Stefan CHWIN
Autorka hasła: Barbara Tyszkiewicz

Stefan CHWIN
Autorka hasła: Barbara Tyszkiewicz

ur. 1949

Pseud.: Max, Max Lars, Piotr Zdanowski.

Prozaik, eseista, historyk literatury.

Zob. też.: TWÓRCZOŚĆ, OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 11 kwietnia 1949 w Gdańsku; syn Józefa Chwina, ekonomisty pochodzącego z Wilna, i Aleksandry z domu Celińskiej, pielęgniarki z Warszawy (sanitariuszki w czasie Powstania Warszawskiego, później także pedagoga), którzy po zakończeniu II wojny światowej osiedli w Gdańsku. Uczęszczał do Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie i tam też w 1968 uzyskał świadectwo dojrzałości. Jesienią tegoż roku rozpoczął studia z zakresu filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku-Wrzeszczu (włączonej w 1970 w skład utworzonego wówczas Uniwersytetu Gdańskiego, UG). W grudniu 1970 był świadkiem pacyfikacji stoczniowców na ulicach Gdańska, co uważa za znaczące doświadczenie w swojej biografii. W maju 1971 zawarł związek małżeński z Krystyną Turkowską, wówczas studentką polonistyki, później zatrudnioną m.in. na kierowniczych stanowiskach w gdańskim ośrodku Telewizji Polskiej oraz jako redaktor naczelna kwartalnika „Tytuł”, autorki tomów poezji i prozy wydawanych pod pseudonimem Krystyna Lars (także wspólnie z mężem). W 1973 z wyróżnieniem obronił na UG pracę magisterską (pt. Gombrowicz i Forma Polska, napisaną pod kierunkiem prof. Marii Janion). Po ukończeniu studiów pracował krótko w Bibliotece PAN w Gdańsku, a jesienią 1973 został zatrudniony w Instytucie Filologii Polskiej UG, początkowo jako asystent stażysta, a potem kolejno asystent (od kwietnia 1974) i starszy asystent (od września 1975). Debiutował w 1975 artykułami pt. „Trans Atlantyk” wobec „Pana Tadeusza” („Pamiętnik Literacki” z. 4) i Gombrowicz – sarmata kontestujący ( „Ruch Literacki” nr 4). W następnych latach zajmował się głównie literaturą współczesną, polemizując z koncepcją „nowej fali” i zwracając uwagę na twórców najmłodszego pokolenia. Prace ogłaszał m.in. w wydawanym przez Koło Naukowe Polonistów UG piśmie „Litteraria. Próby literackie” (1977; przez dłuższy czas brał również udział w redagowaniu tego periodyku) oraz w gdańskim kwartalniku „Punkt” (1978-81). W latach osiemdziesiątych był członkiem zespołu redagującego serię wydawniczą Transgresje; w 1989 (wraz z Marią Janion, Stanisławem Rośkiem i Zbigniewem Majchrowskim) otrzymał za tę działalność nagrodę „Wiatr od morza”, przyznawaną przez Klub Studentów Wybrzeża „Żak” w Gdańsku. W 1982 doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. System romantyczny we współczesnej literaturze polskiej (na przykładzie twórczości Wacława Berenta, Bruno Schulza, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Tadeusza Konwickiego, Tadeusza Nowaka) (promotor prof. Maria Janion); za obronioną z wyróżnieniem rozprawę doktorską nagrodzony został również przez Gdańskie Towarzystwo Naukowe. W lipcu tegoż roku objął na UG stanowisko adiunkta. Jesienią 1984 otrzymał nagrodę Fundacji Kościelskich, którą odebrał w Genewie, a następnie zwiedził Paryż, Hamburg i Berlin Zachodni; w tym czasie nawiązał w Paryżu osobiste znajomości m.in. z Konstantym Jeleńskim i Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Jako prozaik debiutował w 1985 powieścią fantastyczną pt. Ludzie – skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz, ogłoszoną pod pseudonimem Max Lars i opatrzoną własnymi ilustracjami. W następnych latach rozwijał twórczość literacką (głównie z zakresu powieści i eseju), łącząc pisanie z pracą dydaktyczną i badawczą, skoncentrowaną nadal wokół związków współczesnej kultury polskiej z romantyzmem. W 1995 wszedł w skład kolegium redakcyjnego „Kwartalnika Artystycznego” (gdzie w następnych latach publikował prozę, fragmenty dziennika i artykuły), w 1998-2003 był także członkiem rady redakcyjnej czasopisma „Borussia”. Studia, artykuły i recenzje oraz eseje i fragmenty prozy ogłaszał nadto w wielu periodykach literackich i naukowych, dłuższą współpracę nawiązując z pismem literacko-artystycznym „Tytuł” (1991-2002, z przerwami), z „Tygodnikiem Powszechnym” (od 1996) a także z dziennikami „Gazeta Wyborcza” (od 1997) i „Rzeczpospolita” (od 1999). W 1994 na podstawie rozprawy pt. Literatura i zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1998 otrzymał na UG stanowisko profesora nadzwyczajnego. Został członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w 1982), SPP (w 1990) i Polskiego PEN Clubu (w 1998). W 1995–2010, głównie w związku z publikacją przekładów jego powieści, odbył wiele zagranicznych podróży literackich i naukowych, m.in. na zaproszenie wydawców, księgarń i stowarzyszeń kulturalnych z Niemiec (około 100 spotkań autorskich), Rosji, Szwecji, Austrii, Szwajcarii, Włoch, Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, Rumunii, Słowacji, Węgier i Litwy. W 1996-2003 należał do jury Nagrody Literackiej Nike. Za zasługi w dziedzinie stosunków polsko-niemieckich otrzymał m.in. nagrodę im. E. Brosta (1997), a za całokształt twórczości literackiej odebrał nagrodę Polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy (1998) i Pomorską Nagrodę Artystyczną (2009). W 2007 został powołany do Rady Języka Polskiego przy PAN i wszedł w skład Europejskiej Federacji Narodowych Instytucji na Rzecz Języka (EFNIL). W tymże roku był jurorem na 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W 2009 został członkiem Rady Kultury Gdańska. W 2010 objął kierownictwo nad prowadzonymi na UG badaniami dotyczącymi odniesień literatury europejskiej do myśli św. Augustyna; zainteresował się także w swoich studiach filozoficznymi, moralnymi i psychologicznymi aspektami obrazu samobójstwa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Brał udział w pracach nad Encyklopedią Gdańska, wydaną drukiem w 2012 i dostępną w internetowej wersji jako Gedanopedia. Współpracował z Krajowym Funduszem na Rzecz Dzieci (w ramach programu pomocy wybitnie uzdolnionym). W 2014 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”, a w 2015 – Nagrodę Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S. B. Lindego. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2002), Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008) oraz medalem ks. Mściwoja II, przyznawanym przez władze Gdańska za wybitne zasługi na rzecz miasta (2010).

Jest ojcem dwóch synów: Marcina Rafała (ur. 1971) i Adama Juliusza (ur. 1979). Mieszka w Gdańsku.

TWÓRCZOŚĆ

1. Bez autorytetu. [Autorzy:] S. Chwin, S. Rosiek. [Szkice]. Gdańsk: WM 1981, 267 s.
Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie w 1983.
Szkice o współcz. literaturze pol., polemiczne wobec koncepcji literatury „nowej fali”. – Tu S. Chwina: Punkty oparcia. – O rytuałach: Rytuał czy rozmowa? O „czytaniu” społeczeństwa i „czytaniu” osoby; Przestrzeń zdrady. – O milczeniu: Jakimi pisarzami dziś mówimy; Socjologia milczenia. – O spustoszeniu: Czym była, czym mogła być „nowa prywatność”; Świat zalegoryzowany; Rany wewnętrzne. Trzy fragmenty o kolonizacji doświadczenia; Stopień ryzyka.

2. Ludzie – skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz. [Powieść fantastyczna]. Il. S. Chwin. Bydg.: Pomorze 1985 [właśc. 1986], 218 s. Wyd. 2 tamże 1989.
Autor podp. pseud.: Max Lars.
3. Człowiek – litera. Przygody Aleksandra Umwelta podczas akcji specjalnej w górach Santa Cruz. [Powieść fantastyczna]. [Il.] S. Chwin. Bydg.: Pomorze 1989, 342 s.
Autor podp. pseud.: Max Lars.
4. Romantyczna przestrzeń wyobraźni. [Szkice]. Bydg.: Pomorze 1989, 258 s.
Nagroda Klubu Krytyki Lit. Gdańskiego Oddz. SPP w 1989.
Zawartość: Literatura, historia, „długie trwanie”: Literatura i pamięć; Historia i interpretacja. – Romantyzm i współczesność. (Dialogi wyobraźni): Myśl polska po „zmierzchu bogów”. (Powieść i „nowa mitologia”) [W. Berent]; Witkacy mistyczny, czyli „Bunt mas” i sacrum; Bruno Schulz –Golem, Demiurg i Materia; Wyobraźnia i Natura. (Gombrowicza „fenomenologia różnicy”); Romantyzm a „Forma polska”, czyli Gombrowicz wobec „Pana Tadeusza”; Sny nad „wierną rzeką”. (Tadeusz Konwicki i romantyczne przeżycie Losu); Jabłko Wallenroda. (Tadeusz Nowak i antynomie romantycznego marzenia).

