O tworzeniu kolekcji – komentarz

1. Wytyczne dla autorów

2. Pierwsza koncepcja kolekcji

3. Plakat panelu Sienkiewicz Ponowoczesny

4. Infografika

5. Dokumentacja fotograficzna

6. Oryginały zdjęć holu i jadalni

7. Plan Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

8. Próbki sterowania

9. Tworzenie struktury

 

Wytyczne dla autorów

 

Ponieważ „Sienkiewicz ponowoczesny – laboratorium cyfrowe” był pierwszym tego typu projektem w
Polsce, konieczne było możliwie jasne określenie wymagań dla autorów, tak by ich teksty mogły być
zarówno pełnoprawnym artykułem naukowym umieszczonym w książce, jak i elementem kolekcji
cyfrowej podzielnym na fragmenty.

 

Drodzy Państwo,

 

przesyłamy garść informacji na temat przygotowania tekstów do publikacji w ramach grantu Sienkiewicz ponowoczesny. Zamówione u Państwa teksty będą zarówno artykułami naukowymi wchodzącymi w skład książki zbiorowej, jak i podstawą do budowy kolekcji cyfrowej. Z tego względu prosimy, aby zostały przygotowane z uwzględnieniem obu swoich przeznaczeń.

Nasza książka zbiorowa zostanie opublikowana w dwu wersjach językowych (polskiej i angielskiej) w formie e-booków (w formacie PDF na stronie Nowej Panoramy Literatury Polskiej www.nplp.pl oraz w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych, a także w formatach ePUB, MOBI do bezpłatnego pobrania ze strony NPLP). Książka we wszystkich formatach będzie dostępna na zasadzie open source i będzie miała charakter publikacji naukowej (recenzowanej i punktowanej).

Towarzysząca książce kolekcja cyfrowa Sienkiewicz ponowoczesny będzie składać się z czterech modułów odpowiadających działom metodologiczno-tematycznym:

1. Sienkiewicz a problem „męskości” i „heroiczności”: pytanie o miejsce „męskości” w „polskości” (i „polskości” w „męskości”) na tle interpretacji różnych Sienkiewiczowskich tekstów;
2. Sienkiewicz jako „teolog polityczny”: próba odpowiedzi na pytanie, na czym polegał konserwatyzm Sienkiewicza, wyrażający się przez estetyzację doświadczeń historycznych;
3. Sienkiewicz a problem wizualności w sztuce;
4. Sienkiewicz a „geopoetyka”, konstrukcja przestrzeni jako mapy mentalnej w powieściach Sienkiewicza, przestrzenie biografii i przestrzenie recepcji.

Liczę, że wszyscy Państwo wiedzą, do jakiego działu będzie należał ich artykuł. Jeżeli chodzi o szczegółowy zakres tematyczny Państwa artykułów – jeżeli jeszcze nie został on ustalony, porozumiemy się w tej sprawie z Państwem bezpośrednio w najbliższym czasie.

Każdy z modułów stanie się oddzielną częścią kolekcji, korzystającej z narzędzi humanistyki cyfrowej, aby w specyficzny dla tej metodologii sposób dwutorowo przedstawić narracje związane z zawartością formalną i treściową Państwa artykułów.

Ponieważ istotnym elementem kolekcji cyfrowej Sienkiewicz ponowoczesny będą różnego rodzaju elementy wizualne, a w czasie realizacji projektu będziemy korzystać z różnorodnych zbiorów muzealnych, prosimy również o przesyłanie nam propozycji materiału, który może towarzyszyć tekstom/ uzupełniać ich treść/ ilustrować je.  Przy propozycjach wizualiów prosilibyśmy o:

1. krótki opis elementu wizualnego np.: „scena polowania /obławy z wykorzystaniem psów” lub wskazanie konkretnego obrazu (z tym zastrzeżeniem, że ze względu na prawa autorskie nie gwarantujemy tego, że będziemy mogli z niego skorzystać)
2. krótkie wyjaśnienie (wyłącznie do celów wewnętrzredakcyjnych), w jaki sposób ów element wizualny powinien odnosić się do tekstu, i jaka jest jego naddana funkcja znaczeniotwórcza.

