NPLP
\
Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
\
D
\
Zbigniew DMITROCA

Zbigniew DMITROCA
Autorka hasła: Barbara Marzęcka

Zbigniew DMITROCA
Autorka hasła: Barbara Marzęcka

ur. 1962

Poeta, prozaik, autor utworów dla dzieci, satyryk, tłumacz.

Pseud.: Adrian Koszarski; Zygmunt Żwirkowski.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 28 lutego 1962 w Michałówce (nazwa majątku; obecnie Poddąbrowa); syn Stanisława Dmitrocy i Łucji ze Staszuków, rolników. Dzieciństwo spędził we wsi Niewirków koło Zamościa. Pierwsze próby literackie podjął w czasach szkolnych; zajął się wówczas również rzeźbieniem w drewnie. Od 1977 uczęszczał do Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu. Wspólnie z kolegami utworzył tam grupę teatralną Adup. W 1978–83 należał do Grupy Literackiej „Zamoście” działającej w ramach Zamojskiego Ośrodka KKMP. Jako poeta debiutował w 1980 wierszem Pejzaże Malczewskiego wydrukowanym na łamach miesięcznika „Odra” (nr 9). Po zdaniu matury w 1982 studiował polonistykę, początkowo na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a następnie do 1986 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu. Brał aktywny udział w studenckim życiu kulturalnym. Równocześnie pracował w tym okresie jako pracownik fizyczny na Targach Poznańskich. W 1986 był wolnym słuchaczem na wydziale bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, a w 1987 podjął na krótko studia na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu. W 1988–90 przebywał w Trójmieście, zajmując się m.in. dorywczymi pracami literackimi, a następnie powrócił do Niewirkowa. Przez krótki czas pracował jako dziennikarz; podejmował także różne prace fizyczne. W 1989 opublikował w miesięczniku „Literatura na świecie” (nr 5/6) pierwsze przekłady wierszy autorów rosyjskich (A. Achmatowej, S. Gordeckiego, M. Gumiłowa i O. Mandelsztama). W 1990/91 wchodził w skład zespołów redakcyjnych wychodzących w Lubelskiem czasopism: „Zamojski Kwartalnik Kulturalny”, „Tygodnik Współczesny”, „Gazeta Domowa” W 1991–99 współpracował z Radiem Lublin jako współautor poetyckiej audycji dla dzieci pt. Jasiek. Od 1992 publikował książeczki dla dzieci. W 1999–2000 był członkiem redakcji miesięcznika „Aktualności i Informacje Lubelskie”. W 1999–2003 wspólnie z żoną zajmował się także rzemiosłem artystycznym; tworzył odlewy gipsowe oraz kartki pocztowe z limerykami m.in. dotyczącymi znaków zodiaku. Wiersze, prozę, przekłady z języka głównie rosyjskiego oraz recenzje drukował m.in. na łamach czasopisma „Kresy” (1990, 1994–96, 1999–2010, z przerwami, tu też pod pseud. Zygmunt Żwirkowski), „Literatura” (1996–99), „Odra” (1996, 2005–14, z przerwami), „Zeszyty Literackie” (1997–98, 2005–15, z przerwami), „Przekrój” (2003–08), „Europa” (2005–09), „Więź” (2005–12, z przerwami), „Fraza” (2008–13), „Twórczość” (2010–11), „Literatura na Świecie” (2011). W 2003–10 współpracował z Programem II Polskiego Radia; jego utwory były prezentowane w cyklach Sztuka przekładu, Sto lat poezji polskiej i Czwartki literackie. Był autorem wielu piosenek teatralnych (m.in. do lubelskiego Teatru Lalki i Aktora im H.Ch. Andersena), kabaretowych (m.in. prezentowanych w Lubelskiej Restauracji Biesy), popularnych, a także piosenek dla dzieci (część z nich została wydana na płycie pt. „Nibylandia”). W 2003 założył Jednoosobową Trupę Walizkową „Teatrzyk jak się patrzy” dla dzieci, w którym pełnił funkcję aktora i autora (wiersze z tego spektaklu znalazły się na płycie pt. „Skąd się biorą bajki”). W 2006 został członkiem SPP. Był wielokrotnym stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2003 otrzymał Nagrodę Województwa Małopolskiego im. W. Orkana, w 2010 tytuł Ambasadora Kultury Zamościa, przyznany przez Prezydenta m. Zamościa, a w 2015 za osiągnięcia w pracy twórczej nagrodę Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W 1997 zawarł związek małżeński z Magdaleną Józefczuk, plastyczką, ilustratorką także książek męża; ma córkę Kalinę. Od 2000 mieszka w kolonii Rożki pod Żółkiewką (Lubelskie).