5. Krótka historia pewnego żartu. (Sceny z Europy Środkowowschodniej). [Powieść]. [Wstęp:] J. Błoński. Kr.: OL 1991, 260 s. Wyd. nast.: wyd. 2 zmien. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1999; wyd. 3 Gdańsk: „Tytuł” [2007].
Nagroda Gdańskiego Tow. Przyjaciół Sztuki za rok 1991 (przyznana w 1992; S. Chwin odmówił przyjęcia), Nagroda Lit. m. Gdańska w 1993.
6. Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy”. [Studia]. Kr.: OL 1993, 456 s.
Rozprawa habilitacyjna. – Na okł. tytuł: Literatura a zdrada. – Nagroda Ministra Edukacji Nar. w 1994, nagroda „Pro Libro Legendo” za 1993, przyznana w 1994.
Zawartość: Cz. 1. Konrad [dot. utworu A. Mickiewicza]: Wyobraźnia romantyczna a spisek; Makiawelizm i imperatyw jawności; Etos rycerski wobec „etosu maski”; Psychospołeczny paradoks „jawnego spiskowania”; Zrzucenie „maski” przed tyranem; Naród i „ludzie idei”. Zagadnienie społecznej obcości spisku; „Porwany za młodu”; Bunt indywidualistyczny. Powołanie do moralnej wielkości jako los; Samobójstwo Wallenroda. – Cz. 2. Literatura i zdrada – po Jałcie: Ciemna wrogość. Spór wokół „patriotycznej zdrady” [od czasów A. Mickiewicza do współczesności]; Przeklęta maska? [dot. głównie twórców: A. Trzebiński, K.K. Baczyński, W. Gombrowicz]; „Wallenrodowie lat wojny” [dot.: J. Gierałtowski: Wakacje kata, J. Krasiński: Syn Wallenroda]; Tyrmand, czyli „broń życiowego detalu”, dandyzm i duch pikarejski [dot. głównie: Filip]; Zdrada zdradzonych [dot.: J. Mackiewicz: Droga donikąd; Nie trzeba głośno mówić]; Mit „patriotycznego skrytobójcy” po roku 1945 [dot.: J. Andrzejewski: Popiół i diament, L. Kruczkowski: Odwety]; Wallenrodyzm w państwie Bieruta – trzy spojrzenia [dot.: Cz. Miłosz: Zniewolony umysł, L. Tyrmand: Dziennik, J. Trznadel: Hańba domowa]; Płowy wódz. Pisarze i „sprawa Piaseckiego” [dot. m.in.: T. Breza: Mury Jerycha, S. Kisielewski: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej, Cz. Miłosz: Zdobycie władzy]; Błogosławiona Ochrana? [dot.: W. Terlecki: Dwie głowy ptaka; Powrót z Carskiego Sioła]; Wallenrodowie w teatrze [dot.: I. Iredyński: Głosy umarłych, S. Grochowiak: Po tamtej stronie świec]; Cień Bonhoeffera [dot. tekstów S. Barańczaka (z tomu Etyka i poetyka): Notatki na marginesach Bonhoeffera; Zmieniony głos Settembriniego]; Insurekcja bezbronnych, terroryzm, duch Machiavellego [dot. publicystyki autorów: J.J. Lipski, J. Kuroń, A. Michnik, P. Wierzbicki]; „Wallenrodowie” w sierpniu [dot.: J. Głowacki: Moc truchleje]; „Ja płakał, ale bił”, czyli „Wallenrod” stanu wojennego [dot. m.in.: J.J. Szczepański: Kadencja, Z. Herbert: Raport z oblężonego miasta i inne wiersze]; Wallenrod po Afganistanie i Grudniu [dot. A. Braun: Wallenrod]; Wallenrodyczne barwy końca [dot.: T. Konwicki: Mała Apokalipsa]. – Cz. 3. O czym nie pisał Mickiewicz, czyli Urok wallenrodycznych drobiazgów: Święte gaje, kapłani, rycerze [dot. obrazu Litwy w twórczości polskich autorów z XVIII i XIX w.]; O czym wolał nie pisać Mickiewicz w „Konradzie Wallenrodzie”? [dot. recepcji poematu].

7. Hanemann. [Powieść]. Gdańsk: Marabut 1995, 202 s. Bibl. „Tytułu”. Wyd. nast.: [wyd. 2 i 3] tamże 1996; [wyd. 4] Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1997; [wyd. 5] Wwa: Świat Książki 1998; [wyd. 6] Gdańsk: „Tytuł” [2001]; [wyd. 7] Wwa: Polityka Spółdz. Pracy [2008]. Pol. Lit. Współcz., 15; [wyd. 8] Gdańsk: „Tytuł” [2009]. Proza Współcz., tamże: 2010, 2011.
Nagroda Artusa – Gdańska Książka Roku 1995, Paszport „Polityki” w 1996, międzynarodowa nagroda im. A. Gryphiusa (1999), przyznana przez Gildię Artystów Niemieckich za najlepszą książkę Europy Środkowej, dotyczącą kwestii zbliżenia między narodami. – Do [wyd. 8] włączono winiety graficzne autorstwa S. Chwina.
Przekł.: ang.: Death in Danzig. [Przeł.] P. Boehm. Orlando, FL 2004, wyd. nast: London 2005, [Orlando, FL] 2005, London 2006, – czes.: Hanemann. [Przeł.] P. Vidlák. Brno 2005, – franc.: Hanemann. [Przeł.] L. Waleryszak. [Belval] 2012, – hiszp.: El doctor Hanemann. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2005, –niem.: Tod in Danzig. [Przeł.] R. Schmidgall. Berlin 1997, wyd. nast.: Reinbek bei Hamburg 1999, tamże: 2001, 2005, – ros.: Haneman. [Przeł.] K.Â.Starosel’skaâ. „Inostrannaâ Literatura”, Moskva 1997 [nr] 12, wyd. osob. Moskva 2003, tamże 2005, – rum.: Doctor Hanemann. [Przeł.] C. Geambaşu. Bucureşti 2004, wyd. nast. Piteşti 2005, – słowac.: Hanemann. [Przeł.] K. Chmel. Bratislava 2005, – szwedz.: Hanemann. [Przeł.] L. Mendoza Ǻsberg. [Stockholm] 2001, – ukr.: Ganeman. [Przeł.] Ì. Pìzniûk. Kiïv 2010, – węgier.: Hanemann. [Przeł.] K. Weber. Pozsony 2004.
Adapt.: radiowa: Adapt.: E. Marcinkowska. Radio 1998, – teatr.: Adapt. i reż.: S. Majewski. Wyst. Koszalin, Bałtycki T. Dram. 1998; Adapt. i reż.: I. Cywińska. Wyst. Gdańsk, T. Wybrzeże 2002.

8. Esther. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” 1999, 346 s., 16 k. tabl. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] Wwa: Świat Książki 2000.
Nagroda Fundacji Kultury w 2000, Statuetka Gryfa – Pomor. Nagroda Artyst. w 2000.
Przekł.: niem.: Die Gouvernante. [Przeł. ] R. Schmidgall. Berlin 2000, wyd. nast.: Reinbek bei Hamburg 2003, –ros.: Guvernantka. [Przeł.] K. Â. Starosel’skaâ. Moskva 2004.

9. Wspólna kąpiel. [Miniatury]. [Współaut.: K. Chwin] K. Lars. Gdańsk: „Tytuł” [2000], 155 s. Bibl. „Tytułu”.
Zawartość: Wspólna kąpiel [wiersz]. – [Cykle miniatur prozą:] Dawne pomyłki; O mały włos; Siedem scen z życia mężczyzn; Ci, którzy przychodzą w snach; Sceny fantastyczne z historii literatury polskiej; Adam Zagajewski czyta wiersz w jednym z miast na północy Europy; Drobne poprawki; Republika marzeń; I po cóż to ruszać?; Prześwity; Dama pik; Gargantua i ja; Sceny fantastyczne z historii imperium; Koszyk łez; Wypisy z ksiąg nieużytecznych.
10. Złoty pelikan. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2002], 270 s. Bibl. „Tytułu”. Wyd. 2 Wwa: Świat Książki 2004.
Przekł.: franc.: Le Pelican d’Or. [ Przeł.] F. Laurent. Belval 2009, – hiszp.: La Pelikan de oro. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2007, – niem.: Der Goldene Pelikan. [Przeł.] R. Schmidgall. München 2005, wyd. nast. tamże 2008, – szwedz.: Guldpelikanen. [Przeł.] L. Mendoza Ǻsberg. Stockholm 2004, – węgier.: Arany Pelikan. [Przeł.] K. Weber. Pozsony 2007.
11. Kartki z dziennika. Gdańsk: „Tytuł” [2004], 516 s. Bibl. „Tytułu”. Por. poz. 15.
Autobiograficzne zapiski z życia polskiego inteligenta z przełomu XX i XXI wieku.
Przekł. niem. w wyborze (łącznie z poz. 15) pt.: Ein deutsches Tagebuch. [Wybór i oprac.:] M. Kijowska, K. Turkowska-Chwin. [Przeł.] M. Kijowska. Berlin: FotoTapeta 2015, 256 s.

12. [Miejsca wspomnień. Obrazy z Europy Środkowej. (Drezdeńskie wykłady poetyckie)]. Powst. 2000-2004.
Przekł. niem.: Stätten des Erinnerns. Gedächtnisbilder aus Mitteleuropa; Dresdner Poetikvorlesungen. [Przeł. z jęz. pol.:] S. Miodona, A. Sproede, B. Partyk-Hirschberger. [Wstęp:] R. Erb. [Posł. i bibliogr.:] A. Sproede. Dresden: Thelem 2005, 216 s.
Zawartość: Gedächtnisort Danzig. – Roman und Erfahrung in Mitteleuropa. – Literatur und Selbstmord.
13. Żona prezydenta. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2005], 192 s. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] tamże [2006].
Nagroda Sztorm Roku 2005, przyznana w plebiscycie czytelników „Gaz. Wybor.” dod. „Trójmiasto” (w kategorii literatura) w 2006 r.
Przekł. słoweń.: Predsednikova žena. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2012.

