Wincenty FABER

Autorka hasła: Katarzyna Batora

1936-1980

Pseud.: KLON; Stanisław Szary; W.; W.F.

Poeta, autor książek i sztuk teatralnych dla dzieci.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 7 czerwca 1936 w Bielsku (od 1951 Bielsko-Biała); syn Stanisława Fabera, przedsiębiorcy, i Jadwigi Matuszewskiej, nauczycielki. Uczył się w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Żeromskiego w Bielsku-Białej. W tym czasie podjął pierwsze próby poetyckie. Należał do ZHP. Po zdaniu matury w 1953 studiował slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Należał w tym czasie do ZSP. W 1957 był współzałożycielem Międzywydziałowego Klubu Literackiego z siedzibą w kawiarni Żaczek, mieszczącej się przy Domu Studenckim. W 1958 uzyskał magisterium na UJ i pracował najpierw jako instruktor kulturalno-oświatowy w Krakowskim Domu Kultury, następnie w Technikum Gospodarczym w Krakowie, potem do września 1967 jako bibliotekarz szkolny oraz przez rok w Kuratorium Okręgu Szkolnego. Jako poeta debiutował wierszem pt. Z jadłospisu drużyny ogłoszonym w 1958 na łamach harcerskiego tygodnika „Na Przełaj” (nr 26); za właściwy debiut poetycki uważał wiersz pt. Wolny przekład na leśne zamieszczony w 1959 w „Życiu Literackim” (nr 49), w piśmie tym publikował następnie do 1980. Jako autor wierszy i tekstów piosenek (ok. 300, m.in. Jaki śmieszny jesteś pod oknem, Wędrówka)współpracował z kabaretami i teatrami studenckimi. Wchodził w skład wielu grup literackich i stowarzyszeń. W 1959-62 wraz z Mieczysławem Czumą, Leszkiem Aleksandrem Moczulskim i Beatą Szymańską należał do Grupy Poetyckiej Młodzieżowego Klubu Literackiego „Żaczek” działającej przy Domu Studenckim „Żaczek” w Krakowie (członkowie grupy należeli jednocześnie do Koła Młodych przy Oddziale Krakowskim ZLP). W 1961 został kierownikiem literackim mieszczącego się w tym akademiku Teatrzyku Piosenki „Sowizdrzał”. W 1960-61 należał do poetyckiej Grupy Literackiej „Wielopole”, skupionej wokół miesięcznika ZMW „Głos Młodzieży Wiejskiej”, na którego łamach publikował w tym czasie wiersze. Zdobył wiele nagród w konkursach poetyckich, m.in. w 1960 nagrodę „Czerwonej Róży” Klubu Studenckiego „Żak” w 1960. Od 1960 współpracował z tygodnikiem społeczno-politycznym „Wieści” (podp. też: Stanisław Szary, W.F.; tu m.in. w 1976 cykl felietonów pt. „Moim zdaniem”, a w 1979 niepodpisana kolumna fraszek poświęconych współpracownikom), w którym od 1967 był także zatrudniony jako korektor, od 1978 jako redaktor, a po przejściu w 1979 z powodu choroby na rentę – jako prowadzący dział poezji. Nadto wiersze, felietony i artykuły publikował w „Dzienniku Polskim” (1960-77, z przerwami), „Gazecie Krakowskiej” (od 1961; tu w 1966 felieton podp. KLON), „Współczesności” (1961-62, 1966-67), „Tygodniku Kulturalnym” (1962-67, 1971-77, z przerwami), „Kurierze Akademickim” (1963-65). Od 1961 uprawiał także twórczość dla dzieci, ogłaszając utwory m.in. w „Płomyczku” (1962-79, z przerwami) i w „Świerszczyku” (1962-80; podp. też. W.F.). W lutym 1962 wszedł do Zespołu Literackiego powstałego przy Komitecie Wojewódzkim ZMS w Krakowie. Od 1964 do ok. 1970 należał do krakowskiej Grupy Literackiej „Sowizdrzał”, zorganizowanej przy studenckim klubie „Nowy Żaczek”, działającej w ramach Grupy Twórczej UJ „Sowizdrzał”; w 1964 był w zespole redagującym jednodniówkę „Kurier Akademicki” , zamieszczał w niej także wiersze. Po 1968 należał do Grupy Literackiej „GRONIE” im. E. Zegadłowicza powstałej przy Towarzystwie Miłośników Ziemi Żywieckiej w Żywcu. Wiersze publikował także w „Głosie Młodzieży Wiejskiej” (1966-69; tu m.in. noty podp. W.), „Płomyku” (1967-68, 1972-73), „Materiałach Repertuarowych” (1968-73), „Poezji” (1971-77, z przerwami), „Jutrzence” (1975-80). Był autorem scenariuszy do filmów animowanych emitowanych w Telewizji Polskiej (1967-69). W 1968 został członkiem ZLP. W 1979 za całokształt twórczości literackiej dla dzieci otrzymał nagrodę specjalną przyznaną przez Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne.

