Zofia ZARĘBIANKA

Autor(ka) hasła: Maria Kotowska-Kachel

ur. 1958

Pseud.: Magdalena Kamińska; Magdalena Michałowska.

Historyk literatury, krytyk literacki, eseistka, poetka.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzona 26 grudnia 1958 w Krakowie; córka Leona Zaręby, filologa, językoznawcy, tłumacza, i Leokadii z Michałowskich, aktorki. Uczęszczała do XVI Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie, gdzie w 1977 zdała egzamin maturalny. Następnie studiowała filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; w 1981 uzyskała magisterium. Debiutowała w 1980 wierszami, opublikowanymi w miesięczniku „Powściągliwość i Praca”. W 1982 zamieściła w „Studenckich Zeszytach Polonistycznych. Sytuacyjna Grupa Naukowa. Warsztat Koła Naukowego Polonistów UJ” (z. 2; podp. Zofia Maria Zaręba) artykuł krytyczny pt. W nieruchomych obrotach czasu. Szkic o cyklu Czesława Miłosza „Na trąbach i na cytrze”. W 1982-86 uczęszczała na studia doktoranckie w Instytucie Filologii Polskiej (IFP) przy UJ. W roku szkolnym 1985/86 podjęła pracę w IX Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie jako nauczycielka języka polskiego. W 1987 obroniła na UJ doktorat na podstawie rozprawy Sacrum i sanctum, czyli o sposobach identyfikacji religijnego wymiaru tekstu poetyckiego (promotor prof. Wiesław Paweł Szymański) i została zatrudniona w Zakładzie Historii Literatury Współczesnej (od 2004 Katedra Historii Literatury Polskiej XX Wieku) IFP UJ na stanowisku asystenta stażysty, a następnie starszego asystenta. W swojej pracy badawczej zajęła się m.in. liryką XX wieku (szczególnie poezją Cz. Miłosza, Anny Kamieńskiej, Jana Twardowskiego, Zbigniewa Herberta, Karola Wojtyły) oraz metodologiczną problematyką sacrum w literaturze. W 1989-94 była członkiem redakcji miesięcznika katolickiego „List” (tu m.in. pod pseud. Magdalena Michałowska cykl analiz literackich pt. Modlić się wierszem oraz dział recenzji pt. Lektury). W 1990 otrzymała stanowisko adiunkta na UJ. W 1990/91 prowadziła wykład monograficzny Z pogranicza literatury i religii w Instytucie Kultury Religijnej przy Wydziale Filozoficznym Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (obecnie Akademia Ignatianum). W 1992 ogłosiła swój pierwszy tom poezji pt. Człowiek rośnie w ciszy; jej wiersze były tłumaczone na język angielski, czeski, hebrajski i ukraiński. Od 1993 współpracowała stale z miesięcznikiem kulturalno-religijnym „Nasza Rodzina”, wydawanym w Paryżu przez wydawnictwo Édition du Dialogue oraz z kwartalnikiem księży jezuitów „Życie Duchowe” (w 2000-02 w składzie rady redakcyjnej). W 1994 została członkiem SPP (od 1996 członek Zarządu Oddziału SPP w Krakowie, w 2009-14 przewodnicząca Komisji Rewizyjnej). W 1994-95 przebywała na rocznym stażu naukowym w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, prowadząc badania nad spuścizną Anny Kamieńskiej, w szczególności nad jej korespondencją. W 1997 habilitowała się na UJ na podstawie książki pt. Zakorzenienia Anny Kamieńskiej.W tymże roku podjęła współpracę z dwutygodnikiem „Topos”, zamieszczając tam wiersze, recenzje i szkice literackie (tu cykl analiz literackich pt. Teologia poetów), w 1998-2002 ogłaszała recenzje książek religijnych pt. Z lektur pobożnych w dodatku „Gazety Wyborczej” – „Kraków”. Od 1999 kierowała nieformalnym zespołem badawczym, opracowującym hasła z zakresu literatury religijnej dla Szkolnej Encyklopedii Katolickiej, leksykonu literatury religijnej oraz haseł dla Wielkiej Encyklopedii Religii PWN (tu od 2001 jako konsultant naukowy haseł). W 2001 została członkiem Polskiego PEN Clubu. W październiku 2002 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w lutym 2003 stanowisko profesora nadzwyczajnego UJ. W 2004 weszła w skład Komisji Historycznoliterackiej przy Oddziale PAN w Krakowie. W 2006 przewodniczyła jury studenckiego konkursu poetyckiego na wiersz o tematyce religijnej. W 2008 wchodziła w skład jury konkursu na pracę studencką inspirowaną myślą Jana Pawła II, organizowanego w ramach Dni Jana Pawła II. W 2007 została członkiem Towarzystwa Naukowego KUL. Uczestniczyła w Międzynarodowych Zjazdach Polonistyki Zagranicznej (2008, 2012). W 2010 otrzymała stanowisko profesora zwyczajnego UJ. Została członkiem Centrum Kultury i Dialogu przy Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum (w 2007; od 2011 Akademia Ignatianum), rady naukowej serii wydawniczej Myśli ocalone Instytutu Wydawniczego „Maximum” (w 2007), Międzynarodowego Towarzystwa Naukowego Fides et Ratio (w 2009), rady programowej czasopisma „Świat i Słowo” (w 2011), członkiem kolegium redakcyjnego czasopisma „Bielsko-Żywieckie Studia Teologiczne”, członkiem komitetu naukowego serii wydawniczej Colloquia Orientalia Bialostocensia. Czterokrotnie nagradzana nagrodą rektora UJ.Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (2007).