14. Dolina Radości. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2006], 543 s. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] tamże [2007].
Przekł.: hiszp.: El valle de la alegría. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2013, – słowac.: Dolina radosti. [Przeł.] K. Chmel. Bratislava 2008.
15. Dziennik dla dorosłych. Gdańsk: „Tytuł” 2008, 472 s. Bibl. „Tytułu”.
Autobiograficzne zapiski z życia polskiego inteligenta na początku XXI wieku. – Kontynuacja poz. 11.
Przekł. niem. w wyborze (łącznie z poz. 11) pt.: Ein deutsches Tagebuch. [Wybór i oprac.:] M. Kijowska, K. Turkowska-Chwin. [Przeł.] M. Kijowska. Berlin: FotoTapeta 2015, 256 s.

16. Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni. [Studia i szkice]. Gdańsk: „Tytuł” 2010, 555 s. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy. Wyd. nast. tamże 2011.
Nagroda lit. Gdynia w 2011.
Zawartość: [Wstęp:] Właściwie bez powodu; Nic takiego. – Między traumą a formą. Światoodczucie i forma symboliczna śmierci: Chronologia przyczyn czy semantyzacja śmierci?; „Poetyka” samobójstwa. Moment „estetyczny” czynu; Trzy wymiary samobójczego doświadczenia. – Samobójstwo jako czyn adresowany do innych. (Znaczenia interakcyjne): Anty-obrazy śmierci. „Czarne” ikony samobójstwa; Samobójstwo Judasza i jego represyjne znaczenia; Jak społeczeństwo zachęca człowieka do śmierci; Fenomen samobójstwa altruistycznego. Samozniszczenie i samopoświęcenie; Święte samobójczynie. „Jasne” ikony samobójstwa altruistycznego. – Egzystencjalny wymiar samobójstwa: Samobójstwo w wodzie; Samobójstwo w ogniu; Samobójstwo a żywioł powietrza. Skok z wysokości, lot, spadanie w otchłań; Samobójstwo i czas. Długie i krótkie umieranie; Trucizna, opium, laudanum. – Co samobójca „robi” ze swoim ciałem. Marzona śmierć i konstruowanie „ciała symbolicznego”: Symboliczna kartografia ciała; Symboliczna indywidualizacja i dezindywidualizacja ciała. – Śmierć z własnej ręki i centralne metafory egzystencji: Metafory życia i obrazy anihilacji; Metafora życia jako „grzechu istnienia”; Niezdolność do bycia Bogiem jako „grzech istnienia”. Ciało i śmierć Kiriłłowa [o powieści F. Dostojewskiego: „Biesy”]; Samobójstwo godnościowe. Metafora życia jako „procesu medyczno-sądowego”; Metafora „mdłości”. Grzech „bezzasadnego istnienia”; Metafora „obojętności świata ”. – Jak wyobraźnia gromadzi argumenty przeciwko życiu: Konstruowanie obrazu „życia nie do zniesienia”; Hiperbolizacja „bolesności istnienia”. Obrazy „matni”; „Matnia” Witkacego; „Matnia” Gombrowicza; „Ludzie – skorpiony”. Metafora „żądła”. Samobójstwo wolicjonalne; Sztuka, samobójstwo i ryzyko psychologii motywów; Nadwartościowanie i odwartościowanie śmierci; Samobójstwo jako złudzenie i jako poznanie. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy].

17. Panna Ferbelin. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” 2011, 316 s. Bibl. „Tytułu”.
Nagroda Sztorm Roku 2011, przyznana w plebiscycie czytelników „Gaz. Wybor.” dod. „Trójmiasto” (w kategorii literatura) w 2012 r.
18. Miłosz. Interpretacje i świadectwa. [Szkice]. Gdańsk: Tytuł 2012, 352 s., 136 s. tabl. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.
Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury – Splendor Gedanensis, przyznana w 2013 r., także za tom pt. „Miłosz – Gdańsk i okolice. Relacje, dokumenty, głosy”, współredagowany z Krystyną Chwin (zob. Prace edytorskie i redakcyjne poz. 3).
Zawartość: [I.] Interpretacje: „Dachau koników polnych”. Miłosz i „ukąszenie darwinowskie”; Czesław Miłosz wobec powstania warszawskiego; Czas „Biblii” i czas Pana Cogito. O istocie sporu Herberta z Miłoszem; Miłosz i samobójstwo egzystencjalne. – [II.] Miłosz i Pomnik: Czy Czesław Miłosz chciał, by wiersz „Który skrzywdziłeś człowieka prostego” został umieszczony na gdańskim Pomniku Poległych Stoczniowców?; Kalendarium zdarzeń i ustaleń dotyczących umieszczenia na Pomniku Poległych Stoczniowców wiersza Czesława Miłosza „Który skrzywdziłeś człowieka prostego”; Miłosz i zabity milicjant, czyli na jakim właściwie pomniku miał się znaleźć wiersz „Który skrzywdziłeś człowieka prostego”?; Poeta bez wierszy, czyli jak Czesław Miłosz zachowywał się w Stoczni Gdańskiej w czerwcu 1981; „Dygotała mu ze złości szczęka”. Gdańska wizyta Miłosza w oczach Służby Bezpieczeństwa; Wariant cichej prawdy. Współczesny kontekst symboliczny tekstów Miłosza umieszczonych na Pomniku Poległych Stoczniowców. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy].