TWÓRCZOŚĆ

1. Rozbrykana bryczka. [Wiersze dla dzieci]. Lubl.: Ex-libris 1992, 47 s.
2. Horror vacui. [Wiersze]. Lubl.: Test 1993, 62 s.
Nagroda im. J. Czechowicza za debiut w 1993.
3. Baśnik. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Alfa-Wero 1994, [32] s.
4. Namolny mol. [Limeryki dla dzieci]. Lubl.: Wydawn. Radia Lubl. 1995, [24] s.
Książeczka il. rysunkami wykonanymi w ramach konkursu dla słuchaczy dobranocek radiowych pt. „Jasiek”.
5. Ballada bez sensu i morału; Skamieliny, otoczaki, samorodki. [Wiersze]. Lubl.: Test 1996, s. 22 + 34.
Dwa zbiorki wierszy w jednym t. w układzie odwróconym.
6. Zezowata beza. [Wiersze dla dzieci]. Lubl.: Fulmen 1996, [56] s.
7. Kosy i kokosy. [Wiersze dla dzieci]. Il.: M. Józefczuk-Dmitroca. Lubl.: Wydawn. Radia Lubl. 1998, [37] s.
8. Alfabet imion. Z aneksem zodiakalnym. [Limeryki]. Kr.: Zielona Sowa 2000, 224 s.
9. Niedoraj. [Wiersze]. Kr.: Zielona Sowa [2000], 39 s.
10. Miś na wsi. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: eSPe [2002], [12] s.
11. Miś w cyrku. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: eSPe [2002], [12] s.
12. Miś w parku. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: eSPe [2002], [12] s.
13. Miś w Zoo. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: eSPe [2002], [12] s.
14. Bajki niezapominajki. Wybór wierszy dla dzieci. Il.: M. Józefczuk-Dmitroca. Wybór: M. Małyska. Lubl.: Polonijne Centrum Nauczycielskie; Wydawn. Polihymnia 2003, 70 s.
15. Bal dla recytatorów. Wybór wierszy dla uczniów szkół podstawowych. Il.: M. Józefczuk-Dmitroca. Lubl.: Woj. Ośrodek Kultury 2004, 72 s.
16. Do trzech razy sztuka. [Utwory sceniczne dla dzieci]. Lubl.: Woj. Ośrodek Kultury, 2004 ,175 s.
Zawartość: Jak piraci zostali aktorami; Wielka afera w koszu z zabawkami; Klatka na krasnoludki.
17. Wiersze o zwierzętach na różnych kontynentach. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2005, [74] s.
18. Dobre duszki. Wiersze do poduszki. [Dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2006, 47 s.
19. Kotka trajkotka. [Wiersze dla dzieci]. Kr.: eSPe 2006, 45 s.
20. Księga czarownic. [Wiersze dla dzieci]. Pomysł i il.: J. Marcolla. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2007, 38 s.
21. Zagadki wesołej gromadki. [Wierszowane zagadki dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertels­mann Media 2008, [48] s.
22. Zakaz przekraczania granicy. [Wiersze]. Lubl.: Świat Lit. 2008, 64 s.
Na książce błędna nazwa wydawn. – Nagroda im. A. Kamieńskiej w konkursie zorganizowanym przez Krasnostawski Dom Kultury za najlepszą książkę poetycką wydaną przez poetów Lubelszczyzny w 2008.
23. Kolorowy zawrót głowy. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki 2009, 37 s.
24. Raz, dwa, trzy… liczysz Ty! [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2009, 37 s.