W 2008 poślubiła Stanisława Michnio, aktora i reżysera. Mieszka w Krakowie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Człowiek rośnie w ciszy. [Wiersze]. Kr.: Zebra 1992, 62 s.
   Cykle: Wiersze przy-ziemne; Wiersze osobne; Wiersze pod-niebne.
2. Dwanaście Bożych słów. [Eseje]. [Współaut.:] A. Borowski, J.L. Kontkowski. Kr.: Wydawn. Apostolstwa Modlitwy: Księża Jezuici 1992, 93 s.
3. Poezja wymiaru sanctum. Kamieńska, Jankowski, Twardowski. Lubl.: Wydawn. Tow. Nauk. KUL 1992, 208 s. KUL. Zakład Badań nad Lit. Religijną, 18.
   Zawartość: I. Wieczność zjednoczona miłością, czyli o poezji Anny Kamieńskiej: Przewodnik po labiryncie; Sacrum w służbie świeckości; Od sakralizacji sztuki do sakralnego wymiaru słowa; Jedność wszechrzeczy w jedności czasu; W ciemności pragnącej światła i przestrzeni; W przestrzennych blaskach ciszy. – II. Wieczność jako przestrzeń Nieskończonego, czyli o twórczości Zbigniewa Jankowskiego: Życie jako absolut; Dialektyka przeżywania Boga. Przestrzeń spotkania; Spotkanie – otwarcie – przezroczystość; Przestrzeń – jedność; Jedność – pełnia; Przestrzeń spotkania z sacrum. Modlitwa. Twarz Drugiego; Sacrum jako przestrzeń wymogu etycznego; Otwarcie – dom – jedność; Tajemnica – pragnienie – wiara; Cierpienie; Śmierć – pełnia; Światłość – ciemność – przestrzeń – miłość; Sakralność słowa poetyckiego. – III. Wieczność radosna, czyli o twórczości Jana Twardowskiego: Bóg odnajdywany w świecie; Bóg odkrywany na dnie zdziwienia; Dzieciństwo – świętość – wieczność; Kapłaństwo; Bóg odszukany w milczeniu, cierpieniu i ciemności; Przezroczystość – miłość – jedność.
4. Świadectwo słowa. Rzecz o twórczości Anny Kamieńskiej. Kr.: Wydawn. M 1993, 231 s.
   Zawartość: Przedmowa. – Anny Kamieńskiej portret własny; Imiona wieczności; Od sakralizacji sztuki do sakralnego wymiaru słowa [poz. 3]; Na granicy dzieciństwa i nieskończoności; Oswoić niebyt; Ocalanie wartości; Odnalezione korzenie; Mechanizmy kreacji sacrum; Zdaniem krytyków.
5. Wyrwane z przestrzeni. [Wiersze]. Kr.: Wydawn. Baran i Suszczyński 1996, 55 s.
6. Zakorzenienia Anny Kamieńskiej. Kr. : Universitas 1997, 176 s.
   Nagroda Rektora UJ w 1998.
   Zawartość: Wstęp: Przestrzenie zakorzenienia. – I. Zakorzenienie w przestrzeni międzyludzkiej. Korespondencja do Anny Kamieńskiej. – II. Zakorzenienie w przestrzeni tradycji. Genologia literacka Anny Kamieńskiej. – III. Zakorzenienie w przestrzeni duchowej. Aspekty teologiczne dzieła Anny Kamieńskiej.
7. Niebo w czerni. [Wiersze]. Bydg: „Homini” 2000, 75 s.
   Cykle: Anioły wojny; Tryptyk dialektyczny; Dialogi z nicością; Anioł śmierci; Kornik; Anioł macierzyństwa; Fragment; Anioł ojcostwa; Anioł ślubny; Tryptyk rekolekcyjny.
8. Tropy sacrum w literaturze XX wieku. Od zagadnień motywicznych do perspektyw hermeneutycznych. Bydg.: „Homini” 2001, 338 s.
   Nagroda Rektora UJ w 2002.