W 1965 ożenił się z Hanną Kossowską; miał córkę Mirosławę (ur. 1966). Zmarł 27 maja 1980 w Krakowie; pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

TWÓRCZOŚĆ

1. Próba porównania. Poezja. [Autorzy:] M. Czuma, W. Faber, L. Moczulski, B. Szymańska. Kr.: WL 1962, 83 s.
Zawiera 10 wierszy W. Fabera, s. 45-61.
2. Otwieranie liści. [Wiersze]. Wwa: Iskry 1964, 65 s.
Zawiera cykle: Otwieranie liści; Cybernetyka; Ballady wewnętrzne; Po stronie szarości.
3. W bibliotece. [Scenariusz filmu animowanego dla dzieci]. Reż.: A. Ledwig. TVP 1967.
4. Latawiec. [Scenariusz filmu animowanego dla dzieci]. Reż.: J.J. Janczak. TVP 1968.
5. Nagrodzona wytrwałość. [Scenariusz filmu animowanego dla dzieci]. Reż.: L. Marszałek. TVP 1968.
6. Rzeczowniki. [Wiersze]. Kr.: WL 1968, 51 s.
Zawiera cykle: Równowaga; Ręce.
7. Szyszki. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Ruch 1968, [12] k.
8. Przekorna chmurka. [Scenariusz filmu animowanego dla dzieci]. Reż.: A. Piliczewski. TVP 1969.
9. Niemechaniczny koń. [Sztuka lalkowa dla dzieci]. Praprem. pt. Koń niemechaniczny: Insc. i reż.: T. Walczak. Kr., T. Lalki i Maski „Groteska” 1971. Druk zob. poz. 14.
I nagroda na Telewizyjnym Festiwalu Widowisk Lalkowych w 1972.
10. Słodka przygoda. [Opowiadanie dla dzieci]. Wwa: Ruch 1972, [12] k. Wyd. nast.: wyd. 2 Wwa: KAW 1975, 24 s., wyd. 3 tamże 1979.
Adapt. tv: Scenariusz telewizyjnego filmu animowanego dla dzieci: E. Kulig. Reż.: J. Byrdy. TVP 1981.
11. Przyjmowanie. [Wiersze]. Kr.: WL 1974, 74 s.
Zawiera cykle: Przyjmowanie; Liryka konkretna.
12. Skaczące lato. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: WL 1975, 46 s. Wyd. 2 tamże 1988.
13. Wyścigi. [Dla dzieci]. Kr.: Komisja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego PZMot [Pol. Związku Motorowego], Zarząd Okręgu przy współudziale Komendy MO 1975, [6] k.
14. Dwie bajki. Muz.: A. Zarycki. Uwagi insc.: T. Walczak. Wwa: Centr. Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1977, 190 s. + nuty.
Zawartość: Niemechaniczny koń [poz. 9]; Bajka o gwiazdach, czyli Wielka kariera.
15. W cieniu ognia. [Wiersze]. Kr.: WL 1977, 40 s.
Nagroda im. A. Bursy, przyznana przez Zarząd Oddz. ZLP w Kr. w 1978.
16. Teatr na łące. (Przedstawienie w naszej klasie). [Utwór dramatyczny]. „Świerszczyk” 1978 nr 42 s. 667-668.
17. Makówka i wiatr. [Wiersze]. Wwa: KAW 1979, 36 s.
18. Pies na spacerze. [Wiersz dla dzieci]. Il.: R. Knuth. Wwa: KAW 1979, [6] k.
19. Słoneczni żeglarze. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: WL 1979, 44 s.
20. Wędrówka. [Wiersze]. Wwa: KAW 1979, [18] k.
Adapt. teatr.: Scenariusz i reż.: J. Chudy. Wyst.: Bielsko-Biała, T. Lalek „Banialuka” 1985; pt. Wycieczka. Reż. i scenariusz: M. Dwornik. Wyst.: Wałbrzych, T. Lalki i Aktora 2004.
21. Uwaga! Słoń! [Wiersze dla dzieci]. Wwa: KAW 1980, [8] k.
22. Zaczarowana muszla. [Scenariusz widowiska dla dzieci]. TVP 1980.
23. Kolorowy śnieg. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: NK 1981, 36 s.
24. Jakiekolwiek zdarzenie. [Wiersze]. Kr.: WL 1982, 49 s.
Zawartość: Jakiekolwiek zdarzenie [poemat], – nadto cykl: Wiersze ostatnie.
Adapt. tv: Jakiekolwiek zdarzenie. Program poetycki wg poezji W. Fabera. Wybór i układ wierszy: H. Faber. Reż.: S. Zajączkowski. TVP 1983.
25. Zawsze. Wiersze wybrane. Wybrał i wstępem opatrzył A. Włodek. Kr.,Wr.: WL 1986, 167 s. Seria Małych Wyborów Poetyckich.
Zawiera wiersze z tomów: poz. 2, 6, 7, 11, 20.