25. Literki na cztery fajerki. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2010, [60] s.
26. Ptasie psoty i zgryzoty. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2010, 64 s.
27. Wierszykowy zawrót głowy. [Wiersze dla dzieci]. Il.: M. Józefczuk-Dmitroca. Lubl.: Polonijne Centrum Nauczycielskie i Wydawn. Polihymnia 2010, 98 s.
28. Księga zagadek na wszelki wypadek. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2011, 47 s.
29. Rymy na każdą okazję. Lubl.: Polonijne Centrum Nauczycielskie 2011, 129 s.
Wiersze i utwór sceniczny dla dzieci pt. Wielka afera w koszu z zabawkami [poz. 17].
30. Malowane dyktanda. [Dla dzieci]. Lubl.: Polonijne Centrum Nauczycielskie 2012, 39 s.
31. Śpiewanki dla Janka i Hanki. [Śpiewnik dla dzieci]. Lubl.: Polonijne Centrum Nauczycielskie 2012, 39 s.
Zbiór piosenek do słów Z. Dmitrocy do muz. J. Lawgmina, A. Namioty i D. Tokarewskiego.
32. Geoglify. [Wiersze]. Lubl.: Ośrodek „Brama Grodzka — T. NN” 2013, 47 s.
33. Polska Baba Jaga na deskorolce. [Proza dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont 2014, 31 s. Czytam Sobie. Poziom 1. Składam Słowa. Edukacyjny Egmont.
34. Jeden, dwa, trzy… Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
35. Kolorowy świat. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
36. Koła i kółka. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
37. Kto robi hu-hu? Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
38. Kto się tu ukrył? Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
39. Śpiewanki, malowanki. Słowa: Z. Dmitroca. Muz.: J. Lawgmin. Rys.: M. Józefczuk-Dmitroca. Lubl.: Wydawn. Polihymnia 2014, 32 s. + płyta CD.
40. Świeci gwiazdka. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2014, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
41. Gdzie bywa słoneczko? Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
42. Parasol pana Pantalona. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, 47 s. Czytam Sobie. Poziom 2. Składam Słowa. Edukacyjny Egmont.
43. Widzę Cię! [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
44. Zwierzęta i zwierzątka. [Wiersze dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka. Edukacyjny Egmont.
45. Jonka, Jonek i Kleks. [Komiks dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2016, 32 s. Czytam sobie. Poziom 1.
46. Baba Jaga w Ameryce. [Opowieść dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont 2017, 47 s. Czytam sobie. Poziom 2. Składam Słowa. Edukacyjny Egmont.
47. Kto tu pracuje? Il.: G. Ronco. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2017, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka.
48. Mamo, chcę jeść. Il.: F. Brunello. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2017, [24] s. Akad. Mądrego Dziecka.