   Zawartość: Cz. I. Tropem pytań o metodę: W meandrach metodologii; Mistyka czy erotyka – dylematy interpretatora. – Cz. II. Tropem motywów: „Ja jednak wierzę wam, Wysłańcy”. Motyw anioła w poezji Czesława Miłosza [dot. wierszy „Miłość i „Dar”]; Motyw Chrystusa w liryce dwudziestolecia międzywojennego; Matka Boska Częstochowska we współczesnej poezji polskiej; Dziecko, dzieciństwo, dom w literackiej teologii Anny Kamieńskiej; Widzieć znaczy wiedzieć. Motyw katedry w twórczości Juliana Przybosia. – Cz. III. Tropem wartości: Karol Ludwik Koniński czytany współcześnie; Odpowiedzialność poety?; Pryncypia Pana Cogito albo: Dokąd po Herbercie?; Dwa w jednym. Refleksje o Thomasie Mertonie – pisarzu i mnichu; Sacrum na cenzurowanym. Nowa metafizyczność na nowe tysiąclecie. – Cz. IV. Tropem hermeneutyki: Objąć wszystko. Horyzont metafizyczny w międzywojennej poezji Juliana Przybosia; Czesława Miłosza szukanie ojczyzny; Pejzaże kresowe w twórczości poetyckiej Czesława Miłosza; Krajobrazy pamięci. Wilno i ziemia wileńska w późnych wierszach Czesława Miłosza; Pan Cogito wobec Innego. Sfera transcendencji w twórczości Zbigniewa Herberta; Żeglarz Nieskończonego w macierzystym porcie. O poezji Zbigniewa Jankowskiego; Ścieżka medytacyjna w poezji Zbigniewa Jankowskiego; Zapisane w języku. Doświadczenie duchowe w nowych wierszach Joanny Pollakówny; Duchowe tropy poezji Thomasa Mertona; Człowiek, ziemia, Bóg. Przestrzeń wewnętrzna w poezji Janusza Stanisława Pasierba; Wokół „Mistyki dla początkujących” Adama Zagajewskiego. Próba lektury; Bóg, którego nie ma. O jednym wierszu Tadeusza Różewicza.
   Nagroda Rektora UJ w 2002.
9. Jerozolima została zburzona. [Wiersze]. Kr.: Homini 2004, 70 s.
10. O książkach, które pomagają być. Kr.: Homini 2004, 426 s.
    Recenzje drukowane m.in. w pismach „List” (1989-94), dod. do „Gazety Wyborczej”, „Kraków” (1998-2001), a także w „Dekadzie Lit.”, „Prz. Powsz.”, „Kwart. Artyst.”. – Nagroda Rektora UJ w 2005.
11. Czytanie sacrum. Kr.-Rzym: SPP: Inst. Wydawn. „Maximum” 2008, 318 s. Myśli Ocalone, t. 5.
    Nagroda Rektora UJ w 2009.
    Zawartość: Wstęp. Co to znaczy „czytać sacrum?”. – Cz. I. Metodologicznie: Sacrum jako kategoria historycznoliteracka; O niektórych związkach między literaturą a religią; Religia w przestrzeni literatury. Literatura w przestrzeni religii; Literatura jako religia; Epifania negatywna w „Nieudanych rekolekcjach paryskich” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego; Sakralizacja (u)śmiechu w poezji Jana Twardowskiego, – Cz. II. Hermeneutycznie: O potrzebie duchowości między prowincją a Europą; Ambiwalencja nadziei. Kultura współczesna wobec deficytu wartości; Nieszczęśliwość jako forma istnienia. Kilka refleksji wokół „Cudzoziemki”Marii Kuncewiczowej: Aspekty metafizyczne w emigracyjnej poezji pokolenia „Nowej Fali”. Stanisław Barańczak. Adam Zagajewski; Bóg konieczny i niemożliwy: Stanisław Barańczak – dwa wiersze; Rzeczywistość i duchowość w nowej poezji na przykładzie twórczości pokolenia „bruLionu”; Dekonstrukcja sacrum? Strategie wobec sacrum w twórczości poetyckiej po 1989 roku. Rekonesans; „Ja wobec … ja” oraz „ja” wobec świata. Zanegowane autokreacje w zanegowanym świecie w poezji Marcina Świetlickiego; „Miejsca święte” w wierszach Wojciecha Kudyby; Promieniowanie myśli. Promieniowanie ducha. Kilka wstępnych