięci. Współczesna poezja wobec tradycji i pamięci. Wwa 2016.
Vaterland
P.W. LORKOWSKI: Suwerenność utopii. „Studium” 1998 nr 13/14.
B. WOŁOWICZ: Dobieram słowa według tęsknoty. „Pro Arte” 1998 nr 10.
K. MALISZEWSKI: Fantastyczna powieść. Strony przewracają się same. „FA-art” 1999 nr 2, przedr. w tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.
R. RŻANY: Impresje na koniec wieku. „Akcent” 1999 nr 1, toż „Nowa Okolica Poetów” 1999 nr 2.
J. KOTARA: Ten, który przejrzał na Nocne i wypowiedział „qui no”. „Studium” 2000 nr 4.
Anima
J. PODSIADŁO: Uśnijże mi, uśnij. „Tyg. Powsz.” 2000 nr 15.
G. TOMICKI: Wojna światów. „Odra” 2000 nr 9.
T. HRYNACZ: Zwierzenia piwniczne. „Akant” 2002 nr 11.
M. RABIZO-BIREK: „Ballady i romanse” naszych czasów. O „Animie” Tomasza Różyckiego. „Fraza” 2005 nr 14.
Chata umaita
M. CYRANOWICZ: Poezja umaita. (Tomasz Różycki – „Chata umaita”). „Studium” 2002 nr 2 [rec. wierszem].
G. TOMICKI: Rytmy albo wiersze opolskie. „FA-art” 2002 nr 1.
S. KUŹNICKI: Historie pewnych seksualności. „Topos” 2003 nr 1/3.
Świat i Antyświat
L. MOMRO: Cudze strony, obce litery. „Opcje” 2003 nr 6.
A. KAŁUŻA: Idealnie nastrojony wiersz. „Nowe Książ.” 2004 nr 2.
K. MALISZEWSKI: Opium dla elity. „Czas Kult.” 2004 nr 2/3, przedr w tegoż: Rozproszone glosy. Wwa 2006.
M. MOSTEK: Śnieg, ścierwo i inne znaki intymne. „Wyspa” 2010 nr 3 [dot. utworu: Kampania zimowa].
Dwanaście stacji
P. GOŁOBRUDA: Sny, które nie śpią nigdy. „Lampa” 2004 nr 1.
A. SKRENDO: Ów Różycki. „Odra” 2004 nr 12, przedr. w tegoż: Falowanie nowoczesności. Szczec. 2013.
A. SZYMAŃSKA: Trubadur XXI wieku. „Prz. Powsz.” 2004 nr 10.
A. ŚWIEŚCIAK: Ironiczna nostalgia. „Dekada Lit.” 2004 nr 5/6, przedr. w tejże: Lekcje nieobecności. Mikołów 2010.
K. BIEDRZYCKI: To poemat – Tomasza Różyckiego „Dwanaście stacji”. W tegoż: Wariacje metafizyczne. Kr. 2007.
T. CIEŚLAK: Inspiracje romantyczne w poezji polskiej roczników 60. i 70. (Na wybranych przykładach). W: Polska literatura współczesna wobec romantyzmu. Lubl. 2007 [dot. m.in. T. Różyckiego].
K. ĆWIKLAK: Hanys i Chadziaj w jednym stali domu. Pamięć kresów w poemacie „Dwanaście stacji” Tomasza Różyckiego. „Pr. Komis. Filol. Pozn. TPN” 2007 nr 3.
M. URBANOWSKI: Podróże do kresów. (W. Kuczok: Gnój, B. Wildstein: Przyszłość z o.o., T. Różycki: Dwanaście stacji, S. Albiński: Kalahari). W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007.
T. BODUSZ: „Dwanaście stacji” Tomasza Różyckiego wobec „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Pre-teksty i stylizacje. „Kwart. Opol.” 2009 nr 4.
