Wojciech KACZMAREK
ur. 1954
Historyk teatru i literatury
Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)
BIOGRAM
Urodzony 9 lutego 1954 w Pyskowicach; syn Karola Kaczmarka, ślusarza-mechanika, i Marii z Oleszków. W 1969-74 uczęszczał do Technikum Kolejowego w Gliwicach. Po zdaniu matury studiował filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL); w 1978 otrzymał tam magisterium. W 1979 debiutował artykułem, napisanym na podstawie pracy magisterskiej pt. Polska batalia o [P.] Claudela, opublikowanym na łamach „Summarium. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego KUL” (nr 8). W tymże roku został zatrudniony na KUL w Katedrze Dramatu i Teatru na stanowisku asystenta-stażysty, a od 1980 asystenta. Podjął badania nad polskim i europejskim dramatem i teatrem religijnym w XIX i XX w. W 1982 i 1986 przebywał na miesięcznych stypendiach naukowych na Université de Génève w Szwajcarii. W 1986 doktoryzował się na KUL na podstawie rozprawy pt. Recepcja chrześcijańskiego wymiaru dramatu i teatru Claudela w Polsce (promotor prof. Irena Sławińska). W 1987 wyjechał na miesięczne stypendium do Paryża na zaproszenie Société Paul Claudel, którego od 1983 był członkiem. W 1988 otrzymał stanowisko adiunkta. W 1991 przebywał na miesięcznym stypendium Université Louvain–la Neuve w Belgii. W 1999 habilitował się na podstawie rozprawy pt. Złamane pieczęcie Księgi. Inspiracje biblijne w dramaturgii Młodej Polski. W 2000 otrzymał tytuł doktora habilitowanego, a w 2001 stanowisko profesora nadzwyczajnego KUL. Od 2002 kierował Katedrą Dramatu i Teatru KUL. W 2006 ponownie przebywał przez miesiąc na stypendium Université Louvain w Belgii. Został członkiem wielu stowarzyszeń, m. in. Wydziału Historyczno-Filologicznego Towarzystwa Naukowego KUL (od 1993; od 2007 członek korespondent), Société Internationale d’Histoire Comparée du Théâtre, de l’Opéra et du Ballet w Paryżu (od 1995). W 2003-08 był dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej KUL. W 2008 otrzymał tytuł naukowy profesora i od tegoż roku do 2016 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Nauk Humanistycznych KUL. Odbywał wielokrotnie podróże do Włoch, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i Kanady.
W 1977 ożenił się z Teresą Kotulską, polonistką; mają dwoje dzieci: Łukasza (ur. 1979) i Andrzeja (ur. 1986). Mieszka w Lublinie.
TWÓRCZOŚĆ
1. Claudel w Polsce. Chrześcijańskie perspektywy interpretacji dramatu i teatru. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1989, 258 s. KUL Wydz. Nauk Hum.
Zmieniona wersja rozprawy doktorskiej.
2. Wezwani do nadziei. Religia – ateizm – wiara w dramacie współczesnym. Zarys problematyki. [Studium]. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1993, 174 s. KUL Wydz. Nauk. Hum.
3. Złamane pieczęcie Księgi. Inspiracje biblijne w dramaturgii Młodej Polski. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1999, 346 s. KUL Wydz. Nauk. Hum.
Rozprawa habilitacyjna.
4. Od kontestacji do relacji. Człowiek wobec Boga w dramacie Młodej Polski. [Studium]. Lubl.: Wydawn. KUL 2007, 276 s . KUL Jana Pawła II. Wydz. Nauk Hum. Katedra Dramatu i Teatru KUL.