refleksji wokół twórczości literackiej Karola Wojtyły; Dojrzewanie do śmierci. Dojrzewanie do ojcostwa w poetyckiej antropologii Karola Wojtyły; Śmierć przekroczona – meditatio mortis Karola Wojtyły; Medytacja znaczeń. O specyfice dykcji poetyckiej Karola Wojtyły; W poszukiwaniu jedności. Między wiarą a zwątpieniem w późnych wierszach Czesława Miłosza; Poeta – prorok w nieruchomych obrotach czasu. Uwagi o cyklu Czesława Miłosza „Na trąbach i na cytrze”; Miłość w horyzoncie domu. O dwu wierszach Czesława Miłosza [dot. wierszy: „Miłość” i „Dar”]; Obrazy przeszłości w międzywojennych wierszach Czesława Miłosza; „I rozłączone się złączy w jedno…”. Motyw starości w późnych wierszach Czesława Miłosza; Herbert – Miłosz. Spór o wartości? Prolegomena metodologiczne; Zbigniew Herbert w poszukiwaniu substancji narodu; Kilka uwag o wierszu Zbigniewa Herberta „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy”; Postacie duszy. Refleksje wokół kilku wierszy Zbigniewa Herberta; Metafizyczne racje pisania: Tadeusz Różewicz – „Dlaczego piszę?”; Czas przeszły – na chwilę nieutracony. O poezji Julii Hartwig; Kilka refleksji wokół wiersza Wisławy Szymborskiej „Niebo”; Moc lęków. Nad wierszami Joanny Pollakówny; Piękna przyjaźń. O listach Anny Kamieńskiej do Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego; Dar matki, dar śmierci, dar wieczności, – Cz. III. Komparatystycznie: „Mój Bóg jest ciemny”. Dynamika przedstawień Boga w twórczości Rainera Marii Rilkego; Dziecko w twórczości Rainera Marii Rilkego; Doświadczenie medytacyjne w wierszach Thomasa Mertona; Obraz Kościoła i kapłana w powieściach Georgesa Bernanosa z perspektywy odbioru czytelnika współczesnego; Relacja mistrz – uczeń w „Grze szklanych paciorków”Hermanna Hessego; Zranione ojcostwo. Okaleczone dzieciństwo. Wokół eseju „Wynaleźć samotność” Paula Austera; Pożegnanie miasta. Pożegnanie życia. „Dyptyk Petersburski”Josifa Brodskiego jako pieśń o końcu.
    Przekł. ang. art.: Dojrzewanie do śmierci. Dojrzewanie do ojcostwa w poetyckiej antropologii Karola Wojtyły: Maturing for world. Death and fatherhood in poetic Anthropology of Karol Wojtyła. [Przeł.] P. Mizia.W: The space of the world: the literary activity of Karol Wojtyła – John Paul II. Cracow 2011. – niem. art.: Religia w przestrzeni literatury. Literatura w przestrzeni religii. W: Glaubensfragen. Religion und Kirche in der polnischen Literatur. Wiesbaden 2011.
12. Wiersze: Pierwsze. Pozn.: Wydawn. Flos Carmeli 2008, 120 s. Dialogi Poetyckie.
    Cykle: Z cyklu Ziemia; Z myśli zgrzebnych i modlitw grzesznych; Z cyklu Czas.
13. Tylko na chwilę. [Wiersze]. Kr.: Wydawn. Homini Krzysztof Bielawski 2012, 63 s. Wyd. łącznie z przekł. litew.: Tylko na chwilę. Poezja = Liš na hvilinu. [Przeł.] N. Sidiačenko. L’viv: Kamenâr 2013, 120 s.
    Przekł. ukr. zob. wyżej.
14. Wtajemniczenia (w) Miłosza. Pamięć – duch(owość) – wyobraźnia. Kr.: Homini 2014, 507 s.
