KROCHMALNA 14/16/18
Adam Czerniaków
ONI, II B
„Przed domem Krochmalna 16 zatrzymał mnie dowódca wojskowej kolumny sanitarnej i wskazał na leżącego trupa dziecka, który był w zupełnym rozkładzie. Według wiadomości zaciągniętych na miejscu, zwłoki zostały podrzucone w dniu wczorajszym rano już w stanie rozkładu. Z przeprowadzonego dochodzenia ustalono, że dziecko zostało podrzucone przez matkę Borensztajn Chudesę, zamieszkałą Krochmalna 14, m 67, a dziecku na imię Moszek, lat 6. W tymże mieszkaniu zastano jeszcze niesztywne zwłoki Ruda Małka lat 43, a na dziedzińcu tegoż domu zwłoki Gersztenzang Chindla, pochodzące z mieszkania nr 66. Kolumna sanitarna zatrzymała przejeżdżający wózek pogrzebowy T-wa „Wieczność” i poleciła zabrać znalezione zwłoki. Jednocześnie poleciła wydać odnośne zaświadczenie pracownikom biura pogrzebowego z podaniem nazwisk trupów. Kolumna sanitarna dokonała przeglądu powierzchownego domów Krochmalna 18, Krochmalna 16 i 14. Wszędzie stwierdziła stan antysanitarny w najwyższym stopniu. W domu Krochmalna 18 (dom aryjski – administrator Krzyżanowski) ubikacja publiczna niedezynfekowana, a zaduch tak wielki, ze kolumna wzdragała się tam wejść. Brak lizolu, wapna itp. Kolumna poleciła zawiadomić I rejon i polecić usunięcie stanu antysanitarnego powyższych domów, grożąc, że zamkną całą Krochmalną ulicę na 14 dni. Dodaje, że w obecności szefa kolumny sanitarnej matka dziecka Borensztajn Chudesa zeznała, ze dlatego podrzuciła zwłoki na ulicę, gdyż Gmina nie chce chować bez pieniędzy, a dziecko zmarło i ona umrze niedługo właśnie dlatego, że nie ma pieniędzy. Stwierdzono, ze dziecko zmarło rzeczywiście z głodu, a matka ma popuchnięte kończyny także z głodu.” (s. 202)
Za zgodność: RL. Kierownik Inspekcji (-) Zylbersztajn Seweryn Obwodowy S.P.
[Dokument wklejony do Notatnika.]
Bibliografia
– Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.