Nadto wydania osobne tekstów piosenek z nutami: Dwa kotki. Opowiadanie muzyczne na 2 fortepiany. [Muz.:] J. Fik. Kr.: PWM 1972, 19 s. – Czego żądasz. Fokstrot. [Muz.:] T. Kozłowski; Nietypowy podrywacz. Beguine. [Muz.:] T. Margot. Kr.: PWM 1973, [6] k., Bibl. Orkiestr Tanecznych, 195. – Można z tobą kury kraść. [Muz.:] A. Żalski. Współwyd. z: Gdyby nie piwo. [Muz.:] A. Żalski. Słowa: J. Laskowski. Wwa: Ag. Autorska na zlecenie ZAKR, 1974, [8] k.

Praca redakcyjna

1. Balią przez H2O. Piosenki z teatrzyków studenckich. Na głos z gitarą. Wybór i oprac. na gitarę: J. Powroźniak. Red., wstęp i noty: W. Faber. Kr.: PWM 1970, 107 s.

PRZEKŁADY

Przekłady wierszy w antologiach zagranicznych: bułg.: Chimn na r’’kata. Polski poeti. Sofiâ 1980, – hiszp.: Poesia polaca. [Red.:] I.M. Suārez Recio. La Habana 1984.

OPRACOWANIA (wybór)

Autor o sobie

• Dlaczego piszę wiersze dla dzieci. „Mag. Kult.” 1973 nr 2.
• Wywiad: Mali czytelnicy mają duże wymagania. Rozm. E. Pałczyńska. „Echo Krak.” 1977 nr 212; Lubię dom. Rozm. A. Warzecha. „Dz. Pol.” 1978 nr 188.
• LP XX w. (red.).
• „Rocznik Literacki” 1980 (A. Biernacki).
• Strona internetowa: http://www.wincenty-faber.pl [dostęp 17 grudnia 2015].

Ogólne

• T. SZYMA: Liryka potocznego konkretu. „Życie Lit.” 1978 nr 43.
• Z. BRZUCHOWSKA: Faber: Baśń wyorana z jednej grudki. „Poezja” 1979 nr 6 [dot. poezji W. Fabera].
• A. AUGUSTYN: Wincenty Faber. „Tyg. Kult.” 1980 nr 25.
• S.A. WISŁOCKI: Wicek Faber w „Sowizdrzale”. „Student” 1985 nr 14 [dot. działalności W. Fabera w Studenckim Teatrzyku Piosenki „Sowizdrzał”].
• R. BEDNARCZYK: Z zazdrości ptakom. (O poezji W. Fabera). „Pis. Lit.-Artyst.” 1989 nr 10.
• W. KOLARZ: „Zawsze będę pisał tę książkę…” „Gaz. Krak.” 1990 nr 133.
• M. FABER: Wincenty Faber. „Gaz. Wybor.” 2000 nr 163 dod. „Gaz. w Katow.”.
• J. PIESZCZACHOWICZ: Prawo pierwszego olśnienia. „Dz. Pol.” 2000 nr 159.
• A. ZIEMIANIN: Nie wolno o nim zapomnieć! „Gaz. Krak.” 2000 nr 123.