    Zawartość: Cz. I. Studia o problemach: A. W przestrzeni pamięci: „Idące Wilno” w defiladzie programowej; Miłosz – Herbert: spór o wartości? Prolegomena metodologiczne [poz. 11]; „Poeta pamięta” – zagadnienie krzywdy i przebaczenia w wymiarze historycznym; Szukanie ojczyzny – w poszukiwaniu tożsamości [poz. 8]; Metafizyczne znaczenia pejzaży kresowych w twórczości poetyckiej Czesława Miłosza [poz. 8]; Krajobrazy pamięci. Wilno i ziemia wileńska w późnych wierszach Czesława Miłosza [poz. 8]; Obrazy przeszłości jako projekt eschatologiczny [poz. 11]; Od negacji do akceptacji. Motyw starości w późnych wierszach Czesława Miłosza [poz. 11]; Postaci kapłanów w poezji Czesława Miłosza, – B. W przestrzeni pytań ostatecznych: Religijne aspekty poezji Czesława Miłosza; W krainie sprzeczności pogodzonych. O ambiwalencjach w konstrukcji bohatera lirycznego międzywojennych poezji Czesława Miłosza; Między wiarą a zwątpieniem. Bohater późnych wierszy Czesława Miłosza wobec dylematów wiary [poz. 11]; Dialog Wschodu z Zachodem. W poszukiwaniu nowej formuły duchowości; Iluminacje Czesława Miłosza zapisane w jego wierszach; Dialogi podwójne. Rozmowa Miłosz – Merton w świetle korespondencji oraz dialog Miłosz – Miłosz w kontekście „Pieska przydrożnego” czytanego w perspektywie listów Miłosz – Merton; Gra światła z ciemnością. Obrazowanie duchowych intuicji; Religijna sankcja misji poety; Emblematy nieskończoności w poezji Czesława Miłosza. Rekonesans; Struktura wyobraźni religijnej w twórczości poetyckiej Czesława Miłosza. Cz. II. Szkice o wierszach: O czym mówią „Obłoki” Czesława Miłosza – znaczenie i konteksty wiersza. Próba lektury; Poeta-prorok w nieruchomych obrotach czasu. Uwagi o cyklu „Na trąbach i na cytrze” [poz. 11]; Pytania o kulturę w świetle wierszy „O książce” oraz „Œkonomia divina”; „Piosenka o porcelanie”, czyli o kulturze jako pamięci wpisanej w rzeczy; Duchowe perspektywy daru. Kilka refleksji wokół wiersza „Dar” [poz. 11]; Duchowa droga w „Świecie. Poemach naiwnych”; Poetycka definicja miłości. Krótkie rozważanie o wierszu „Miłość” [poz. 11]; Po prostu anielskie. Anioły z wierszy Czesława Miłosza [poz. 8]; „Veni Creator” i „Oda na osiemdziesiąte urodziny Jana Pawła II” – nieoczekiwane spotkanie tekstów…; „Jasności promieniste” nie tylko w aspekcie konwencji romantycznych; Na łące – jasności promieniste jako szczyt duchowej drogi zapisanej w wierszach ostatnich.
15. Wiersze dośmiertne. Posł.: W. Ligęza. Kr.: SPP, Oddz. 2017, 70 s. Krak. Bibl. SPP, t. 23
16. Nadto studia i artykuły w książkach zbiorowych i czasopismach, m.in.: O poezji religijnej i sposobach jej badania. „Rocz. Hum.” 1990 z. 1 s. 25-56. – Co to jest poezja religijna? „Horyzonty Wiary” 1991 nr 8 s. 71-82. – Wątek ignacjański i biblijny w twórczości Anny Kamieńskiej. „Horyzonty Wiary” 1992 nr 12 s. 55-68. – Bóg skamandrytów. W: Stulecie skamandrytów. Kr. 1996 s. 41-56, przedr. ze zmianami w: Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku. Lubl. 1997 s. 65-81. – Karol Wojtyła jako nauczyciel życia wewnętrznego. W: Jan Paweł II. Człowiek kultury. Kr. 2008 s. 379-389. – Mężczyzna jak(o) dziecko. Oblicza niedojrzałości. Piotruś Pan i Mały Książę. W: Duchowość mężczyzny. Kr. 2008 s. 252-263. – Arten und Funktionen biblischer Stilisierungen in der