Prace redakcyjne

1. Pojmowanie słońcem. Almanach. W wyborze Z. Dmitrocy i A. Kulika. Pod red. A.W. Kulika. Zamość: Klub Lit. Młodych; Woj. Dom Kultury 1983, 71 s.
2. J. Fałkiewicz: Wiraż. [Wybór wierszy]. Wybór: Z. Dmitroca. Zamość: Woj. Dom Kultury [1991], 11 s. Biblioteczka Zamojskiego Kwart. Kult., 1.
3. I. Słomińska: Wszechświatem będziemy we dwoje. [Wiersze]. Przeł. E. Siemaszkiewicz. Red. i wstęp: Z. Dmitroca. Lubl.: Woj. Bibl. Publiczna im. H. Łopacińskiego 2001, 156 s.
4. J. Czechowicz: Kołysanki i inne wiersze. Wybór: Z. Dmitroca. Wwa: Bertelsmann Media 2005, 72 s. Pol. Wiersze dla Dzieci.
5. Najpiękniejsze baśnie braci Grimm. Czyta Steffen Moller. Przeł. M. Tarnowski. Oprac. red. i wstęp: Z. Dmitroca. Wwa: Axel Springer Polska 2008, 64 s. + płyta CD.
6. Wiersze dla dzieci znane i lubiane. [Antologia]. Wybór i wstęp: Z. Dmitroca. Il.: M. Józefczuk-Dmitroca. Wwa: Axel Springel Polska 2008, 32 s.
7. J. Witkowska: Bajki z magicznej skrytki. [Wiersze dla dzieci]. Red. Z. Dmitroca. Wwa: Świat Książki — Bertelsmann Media 2008, 48 s.
Zob. też Przekłady poz. 2, 5.

PRZEKŁADY

1. A. Achmatowa: Modlitwa. [Wiersze]. Wybór i przekł.: Z. Dmitroca. Lubl.: MPJ 1993, 55 s., Wyd. nast. poszerz. i popraw. Wwa: Alfa 1998, 157 s.
2. A. Achmatowa: Milczenie było moim domem. [Wiersze]. Wybór i przekł.: Z. Dmitroca. Wwa: Świat Lit. [2008], 294 s.
Tekst w jęz. pol. i ros.
3. O. Kuzovkov, I. Trusov: Nie budzić wiosny. [Opowiadanie dla dzieci.]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, 23 s. Masza i Niedźwiedź. Ser. Małego Przedszkolaka.
4. O. Kuzovkov, I. Trusov: Pierwsze spotkanie. [Opowiadanie dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, 23 s. Masza i Niedźwiedź. Ser. Małego Przedszkolaka.
5. Radio Swoboda. Współczesna poezja rosyjska. Wybór, przekł. i oprac. Z. Dmitroca. Wr.: Biuro Lit. 2015, 277 s. Antologie Poetyckie, 8.
6. O. Kuzovkov, I. Trusov: Wielkie pranie. [Opowiadanie dla dzieci]. Wwa: Wydawn. Egmont Polska 2015, 24 s. Koloruj, Czytaj, Naklejaj. Masza i Niedźwiedź.
7. W. Chodasiewicz: Powrót Orfeusza. [Wiersze]. Wybór, przekł. i wstęp: Z. Dmitroca. Lubl.: Ośrodek „Brama Grodzka — T. NN” 2016, 120 s. Bibl. Zapomnianych Poetów, 10.
8. S. Bart: Nieuniknione. Przekł. wierszy Z. Dmitroca. Wwa: Wydawn. Nauk. UKSW 2016, 108 s.
Przekłady Z. Dmitrocy s. 35–72. – Zawiera także szkice o życiu i twórczości S. Barta.
9. B. Leśmian: Księżycowy żebrak i inne wiersze rosyjskie. Przekł. i posł.: Z. Dmitroca. Wwa: Sic! 2017, 68 s.

Nadto przekłady w dwujęzycznych tomach poezji: A. Blok: Nikto ne pridët nazad = Nigdy nie wraca nikt. Moskva 2016.
Polsko-Rosyjska Biblioteka Poetycka. – F. Tûtčev: Dva edinstva = Dwie jedności. Moskva 2017. Polsko-Rosyjska Biblioteka Poetycka. Klasyka, 1.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2014, 2015.
  • Wywiady: „Poezja jest zaborczą kochanką i surowo karze za niewierność”. Rozm. M. Kraśniewska. „Gaz. Petersburska”, Sankt Petersburg 2009 nr 11/12.