19. Samobójstwo i „grzech istnienia”. [Szkice]. Gdańsk: „Tytuł” 2013, 563, [5] s. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.
Zawartość: Człowiek zbuntowany i skaza [wstęp]. – [I.] Między przebóstwieniem ciała a rytuałem „endury”. Święty Augustyn a gnostyczna antropologia śmierci: Św. Augustyn wobec idei „grzechu istnienia”; Samobójstwo egzystencjalne w ujęciu gnostyków. – [II.] Pisarze wobec „grzechu istnienia”: Ból istnienia i „umowa społeczna”. Samobójstwo niedokonane kawalera Saint-Preux; Katońska teatralizacja życia i śmierci w kulturze XVIII wieku. Samobójstwo Radiszczewa a śmierć Jana Potockiego; Werter i „grzech istnienia”; Milton. Samobójstwo w Raju; Myśli samobójcze Prometeusza; Kain Byrona; Manfred. Fenomen „samobójstwa wolicjonalnego”; Sardanapal. Samobójstwo a „grzech istnienia w historii”; Samobójstwo we „Frankensteinie”. Bóg, projekt eugeniczny i nieudane „dziecko”, które chce się zabić; Kleist. Samobójstwo i „antropologia nieciągłości”. – [III.] Między redutą Ordona a „grzechem przyrodniczego istnienia”: Romantyzm i prawo do „własnej śmierci”; Stawrogin. Samobójstwo „człowieka przyrodniczego”; Czy doświadczenie „grzechu istnienia” jest możliwe w świecie bez Boga. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy]. – Dlaczego napisałem książkę o „grzechu istnienia” [zakończenie].
20. Srebrzysko. Powieść dla dorosłych. Gdańsk: „Tytuł” 2016, 364 s.
21. Zwodnicze piękno. Kr.: „Tyg. Powsz.” 2016, 48 s. Bibl. „Tyg. Powsz.”, 9.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: „Tyg. Powsz.” 2016. Bibl. „Tyg. Powsz.”, pliki w formacie EPUB, MOBI, PDF.
Wykład wygł. 21 V 2016 r. w Kr. podczas Festiwalu Copernicus.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Gombrowicz – sarmata kontestujący. „Ruch Lit.” 1975 nr 4 s. 217-224 [dot.: Trans-Atlantyk]. – Jeszcze o „Świecie nieprzedstawionym” [J. Kornhausera i A. Zagajewskiego]. „Litteraria”, Gdańsk 1975 [nr 7] s. 9-17. – „Trans-Atlantyk” wobec „Pana Tadeusza”. „Pam. Lit.” 1975 z. 4 s. 97-121. – Sytuacja etyczna debiutu. „Litteraria”, Gdańsk 1976 [nr z XI] s. 13-21, przedr. „Nowy Wyraz” 1977 nr 6 s. 66-74. – Etyka i forma. „Litteraria”, Gdańsk 1977 [nr z X] s. 34-46, przedr. „Nowy Wyraz” 1978 nr 4 s. 95-100. – Kilka pytań w sprawie życia prywatnego. „Litteraria”, Gdańsk 1977 [nr z IV] s. 61-77, przedr. „Punkt” 1978 nr 2 s. 16-25 [dot. najmłodszego pokolenia pisarzy]. – Paradoks awangardy. „Punkt” 1978 nr 3 s. 70-80. – Pisarz i bezimienność. „Punkt” 1979 nr 5 s. 5-15. – W stronę antropologii pogranicza. Fenomen recepcji prac Antoniego Kępińskiego. W: Galernicy wrażliwości. Gdańsk 1981 s. 442-467. – Twórczość i autorytety. (Bruno Schulz wobec romantycznych dylematów tworzenia). „Pam. Lit.” 1985 z. 1 s. 69-93. – Autoportret przeżycia pokoleniowego. Gdańskie debiuty poetyckie lat siedemdziesiątych. W: Literatura Gdańska i Ziemi Gdańskiej. T. 2. Gdańsk 1986 s. 273-291. – Gombrowicz i maska. W: Maski. T. 2. Gdańsk 1986 s. 307-332. – Kain, Prometeusz i dziecko. (O „spowiedzi Stawrogina”). „Twórczość” 1987 nr 7 s. 65-84, przedr. pt. Stawrogin i dziecko w: Dzieci. T. 2. Gdańsk 1988 s. 40-70 [dot.: J. Byron: Kain, F. Dostojewski: Biesy]. – „System romantyczny” w literaturze polskiej. (Kierunki badań). „Gdań. Zesz. Hum.” 1983 wyd. 1987 nr 30 s. 19-47. – Polskie marzenie o „dawnej Litwie”. „Autograf” 1989 nr 6/8 s. 44-52, wersja zmien. i poszerz. pt. Święte gaje, kapłani, rycerze zob. Twórczość poz. 6. – Wstęp do: A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Wyd. 3 zmien. Wr. 1991 s. [III]-CLXXIII. BN I, 72. Wyd. 4 przejrz. tamże 1998. – Dlaczego upadek komunizmu zaskoczył literaturę polską? Powst. 1993. Przekł. niem.: Warum die polnische Literatur vom Zusammenbruch des Komunismus überrascht wurde. [Przeł.] A. Marszałek. „Stint Zeitschrift fur Literatur”, Bremen 1993 nr 14; druk w jęz. pol.: „Teksty Drugie” 1994 nr 1 s. 5-28, polem.: K. Dunin: Dlaczego Machejek nie przewidział upadku komunizmu? „Życie Warsz.” 1994 nr 75 dod. „Ex Libris” nr 49 s. 5; L. Bugajski: Wśród czasopism. „Twórczość” 1994 nr 3 s. 138-140; S. Chwin: Korespondencja. „Twórczość” 1996 nr 1 s. 150-152. – Wolność pisana po Jałcie. „Tytuł” 1993 nr 4 s. 11-25, przekł. niem. [wg inf. autora]: Freiheit geschrieben nach Jalta. [Przeł. K. Wolff]. „Ostragehege”, Drezno 1996 nr 5. – Dlaczego właściwie polscy pisarze odrzucili komunizm i co z tego wynikło. „Kwart. Artyst.” 1994 nr 4 s. 32-48. – Schulz a Leśmian. W: Czytanie Schulza. Kr. 1994 s. 108-126, przekł. ukr.: Šul’c i Les’mân. [Przeł.] O. Sachn’ûk. W: Poverennâ. Bruno Šul’c (1892-1942). Lublin 1996 s. 86-91. – Strefy chronione. Literatura i tabu w epoce pojałtańskiej. „Res Publica Nowa” 1995 nr 10 s. 39-48, przedr. w: Wiedza o literaturze i edukacja. Wwa 1997. – Wojaczek: samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni. „Tytuł” 1995 nr 3/4a s. 119-138. – Gombrowicz i Forma Polska. W: W. Gombrowicz: Trans-Atlantyk. Kr. 1996 s. 121 –140 [posł.], wyd. nast. tamże 1998, 2003, 2004, 2009; przekł. niem.: Gombrowicz und die polnische Form. [Przeł.] N. Kozlowski. „Akzente”, München 2004 [nr z 3 VI] s. 255-274. – „Literatura pogranicza” a dylematy Europy Środkowej. W: Tematy polsko-niemieckie. Olsztyn 1997 s. 161-171, przekł. niem.: „Grenzlandliteratur” und das mitteleuropäische Dilemma. [Przeł.] R.U. Henning. „Transodra”, Potsdam [on-line] 1997 nr 17 s. 5-13 [dostęp 24 października 2016]. Dostępny w Internecie: http://www.dpg-brandenburg.de/de/nr17/chwinde.htm – Nowej Fali kłopoty z wolnością. „Tytuł” 1997 nr 1 s. 27-42. – Wyobraźnia i duch miejsca. „Tytuł” 1997 nr 3/4 s. 6-21. – Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod” – eksplikacja. „Warsztaty Polonist.” 1998 nr 4 s. 90-100, przedr. w: Lekcje czytania. Eksplikacje literackie. Cz. 2. Wr. 1999. – Romantyzm i poszukiwanie „trzeciej drogi”. „Teksty Drugie” 1998 nr 5 s. 79-101. – Czy pamięć sprzyja rozwojowi demokracji? „Tytuł” 2000 nr 1/2 s. 5-17. – Powieść i doświadczenie środkowoeuropejskie. „Tytuł” 2000 nr 1/2 s. 18-56. – Samobójstwa pisarzy polskich w wieku XX. „Tytuł” 2001 nr 3 s. 30-68. – Gdańsk – nowa tożsamość. „Tytuł” 2002 nr 1/2 s. 33-52. – Gombrowicz, my i Niemcy. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 190 s. 12-13, przedr. zmien. i rozszerz. pt. Gombrowicz i Niemcy w: Witold Gombrowicz, nasz współczesny. Kr. 2010 s. 100-115, streszcz. w jęz. niem. pt. Gombrowicz und Deutschland w: Berührungslinien. Polnische Literatur und Sprache aus der Perpektive des Deutsch-Polnischen Kulturellen Austauschs. Hildesheim; Zurich; New York 2006 s. 51-64, przekł. węgier. pt. Gombrowicz, mi es a Nemetek. „Kalligram”, Budapeszt 2005 [nr z III-IV]. – Irak i „dusza polska”. Moralne aspekty „narracji irackiej” w mediach polskich. W: Obszary ładu i anomii. Łódź 2006 s. 257-275. – Romantyzm i prawo do własnej śmierci. W: Księga Janion. Gdańsk [2007] s. 214-235, przekł. niem.: Die Romantik und das Recht auf den eigenen Tod. [Przeł.] I. Such. W: Romantik und Geschichte. Wiesbaden 2007 s. 195-218. – Złote runo Zbigniewa Herberta. „Kwart. Artyst.” 2008 nr 2 dod. s. 11-21, przekł. węgier.: Zbigniew Herbert es az Aranygyapju. [Przeł.] Z. Mihalyi „2000. Irodalmi es tarsadalmi havi lap”, Budapeszt 2010 [nr z I]. – Czas „Biblii” i czas „Pana Cogito”. O istocie sporu Herberta z Miłoszem. W: Album gdańskie. Gdańsk 2009 s. 713-727, przekł. ang.: The time of the Bible and the time of Mr. Cogito or the Essence of the dispute between Herbert and Miłosz. W: Miłosz like the world. Poet in the eyes of Polish literary critics. [Przeł.:] G. Czemiel. Frankfurt am Main 2015. – Mity i prawdy gdańskiej pamięci. W: Tożsamość Gdańszczan. Gdańsk 2010 s. 19-35. – Samobójstwo w Raju. (O „Raju utraconym” Miltona). „Kwart. Artyst.” 2010 nr 3 s. 59-68. – Literatura i zło. Moja przygoda z Nietzschem. „Kwart. Artyst.” 2012 nr 3 s. 117-125. – Nuda i „sacrum”. „Kwart. Artyst.” 2012 nr 1 s. 137-143. – Grzechy Gombrowicza przeciwko wolności. O projekcie etycznym wpisanym w „Ferdydurke”. „Przestrzenie Teorii” 2013 R. 20 s. 11-27. – Parę chwil z Miłoszem. W: Obecność. Wspomnienia o Czesławie Miłoszu. Wwa 2013 s. 484-500. – Dlaczego Bruno Schulz nie chciał być pisarzem żydowskim. (O „wymazywaniu” żydowskości w „Sanatorium pod klepsydrą” i „Sklepach cynamonowych”. „Schulz Forum” 2014 nr 4 s. 5-21. – Literatura i „zło ontologiczne”. „Kwart. Artyst.” 2015 nr 2 s. 148-154. – Miłosz, Szymborska, Darwin. W: W ogrodzie świata. Kr. 2015 s. 49-67. – [Osiemnaście] 18 zagadek do rozwiązania przed północą. „Kwart. Artyst.” 2015 nr 1 s. 137-143. – Jan Błoński. Historia pewnej znajomości. „Kwart. Artyst.” 2016 nr 1 s. 67-71. – Polska pamięć – dzisiaj. Co pozostaje? Trwały ślad i mechanizmy niepamiętania. „Teksty Drugie” 2016 nr 6 s. 15-29. – Wielkie deportacje środkowoeuropejskie z lat 1939-1950 w perspektywie aksjologicznej. Wyzwanie dla literatury. „Teksty Drugie” 2016 nr 3 s. 11-41.

Przekłady opowiadań, esejów i fragm. powieści S. Chwina w antologiach zagranicznych: ang.: The eagle and the crown. Modern Polish short stories. [Oprac.: T. Halikowska, G. Hyde]. London, New York 1996; The mystery oft the „Good evil”. [Przeł.] A. Gąsienica-Bircyn. „Lituanus”, Champaign, Illinois [on-line] 2006 vol. 52 nr 1 [dostęp 24 października 2016]. Dostępny w Internecie: http://www.lituanus.org/2006/06_1_01%20Chwin.htm, – białorus.: Dvaccac’ pol’skìh apavâdan’nâŭ. [Oprac.:] A. Hadanovìč. Mìnsk 2007, – bułg.: Lûbimi polski avtori i tvorbi. Izbrani studentski prevodi = Ulubieni polscy autorzy i dzieła. Wybrane tłumaczenia studenckie. [Red.:] M. Grigorova. Veliko T”rnovo 2014, – niem.: Polnische Tagung für Verleger, Kritiker und Schriftsteller, durchgefürt von der Villa Decius. Krakau 1996; Zwischen de Linien. Eine polnische Anthologie. [Oprac.:] S. Geist. Hanower 1996; Irgendwo bei Katowitz. Stimmen aus dem Nachbarhaus. Polnische Gegenwart im Spiegel der Literatur. „Die Horen”, Hanower 2000 nr 2 [nr poświęcony literaturze pol.]; Das Land Ulro nach Schliessung der Zimläden. [Oprac.:] P. Gehrisch, A. Helbig. Dresden 2000; Europa schreibt. Was ist das Europäische an den Literaturen Europas? Essays aus 33 europäischen Ländern. [Oprac.:] U. Keller, I. Rakusa. Hamburg 2003; Gombrowicz, Schulz, Witkacy. Die „Grossen Drei” und ihre Kinder. Beispiele modern Prosa. „Die Horen”, Hanower 2006 nr 2 [nr poświęcony literaturze pol.]; Romantik und Geschichte. Polnisches Paradigma, europäischer Kontext, deutsch-polnische Perspektive. [Oprac.:] A. Gall [i in.]. Wiesbaden 2007; Zwischen (Sowjet-) Russland und Deutschland. Geschichte und Politik im Schaffen von Józef Mackiewicz (1902-1985). [Oprac.:] K. Ruchniewicz, M. Zybura. Osnabrück 2012, – ros.: Venskaâ lûbov’ Stacha W. [Przeł.] K.Â. Starosel’skaâ. W: Kurortnyê romany. Moskva 2010 [wg inf. S. Chwina], – tur.: Kehribar ülkesinden yeni öyküler. [Oprac. i przeł.:] N. T. Yüce. İstanbul 2014.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Dzieci. Wybór, oprac. i red.: M. Janion i S. Chwin. T. 1-2. Gdańsk: WM 1988, 375, 358 s. Transgresje.
Antologia tekstów nauk. i lit. dot. obrazu dziecka w kulturze europejskiej z perspektywy idei antypsychiatrii i filozofii transgresji.
2. A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Wyd. 3 zmien. [Wstęp, oprac. i komentarz:] S. Chwin. Wr.: Ossol. 1991, CLXXIII, 116 s. BN I, 72. Wyd. 4 przejrz. tamże 1998.
Nagroda Rektora UG pierwszego stopnia w 1992.
3. Miłosz – Gdańsk i okolice. Relacje, dokumenty, głosy. Pod red. K. Chwin i S. Chwina. Gdańsk: „Tytuł” 2012, 463, [5] s., 154 s. tabl. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.
Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury – Splendor Gedanensis, przyznana redaktorom w 2013 r.; także za tom szkiców S. Chwina pt. „Miłosz. Interpretacje i świadectwa” (zob. Twórczość poz. 18).
Tu m.in. wyimki prozy S. Chwina z poz. 11 i 15 (pt. „Czesław Miłosz w «Kartkach z dziennika»” oraz „Czesław Miłosz w „«Dzienniku dla dorosłych»”) oraz trzy przeprowadzone przez S. i K. Chwinów wywiady (z R. Gorczyńską pt. „Może zamieszkałby w Gdańsku…”, z A. Franaszkiem pt. Ciemny, sprzeczny, dionizyjski, z Cz. Miłoszem pt.: Literatura nie jest od prawdy).