Dichtung des 20. Jahrhunderts an ausgewählten polnischen Beispielen. W: Der heiligen Schrift auf der Spur. Dresden-Wr. 2009 s. 88-100. – Stylizacja biblijna w poezji XX wieku. Między słowem własnym a słowem obcym. „Stud. Bobolanum” 2009 nr 2 s. 129-139. – Horyzont metafizyczny w późnej twórczości poetyckiej Tadeusza Różewicza. W: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009. T. 2. Rzeszów 2010 s. 9-20. – Metafizyczność jako możliwość niepewna i nieoczywista. „Prz. Powsz.” 2010 nr 1 s. 124-134, przedr. w: Dwie dekady (nowej ?) literatury 1989-2009. Kr. 2011 s. 153-163. – Miejsce badań nad sacrum w literaturze w refleksji literaturoznawczej. Rozpoznania i postulaty. W: Polonistyka bez granic. T. 1. Kr. 2010 s. 455-464. – Rodzaje medytacyjności w polskiej poezji współczesnej. Rekonesans. W: Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, a gatunek dyskursu. Wwa 2010 s. 221-233. – Pan Cogito a kościół. Refleksje eklezjologiczne Zbigniewa Herberta w świetle wierszy „Homilia” oraz „Tomasz”. „Prz. Powsz.” 2011 nr 9 s. 132-142. – Piękna przyjaźń. O listach Anny Kamieńskiej do Teresy i Zbigniewa Jankowskich.W: Wychowanie do przyjaźni. Od idei do praxis. Kr. 2011 s. 103-113. – Die Religion im Raum der Literatur. Die Literatur im Raum der Religion. Eine Erkundun.W: Glaubensfragen Religion und Kirche in der polnischen Literatur. „Opera Slavica”, Wiesbaden 2011 s. 15-25. – Sposoby artykułowania sacrum w poezji polskiej po 1956 roku. Rekonesans. W: Potrzeba sacrum. Literatura okresu PRL-u. Lubl. 2012 s. 153-166. – Anna Kamieńska i Julia Hartwig w wierszach o starości. „Stud. Bobolanum” 2014 [t.] 1 s. 117-127. – Ślady biblijne w poezji Marcina Świetlickiego. „Topos” 2014 nr 1/2 s. 65-73. – Walt Whitman „Pieśń ze szlaku” – dotrzeć do jądra rzeczy jako istota mądrości. „Topos” 2014 nr 3 s. 85-92. – Biblijne ślady w wierszach Czesława Miłosza: rekonesans. „Konteksty Kult.” 2015 z. 1/2 s. 33-46, przedr. „Studia z Filozofii Boga, Religii i Człowieka” 2016 s. 229-241. – Dyskurs(y) religijne Czesława Miłosza. „Filo-Sofija” 2015 nr 4 [cz.] 1 s. 119-127. – Kim jest ojciec? Sakralny wymiar relacji w nowych wierszach Wojciecha Kudyby. W: Sacrum na nowo poszukiwane. O literaturze polskiej po 1989 roku. Lubl. 2015 s. 111-122. – Sztuka nadziei, nadzieja w sztuce: powołanie artysty i misja sztuki w refleksji Karola Wojtyły – Jana Pawła II. W: Jan Paweł II: posługa myślenia. T. 2. Kr. 2015 s. 105-116. – Trzy wiersze Williama Cowpera i zawarte w nich doświadczenie duchowe. „Topos” 2015 nr 2 s. 66-72. – Walt Whitman, „Pieśń ze szlaku”. Dotrzeć do jądra rzeczy jako istota mądrości. W: W ogrodzie świata. Kr. 2015 s. 523-531. – Filozofia wobec literatury: literatura wobec filozofii. Warianty wzajemnych odniesień. Rekonesans. „Filo-Sofija”2016 nr 3 [cz. 1] s. 141-152. – Teologia poetów. „Niewidoma dziewczynka” Jana Twardowskiego jako duchowy program. W: Pisał na tak. Wwa 2016 s. 123-130. – Przyroda, człowiek, śmierć, Bóg w twórczości poetyckiej Józefa Barana. Niezobowiązujące glosy krytyczne na siedemdziesięciolecie autora. „Topos” 2017 nr 6 s. 47-55.