T. KORNAŚ: Kraków: dwanaście stacji za Pyskowicami. „Teatr” 2010 nr 5.
E. STAŃCZYK: Ukraine and Kresy in Tomasz Różycki’s „Dwanaście stacji”. Postcolonial analysis. „Zag. Rodzaj. Lit.” 2009 nr 1/2.
M. ANDRZEJAK-NOWARA, A. PALUCH: „Dwanaście stacji” Tomasza Różyckiego – od poematu do dramatu. W: Nowa poezja polska wobec tradycji. Wwa 2015.
Rec. teatr. adapt.: wyst. Kr., Stary T.: T. KORNAŚ: Kraków: dwanaście stacji za Pyskowicami. „Teatr” 2010 nr 5, – wyst. Opole, Teatr im. J. Kochanowskiego: A. GŁOWACKA: Wehikuł czasu. „Teatr” 2012 nr 10; J. SIERADZKI: Chaplinada. „Odra” 2012 nr 9; M. Andrzejak-Nowara: Związki literatury z życiem danej społeczności: „Dwanaście stacji” Tomasza Różyckiego na scenie Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu. „Pr. Komis. Nauk Filol. Oddz. PAN we Wroc.” 2016 vol. 9.
Zob. też Wywiady.
Wiersze
J. DRZEWUCKI: Słowo będzie ciałem. „Rzeczpospolita” 2004 nr 244.
P. WOLSKI: Dochodzenie do stacji. „Pogranicza” 2004 nr 6.
A. KAZANECKI: Oblicza snów. „Czas Kult.” 2005 nr 1.
P. MACKIEWICZ: Na próbę w twoim ciele cię zamknąłem. „Topos” 2005 nr 1/2.
T. MIZERKIEWICZ: Ruchoma płyta. „Nowe Książ.” 2005 nr 1.
A. ŚWIEŚCIAK: Poezja o obliczu Różyckiego. „Res Publica Nowa” 2005 nr 2.
Kolonie
A. ARNO, Z. KRÓL, L. SZARUGA, A. ZAGAJEWSKI: Głosy o tomie Tomasza Różyckiego. „Kolonie”. „Zesz. Lit.” 2006 nr 3.
A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Okręt o siedmiu dnach. „Dekada Lit.” 2006 nr 5.