5. Przeniknąć człowieka. Chrześcijański horyzont dramatu i teatru XX wieku. [Studia]. Lubl.: Wydawn. KUL 2016, 417 s.
Zawartość: Słowo wstępne. – W kręgu teorii i historii: Istota teatru w perspektywie chrześcijańskiej; Teatr wobec chrześcijaństwa. Szkic historyczny; Teatr: między religijnością a chrześcijaństwem. – Kondycja człowieka a teatr: Człowiek „zredukowany” w XX wieku. Zarys problemu; Teatr i dramat wobec „schyłku religii”; Religia – ateizm – wiara w teatrze XX wieku. – Perspektywy badawcze: Jak badać dramat i teatr chrześcijański; „Teodramatyka” w badaniach nad dramatem i teatrem; Preliminaria kerygmatycznej interpretacji dramatu i teatru. – Transformacje dramatu i teatru religijnego: Zakryte oblicze Ojca. Transformacje biblijnego obrazu Boga w dramacie Młodej Polski; Chrystus w dramaturgii Młodej Polski; Tęsknota za transcendencją w teatrze PRL-u; Teatr religijny w Polsce 1979-1989. – Analizy i interpretacje: Sąd nad Bogiem i człowiekiem: S. Wyspiański, „Sędziowie”; Wieczna agonia duszy: J. Kasprowicz, „Na Wzgórzu Śmierci”; Między religijnym woluntaryzmen a wiarą: K.H. Rostworowski, „Judasz z Kariothu” i „Paweł z Tarsu”; Spotkać Boga w człowieku. Jeszcze o „trylogii dramatycznej” Karola Wojtyły; „Kenoza” Odysa. Romana Brandstaettera reinterpretacja antycznego mitu. – Zakończenie.
Artykuły i rozprawy oraz bibliografie w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Polska batalia o [P.] Claudela. „Summarium. Spraw. TN KUL” 1979 nr 8 s. 185-201. – Teatr lubelski w latach 1896-1913. „Pam. Teatr.” 1984 z. 3/4 s. 561-570; nadb.: Wwa: PAN IS; Ossol. 1985. – Dwa oblicza [P.] Claudela. W: Gdańsk teatralny. Historia i współczesność. Gdańsk 1988 s. 166-175. – O badaniu sacrum w dramacie. Na przykładzie Paula Claudela. W: Dramat i teatr sakralny. Lubl. 1988 s. 309-327. – Bibliografia Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1886-1986. Oprac. W. Kaczmarek. W: S. Fita: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza 1886-1986. Wr. 1990 s. 169-200. – Formy i przejawy współczesnego teatru religijnego w Polsce (1979-1989). W: Wokół współczesnego dramatu i teatru religijnego w Polsce (1979-1989). Wr. 1993 s. 11-29. – Bibliografia prac Ireny Sławińskiej 1977-1993. „Rocz. Hum.” 1994 z. 1 s. 137-158, przedr. w: Świat jako spektakl. Lubl. 2003. – Teatr i „atrium spraw niebieskich”. I. Sławińskiej czytanie Norwida. „Studia Norwidiana” 1997-1998 [wyd. 1999] nr 15/16 s. 35-52. – Zakryte oblicze Ojca. Transformacje biblijnego obrazu Boga w dramacie Młodej Polski. W: Obraz Boga Ojca w kulturze. Lubl. 2000 s. 177-205. – Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939). W: Patrimoine Littéraire. Auteurs européens du premiere XXe siecle. T. 1. De la drôle de paix et la drôle de guerre 1923-1939. Anthologie en langue française sous la direction de Jean-Claude Polet. Bruxelles 2002 [właśc. 2003] s. 763-777. – Ksiądz profesor Marian Lewko (1936-2002). Teatrolog i wychowawca. „Seminare”, Lubl. 2003 s. 17-26. – Odczytywanie dramatów Norwida. W: Świat jako spektakl. Lubl. 2003 s. 139-156. – Pasje i obowiązki. W: Świat jako spektakl. Lubl. 2003 s. 259-302, wersja zmieniona pt. Irena Sławińska – erudycja i praca. W: Teatr – Dramat – Sacrum. Lubl. 2007 s. 25-55 [o drodze twórczej I. Sławińskiej]. – Irena Sławińska – dzieło i ethos. „Ethos”, Lubl. 2004 nr 65/66 s. 427-446. – Dramat modernistyczny wobec kryzysu antropologicznego przełomu XIX i XX w. „Rocz. Hum.” 2004 z. 1 s. 33-54. – Karola Wojtyły teatr personalistyczny, przekł. ang.: Karol’s Wojtyła’s personalistic theater. Przeł. A. Głaz. „Personalizm” 2003 wyd. 2004 nr 5 s. 