Zbigniew ANDRES

Autorka hasła: Beata Dorosz

ur. 1934

Historyk literatury, krytyk literacki.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 12 grudnia 1934 w Kurzynie Małej (pow. Nisko); syn Józefa Andresa i Zofii z domu Chmiel. W czasie okupacji niemieckiej i w pierwszych latach po wojnie uczęszczał do szkoły podstawowej w Kurzynie Średniej, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego w Ulanowie, gdzie w 1952 zdał egzamin maturalny. Rozpoczął pracę jako pracownik umysłowy w Elektrowni Stalowa Wola, a od stycznia 1953 w Hucie Stalowa Wola. W październiku 1953 podjął studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, przerwane z powodu nieszczęśliwego wypadku. Od lutego do czerwca 1954 był słuchaczem Państwowego Kursu Nauczycielskiego w Przemyślu, zakończonego egzaminem dyplomowym na stanowisko nauczyciela szkół podstawowych. W roku szkolnym 1954/55 pracował jako nauczyciel w Państwowym Młodzieżowym Zakładzie Wychowawczym we Wzdowie w pobliżu Brzozowa, następnie w szkołach podstawowych – w 1955-57 w Rakszawie, a w 1957-60 w Giedlarowej pod Leżajskiem. Jednocześnie kształcił się w Zaocznym Studium Nauczycielskim w Rzeszowie, które ukończył w 1958. W 1960-68 kierował szkołą podstawową w Wólce Niedźwiedzkiej (pow. leżajski). W tym czasie sprawował też funkcję kierownika Powiatowego Ośrodka Metodycznego przy Wydziale Oświaty w Leżajsku. W 1962 ożenił się z Marią Surowiec, nauczycielką matematyki. W 1963 otrzymał skierowanie na studia wyższe dla pracujących w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Krakowie. Magisterium w dziedzinie filologii polskiej uzyskał w 1968 w WSP w Rzeszowie. Wówczas przeniósł się z rodziną do Leżajska i w 1968-75 pracował jako nauczyciel języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym, w którym jednocześnie w 1972-76 pełnił funkcję zastępcy dyrektora. Debiutował w 1971 szkicem Rzeszowska „Naprawa”. (O działalności wydawniczej Wiejskiego Uniwersytetu Orkanowego), ogłoszonym na łamach miesięcznika „Profile” (nr 9); w piśmie tym publikował następnie (1973, 1977-81, 1988) liczne artykuły i recenzje literackie. W 1972 otrzymał Nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania III stopnia. Doktoryzował się w 1975 na Uniwersytecie Jagielloński na podstawie rozprawy Walka o prawdziwy obraz wsi w prozie polskiej lat 1930-1939 (promotor prof. Marian Stępień). W tymże roku otrzymał stanowisko adiunkta w Katedrze Literatury i Języka Polskiego rzeszowskiej WSP (wcześniej, przez okres dwóch lat, pracował tu na tzw. godzinach zleconych). Rozprawy i artykuły dotyczące początkowo problematyki współczesnej literatury i pisarzy tzw. nurtu chłopskiego, a później także literatury emigracyjnej umieszczał m.in. „Roczniku Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddział w Krakowie” (1973-83, z przerwami, i 1998), „Roczniku Naukowo-Dydaktycznym WSP w Rzeszowie” (od 1976), „Ruchu Literackim” (1977-2005, z przerwami), „Pracach Humanistycznych Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie” (od 1979), „Życiu Literackim” (1975, 1981-82), „Literaturze” (1978), „Poezji” (1983-89) i „Tygodniku Kulturalnym” (1984-86). W 1975 został członkiem Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie; tu w 1978-90 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Historycznoliterackiej. W 1977-85 był kierownikiem Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku i Teorii Literatury (początkowo wchodzącej w skład Katedry Literatury i Języka Polskiego rzeszowskiej WSP, a od 1981 w Instytucie Filologii Polskiej na Wydziale Humanistycznym WSP). W 1978 otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego III stopnia (ponownie w 1983 i 1986). W 1981 został członkiem Komisji Historycznej PAN w Krakowie. Redagował zeszyty z serii Filologia Polska „Rocznika Naukowo-Dydaktycznego WSP w Rzeszowie” (1981, 1990) oraz „Prace Humanistyczne Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie” (1982). W 1985 habilitował się na Wydziale Humanistycznym WSP w Krakowie na podstawie rozprawy Faktografia i mity. Proza pisarzy o rodowodzie chłopskim lat 1918-1939. W 1986 został zatrudniony w WSP w Rzeszowie na stanowisku docenta. W roku akademickim 1986/87 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Humanistycznego, a w 1987-90 prorektora do spraw toku studiów rzeszowskiej WSP. W 1990 otrzymał stanowisko profesora WSP w Rzeszowie. W 1995 objął kierownictwo Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku, a w 1999 został dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej WSP w Rzeszowie. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 1999, a w 2000 – stanowisko profesora zwyczajnego. Artykuły i recenzje literackie ogłaszał m.in. we „Frazie” (1995-2005, 2011), „Wiadomościach Małopolskich” (1997-98), „Regionach” (1998), „Twórczości Ludowej” (1998), „Literaturze” (1997-2000) oraz „Tyczyńskich Zeszytach Naukowych” (2001-02) i „Kwartalniku Edukacyjnym” (2008, 2011) . Po powołaniu w 2001 (na miejsce m.in. WSP) Uniwersytetu Rzeszowskiego był do 2005 dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej, jednocześnie do 2006 kierował Zakładem Literatury Polskiej XX Wieku; po formalnym przejściu na emeryturę (w 2004) prowadził nadal seminaria licencjackie (do 2012). Nadto w 2000-2004 wykładał literaturę polską XX wieku na Wydziale Socjologiczno-Politologicznym Wyższej Szkoły Społeczno-Gospodarczej w Tyczynie. W 2006 otrzymał nagrodę m. Rzeszowa. Był członkiem Komitetu Redakcyjnego Słownika biograficznego twórców oświaty i kultury XIX i XX wieku Polski Południowo-Wschodniej (Rzeszów 2011), nadto autorem zamieszczonych w nim 45 haseł biograficznych, a także autorem ponad 60 haseł biograficznych i dotyczących życia kulturalno-literackiego Rzeszowszczyzny do Encyklopedii Rzeszowa (wyd. 1. 2011, wyd. 2. 2012). Odznaczony Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1980), Krzyżem Kawalerskim (1987) i Krzyżem Oficerskim (2004) Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2000). Mieszka w Rzeszowie.

TWÓRCZOŚĆ

1. O prawdziwy obraz wsi. Z polemik literackich dwudziestolecia międzywojennego. Rzeszów: Wydawn. Uczelniane WSP 1977, 171 s.
   Rozprawa doktorska.
2. Faktografia i mity. Proza pisarzy o rodowodzie chłopskim lat 1918−1939. [Studium]. Rzeszów: Wydawn. WSP 1984, 293 s.
   Rozprawa habilitacyjna.
3. Stanisław Czarnik – autentystyczny rodowód twórczości. [Monografia]. Rzeszów: Wydawn. WSP 1990, 237 s.
4. Kreator utopii i realista. O życiu i twórczości literackiej Jana Wiktora. [Monografia]. Rzeszów: Wydawn. WSP 1991, 158 s.
5. Kazimierz Wierzyński. Szkice o twórczości literackiej. Rzeszów: Wydawn. WSP 1997, 206 s.
   Honorowa nagroda literacka ZLP „Złote Pióro” w 1998.                                Zawartość: Słowo wstępne. – „Jam jest wichr”. O początkach drogi twórczej poety; Mit emocjonalny. W kręgu „Wiosny i wina” oraz „Wróbli na dachu”; Antynomie wolności; Poetycki mit ziemi: „Ewangelia” i „Dno”; Liryka nostalgii i niepokoju; Mistyka słowa; „Ziarna goryczy”. O wierszach politycznych. – Aneks. Pamięci Kazimierza Wierzyńskiego [wiersze]: J. Łobodowski: Zamiast recenzji z „Korca maku”; W. Iwaniuk: Kazimierz Wierzyński opuszcza Long Island; F. Śmieja: Puste mogiły.
