MARYSIŃSKA 25 (mieszkanie Fogla) – MARYSIŃSKA 25 (bożnica) – MARYSIŃSKA 25 (podwórze domu Fogla) – ŁAGIEWNICKA 61 (Rewir Służby Porządkowej III) – CZARNIECKIEGO 12-18 (więzienie) [TRASA]
Heniek Fogiel
ONI, III B (17.06.1942 – wspomnienie z 15.06.1942)
„A więc: w niedzielę wieczór, tj. 15 czerwca, zszedłem mówić Kadisz do bożnicy [ul. Marysińska 25], na podwórzu stała policja, ale słyszałem, że mają robić obławę na tych, co noszą brody, bo jest rozkaz z Kripo, że kto będzie nosił brodę, grozi surowa kara, a policja żydowska ma nad tym odpowiedzialność, więc nie bojąc się niczego, gdyż brody nie noszę, wszedłem do bożnicy, ale wyjść już nie mogłem, policja okrążyła bożnicę i wzięto wszystkich do rewiru. Tam zrobiono listę, pytano się: nazwisko, adres, data urodzenia i gdzie się teraz pracuje. (…) Obława zarządzona została na rozkaz prezesa. Ta lista została odczytana prezesowi i starsze osoby, pracujące i niepracujące, (55–60 lat) oraz resortowców momentalnie zwolniono. Młodych, chociaż pracujących, ale nie w resortach, i niepracujących, momentalnie odesłano na Czarnieckiego [12-18], gdzie zaraz w nocy była Żydowska Komisja, a o 5 nad ranem wysłano ich już do miasta na Łąkową [4], gdzie przechodzą Niemiecką Komisję, a stamtąd do Poznania. (…) Przyprowadzono jeszcze tej nocy dużo mężczyzn, co ich wyjęto z łóżek, i zaraz ich odtransportowano na Czarnieckiego [12-18].” ( s. 72 – 73)
ONI, III B (17.06.1942 – wspomnienie 16.06.1942)
„Na drugi dzień Mira [Feldmark] cały dzień leciała tu i tam interweniować, była u Mosiężnika, to jest wachmistrza Gemüse-Abteilung [Centrala Warzyw, Łagiewnicka 25], który dzwonił do komisarza [Abrahama] Feldhendlera lecz ten odpowiedział, że zwolnić ma tylko prawo sam pan prezes. Potem do tegoż samego komisarza dzwonił kierownik resortu, [Lajb] Glazer, lecz teraz już przyrzekł, że postara się coś załatwić. Potem Minia przyniosła zaświadczenie, że pracowałem w resorcie do rewiru [Łagiewnicka 61], a stąd kom[isarz] dzwonił na Bałucki Rynek, że wszystko jest zgodnie z prawdą, tak, jak zeznałem. Pod wieczór nadszedł list od prezesa do mnie ze skierowaniem do dyrektora wszystkich resortów, pana [Dawida] Warszawskiego, że bezwarunkowo muszę być zatrudniony w jednym z resortów krawieckich, więc dostałem skierowanie na Młynarską 2 do drugiej roboty.”
Bibliografia
– Dziennik Heńka Fogla z getta łódzkiego, oprac. Adam Sitarek, Ewa Wiatr, Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny 2019.