51-62. – Kazimierza Brauna historia teatru. W: Horyzonty teatru. Tor. 2004 s. 55-77. – Krytyka i dramat francuski w programach i dyskusjach Młodej Polski. W: Dramat obcy w Polsce XIX i XX wieku. Lubl. 2004 s. 99-110. – Ksiądz Marian Lewko (1936-2002) – salezjanin, teatrolog, pedagog. W: Dramat obcy w Polsce. Lubl. 2004 s. 381-394. – Przeniknąć człowieka. Osoba i Słowo w dramaturgii Karola Wojtyły. „Zesz. Nauk. KUL” 2004 nr 1 s. 133-141, przedr. w: Slovo v kulturè. [Cz.] 2. Gomel 2004 s. 133-137. – Mickiewicz Ireny Sławińskiej. W: Wobec romantyzmu. Lubl. 2006 s. 471-482. – Bóg i człowiek w dramaturgii Młodej Polski. W: W kręgu polskiego dramatu i teatru religijnego XX wieku. Lubl. 2007 s. 11-41. – Wokół personalistycznej koncepcji teatru Karola Wojtyły. „Ethos”, Lubl. 2007 nr 77/78 s. 225-242. – Marian Maciejewski – uczony i katechista; Trzy kroki na drodze wiary. Preliminaria kerygmatycznej interpretacji dramatu i teatru. W: Czterdzieści i cztery studia ofiarowane profesorowi Marianowi Maciejewskiemu. Lubl. 2008. s. 21-45; 71-92. – Chrystus w dramaturgii Młodej Polski. W: Modernizm. Zapowiedzi. Krystalizacje. Kontynuacje. Bydg. 2009 s. 273-294. – Prawda w teatrze. W: Prawda w literaturze. Lublin 2010 s. 323-335. – Teatr a antropologia przełomu XX i XXI wieku. [W:] Dylematy dramatu i teatru u progu XXI wieku. Lubl. 2011 s. 15-34. – Istota teatru. „Rocz. Kulturoznawcze” 2011, wyd. 2012 t. 2 s. 89-107. – Logos and the theatre. W: Logos et musica. In honorem summi romani pontificis Benedicti XVI. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien 2012 s. 437-448. – Dziedzictwo antyku w twórczości Romana Brandstaettera (kilka przybliżeń). „Rocz. Hum.” 2013 z. 3 s. 81-92. – Tęsknota za transcendencją w teatrze PRL-u. W: Potrzeba sacrum. Literatura polska okresu PRL-u. Lubl. 2013 s. 515-530. – „Metoda” [M.] Maciejewskiego. „Colloquia Litteraria” 2014 [nr] 1 s. 83-92. – Ś.P. Profesor Marian Maciejewski (1937-2013). [Współaut.:] W. Pyczek. „Rocz. Hum.” 2014 z. 1 s. 197-207. – Analiza kerygmatyczna wobec aksjologii współczesnego literaturoznawstwa. „Rocz. Hum.” 2015 z. 1 s. 57-73. – Chrześcijański kontekst dramaturgii współczesnej. W: Religia w edukacji polonistycznej. Lubl. 2015 s. 15-25. – O dramacie nadziei. W: Z problematyki teatrologii i pedagogiki. Lubl. 2015 s. 91-100. – „Przyszłość zależy od miłości”. Szkic o dramacie Karola Wojtyły „Przed sklepem jubilera”. W: Poezja i egzystencja. Lubl. 2015 s. 255-266. – Teodramatyka Balthasara w badaniach nad dramatem i teatrem religijnym. W: Literatura, kultura religijna, polskość. Wwa 2015 s. 301-314. – „Nacinanie sykomory”, czyli Jak badać chrześcijański wymiar dramatu i teatru XX wieku. „Colloquia Litteraria” 2016 [nr] 2. – Religious theatre in Poland in 1978-1988. W: The theatre and religious drama nowadays. Lublin 2016 s. 11-29.
Prace edytorskie i redakcyjne
1. Dramat i teatr sakralny. [Szkice]. Pod red. I. Sławińskiej, W. Kaczmarka, W. Sulisza, M.B. Stykowej. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1988, 392 s. Zakład Badań nad Lit. Religijną; 14.
Materiały z sympozjum zorganizowanego przez Katedrę Dramatu i Teatru oraz Zakład Badań nad Literaturą Religijną KUL w Lublinie 2-5 maja 1983.
2. Dramat i teatr religijny w Polsce. Red.: I. Sławińska, W. Kaczmarek. Lubl.: Wydawn. Tow. Nauk. KUL 1991, 468 s. Tow. Nauk. KUL. Religijne tradycje literatury polskiej, t. 2.
3. Wokół współczesnego dramatu i teatru religijnego w Polsce (1979-1989). [Szkice]. Pod red. I. Sławńskiej i W. Kaczmarka. Wr.: Wiedza o Kulturze 1993, 322 s. Dramat w teatrze. Teatr w dramacie. Studia. Rozprawy, t. 9.