Prace redakcyjne

1. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Red.: Z. Zarębianka, J. Machniak. Kr.: Wydawn. św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej 2006, 475 s.
   Przekł. ang.: The space of the world: the literary activity of Karol Wojtyła – John Paul II. [Przeł.] P. Mizia. Cracow 2011.
2. A. Koteja: Tworki pisze się z małej litery. Red., wybór wierszy: Z. Zarębianka, Ł. Mańczyk. Kr.: Śródmiejski Ośr. Kultury 2007, 110 s. Debiuty Lamelli.
3. Antologia mistyki polskiej. [Red.: Z. Zarębianka]. T. 1-2. Kr.: Wydawn. Karmelitów Bosych 2008, 312 s. + 400 s.
4. Dziedzictwo świętości Jana Pawła II w relacjach świadków. Red. nauk.: Z. Zarębianka. Red.: K. Wilczek. Kr.: Inst. Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II 2011, 77 s.
5. Idea dialogu w myśli Jana Pawła II. VII Dni Jana Pawła II. Red.: Z. Zarębianka, K. Dybeł, Z. Mirek. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2013, 254 s.
6. Oblicza mądrości. Red.: Z. Zarębianka, K. Dybeł. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2014, 185 s.
   Materiały z VIII Dni Jana Pawła II, 3-5 XI 2015, Kr.
7. Drogi nadziei. Red.: Z. Zarębianka, K. Dybeł. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2015, 196 s.
   Materiały z IX Dni Jana Pawła II, 3-5 XI 2015, Kr.
8. Nadzieja. Nagrodzone i wyróżnione prace konkursowe. IX Dni Jana Pawła II. Red.: Z. Zarębianka, K. Dybeł. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2015, 60 s.
9. Świętość. Nagrodzone i wyróżnione prace konkursowe. Red. nauk.: Z. Zarębianka, K. Dybeł. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2016, 76 s.
   Materiały z X Dni Jana Pawła II, 3-5 XI 2015, Kr.
10. Twarze świętości. Red. nauk.: K. Dybeł, Z. Zarębianka. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2016, 152 s.
    Materiały z X Dni Jana Pawła II, 3-5 XI 2015, Kr.
11. Miłosierdzie. Nagrodzone i wyróżnione prace konkursowe. XI Dni Jana Pawła II. Red. nauk.: K. Dybeł, Z. Zarębianka. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2017, 52 s.
12. Odsłony miłosierdzia. Red. nauk.: K. Dybeł, Z. Zarębianka. Kr.: Uniw. Papieski Jana Pawła II; Wydawn. Nauk. 2017, 220 s.
    Materiały z XI Dni Jana Pawła II.

PRZEKŁADY

Przekłady wierszy Z. Zarębianki w antologii ang.: Amber Aglow. An anthology of Contemporary Polish women’s poetry. (1981-1995). [Wybór, przekł. i wstęp:] R. Grol. Austin 1996.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2011.
• Wywiad: Polski Parnas. Rozm. M. Wittebrot. „Recogito” 2000 nr 3.

Ogólne

• R. SULIKOWSKI: Religijne horyzonty współczesnej poezji religijnej: Zarębianka – Wencel – Pasierb. „Dekada Lit.” 2002 nr 3-4.
• D.P. KLIMCZAK: Światłość ciemności, czyli Nicość w poezji Zofii Zarębianki. „Topos” 2007 nr 5.
• E. OSTROWSKI: „Rana skryta w Chrystusa”. Zofii Zarębianki komunia poezji. „Nowa Okolica Poetów” 2007 nr 2.
• A. JUREK: Strategie przywoływania sacrum w eseistyce i poezji Zofii Zarębianki. „Fraza” 2009 nr 1/2.
• T. BĘTKOWSKA: Dwa wcielenia. „Alma Mater” 2015 nr 175/176.