Próba porównania

• M. WYKA: Przed debiutem. „Współczesność” 1961 nr 6.
• M. GRZEŚCZAK: Początek. „Tyg. Kult.” 1962 nr 42.
• A. MIĘDZYRZECKI: „Świat w człowieku”. „Nowe Książ.” 1962 nr 20 [dot. m.in. W. Fabera].
• A. WŁODEK: Poetycki czworobok. „Dz. Pol.” 1962 nr 197.
• B. BIERNACKA: Wokół „Miejsca zamieszkania”. „Nowa Kult.” 1963 nr 20 [dot. też: Z. Barczak: Miejsce zamieszkania].
• J. KWIATKOWSKI: Zapowiedzi. „Życie Lit.” 1963 nr 2.

Otwieranie liści

• J. LAU. „Życie Lit.” 1964 nr 20.
• A. MIĘDZYRZECKI: Obraz i ruch. „Nowe Książ.” 1964 nr 11 [dot. m.in. W. Fabera].
• J. PIESZCZACHOWICZ: Autentysta w krainie robotów. „Współczesność” 1964 nr 167.

Rzeczowniki

• H. KUBICKI: Przypadki Wincentego Fabera. „Agora” 1968 nr 24.
• A. WŁODEK. „Życie Lit.” 1968 nr 46.

Szyszki

• M. DUBAS: Poezja dla dzieci. „Książ. dla Ciebie” 1969 nr 1.

Niemechaniczny koń

• J. BOBER: Obiecujący debiut [jako autora sztuk dla dzieci]. „Gaz. Krak.” 1971 nr 37.
• K. ZBIJEWSKA: Dwa razy – młody widz. „Dz. Pol.” 1971 nr 55 [dot. też: Z. Dudnik: Jasełka].

Przyjmowanie

• M. CHRZANOWSKI: Faber i [J.B.] Roszkowski. „Nowe Książ.” 1974 nr 17 [dot. też: J.B. Roszkowski: Rondo].
• T. NYCZEK: Indywidualista. „Echo Kr.” 1974 nr 134.
• I. SMOLKA: W świecie pytań. „Życie Lit.” 1974 nr 26.
• Z. ZYGMA: Co przyjmujemy? „Poezja” 1975 nr 6.

Dwie bajki

• A. AUGUSTYN: Dwie bajki. „Student” 1977 nr 18, polem.: W. FABER: Nowatorstwa Adama Augustyna. Tamże 1977 nr 19; Z. ZYGMA: Metody… „Życie Lit.” 1977 nr 41 [dot. m.in. W. Fabera].
• Z. ZYGMA: Poezja dla dzieci i dorosłych? „Życie Lit.” 1977 nr 22.

W cieniu ognia

• T. NYCZEK: Codzienny romantyk. „Echo Kr.” 1977 nr 204.
• J. BARAN: „Szeregowi rycerze miłości”. „Wieści” 1978 nr 34.
• P. GEMBAL. „Nowy Wyraz” 1978 nr 9.
• K. LISOWSKI: Długo i szczęśliwie. „Mag. Kult.” 1978 nr 2.

Makówka i wiatr

• Z. BESZCZYŃSKA: Jak pisać książki dla dzieci? „Nowe Książ.” 1979 nr 17 [dot. m.in. W. Fabera].

Wędrówka

• E. BRZOZA: Propozycje dla najmłodszych. „Nowe Książ.” 1980 nr 9.
• L. KOZIEŃ. „Teatr Lalek” 1986 nr 4.

Kolorowy śnieg

• E. ZALESKA: Widzieć uroki świata. „Nowe Książ.” 1981 nr 20.

Jakiekolwiek zdarzenie

• J. KAJTOCH: Ostatnie wiersze Wicka. „Gaz. Krak.” 1982 nr 185, przedr. w tegoż: Nie tylko o autorach i książkach. Bielsko-Biała 1985.
• S. STANUCH: Pośmiertne wiersze Wincentego Fabera. „Tu i Teraz” 1982 nr 26.
• A. WARZECHA: Przesłanie Wincentego Fabera. „Dz. Pol.” 1982 nr 169.

Zawsze

• R. BEDNARCZYK: Wiersze kardiogramy. „Fakty” 1987 nr 11.
• S. JURKOWSKI: Dwa małe wybory. „Literatura” 1987 nr 5 [dot. też: E. Zechenter-Spławińska: Wiersze wybrane].
• J.A. BORZĘCKI. „Poezja” 1988 nr 3.