OPRACOWANIA (wybór)[1]

  • Ank. 2008, 2010, 2011.
  • Autor o sobie: Krótkie zeznanie w sprawie pióra i ołówka oraz kilku innych przewinień popełnionych w wieku dojrzałym z udziałem osoby trzeciej płci żeńskiej. „Kwart. Artyst.” 1996 nr 3; Pisarz polski i Niemcy. „Gaz. Wybor.” 1997 nr 299.
  • Wywiady: Niebezpieczne zajęcie. Rozmowa ze Stefanem Chwinem, pisarzem, autorem nagrodzonej Paszportem „Polityki” książki „Hanemann”. Rozm. G. Łęcka. „Polityka” 1996 nr 3, przedr. w: G. Łęcka: Salon literacki. Wwa 2000; O Hanemannie, tauromachii i trzech samobójstwach. Rozm. A. Bagłajewski. „Kresy” 1996 nr 1; Uroki wykorzenienia. O narracji reistycznej, grach z losem i kilku innych pokusach. Rozm. W. Werochowski. „Tytuł” 1996 nr 3, przedr. w: Rozmowy „Tytułu”. Gdańsk 1996; Wytrwać w wielkim przeczeniu. Rozm. J. Klejnocki. „Odra” 1996 nr 12; Złe miejsce na Ziemi. Rozm. A. Franaszek, „Tyg. Powsz.” 1996 nr 1; Mitologia Gdańska. Rozm. A. Ubertowska. „Prz. Polit.” 1997 nr 33/34, przekł. niem.: Das Danziger Universum. Interview mit dem Schrifsteller und Literaturhistoriker Stefan Chwin. „Dialog. Deutsch-Polnisches Magazin. Mag. Pol.-Niem.”, Berlin 1997 nr 1; „Chcielibyśmy, żeby literatura pozwalała sobie na więcej”. Rozm.: P. Czapliński i P. Śliwiński. „Megaron” 1998 nr 4, przedr. w: P. Czapliński, P. Śliwiński: Kontrapunkt. Pozn. 1999; Tajemnica jest warunkiem życia. Rozm. R. Grzela. „Literatura” 1998 nr 10, przedr. w: R. Grzela: Rozum spokorniał. Wwa 2000; Cena duszy nieco spadła. Rozm. K. Kubisiowska. „Rzeczpospolita” 1999 nr 195 dod. „Plus-Minus” [dot. gł.: Krótka historia pewnego żartu i Hanemann]; Inna twarz Hioba. Rozm.: K. Janowska i P. Mucharski. „Tyg. Powsz.” 1999 nr 47, przedr. zmien. w: Rozmowy pod koniec wieku, t. 3. Kr. 1999; O rzeczach i o sztuce. Rozm. M. Malatyńska. „Dekada Lit.” 2001 nr 7/8; Państwo Hanemann. Rozm. [i wstęp:] B. Pawłowicz. „Elle” 2001 nr 12; Bez Małgorzaty Faust byłby niczym. Rozm. E. Pytka. „Twój Styl” 2003 nr 2 [o kobietach w życiu i twórczości S. Chwina]; Kłopoty z duszą. Rozm. S. Łupak. „Gaz. Wybor.” 2003 nr 10; Na własne oczy. Rozm. J. Cieślak. „Rzeczpospolita” 2003 nr 75 dod. „Plus-Minus” [dot.: Złoty pelikan]; „Ręce precz od pisarzy”. Wywiad ze Stefanem Chwinem i Pawłem Huelle. Rozm. J. Wróblewski. „Tytuł” 2003 nr 47/48; Słowo i kryształ ametystu. Rozm.: Ł. Grodziński, M. Larek. „Kresy” 2003 nr 4; Niebezpieczne sprawy. Rozm. M. Łaska. „Czas Kult.” 2004 nr 2/3; Fałszywy thriller. Rozm. K. Kubisiowska. „Tyg. Powsz.” 2005 nr 33 dod. „Książki w Tyg.” [dot.: Żona prezydenta]; Jestem jak Kaj z bajki Andersena. Rozm. S. Łupak. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 1 dod. „Trójmiasto” [dot.: Kartki z dziennika]; Wściekły. Rozm. S. Łupak. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 171 dod. „Duży Format” nr 28 [dot.: Żona prezydenta]; Przejście przez literę. Rozm. A. Dziewit. „Lampa” 2006 nr 1, przedr. rozszerz. pt. Groty, brokaty, ornamenty w: A. Drotkiewicz, A. Dziewit: Teoria trutnia i inne. Wołowiec 2009; Prześwity w kamiennych tablicach. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 2006 nr 52 [dot. gł.: Dolina Radości]; Solidarność i samotność. Rozm. J. Zalesiński. „Tyg. Powsz.” 2007 nr 37; Erynie wybaczą każdemu. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 2008 nr 40 [dot.: J. Littell: Łaskawe]; Skąd ten strach? Rozm. S. Duda. „Newsweek Polska” 2008 nr 10; Mity są szalone. Rozm. C. Polak. „Dziennik” 2009 nr 13 dod. „Kultura”; Polska walcząca, Polska milcząca. Rozm. R. Walenciak. „Przegląd” 2009 nr 29; Von der Unübersichtbarkeit der Welt. [Rozm.] B. Eberspächer. „Ostragehege”, Drezno 2009 [z.] 56; Bóg nigdy się nie uśmiecha. Rozm. G. Kalinowski. „Kwart. Artyst.” 2010 nr 3; Narodowy melodramat. Rozm. D. Karaś. „Prz. Polit.” 2010 nr 100 [wokół katastrofy smoleńskiej]; Powiedziałby to pan Witkacemu. Rozm. J. Zalesiński. „Wyspa” 2010 nr 3; Samobójstwo jako sztuka. Rozm. J. Wierzejska. „Nowe Książ.” 2010 nr 7 [dot. gł.: Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni]; Chwin – świat bez liter to coś okropnego. Rozm. D. Karaś. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 138.
  • [Wywiady dot. gł. Panna Ferbelin:] Ewangelia według Chwina. Rozm. R. Kurkiewicz. „Wprost” 2011 nr 8; Obecność silnych i dobrych kobiet rozjaśnia duszę. Rozm. C. Polak. „Dz. Gaz. Prawna” 2011 nr 44 dod. „Kultura. Program TV”; Płomień życia. Gdy gasną marzenia o lepszym świecie. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 2011 nr 14.
  • Samobójstwo egzystencjalne. Rozm. K. Siwczyk. „Polska. Metropolia Warsz.” 2011 nr 83 „Dod. Lit.” [dot. gł.: Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni]; W sztuce główną sprawą jest iskra, która zapala wyobraźnię. Rozm. B. Szczepuła. „Polska. Metropolia Warsz.” 2011 nr 32; toż pt. Erotyczne iskrzenie. „Polska. Dz. Bałt.” 2011 nr 88 [dot.: Panna Ferbelin]; Jego spotkania z Miłoszem. Rozm. B. Szczepuła. „Polska. Dz. Bałt.” 2012 nr 234 [dot.: Miłosz. Interpretacje i świadectwa]; Demon przychodzi o trzeciej. Co byś powiedział sobie młodemu. Rozm. K. Bielas. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 142 dod. „Duży Format” nr 25; Miłosz, duch niebezpieczny. Kim naprawdę był noblista? Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 28 [dot.: Miłosz. Interpretacje i świadectwa]; Bezbronny inteligent idzie na śmietnik. Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 279 [dot. współcz. realiów społ. i kult.]; Przerażają mnie ci, którzy chcą zmienić ludzi w anioły. Rozm. B. Szczepuła. „Polska. Metropolia Warsz.” 2014 nr 50 [o pol. polityce wewnętrznej i jej języku]; Furia. Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2015 nr 142 [dot. współcz. realiów społ.-polit.]; Gra o krew. Strach, polski chleb powszedni. Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2015 nr 296 [dot. współcz. realiów społ.-polit.]; Książki są śladami naszych kolejnych wcieleń. Spotkanie z Krystyną i Stefanem Chwinami. Rozm.: M. Rabizo-Birek, M. Stanisz. „Fraza” 2015 nr 3; Tożsamość miasta. Czytanie Pomorza. Rozm. G. Nurek. „Tyg. Powsz.” dod. „Książki w Tyg.” 2015 nr 20; Czas radykałów – tych z lewa i tych z prawa. Rozm. B. Szczepuła. „Polska” 2016 nr 69 dod. Magazyn; Polak zerwany z łańcucha. Rozm. J. Tomczuk. „Newsweek Polska” 2016 nr 10; Samotność mędrka. Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2016 nr 254 [dot. aktualnej sytuacji społ.-polit. w kontekście powieści pt. Srebrzysko]; Utajona furia. Rozm. J. Tomczuk. „Newsweek Polska” 2016 nr 43 [o pol. polityce i świadomości społ.]; Jak obchodzić się z prawdą. Rozm. A. Gruszczyński. „Tyg. Powsz.” 2017 nr 21 [o hist. i kulturowych uwarunkowaniach sytuacji społ.-polit. w kraju].
  • LP XX w. (E. Zydlewska).
  • S. Serafin, V.D. Mihailovich: Twenty-first-century Central and Eastern European writers. Detroit 2010, Dictionary of literary biography, 353.

