LESZNO 18
Emanuel Ringelblum
ONI, I
„Straszna scena po uderzeniu bomby w Leszno 18. Zbiorowa modlitwa chrześcijan na podwórku.” (s. 5)
Emanuel Ringelblum
JA, I (wrzesień 1939)
„Jeszcze przed upadkiem Warszawy hydra antysemityzmu zaczęła podnosić głowę. Zdarzało się niejednokrotnie, że do schronów w domach czysto polskich nie przyjmowano Żydów, nawet w chwilach bombardowania. Takie obserwacje poczyniłem w pewnym domu przy ul. Długiej, gdzie we wrześniu 1939 roku pełniłem służbę OPL [obrona przeciwlotnicza]. Komendant naszego schronu nie przyjmował z zasady żydowskich przechodniów do nowocześnie urządzanego schronu. Vis à vis domu przy ul. Leszno nr 18, w którym mieszkałem w czasie bombardowania, mieścił się schron firmy drzewnej „Paged” na Lesznie 13. Gdy oficyna naszego domu została trafiona bombą, mieszkańcy szukali azylu w schronie przy ul. Leszno nr 13. Z motywów antysemickich odmówiono nam, pomimo iż w naszym domu nie było w ogóle schronu. To samo działo się w wielu domach o większości polskiej.” (s. 28)
Adina Blady-Szwajger
JA/ONI, VI A
„Ale ja byłam właściwie spalona i już nie przychodziłam na Leszno, gdzie w mieszkaniu „krytym” przez Marysię Sawicką był cały sztab ŻOB.” (s. 194)
JA/ONI, VI A
„ A wtedy w tym trzypokojowym mieszkaniu Marysia [Marysia Sawicka – dop. AKR] była główną lokatorką i tam mieszkali z nią Antek [Antek Cukierman – dop. AKR] i Celina [Cywia Lubetkin – dop. AKR], Marek [Marek Edelman – dop. AKR], Stasia [Rywka Rozensztajn], Bernard [Bernard Goldstein – dop. AKR], chyba Kazik [Kazik Ratajzer – dop. AKR] i jeszcze parę osób. A ona załatwiała zakupy, wychodziła ze strachem w sercu, co zastanie, gdy wróci. Był tam taki prawdziwy dom. Gdy się przychodziło, w ogóle nie pamiętało się, że trzeba się kryć. Było pogodnie i wesoło. Marysia nigdy nie mówiła, że się boi, i chyba w ogóle nie czuła strachu, chociaż mogła w każdej chwili zginąć razem z nami.” (s. 195)
Bibliografia
– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2018.
– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 29a Pisma Emanuela Ringelbluma z bunkra, oprac. E. Bergman, T. Epsztein, M. Siek, Warszawa 2018.
– Adina Blady-Szwajger, I więcej nic nie pamiętam, Warszawa 2010.