Człowiek rośnie w ciszy

• J. SOCHOŃ: Pisać, milczeć… „Arka” 1993 nr 43.
• D. SAS: Poza oficyną. „Odra” 1994 nr 4.

Poezja wymiaru sanctum

• A. WRÓBEL-CZABANOWSKA. „Ruch Lit.” 1993 z. 4.
• J. SERAFIN. „Homo Dei” 1994 nr 3.

Świadectwo słowa

• Z. CHOJNOWSKI: Źródła słowa. „Prz. Powsz.” 1995 nr 11.

Wyrwane z przestrzeni

• T. TOMSIA: Przez chwilę na zawsze. „W Drodze” 1998 nr 1.

Zakorzenienia Anny Kamieńskiej

• E. NAWÓJ: Kamieńska po raz drugi. „Nowe Książ.” 1997 nr 8.
• T. TOMSIA: Prorokini Anna. „Topos” 1998 nr 4.

Niebo w czerni

• T. BILCZEWSKI. „Topos” 2001 nr 1.
• A. SZYMAŃSKA. Śmiertelna nieśmiertelność trwania. „Przegl. Powsz.” 2001 nr 4 [dot. także: E. Ostrowska: Światłem być, M. Wieczorek: Powrót do miasta].
• W. TRZECIAKOWSKI. „PAL Prz. Artyst.-Lit.” 2001 nr 1/2.

Tropy sacrum w literaturze XX wieku

• T. BILCZEWSKI. „Topos” 2002 nr 3.
• P. PIETRZAK. „Nowe Książ.” 2002 nr 5.
• R. SULIKOWSKI. „Ruch Lit.” 2003 z. 6.

Jerozolima została zburzona

• W. KUDYBA: Stracony raj. „Topos” 2005 1/2.
• Z. OŻÓG: Pod okiem opatrzności. „Fraza” 2005 nr 1/2.

O książkach, które pomagają być

• J. KOŁODZIEJSKA: Lektury ludzi myślących. „Nowe Książ.” 2006 nr 1.

Czytanie sacrum

• W. LIGĘZA: Locus theologicus. „Tygiel Kult.” 2008 nr 10/12.
• A. ŻYWIOŁEK. „Ruch Lit.” 2008 z. 6.
• T. JĘDRZEJEWSKI: Sacrum a literatura. „Prz. Powsz.” 2009 nr 5.
• W. KUDYBA: Literatura i duchowość. „Topos” 2009 nr 3.
• A. RESZCZYK: Spotkanie z sacrum. „Akcent” 2010 nr 1.
• J. ŚLÓSARSKA. „Acta Univ. Lodz. Folia Litteraria Poloniae” 2010.
• M.M. TYTKO. „Religious and Sacred Poetry”. Kr. 2013 vol. 1.

Tylko na chwilę

• W. KUDYBA: Mejl do Zofii Zarębianki. (O wiecznych wakacjach). „Topos” 2013 nr 1/2.
• B. SZYMAŃSKA: Kruche piękno ziemi. „Nowa Dekada Krak.” 2013 nr 1/2.

Wtajemniczenia (w) Miłosza

• M. BERNACKI. „Słowo i Świat” 2013 nr 2.
• TENŻE: Zofii Zarębianki czytanie Miłosza. „Bielsko-Żywieckie Studia Teolog.” 2014.
• M. PEROŃ: Odkrywanie (nie)wysłowionego. „Ethos” 2014 nr 3.
• M. ANTONIUK: Książka o inicjacjach, książka inicjacyjna. „Ruch Lit.” 2015 z. 1.
• S. DŁUSKI: Dom eschatologiczny Miłosza. „Fraza” 2015 nr 1/2.
• A. RESZCZYK: Metafizyczny świat Miłosza. „Akcent” 2015 nr 2.
• A. ŻYWIOŁEK: Miłosz „na nowo odczytany”. „Topos” 2015 nr 3.

Wiersze dośmiertne

• T. PYZIK: Ars bene moriendi. „Topos” 2017 nr 5.