Ogólne

  • K. LARS: Gdańsk według Stefana Chwina. Gdańsk: Urząd Miej. 2008, 115 s. [przewodnik po miejscach związanych z biografią i twórczością S. Chwina, z licznymi cytatami z jego utworów].
  • K. WAKUŁA: Korespondencja sztuk – literatura i sztuki plastyczne na przykładach tekstów Stefana Chwina. Warszawa: Dom Wydawn. Elipsa 2016, 206 s.
  • R. SCHMIDGALL: Die Macht des Genius Loci. Danzig in der Prosa von Stefan Chwin und Paweł Huelle. „Ansichten”, Darmstadt 1995/96 nr 7.
  • A. UBERTOWSKA: Literatura i miasto. „Prz. Polit.” 1997 nr 33/34 [dot. Gdańska w twórczości S. Chwina i P. Huelle].
  • A. UBERTOWSKA: „Szkoła gdańska” we współczesnej prozie polskiej. „Dialog. Deutsch-Polnisches Magazin. Mag. Pol.-Niem.”, Berlin 1997 nr 1.
  • T. KOMENDANT: Ekspresja i maska. „Tyg. Powsz.” 1998 nr 46.
  • M. BRZÓSTOWICZ: Rzeczy mówią o człowieku. O prozie Stefana Chwina. W: Człowiek i rzecz. Pozn. 1999. Pozn. Stud. Polonist. Ser. Lit., 26.
  • P. CZAPLIŃSKI: Stefan Chwin. [Przeł.] R. Stapf. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000, 2000, 23 s. [tekst w jęz. niem.; tu też wybór fragm. wywiadów i oprac. dot. S. Chwina oraz przekł. jego prozy].
  • J. SZYDŁOWSKA: Obcowanie z Tajemnicą. Topos Gdańska w prozie Stefana Chwina i Pawła Huellego jako literacki dyskurs z przeszłością i twórcza refleksja nad przyszłością. W: Literackie strategie lat dziewięćdziesiątych. Olsztyn 2002.
  • P. ZAVŘELOVÁ: Gdańskie przestrzenie – duch miejsca i historii. (O prozie Stefana Chwina). W: Nova generace české polonistiky. Olomouc 2002.
  • I.E. ABEL’GEJM: „Kratkij kurs arheologii pamâti”. Predmetnyj mir pol’skoj prozy 1990-h gg. W: Studia Polonorossica. Moskva 2003. – K. DUNIN: Czytając Polskę. Wwa 2004, passim.
  • M. WOŹNIAKIEWICZ-DZIADOSZ: Powrót Mitteleuropy. O gdańskim tryptyku Stefana Chwina. W.: Multikulturalitas, nemzeti identitas, kisebbsegek madyarragon es lengyelorsagban. Debrecen 2004.
  • E. SZYBOWICZ: Co Stefan Chwin ma wspólnego z Maksem Larsem, czyli autor powieści przygodowej dziś. W: Doktoranckie varia i wariacje. Pozn. 2005.
  • M. CEMERYS: Autokreacja literacka w twórczości Stefana Chwina. „Ann. Acad. Paedagogicae Crac. Studia Historicolitteraria” 2006 [nr] 6.
  • A. TIPPNER: Ślady przeszłości. Opowiadanie i fotografia jako media pamięci u Stefana Chwina i Pawła Huelle. W: Kamp, lingwizm. Pozn. 2006. Pozn. Stud. Polonist. Ser. Lit., 33.
  • A. BAGŁAJEWSKI: Lekcje rzeczy według Stefana Chwina. W: Rzecz i rzeczowość w kulturze XX i XXI wieku. Lubl. 2007, przedr. w tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989-2009. Lubl. 2012.
  • N. MIKOŁAJCZAK-WOJCIECHOWSKA: Symfonia rzeczy. Funkcje opisu przedmiotów w prozie Stefana Chwina. „Acta Univ. Wratisl. Pr. Lit.” 2007 nr 47.
  • B. BOSSAK-HERBST: Gdańsk w powieściach Pawła Huellego i Stefana Chwina – próba rekonstrukcji. „Konteksty” 2008 nr 3/4.
  • B. BOSSAK-HERBST: The changing image of Gdansk – from regained homeland to multiculture city. W: Homecoming. An anthropology of return migrations. Kr. 2008.
  • R. JOCHYMEK: „Miasta się przemieszały” – synkretyczność kultur a poczucie wyobcowania bohaterów powieści Stefana Chwina. „Ann. Acad. Paedagogicae Crac. Studia Historicolitteraria” 2008 [nr] 8.
  • J. CEMBROWSKA: Mędrzec kontra fabulator. Przypadek Stefana Chwina. „FA-art” 2009 nr 3.
  • A. BZYMEK: Tożsamość lokalna i literatura. Terapeutyczne funkcje prozy Stefana Chwina i Pawła Huelle. „Kult. i Edukacja” 2010 nr 3.
  • B. DĄBROWSKI: Postpamięć i trauma. Myśleć inaczej o literaturze „małych ojczyzn”. (Na przykładzie powieści Pawła Huellego i Stefana Chwina). W: Nowe dwudziestolecie (1989-2009). Wwa 2010. ­
  • J. MADEJSKI: Man of letters. „Kwart. Artyst.” 2010 nr 3 [o pisarstwie akademickim S. Chwina].
  • N. ROYON: Wiederkehr im Wort. Östliche Erinnerungsorte in Werken von Wolfgang Koeppen, Johannes Bobrowski, Czesław Miłosz und Stefan Chwin. Hamburg 2010, Schriftenreihe Poetica, 110.
  • R. JOCHYMEK: Suknie i makijaże. Realizacja mitu piękności w pisarstwie Stefana Chwina. „Świat i Sł.” 2011 nr 1.
  • E. KANOŃCZUK: Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury. „Teksty Drugie” 2011 nr 5 [dot. też A. Stasiuka].
  • J. KEDZIERSKA STIMMEL: Uncanny Gdańsk/Danzig. Memory, forgetting, and reconciliation in the works of Günter Grass and Stefan Chwin. W: Re-mapping Polish-German historical memory. Physical, political, and literary spaces since world war II. Bloomington, Indiana 2011.
  • A. NOWACZEWSKI: Odkrywanie ulic nieprzedstawionych. W tegoż: Szlifibruki i flâneurzy. Gdańsk 2011 [dot. m.in. S. Chwina].
  • A. MAKOWSKA: Profesor prowokator. „Newsweek Polska” 2013 nr 1.
  • M. MEDECKA: Zakazane/zapomniane pogranicza kultur w powieści kryminalnej i apokryfie rodzinnym. „Zesz. Nauk. KUL” 2013 nr 4 [dot. także twórczości M. Krajewskiego].
  • A. IZDEBSKA: Opowieści o „miastach odzyskanych”. Proza Stefana Chwina, Pawła Huellego, Joanny Bator i Ingi Iwasiów. „Białost. Stud. Literaturoznawcze” 2014 [t.] 5.
  • P. WOJTOWICZ-MARYJKA: Co widzi wędrowiec przed morzem mgieł? Malarstwo Caspara Davida Friedricha w twórczości Stefana Chwina. „Świat Tekstów” 2014 nr 12.
  • B. WEŻGOWIEC: Chwin i Gdańsk. O relacjach między miastem i pisarzem. W: Ścieżkami pisarzy. T. 2. Miasto jako przestrzeń twórców. Kr. 2015.
  • P. WOJTOWICZ-MARYJKA: W cieniu dwóch wież. Motywy gdańskiego Ratusza i Katedry Oliwskiej w twórczości Stefana Chwina. „Fraza” 2015 nr 3.
  • J. BEDNARSKA-KOCIOŁEK: Stefan Chwin – Die Metamorphose der Stadt. W tejże: Danzig/Gdańsk als Erinnerungsort. Auf der Suche nach der Identität im Werk von Günter Grass, Stefan Chwin und Paweł Huelle. Frankfurt am Main 2016 Lodzer Arbeiten zur Literatur- und Kulturwissenschaft.
  • M. I. Niemczyńska: Dzwonię do żon. „Książki” 2016 nr 1 [dot. S. Chwina i K. Turkowskiej-Chwin oraz. M. Sendeckiego i K. Felberg].
  • G. TOMASZEWSKA: Dar sprzeczności a dwuznaczność szczęścia: Stefan Chwin, „Kartki z dziennika” i Krystyna Lars, „Proste wiersze o szczęściu”. W: Pośród nas. Twórcy pomorscy i gdańscy. Rozmowy niedokończone. Gdańsk; Sopot: Wydawn. UG 2016 [jako fragm. większej całości pt.: Spotkanie piąte. Krystyna Lars i Stefan Chwin; tu także biogram S. Chwina, rozmowa z jego udziałem oraz wyimki powieści pt. Srebrzysko].
  • P. WOJTOWICZ-MARYJKA: Wyobraźnia zaklęta w ametyście. O twórczości Stefana Chwina. W: Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 2. Katow. 2016.