6. Przestrzeń egzystencji. Szkice o twórczości poetów emigracyjnych. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2003, 234 s.
   Zawartość: Wstęp. – Inspiracje romantyczne w poezji wojennej i emigracyjnej Stanisława Czernika; Ku katastrofizmowi. O „Pieśniach fanatycznych” Kazimierza Wierzyńskiego; Ogniwa tradycji. Poezja Kazimierza Wierzyńskiego; Wizje natury w liryce Kazimierza Wierzyńskiego; U źródeł wyobraźni mitycznej. Poezja Jerzego Pietrkiewicza; Wizje wsi w twórczości literackiej i publicystyce Marian Czuchnowskiego; Meandry egzystencji. O późnej liryce Wacława Iwaniuka; Dom nad Uherką. Strony rodzinne w liryce Wacława Iwaniuka; Obraz własnego losu. O „Kontynentach” i londyńskiej grupie poetów; Sprawy polskie z perspektywy londyńskich „Kontynentów”; Paradoksy istnienia. O poezji Floriana Śmiei; Pamięć i egzystencja. Z rozważań nad poezją Floriana Śmiei; Degradowanie mitu. O Adamie Lizakowskim; Odwrotne strona mitu. Uwagi o „Zapiskach znad Zatoki San Francisco” Adama Lizakowskiego.
7. Rewizje wartości. Szkice o literaturze polskiej XX wieku. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2007, 334 s.
   Zawartość: Słowo wstępne. – Poszukiwanie idei, czyli o poezji Emila Zegadłowicza; „Ponad śnieg jesteś bielszy, ponad śmierć mocniejszy”. Poezja o Żeromskim w pierwszych latach po jego zgonie; Regionalizm a nurt chłopski w prozie dwudziestolecia międzywojennego. Zarys problemu; Agraryzm i idee młodowiejskie w literaturze międzywojennej; U źródeł autentyzmu. O genezie poglądów estetycznych Stanisława Czernika; Manowce doktryny. O sporze Stanisława Pigonia z radykalnym nurtem literatury ludowej; Przezwyciężanie tragizmu. O poezji Tadeusza Gajcego; Symbolika Świąt Bożego Narodzenia w poezji Tadeusza Gajcego; Ciemność i śmierć. Wokół jednego wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego [dot.: „Poległym”]; „Nie wierzę miastu – wierzę ziemi…”. O konflikcie cywilizacji i natury w poezji Jana Bolesława Ożoga; Ze snów i baśni w prozie Tadeusza Nowaka; Świadectwo współczesności. O poezji Marcina Świetlickiego. – Emigranci: Pielgrzymi czasu wojny. Romantyczne style zachowań i problematyka słowa w poezji polskiej na obczyźnie po wrześniu 1939 roku; Kręgi wyobraźni rustykalnej. O poezji Beaty Obertyńskiej; Meandry czasu. O poezji Janusza Ignatowicza; Emigracja jako dramat niespełnienia. Proza Tadeusza Nowakowskiego; Emigracja i kraj w twórczości Tadeusza Nowakowskiego; Kazimierz Wierzyński i jego poezja w opinii Marii Danilewicz Zielińskiej; Późne notacje – poezja Floriana Śmiei.