A. FRANASZEK: Spopielały raj dzieciństwa. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 142.
P. GOŁOBRUDA: Bajki dla dorosłych. „Lampa” 2006 nr 11.
A. KAŁUŻA: Piotruś Pan. „Studium” 2006 nr 5.
K. MALISZEWSKI: Poezja w koloniach. „Odra” 2006 nr 10.
T. MIZERKIEWICZ: Toast za dorosłe dzieciństwo. „Dziennik” 2006 nr 38.
J. ORSKA: „Dzieci znają ich nazwy”. „Nowe Książ.” 2006 nr 8.
J. PILCH: Mrówki i rekiny. „Polityka” 2006 nr 25.
K. PILITOWSKA: Tęsknota za władzą. „Pogranicza” 2006 nr 6.
P. ŚLIWIŃSKI: Byty lotne. „Res Publica Nowa” 2006 nr 3.
A. ŚWIEŚCIAK: Opowieść postkolonialna. „Opcje” 2006 nr 3, przedr. w tejże: Lekcje nieobecności. Mikołów 2010.
P. FLORCZYK. „World Literature Today”, Norman, OK 2007 nr 1.
P. PRÓCHNIAK: Żywy towar, opium. (Notatki o „Koloniach” Tomasza Różyckiego). „Kresy” 2007 nr 1/2.
M. RADZIWON: Wiersze jak opium. „Gaz. Wybor.” 2007 nr 136.
M. JAWORSKI: Ostatni dzień wakacji. O „Koloniach” Tomasza Różyckiego. „Polonistyka” 2008 nr 4.
M. GOLUBIEWSKI: Jednostkowość poezji. Pisanie i literatura w „Koloniach” Tomasza Różyckiego. „Twórczość” 2009 nr 5.
D. SIWOR: W cieniu wulkanu. O tomiku wierszy Tomasz Różyckiego „Kolonie”. „Konteksty Kult.” 2009 [nr] 5.
M. DRZĘŹLA: Dwa światy „Kolonii” Tomasza Różyckiego – oryginały oraz przekłady. „Kwart. Opol.” 2010 nr 2/3.
M. MOSTEK: Choroba na pisanie. „Lampa” 2010 nr 5.
M. JARNUSZKIEWICZ: Tekst jako granica: podmiot kolonizujący i kolonizowany w „Koloniach”. „Ruch Lit.” 2011 z. 4/5.
A. KAŁUŻA: Postmodernistyczne estetyzacje: Dehnel, Różycki, Foks. W: Nowe dwudziestolecie. Pozn. 2011 [dot. m.in.: Kolonie].
Księga obrotów
P. KOZIOŁ: Księga odwrotów. „Lampa” 2010 nr 9.
M. OLSZEWSKI: Wypatrywanie świat(ł)a. „FA-art” 2010 nr 1/2.
B. SADULSKI: Balet i wata. „Odra” 2010 nr 12.
A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Zawrót głowy. „Dekada Lit.” 2011 nr 1/2.
P. HUELLE: List do młodego poety; Z. KRÓL: Obroty. „Zesz. Lit.” 2011 nr 1.
A. KAŁUŻA: Polerowane słowa. „Nowe Książ.” 2011 nr 2, przedr. w tejże: Wielkie wygrane. Mikołów 2011.
T. ŻOŁĄDŹ: Proteuszowy kształt „gościa, który kupił świat” w „Księdze obrotów” Tomasza Różyckiego. W: Wyobraźnia poetycka XXI wieku. Kr. 2014.
I. PISAREK: Świat jako rzecz, którą można kupić? : „Księga obrotów” Tomasza Różyckiego. „Maska” 2016 nr 31.
Zob. też w Wywiady.
Bestiarium
P. HUELLE. „Zesz. Lit.” 2012 nr 4.
T. MIZERKIEWICZ: Bogatszy o zapomnienie. „Nowe Książ.” 2012 nr 3, przedr. w tegoż: Literatura obecna. Kr. 2013.
D. NOWACKI: Koszmar nocy letniej: poeta pisze powieść. „Tyg. Powsz.” 2012 nr 16.
N. SZAFRAŃSKA: Rytmiczno-liryczne przestrzenie „Bestiarium” Tomasza Różyckiego. „Kwart. Opol.” 2012 nr 2/3.
Tomi
T. FIAŁKOWSKI: A jeśli Owidiusza wcale nie wygnano z Rzymu? „Gaz. Wybor.” 2013 nr 152.
B. KANIEWSKA: Literacka kartografia Tomasza Różyckiego. „Nowe Książ.” 2013 nr 10.
R. KOBIERSKI: Cień wędrowca. „Tyg. Powsz.” 2012 nr 27.
M. OLSZEWSKI: Trochę spadkobierca, trochę barbarzyńca. „Wyspa” 2013 nr 4.
Litery
M. Piotrowska-Grot: Tygiel liter(acki). „FA-art” 2016 nr 4.
M. WABIK: Magia i wyobraźnia. „Wyspa” 2016 nr 4.
S. HORNIK: Patrzę i piszę. „Elewator” 2017 nr 2.
J. ILLG: Poeta z Bożej Łaski. „Znak” 2017 nr 12.
M. JARNUSZKIEWICZ: O utracie, nieobecności i czytaniu. „Fraza” 2017 nr 1/2.
M. OLSZEWSKI: Znaki zapytania. „Odra” 2017 nr 3.
R. RŻANY: Skoro jest miłość. „Nowe Książ.” 2017 nr 1.
B. SUWIŃSKI: Niech się układają jak najlepiej. „Zesz. Lit.” 2017 nr 1.
P. ŻARNECKA: Eksplorowanie próżni. „Nowa Dekada Krak.” 2017 nr 3.