Bez autorytetu

  • L. BUGAJSKI: Filologowie w rozterce. „Kultura” 1981 nr 42.
  • T. NYCZEK: Nowa prywatność krytyki. „Literatura” 1981 nr 36.
  • M. DANILEWICZ ZIELIŃSKA: Intermezzo. (Literatura krajowa pomiędzy sierpniem 1980 a grudniem 1981). „Kultura”, Paryż 1982 nr 6 [rozdz. pt.: Buntownicy gdańscy: Stefan Chwin i Stanisław Rosiek].
  • K. KRASUSKI: Bez autorytetu, ale odpowiedzialnie. „Odra” 1982 nr 7/8.
  • A. OGRODOWCZYK: Terapia krytyki. „Mies. Lit.” 1982 nr 10.
  • J. SOCHOŃ: Dopiero zaczynamy. „Akcent” 1982 nr 4.
  • A. NOWAK: Granice niezależności. „Poezja” 1984 nr 3.
  • A. URBAŃSKI: Gra o świadomość, czyli spóźniona glosa do krytyki lat siedemdziesiątych. „Alm. Lit. Iskier” 1984 nr 1.
  • B. MISZEWSKI: Die „Rückkehr zur Person” in der Literaturkritik: „Ohne Autorität”. W tejże: New-Age-Diskurs in der polnischen Literaturwissenschaft, Literaturkritik und Lyrik der 70er und 80er Jahre. München 1995. Slavistische Beiträge, 328.

Ludzie – skorpiony

  • L. ŻULIŃSKI: Nasz człowiek na Karaibach. „Autograf” 1990 nr 6 [dot. także: Człowiek-litera].
  • E. SZYBOWICZ: Niedoskonały apokryf doskonały. W tejże: Apokryf w polskiej prozie współczesnej. Pozn. 2008 [dot. także: Człowiek-litera].

Człowiek – litera

  • L. ŻULIŃSKI: Nasz człowiek na Karaibach. „Autograf” 1990 nr 6 [dot. także: Ludzie – skorpiony].
  • E. SZYBOWICZ: Niedoskonały apokryf doskonały. W tejże: Apokryf w polskiej prozie współczesnej. Pozn. 2008 [dot. także: Ludzie – skorpiony].

Romantyczna przestrzeń wyobraźni

  • A. BAGŁAJEWSKI: „Romantyzm bez granic?”. „Twórczość” 1990 nr 11.

Krótka historia pewnego żartu

  • J. PILCH: V.I.P. i literatura. „Tyg. Powsz.” 1991 nr 28.
  • A. BAGŁAJEWSKI: Żart, historia i wieczne ogrody. „Odra” 1992 nr 7/8.
  • Z. CHOJNOWSKI: Esteta wśród rzeczy oglądanych w Gdańsku. „Borussia” 1992 nr 3/4.
  • T. KOMENDANT: Sny na jawie. „Twórczość” 1992 nr 1.
  • A. NIEWIADOMSKI: Krótka historia na czas przeprowadzki. „Kresy” 1992 nr 9/10 [dot. także: P. Huelle: Opowiadania na czas przeprowadzki].
  • M. ORSKI: Mitologia czasów stalinowskich. „Prz. Powsz.” 1992 nr 6, wersja zmien. pt. Stefan Chwin: Mitologie czasów zniewolenia. W tegoż: A mury runęły. Wr. 1995.
  • S. STERNA–WACHOWIAK: „Nautiliusem” (?) nad Europą Środkowowschodnią. „Tytuł” 1992 nr 2.
  • M. CZERMIŃSKA: Centrum i kresy w prozie pisarzy urodzonych po wojnie. „Akcent” 1993 nr 4 [dot. m.in. utworu S. Chwina].
  • A. DOBOSZ: Granice literatury. „Kultura”, Paryż 1993 nr 11.
  • D. KUBACKI: W co wierzy Chwin. „Opole” 1993 nr 1/2.
  • A. BAGŁAJEWSKI: Gdańskie miejsca. „Kresy” 1995 nr 22 [dot. także twórcz. G. Grassa, P. Huelle, W. Hrynkiewicza].
  • A. BAGŁAJEWSKI: „Fanatyk” detalu i miejsca? Kilka uwag interpretacyjnych o prozie Stefana Chwina. „FA-art” 1997 nr 4, przedr. z podtyt. O wczesnej prozie Stefana Chwina. W tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989-2009. Lubl. 2012 [dot. także Hanemann].
  • E. NAWROCKA: Uroda rzeczy i wariactwa historii. „Tytuł” 1998 nr 1 [dot. także Hanemann], przekł.[?] niem.: Eine literaturwissenschaftliche Einführung zum Werk Stefan Chwin. [Przeł.] H. Stasiak. „Adalbertusforum”, Frankfurt am Main 1998 [z.] 1.
  • Z. MENTZEL: Nie na żarty. „Tyg. Powsz.” 1999 nr 27.
  • S. ROSIEK: I ja byłem w Arkadii Chwina. „Tytuł” 1999 nr 4.
  • M. CUBER: Łaźnia gdańska. Kobiety w „Krótkiej historii pewnego żartu”. „FA-art” 2002 nr 2.
  • H. GOSK: Bohater swoich czasów. Izabelin 2002, passim.
  • T. DALASIŃSKI: „Krótki kurs archeologii pamięci”. Czas rekonstruowany jako element konstytuujący tożsamość bohatera „Krótkiej historii pewnego żartu” Stefana Chwina. „Dyskurs” 2012 z. 7.
  • A. SZÓSTAK: Dzieciństwo w perspektywie pytań o sens istnienia w prozie Juliana Kornhausera („Dom, sen i gry dziecięce”), Kazimierza Orłosia („Niebieski szklarz”) i Stefana Chwina („Krótka historia pewnego żartu”). W tegoż: Między mitem a rzeczywistością. Zielona Góra 2012.
  • S. IWASIÓW: Auto/bio/geo/grafie miast. Danzing/Gdańsk Stefana Chwina i Stettin/Szczecin Artura Daniela Liskowackiego. W: Monady. Polsko-niemiecko-żydowskie po(st)graniczne narracje miejskie. Kr. 2015.
  • Zob. też Wywiady.

Literatura i zdrada

  • M. ADAMIEC: Konrad Wallenrod, łajdactwa i transportery opancerzone. „Prz. Polit.” 1993 nr 19/20.
  • A. BAGŁAJEWSKI: Wallenrod, Jałta i sprawa polska. „Znak” 1993 nr 12.
  • A. DOBOSZ: Granice literatury. „Kultura”, Paryż 1993 nr 11.
  • J. JARZĘBSKI: Podsumowanie dziejów wallenrodyzmu. „Tytuł” 1993 nr 2.
  • W. LEWANDOWSKI: „Wallenrod mnoży się niepowstrzymanie…” „Res Publica Nowa” 1993 nr 10.
  • M. URBANOWSKI: Zdrajca – nasz bliźni? „Dekada Lit.” 1993 nr 14, przedr. w tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007.
  • W. BROWARNY: Wallenrodyzm współczesny – ludzie i książki. „Odra” 1994 nr 7/8.
  • D. DOBROWOLSKA. „Pam. Lit.” 1995 z. 4.

