NOWOLIPIE 34

Marek Edelman

JA/ONI, II D

„[…] następuje tragiczna, krwawa noc z 17-ego na 18-ego kwietnia 1942 roku. Niemieccy oficerowie wyciągają z domów przeszło 50 działaczy społecznych i rozstrzeliwują ich na ulicach getta. Z naszych towarzyszy padli wówczas – Goldberg z żoną (fryzjer) [Mojżesz i Ruchla Goldberg zginęli przy ul. Nowolipie 34 – B.S.], Naftali Kleruch z ojcem [Naftali i Józef Kleruch zginęli na Gęsiej 80 – B.S.], Sklar [Perec Szklarski zginął na wołyńskiej 2 – B.S.] i inni. Poszukiwani byli – Sonia Nowogródzka, Luzer Klog i Berenbaum. Nazajutrz całe getto przerażone, oszołomione, zdenerwowane, gubi się w domysłach, jaki był powód tych egzekucji. Większość uważa, że to stracono redaktorów gazetek nielegalnych, że ta cała akcja skierowana jest tylko przeciwko działaczom politycznym, że należy przestać działać, by niepotrzebnie nie zwiększać i tak dużej liczby ofiar. 19 kwietnia ukazuje się specjalny numer naszego tygodnika „Der Werker”, który wskazuje na to, że jest to jeszcze jedno ogniwo w akcji wyniszczenia Żydów, że Niemcy chcą wymordować aktywniejsze elementy żydowskie, by potem cała masa poszła biernie na śmierć, tak jak to miało miejsce w Lublinie i innych miastach. Pogląd nasz pozostaje jednak nadal zupełnie odosobniony, tylko niektóre młodzieżowe ugrupowania „Szomer” i „Hechaluc” są tego samego zdania.” (s. 24-25)