Ogólne

  • A. STECHNIJ: Między konwencją a mimetyzmem. O poezji Z. Dmitrocy. W: Z. STECHNIJ, A. STECHNIJ: Oswajanie poetów. Lubl. 2003.
  • A. STECHNIJ: Różnorodne poezjowanie Z. Dmitrocy. „Kresy” 2007 nr 1/2.
  • J. DEMCZUK: Liryczne księstewko Z. Dmitrocy. „Nestor” 2009 nr 3.
  • K. CYZ: Dmitrocy książki dla dzieci. „dwutygodnik.com” [on-line] 2010 nr z IX [dostęp 20 listopada 2014]. Dostępny w Internecie: http://www.dwutygodnik.com/artykul/1430–dmitrocy-ksiazki-dla dzieci.html.

Rozbrykana bryczka

  • J. KOWALSKA: Taka mała książeczka… „Zamojski Kwart. Kult.” 1993 nr 2.
  • I. LAPPO: Dmitroca dzieciom. „Na przełaj” 1996 nr 33 [dot. także: Baśnik, Namolny mol] .

Horror vacui

  • A. NIEWCZAS: Lubelskie wydawnictwa. Lubelscy autorzy. „Na przykład” 1995 nr 21.

Baśnik

  • I. LAPPO: Dmitroca dzieciom. „Na przełaj” 1996 nr 33 [dot. także: Rozbrykana bryczka, Namolny mol].

Namolny mol

  • Z.W. FRONCZEK: Żona szczygła strzygła. „Nowe Książ.” 1996 nr 6.
  • I. LAPPO: Dmitroca dzieciom. „Na przełaj” 1996 nr 33 [dot. także: Rozbrykana bryczka, Baśnik].

Ballada bez sensu i morału; Skamieliny, otoczaki, samorodki

  • M. MICHALSKI: Poetycki notatnik i ballady bez morału. „Na przykład” 1996 nr 43, polem.: Z. Dmitroca: Puenta dla cenzora. Tamże nr 45.
  • I. LAPPO: Człowiek o podwójnej twarzy. „Kresy” 1997 nr 2.

Kosy i kokosy

  • E. SOL: Nowe wiersze. „Nowe Książ.” 1999 nr 5.

Niedoraj

  • R. OSTASZEWSKI: W niewoli życia czy konwencji. „Nowe Książ.” 2000 nr 8.

Zagadki wesołej gromadki

  • M. MAZUR: Zagadki dla maluchów. „Zamojski Kwart. Kult.” 2008 nr 3.

Zakaz przekraczania granicy

  • B. FORNEK. „Zamojski Kwart. Kult.” 2009 nr 4.
  • A. MORAWIEC: W roli poety. „Nowe Książ.” 2009 nr 3.

Geoglify

  • A. NĘCKA: Palcem i patykiem. „Nowe Książ.” 2015 nr 4.

Baba Jaga na deskorolce

  • J. KOŁTUN: Dmitroca najmłodszym. „Zamojski Kwart. Kult.” 2014 nr 2.

Jonka, Jonek i Kleks

  • K. MIŁEK: Pierwszy komiks. „Guliwer” 2016 nr 4.

A. Achmatowa: Milczenie było moim domem

  • P. FAST: Rewolucja czy zaniechanie? „Opcje” 2008 nr 3.
  • T. SINIAWSKA-SUJKOWSKA. „Kresy” 2008 nr 3.
  • A. PIWKOWSKA: Muza i… wariatka. „Więź” 2009 nr 1/2.
  • D. ULICKA: Achmatowa dla ubogich. „Nowe Książ.” 2009 nr 4.

Radio Swoboda

  • H. DUBYK: Swoboda song. „Nowe Książ.” 2016 nr 3.
  • B. FORNEK: Współczesna poezja rosyjska w tłumaczeniu Z. Dmitrocy. „Zamojski Kwart. Kult.” 2016 nr 2.

B. Leśmian: Księżycowy żebrak i inne wiersze rosyjskie