Szkice i artykuły w książkach zbiorowych i czasopismach, m.in.: O rewizjonizmie historycznym w wiejskiej literaturze międzywojennej. „Rocz. Komis. Hist.-Lit. PAN” 1973 t. 11 s. 99-128. – Wokół modelu literatury o tematyce wiejskiej. Z polemik krytycznoliterackich lat 1930-1939. „Rocz. Nauk.-Dydak. WSP w Rzesz. Filol. Pol.”1976 z. 10 s. 175-193. – Poezja Tadeusza Hollendra. „Ruch Lit.”1977 nr 5 s. 363-380. – Nurt chłopski w prozie dwudziestolecia międzywojennego. W: Temat wiejski w literaturze polskiej. Rzeszów 1978 s. 9-23. – Powroty do Arkadii. O wybranych problemach prozy Jana Bolesława Ożoga. „Rocz. Nauk.-Dydak. WSP w Rzesz. Filol. Pol.”1979 z. 12 s. 143-167. – Wojciech Skuza – poeta walczący. „Pr. Hum. TN w Rzesz.”1979 nr 13 s. 237-259. – Próby prozatorskie Stanisława Młodożeńca. „Rocz. Nauk.-Dydak. WSP w Rzesz. Filol. Pol.”1980 z. 13 s. 115-133. – Śladami bohaterstwa. Rudolf Jaszowski; Tadeusz Hollender i jego poezja. W: Z dziejów Leżajska i okolic. Rzeszów 1980 s. 113-121, 181-198. – Między liryzmem a faktografią. O prozie Jalu Kurka do 1934 roku. „Rocz. Komis. Hist.-Lit. PAN” 1981 t. 18 s. 61-78. – Struktura gawędy w międzywojennej prozie o temacie wiejskim. „Rocz. Nauk.-Dydak. WSP w Rzesz. Filol. Pol.” 1981 z. 14 s. 99-120. – Bogusław Butrymowicz – nieznany poeta i tłumacz dramatu antycznego. „Pr. Hum. TN w Rzesz.” 1982 nr 23 s. 29-53, przedr. w: Studia o Bogusławie Butrymowiczu. Wr. 2006 s. 53-68. – Motyw ziemi w twórczości Juliana Kawalca. W: W kręgu twórczości Juliana Kawalca. Rzeszów 1982 s. 49-60. – Poszukiwanie ocalającej Arkadii. W: Szkice o twórczości literackiej Jana Bolesława Ożoga. Rzeszów 1982 s. 129-147. − Antyurbanizm Jana Wiktora (na przykładzie wybranych utworów). „Rocz. Komis. Hist.-Lit. PAN” 1983 t. 20 s. 73-89. − Struktury reportażowe w międzywojennej prozie o temacie wiejskim. „Rocz. Nauk.-Dydak. WSP w Rzesz. Filol. Pol.” 1984 z. 16 s. 99-129. – Autentyzm w prozie międzywojennej. „Pr. Hum. TN w Rzesz.” 1986 nr 27 s. 233-256. – W stronę Arkadii. O poezji Stanisława Czernika. W: Stanisław Czernik 1899-1969. Życie i twórczość. Kielce 1988 s. 1-17. – Znaki przemijającego czasu. O poezji Wiesława Koszeli. W: Pejzaże poetyckie. Rzeszów 1988 s. 87-98. – Rozmowa z Baryką – rozmowa ze współczesnością. („Wolność tragiczna” Kazimierza Wierzyńskiego). „Poezja” 1989 nr 6 s. 64-70. – Tristium liber. O poezji wojennej Stanisława Czernika. „Rocz. Kom. Hist.-Lit. PAN” 1989 t. 26 s. 163-177. – Modernistyczny rodowód międzywojennej nowelistyki Jana Wiktora. W: Tradycje modernistyczne w literaturze polskiej okresu międzywojennego. Lubl. 1991 s. 55-80. – Rzeczywistość zmitologizowana. U źródeł poezji Stanisława Czernika. W: Od Koźmiana do Czernika. Rzeszów 1992 s. 203-221. – Z dziejów kultury i życia literackiego. W: Z dziejów wsi Markowa. Rzeszów 1993 s. 242-261. – Londyńskie „Kontynenty” wobec Października. W: Październik’56. Odwilż i przełom w życiu literackim i kulturalnym. Kr. 1996 s. 93-106. – „Kontynenty”. Z dziejów pisma i londyńskiej grupy poetów. W: Literatura, prasa, biblioteka. Kr. 1997 s. 221-235. – Badania nad autentyzmem Kazimierza Świegockiego a jego poezja. W: Poezja i egzystencja. Siedlce 1999 s. 84-95. – „Błogość dziecinna i gorycz rozpaczy”. O Adamie Lizakowskim. W: W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Rzeszów 1999 s. 333-352. – Kręgi wyobraźni rustykalnej. O poezji Beaty Obertyńskiej. W: Zaklęte przestrzenie. Tor. 2005 s. 131-145. – Lubelskie Jeruzalem. Wokół Iwaniukowego miejsca na ziemi. W: Podróż w głąb pamięci. Toronto, Katow. 