MIŁA 18

Marek Edelman

ONI, V

„Dnia 8-go maja zostaje przez oddziały Niemców i Ukraińców okrążona Komenda Główna Ż.O.B. Dwie godziny trwa zacięta walka. Gdy Niemcy widzą, że w boju nie uda się im zdobyć bunkru, wrzucają do wnętrza bombę gazową. Kto nie zginął od kuli niemieckiej, kto nie został zatruty gazem, ten popełnia samobójstwo. Jasnym jest, że stąd wyjścia nie ma, a nikomu nie wpada nawet na myśl oddawać się żywym w ręce niemieckie. Jurek Wilner wzywa wszystkich bojowców do zbiorowego samobójstwa. Lutek Rotblat zastrzelił matkę i siostrę, a następnie siebie. Ruth strzelała do siebie 7 razy.

W ten sposób ginie znów 80% pozostałych bojowców, a wśród nich komendant Ż.O.B. Mordechaj Anielewicz.

Ocalałe cudem resztki w nocy połączyły się z niedobitkami oddziałów szczotkarzy, które teraz znajdowały się na Franciszkańskiej 22. Tej nocy właśnie przychodzi dwóch naszych łączników (S. Ratajzer – „Kazik” i Franek) ze „strony aryjskiej”.” (s. 62-63)

Adina Blady-Szwajger

ONI, V

„[…] Przypomina mi się to, co Marek [Marek Edelman – dop. AKR] powiedział o samobójstwie na Miłej. Przecież kilku się z tego bunkra uratowało.

– Nie zawsze jest szansa Czasem jej już nie ma… A kwestia bunkra? Im się wydawało, że nie ma już żadnego wyjścia.” (s. 153)

Bibliografia

– Marek Edelman, Getto walczy. (Udział Bundu w obronie getta warszawskiego), Warszawa 1945.

– Tak naprawdę – w 1942 roku wyszłam z domu i nigdy do niego nie powróciłam. Rozmowa z Adiną Blady Szwajgier, [w:] Anka Grupińska, Ciągle po kole. Rozmowy z żołnierzami getta warszawskiego, Warszawa 2000.