4. O. Miłosz: Misteria. Wybór i wstęp: I. Sławińska. Przeł. [z franc.]: I. Sławińska, B. Ostrowska. Przygot. do wyd. W. Kaczmarek. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1999, 135 s.
5. A. Hertzówna: Dramaty zebrane. Oprac. i wstęp: ks. M. Lewko. Uzup. i do druku przygot. W. Kaczmarek. Lubl.: Wydawn. KUL 2003, 355 s.
6. Świat jako spektakl. Irenie Sławińskiej na dziewięćdziesiąte urodziny. [Szkice]. Red. W. Kaczmarek. Lubl.: Wydawn. KUL 2003, 362 s.
7. Dramat i teatr. Red. nauk. W. Kaczmarek. „Rocz. Hum.” 2004 t. 52 z. 1.
8. Dramat obcy w Polsce w XIX i XX wieku. Red.: W. Kaczmarek i J. Michalczuk. Lubl.: Wydawn. KUL 2004, 414 s.
Materiały z sympozjum zorganizowanego w dn. 24-25 IX 2001 przez Katedrę Dramatu i Teatru KUL w Kazimierzu nad Wisłą. – Księga ofiarowana pamięci Księdza Prof. M. Lewki.
9. Teatr – Dramat – Sacrum. Katedra Dramatu i Teatru KUL (1975 – 2005). Red.: W. Kaczmarek, A. Podstawka. Lubl.: Wydawn. KUL 2007, 238 s.
10. W kręgu polskiego dramatu i teatru religijnego XX wieku. Pod red. W. Kaczmarka i J. Michalczuk. Lubl.: Norbertinum 2007, 184 s.
11. Czterdzieści i cztery. Studia ofiarowane profesorowi Marianowi Maciejewskiemu. Pod red. D. Seweryna, W. Kaczmarka i A. Seweryn. Lubl.: Wydawn. KUL 2008, 685 s. KUL Jana Pawła II, Wydz. Nauk Hum. Inst. Filologii Pol. Katedra Literatury Oświecenia i Romantyzmu.
Do książki dołączony dysk optyczny (DVD).
12. Dramat i teatr religijny. Wyróżniki i paradygmaty. W stulecie urodzin profesor Ireny Sławińskiej. [Studia]. Red.: W. Kaczmarek i J. Michalczuk. Lubl.: Wydawn. KUL 2014, 593 s. KUL Jana Pawła II. Katedra Dramatu i Teatru KUL. Oprac. i Teksty Dramatyczne, 10
Materiały z sympozjum zorganizowanego przez Katedrę Dramatu i Teatru KUL oraz Tow. Nauk. KUL, 10-12 IX 2012, Nałęczów.
13. I. Sławińska: Filozofia teatru. Wykłady uniwersyteckie. Przygot. do druku i wstępem opatrzył W. Kaczmarek. Lubl.: Wydawn. KUL 2014, 192 s. KUL Jana Pawła II. Katedra Dramatu i Teatru KUL. Oprac. i Teksty Dramatyczne, 9.
14. Karol Wojtyła – Jan Paweł II artysta słowa. Red.: M. Ołdakowska-Kuflowa, W. Kaczmarek. Lubl.: KUL 2015, 320 s. KUL Jana Pawła II. Wydz. Nauk Hum. Katedra Literatury Współcz., Katedra Dramatu i Teatru.
15. Czytanie dramatu. Miniatury analityczne. Red.: W. Kaczmarek, A. Jarosz. Lubl.: Wydawn. KUL 2016, 166 s. Oprac. i Teksty Dramatyczne; t. 13.
OPRACOWANIA (wybór)
Ank. 2008, 2013.
Wywiad: Powtórzyć gest Boga. Rozm.: Ł. Garbat [i in.]. Oprac. S.J. Żurek. W: Rozmowy edukacyjne. Lubl. 1998.
Złamane pieczęcie Księgi
K. KRALKOWSKA-GĄTKOWSKA: Łamanie złamanych pieczęci. „Nowe Książ.” 2000 nr 1.
Od kontestacji do relacji.
A. KAWALEC: Palimpsest kontestatorów. „Ethos”, Lubl. 2007 nr 1/2.
R. STRZELECKI: Dramat w świetle kerygmatu. „Zesz. Nauk. KUL” 2007 nr 3.
R. STRZELECKI: Kryzys antropologiczny i odpowiedź wiary. „Fraza” 2007 nr 4.
Przeniknąć człowieka
J. MALIK: Nacinanie owoców sykomory. „Ethos” 2017 nr 1.