2005 s. 48-60. – Wieś i jej kultura w poezji Beaty Obertyńskiej. Na przykładzie cyklu „Lniane i konopne”. W: Studia Philologica. Drohobycz 2005 s. 125-131. – Zarys nieuchronnego czasu. Historia – sztuka – ojczyzna w poezji Karola Wojtyły. W: Znaleźć źródło. Rzeszów 2005 s. 33-43. – „Wielka tarcza historii”. O motywie Ojczyzny i narodu. W: Przestrzeń słowa. Kr. 2006 s. 215-223. – Poetyckie mity i wizje Stanisława Czernika. „Okolica Poetów” 2007 nr 47 s. 4-10. – Poeta refleksyjny. W: Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera. Rzeszów 2008 s. 67-76. – Poeta znany, zapomniany. Tadeusz Hollender. „Alm. Leżajski” 2008 z. 2 s. 99-108. – Bieszczadzkie inspiracje Janusza Szubera. W: Od poetyki do hermeneutyki literaturoznawczej. Kr. 2009 s. 15-23. – Kazimierz Wierzyński – An Emigrant’s Fate. [Przekł.: A.M. Gernand]. „The Polish Review”, Nowy Jork 2010 vol. LV nr 1 s. 35-48; wersja pol.: Los emigranta. Poezja Kazimierza Wierzyńskiego. W: Obszary kultury. Rzeszów 2011 s. 277-287. – Mitologie Adama Ziemianina. W: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009. T. 2. Rzeszów 2010 s. 55-66. – Liryka wojenna Jadwigi Zengteler. „Alm. Leżajski” 2009 z. 4 s. 59-66. – Powroty do Polski. O poezji Adama Lizakowskiego. W: Tradycje literatury polskiej XX wieku. Rzeszów 2010 s. 213-219. ‒ Secrets of being: man and his problems in the poetry of Tadeusz Chabrowski, „The Polish Review”, Nowy Jork 2010 vol. LV nr 3 s. 307-321; wersja pol.: Tajemnice bytu. Człowiek i jego problemy w liryce Tadeusza Chabrowskiego. W: W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Kontynuacje. Rzeszów 2011 s. 142-149. – Twórczość literacka Michaliny Janoszanki. „Alm. Leżajski” 2010 z. 5 s. 149-154. – Z Kanady do Polski. O poezji Floriana Śmiei. W: Literatura polska w Kanadzie. Katow. 2010 s. 212-220. – Emigracyjne drogi Kazimierza Wierzyńskiego. W: Obszary kultury. Rzeszów 2011 s. 277-287. ‒ Motyw pielgrzyma i żołnierza tułacza w poezji polskiej na obczyźnie po wrześniu 1939 roku. W: Liryka żołnierska, estetyka i wartości. Rzeszów 2011 s. 40-52. – Świadek codzienności – Jerzy Pietrkiewicz. „Zesz. Nauk. URzesz. Ser. Filol. Hist. Lit. 6. Tematy i Konteksty” 2011 z. 70 s. 248-259. – „The great shield of history”. On the motif motherland and nation. W: The space of the word. The literary activity of Karol Wojtyła – John Paul II. Cracov 2011 s. 221-230. – „Lustro mijania”. O liryce Józefa Bujnowskiego. W: Zesłania i powroty. Twórczość Józefa Bujnowskiego. Rzeszów 2014 s. 51-61. – Motywy przewodnie w poezji Emila Zegadłowicza. W: Emil Zegadłowicz daleki i bliski. Katow. 2015 s. 187-198.

Prace redakcyjne

1. Z dziejów Leżajska i okolic. Zbiór artykułów, szkiców i materiałów. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Tow. Nauk. na zlecenie Urzędu Miej. w Leżajsku 1980, 250 s.
2. W kręgu twórczości Juliana Kawalca. Zbiór szkiców i artykułów. Pod red. Z. Andresa i G. Ostasza. Rzeszów: TN 1982, 223 s. Tow. Nauk. w Rzeszowie.