Teksty zostaną zaprezentowane i poddane dyskusji na panelu roboczym, który odbędzie się w styczniu 2017 roku w Instytucie Badań Literackich PAN. Do końca stycznia prosimy o przekazanie napisanych (roboczych, wstępnych) wersji tekstów, aby zespół tworzący kolekcję cyfrową mógł rozpocząć prace nad wizualiami. Wersje robocze pozostaną do wglądu jedynie dla zespołu kolekcji cyfrowych. Ostateczne wersje tekstów (o objętości +/– arkusza wydawniczego: 40 000 znaków ze spacjami) powinny zostać dostarczone redaktorom książki najpóźniej do końca kwietnia 2017 roku.

Ze względu na wykorzystanie Państwa artykułów do tworzenia kolekcji cyfrowej, prosimy, by tekst został skomponowany w sposób możliwe podzielny (z możliwie gęstym podziałem na fragmenty stanowiące oddzielne całości znaczeniowe). Optymalnym rozwiązaniem dla późniejszej pracy zespołu kolekcji cyfrowych będzie wydzielenie graficzne cząstek znaczeniowych i/lub opatrzenie ich śródtytułami.

Prosimy również o przyjęcie następujących zasad edycji tekstu (co ułatwi nam dalsze etapy prac):

1. czcionka: Times New Roman, 12 pt., intelinia: 1,5, akapit wyjustowany, wcięcie akapitowe 1,25 cm, przenoszenie wyrazów: brak;
2. dłuższe cytaty wyróżniamy wcięciem 2 cm, czcionka prosta, 11 pt., pojedynczy odstęp; prosimy o nieużywanie dodatkowego formatowania; wedle potrzeby konkretne słowa wyróżniamy boldem; tytuły – kursywą;
3. dokument w formacie .doc lub .rtf; nazwa: Nazwisko_tytuł.doc;
4. prosimy również, aby do artykułu dołączyć krótkie streszczenie (sto słów).
5. artykuł wyposażamy w przypisy dolne według wskazanego formatu (np. J. Woronczak, Tropy i sekwencje, w: Strofika, red. M.R. Mayenowa, Ossolineum, Wrocław 1964, s. 54).

Cieszymy się na współpracę.

Z pozdrowieniami,

……

 

Warszawa, 22 kwietnia 2016.

 

Pierwsza koncepcja kolekcji

Dokument przedstawiający pierwotną koncepcję kolekcji do pobrania tutaj.

Wiele z początkowych założeń zostało
zmodyfikowanych, niektóre zaś uszczegółowione.

 

Plakat panelu Sienkiewicz Ponowoczesny

Plakat panelu roboczego Sienkiewicz ponowoczesny, który odbył się 01.02.2017 r. w Instytucie Badań
Literackich PAN. Podczas panelu wygłoszone zostały wstępne wersje artykułów tworzących treść
kolekcji. Autorem jest Paweł Ryżko, który wykorzystał również ten sam motyw projektując okładkę
do książki.

Infografika

Infografika pokazująca skalę projektu Sienkiewicz ponowoczesny – laboratorium cyfrowe. Autor –
Paweł Ryżko, pomysł – Agnieszka Kochańska i Bartłomiej Szleszyński.

Dokumentacja fotograficzna

Podczas kolejnych wizyt zespołu w Muzeum Narodowym w Kielcach oraz w pałacu w
Oblęgorku powstawała dokumentacja fotograficzna, która zbierała możliwie dużo pomysłów na
elementy wizualne, które mogły zostać wykorzystane w kolekcji. Później, w miarę postępu prac nad
tekstami i nad strukturą kolekcji, okazywało się, które ze sfotografowanych obiektów zostaną
wykorzystane – wówczas zamawiano ich reprodukcje wysokiej jakości, które po odpowiednim
przystosowaniu znajdują się obecnie w kolekcji.

