KAWĘCZYŃSKA

Adam Czerniaków

JA/ONI, I

„W mieście wyrzucają z domów na Koszykowej, Marszałkowskiej Żydów. Rzeczy muszą zostawić. 16-go opuścił Warszawę transport z Mińska miasta 57, z Mińska powiatu 23, Grójca i Warki 24, Falenicy i okolic 27, Łowicza 98, Piaseczna 35, Skierniewic 35, Warszawy 435. Jeden robotnik usiłował uciec z punktu zbornego na Kawęczyńskiej. Arbeitsamt oddał go w ręce SS. Z grupy Piaseczno uciekło 14 osób.” [18 VIII 1940] (s. 114)

„Rano Gmina. Na Kawęczyńską prawie nikt się nie stawił. Paemeler odroczył do piątku 1000 robotników. Byłem na Szopena u … Oberscharführera (Schlosshauptmann). Pragnie wyrzucić Signera. Uspokoiłem. Poza tym żąda, aby 14 rob[otników] płatnych, 200 rob[otników], 50 kobiet i 35 rob[otników] wykwalifikowanych] pracowało bez zapłaty z jego strony. Poza tym różne inne żądania.” [3 IX 1940] (s. 118)

ONI, I

„Na Kawęczyńskiej 318 robotników.” [16 IX 1940] (s. 122)

Emanuel Ringelblum

ONI, II A

„Ludzie z Gminy Żydowskiej przy każdej sposobności straszą Kawęczyńską [chodzi o punkt zborny dla Żydów skąd wysyłano do obozów pracy], obozem pracy itd. Używają takiego języka: ‘W zębach przyniesiesz pieniądze’. Chojracy, cwaniacy w oficerkach przejęli władzę w Gminie. Posady za łapówkę: stróż 300 zł, poczta 500 zł, za każdą posadę trzeba zapłacić. Kogoś urządzono na posadzie za 600 zł w ciągu jednego dnia. Banda macherów i kombinatorów panoszy się w Gminie Żydowskiej bez żadnej kontroli. Niektórzy kierownicy wydziałów są porządni, ale nie mają społecznego podejścia.” (s. 180)

Bibliografia

Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.

– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2018.