   Szkice o twórczości Emila Zegadłowicza. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: TN 1985, 238 s. Tow. Nauk. w Rzeszowie.
3. Pejzaże poetyckie. Szkice o poetach rzeszowskiego środowiska literackiego. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Wydawn. WSP 1988, 271 s.
4. Poezja pokolenia wojennego. Studia, interpretacje i artykuły. Pod red. Z. Andresa i G. Ostasza. Rzeszów: TN 1989, 298 s. Tow. Nauk. w Rzeszowie.
5. W stronę dwudziestolecia 1918−1939. Studia i szkice o literaturze. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Wydawn. WSP 1993, 262 s.
6. I. Antosz: Przed świata ogrodem. [Wiersze]. Wybór, oprac. i wstęp Z. Andres. Lubl.: Polihymnia na zlecenie Zarząd Gł. STL [Stow. Twórców Lud.] 1994, 93 s. Bibl. „Dziedzictwo” Stow. Twórców Lud., t. 11.
7. S. Harla: W blasku i rytmie słowa. [Wiersze]. Wybór, oprac. i wstęp Z. Andres. Lubl.: Polihymnia na zlecenie Zarząd Gł. STL [Stow. Twórców Lud.] 1996, 96 s. Bibl. „Dziedzictwo” Stow. Twórców Lud., t. 31.
8. W stronę współczesności. Studia i szkice o literaturze polskiej po 1939 roku. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Wydawn. WSP 1996, 352 s.
   Poetycki krąg „Kontynentów”. Artykuły i szkice. Pod red. Z. Andresa i J. Wolskiego. Rzeszów: Wydawn. WSP 1997, 274 s.
   Poezje. Literatura współczesna − Interpretacje. Red. nauk. Z. Andres. Wwa, Wr., Opole: Edukacja 1998, 112 s.
9. W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Studia i szkice. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Wydawn. WSP 1999, 362 s.
   Gimnazjum i Liceum w Leżajsku 1912-2002. Księga jubileuszowa. Pod red. Z. Andresa. Leżajsk, Rzeszów: Edytor 2002, 412 s.
10. Literatura utracona, poszukiwana czy odzyskana. Wokół problemów emigracji. Studia i szkice. Pod red. Z. Andresa, J. Wolskiego. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2003, 397 s.
11. Parabole pamięci. Literacka i translatorska twórczość Floriana Śmiei. Studia i szkice. Pod red. Z. Andresa i J. Wolskiego. Tor.: A. Marszałek 2004, 226 s.
    Poezja polska na obczyźnie. Studia i szkice. T. 1-2. Pod red. Z. Andresa i J. Wolskiego. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2005, 343 + 404 s.
12. Zaklęte przestrzenie. O twórczości Beaty Obertyńskiej. Pod red. Z. Andresa i Z. Ożoga. Tor.: A. Marszałek 2005, 405 s.
13. Znaleźć źródło. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Pod red. Z. Andresa, J. Pasterskiej. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2005, 302 s.
    Studia o Bogusławie Butrymowiczu. Wybrane recenzje i artykuły oraz poezje z lat 1897-1995. Wstęp, wybór i oprac. Z. Andres i W. Czernianin. Wr.: Wydawn. Antykwa 2006, 135 s.
14. Proza polska na obczyźnie. Problemy, dyskursy, uzupełnienia. Pod red. Z. Andresa, J. Pasterskiej i A. Wal. T. 1-2. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2007, 462 + 347 s.
    Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009. Pod red. Z. Andresa i J. Pasterskiego. T. 1-2. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2010, 454 + 382 s.
15. W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Kontynuacje. Studia i szkice pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Wydawn. URzesz. 2011, 420 s.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2009, 2010, 2011, 2013.
• Wywiady: Humanista od zawsze. Rozm. A. Szydło. „Głos Rzeszowa” 1999 nr 11; Z Zbigniewem Andresem rozm. M. Tokarz. „Kontakty Podkarpackie” 2001 nr 2.

Powrót na górę↑

• Z. OŻÓG: Bibliografia publikacji Zbigniewa Andresa. W: Epoka przemian. Wiek XX w literaturze polskiej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Andresowi. Rzeszów 2005.