 

 

Komplet zdjęć dostarczonych przez Daniela Gąszewskiego zespołowi Nowej Panoramy Literatury
Polskiej. Zdjęcia dopracowano tak, by oświetlenie było optymalne, „usunięto” z nich kaloryfery, czujniki dymu itp. Zdjęcia są „pozowane” – na co dzień pomieszczenia w Pałacu w Oblęgorku wyglądają inaczej, lecz dzięki uprzejmości Dyrekcji Muzeum Narodowego w Kielcach oraz pomocy pracowników Muzeum – Pałacu w Oblęgorku, zespół NPLP miał możliwość ustawienia eksponatów w pomieszczeniach tak, by możliwie najlepiej pasowały do narracji kolekcji, nie tracąc swego charakteru. Niektóre eksponaty (numer „Tygodnika Ilustrowanego” poświęcony pogrzebowi Bolesława Prusa na stole w salonie czy egzemplarz Self-helpu Samuela Smilesa w wydaniu z 1908 roku) pochodzą z kolekcji Instytutu Badań Literackich, lecz bardzo prawdopodobne jest, iż Henryk
Sienkiewicz je czytał.

Oryginały zdjęć holu i jadalni

Tak wyglądały, wykonane przez Daniela Gąszewskiego, oryginały zdjęć jadalni i holu przed
przetworzeniem ich (najpierw przez samego fotografa, później przez Pawła Ryżkę) na potrzeby
wykorzystania w kolekcji Sienkiewicz ponowoczesny – laboratorium cyfrowe. Uwagę obserwatora
mogą zwrócić uwagę elementy takie jak np. spory kaloryfer na zdjęciu holu, który na potrzeby
aplikacji został ze zdjęcia usunięty. Konieczne było także m.in. „usunięcie” z fotografii salonu lampy
zasłaniającej niedokończony portret Henryka Sienkiewicza wiszący w palarni, a także usunięcie odbić
światła na grafikach.

Plan Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Aby zastanowić się nad mechanizmami narracyjnymi, konieczne było sporządzenie planu
rozmieszczenia pomieszczeń w Pałacu w Oblęgorku. Szkic został sporządzony przez Kornelię Sobczak
na gorąco po wizycie w Pałacu we wrześniu 2017 roku i stał się podstawą czynionych na bieżąco
ustaleń dotyczących mechanizmów narracyjnych kolekcji oraz wstępnego przyporządkowania
przedmiotów w pomieszczeniach do artykułów.
Zwraca uwagę, że sypialnia, która jest jedynym pomieszczeniem na parterze niewidocznym z holu,
została już na tym etapie odrzucona jako element do wykorzystania, choć jako ewentualność
pozostawiono skorzystanie z widoku schodów na piętro (wedle jednej z koncepcji widok ten mógł
służyć wyborowi kategorii).
Po tej samej wizycie, jeszcze na spotkaniu roboczym zespołu w Kielcach, powstała wstępna koncepcja
narracji i przyporządkowania rekwizytów do artykułów. Notatkę po zebraniu zespołu sporządziła
Kornelia Sobczak.

 

Próbki sterowania

Wizualizacje sporządzone przez Pawła Ryżkę z wykorzystaniem sporządzonej przez niego
dokumentacji fotograficznej Pałacu w Oblęgorku oraz stworzonego przez niego obrysu salonu.
Od początku pomysły na mechanikę sterowania (i jasną komunikację jej zasad) szły w kierunku
wykorzystania obrysów przedmiotów oraz kontrastu pomiędzy kolorem na polach aktywnych a
czernią i bielą zdjęcia poza nimi. Widzimy wykorzystanie koloru na zdjęciu palarni (nie wykorzystanej
ostatecznie w kolekcji cyfrowej) a także maksymalistyczny obrys salonu.
Ostatecznie pierwszy pomysł (kontrast kolorowe/czarno-białe) wykorzystaliśmy podczas sterowania,
zaś obrysy elementów aktywnych wspomagają intuicyjność tego rozwiązania.

 

Tworzenie struktury

Prezentacja powstała na potrzeby rozważenia przez zespół pracujący nad kolekcją cyfrową sposobu
podziału artykułów na fragmenty i połączenia w nową, właściwą dla Internetu strukturę.
Proponowana w prezentacji koncepcja podziału z wstępem/zakończeniem w jednym fragmencie
została ostatecznie wdrożona, podobnie jak dwojaki sposób narracji – przez artykuły lub przez
kategorie.
Autorem prezentacji jest kierownik projektu, Bartłomiej Szleszyński.