Hanemann

  • W. BONOWICZ: Z czułością przedrzeźniając świat. (O nowej powieści Stefana Chwina). „Tyg. Powsz.” 1995 nr 38.
  • P. HUELLE: Laudacja, czyli słowo pochwalne. „Tytuł” 1995 nr 3/4b.
  • J. JARZĘBSKI: Hanemann i samobójcy. „Znak” 1995 nr 12, przedr. w tegoż: Apetyt na Przemianę. Kr. 1997.
  • J. KLEJNOCKI: Zagłada i zmartwychwstanie. „Polityka” 1995 nr 45.
  • J. KORNHAUSER: Majka Kawczak i Hanemann. „Tyg. Powsz.” 1995 nr 40 [dot. też: T. Tryzna: Panna Nikt].
  • K. KOŹNIEWSKI: Nasza mała ojczyzna. „Wiad. Kult.” 1995 nr 44.
  • S. LEM: Proza gęsto tkana. „Tyg. Powsz.” 1995 nr 51.
  • T. NYCZEK: Gdańsk przed i po. „Gaz. Wybor.” 1995 nr 232.
  • J. STACHOWIAK: Miasto i świat. „FA-art” 1995 nr 4.
  • L. SZARUGA: Odbudowanie przestrzeni. „Sycyna” 1995 nr 25.
  • K. UNIŁOWSKI: Odpominanie. „Śląsk” 1995 nr 2, przedr. w tegoż: Skądinąd. Bytom 1998.
  • M. WILCZYŃSKI: Opowieść o dwóch miastach. „Czas Kult.” 1995 nr 4.
  • M. ZALESKI: Elegia na obcość świata. „Res Publica Nowa” 1995 nr 10.
  • A. FRANASZEK: Milczenie z wnętrza rozpaczy. Zapiski na marginesach „Hanemanna”. „NaGłos” 1996 nr 23, przedr. pt. Lewa ręka Boga. W tegoż: Przepustka z piekła. Kr. 2010.
  • M. KISIEL: Lektura fotografii. „Tygiel Kult.” 1996 nr 6/7.
  • A. KOSS: Gotyk i melancholia. „Kresy” 1996 nr 2.
  • A. LEGEŻYŃSKA: Inny Niemiec, inny Gdańsk. „Polonistyka” 1996 nr 10, przedr. w tejże: Krytyk jako domokrążca. Pozn. 2002.
  • W. MACIĄG: Źródła wierności. „Dekada Lit.” 1996 nr 2.
  • D. NOWACKI: Obok i ponad. „Twórczość” 1996 nr 3, przedr. zmien. w rozdz. pt. Im dawniej, tym lepiej, w tegoż: Zawód czytelnik. Kr. 1999.
  • M. ORSKI: W tonacji trenu. „Odra” 1996 nr 3.
  • A. BAGŁAJEWSKI: „Fanatyk” detalu i miejsca? Kilka uwag interpretacyjnych o prozie Stefana Chwina. „FA-art” 1997 nr 7, przedr. z podtyt. O wczesnej prozie Stefana Chwina. W tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989-2009. Lubl. 2012 [dot. także: Krótka historia pewnego żartu].
  • A. BREITENSTEIN: Durch die Milchglasscheibe. „Tod in Danzig”: Stefan Chwin betreibt Völkerversöhnung. „Neue Zürcher Zeitung”, Zürich 1997 [nr z] 9 VIII.
  • M. KIJOWSKA: Femininer Blick. Der Pole Stefan Chwin vollführt in seinem Roman „Tod in Danzig” ein bizzares Rollenspiel. „Focus”, Monachium 1997 nr 46.
  • M. PĄKCIŃSKI: Spokojne światło bytu. „Literatura” 1997 nr 1.
  • A. REIF:Neues Leben in einer untergangen Welt. Der polnische Schriftsteller Stefan Chwin und sein Roman „Tod in Danzig”. „Die Welt”, Frankfurt am Main 1997 [nr z ] 5 VI. – G. KRZECHOWICZ: Die verlorenen Wurzeln in Danzig. Roman über die Stadt, vorund nach ihrer Zerstorung im Zweiten Weltkrieg. „Salzburger Nachrichten”, Salzburg 1998 [nr z] 28 II. – E. NAWROCKA: Uroda rzeczy i wariactwa historii. „Tytuł” 1998 nr 1 [dot. także Krótka historia pewnego żartu], przekł.[?] niem.: Eine literaturwissenschaftliche Einführung zum Werk Stefan Chwin. [Przeł.] H. Stasiak. „Adalbertusforum”, Frankfurt am Main 1998 [z.] 1.
  • L. QUINKENSTEIN: Entsiegelte Geschichte. Zur Bildfunktion der Stadt Danzig in der polnischen Gegenwartsliteratur unter Berücksichtung der Wirkungsgeschichte von Günter Grass. W: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen. Bonn 1998.
  • P. CZAPLIŃSKI: „Hanemann” Stefana Chwina albo o kruchości istnienia. W: Literatura współczesna – Lektury polonistyczne, t. 2. Kr. 1999, przedr. pt. O kruchości istnienia. W: P. Czapliński: Wzniosłe tęsknoty. Kr. 2001.
  • M. POLLACK: Krieg, Flucht, Ironie und tiefere Bedeutung. Eine subjektive Geschichte der Literatur Polens. „Literaturen. Die Erfindung des Ostens”, Berlin 2000 nr 1/00.
  • J. GRUDZIŃSKA: „Hanemann” i „Weiser Dawidek” w przekładach. „Tytuł” 2001 nr 1/2 [dot. przekł. na jęz. ang. i niem.].
  • G. HÅKANSSON: Nar sorgen overfors pa tingen. „Dagens Nyheter”, Sztokholm 2001 [nr z ] 21 XI. – W. SCHLOTT: W poszukiwaniu tożsamości kulturalnej: Güntera Grassa „Wróżby kumaka” i Stefana Chwina. „Hanemann”. „Slavia Occidentalis” 2001 t. 58.
  • E. BANIEWICZ: „Hanemann” i przyległości. „Twórczość” 2002 nr 5/6 [dot. także adapt. w T. Wybrzeże].
  • L. SOBKIEWICZ: Literatur als Archäologie: Danzig/Gdańsk in der Bildlichkeit von Stefan Chwin Roman „Hanemann”. „Acta Univ. Nicolai Copernici. Filol. Germańska” 2002 z. 24.
  • R. ZEKERT: Nähe und Distanz. Erzählstruktur und Motivgeflecht in Stefan Chwin Roman „Tod in Danzig”. W: Ein weiter Mantel. Polenbilder in Gesellschaft, Politik und Dichtung = Obszerna polska peleryna. Polityczne, społeczne i literackie wizje Polski i Polaków. Dettelbach 2002. Kulturwissenschaftliche Beiträge, 1 [art. w jęz. niem. ze streszczeniem w jęz. pol.].
  • E. BÄCKSTEDT: Hanemann bleve succe for Chwin. „Svenska Dagbladet”, Sztokholm 2003 [nr z ] 28 IX. – A. BAGŁAJEWSKI: O „Hanemannie” Stefana Chwina. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Goleszów 2003.
  • P. PIETRYCH: Powieść o porcelanie. Inne spojrzenie na „Hanemanna” Chwina. W: Literatura polska 1990-2000. T. 2. Kr. 2003.
  • E. Z. CYBENKO: Roman Stefana Hvina „Hanemann” v kontekste pol’skoj prozy 1990-h gg. „Slavânskij Vestnik”, Moskwa 2004.
  • A. MUNDOW, M. KENNEY: Best fiction books of the year. „The Boston Globe”, Boston 2004 [nr z] 5 XII [dot. m.in.: Hanemann].
  • A. PRAVIKOV: Put’ s dvustoronnim dviženiem. „Znamâ”, Moskwa 2004 nr 4.
  • Z. WASILEWSKA-LIPKE: Obecność i ślady – rzecz o „Hanemannie” Stefana Chwina. W: Czytane na nowo. Izabelin 2004.
  • F. CASTANEDO: La ciudad perdita. „El Pais” Madryt 2005 nr 716 [z] 13 VIII dod. „Babelia”.
  • W. EMMERICH: Dürfen die Deutschen ihre eigenen Opfer beklagen? Schiffsuntergänge 1945 bei Uwe Johnson, Walter Kempowski, Günter Grass, Tanja Dückers und Stefan Chwin. W: Danzig und der Ostseeraum. Sprache, Literatur, Publizistik. Bremen 2005.
  • M. HOFMANN: What life after linden-blossom tea? „The Guardian”, Londyn 2005 [nr z] 5 III. – J. SAVAGE: Chwin creates brilliant characters. „Daily Herald-Tribune”, Grande Prairie 2005 [nr z ] 21 III. – D.J. TAYLOR: Shattered lives in the ruins of the Reich. „The Independent”, Londyn 2005 [nr z] 11 III. – A. ROTER-BOURKANE: „Nad łóżkiem pistolety i portret Hanemanna” – obecność pewnej sceny u Kraszewskiego i Chwina. „Pr. Komis. Filol. PTPN” 2006 t. 47.
  • H. TUMOLSKA: „Hanemann” Stefana Chwina – tren na cześć umierającego miasta. W tejże: Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945-2000). Tor. 2007.
  • J. BEDNARSKA-KOCIOŁEK: Zur Magie der Stadt Danzig. „Tod in Danzig“ von Stefan Chwin und „Unkenrufe“ von Günter Grass. W: Texte und Kontexte. Festschrift für Professor Zenon Weigt zum 60. Geburtstag. Łódź 2008.
  • B. DARSKA: Zmysłowa nieobecność: mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach Stefana Chwina „Hanemann” i „Esther”. „Media, Kult., Komunikacja Społ.” 2007/2008 nr 3/4.
  • J. KLEJNOCKI: Hymn na cześć życia. „Polityka” 2009 nr 5.
  • J. TERMER: Jeszcze jeden „gdański tekst”. „Hanemann” Stefana Chwina. W tegoż: Z przełomu wieków. Tor. 2009.
  • K.P. AUGUSTYN: „Arystokracje i upadki”, czyli słów kilka o powstawaniu i ginięciu w „Hanemannie” Stefana Chwina. „Orbis Linguarum” 2011 vol. 37.
  • M. GASZYŃSKA-MAGIERA: La posmemoria como un problema de la traducción. El papel de los topónimos en „Hanemann” de Stefan Chwin. W: Traducción. Contextos e implicaciones. Wr. 2014.
  • M. KAŹMIERCZAK: Miasto, wyobraźnia, refrakcja. O niemieckości Gdańska w rosyjskim przekładzie „Hanemanna” Stefana Chwina. „Pozn. Stud. Polonist. Ser. Lit.” 2014 [t.] 23.
  • Zob. też Wywiady.

Esther

  • A. BAGŁAJEWSKI: Opowiem wam o Esther. „Kresy” 2000 nr 1.
  • P. CZAPLIŃSKI: Opowieść, siostra pamięci. „Polityka” 2000 nr 6.
  • E. CZERWIŃSKA: Księga Estery według Chwina. „Zesz. Lit.” 2000 nr 3.
  • J. DRZEWUCKI: Rzecz o rzeczach. „Twórczość” 2000 nr 8.
  • K. DUNIN: Nowe Jeruzalem dla nowego mieszczucha. „Res Publica Nowa” 2000 nr 9, polem.: S. Chwin: Nowa Polska i „wściekli”. „Res Publica Nowa” 2000 nr 11.
  • M. EBEL: Und schön war alles anders. Stefan Chwin beschwort ein vergangenes Polen. „Neue Zürcher Zeitung”, Zurych 2000 nr 242 [z 17 X].
  • A. FRANASZEK: Kamień i wino. Wokół pisarstwa Stefana Chwina. „Twórczość” 2000 nr 12, przedr. w tegoż: Przepustka z piekła. Kr. 2010.
  • M. FRĄTCZAK. „PAL Prz. Artyst.-Lit.” 2000 nr 5.
  • J. JARZĘBSKI: Esther w mieszczańskiej Arkadii. „Tyg. Powsz.” 2000 nr 33.
  • K. JERZAK: Coraz bledsze, coraz niklejsze, czyli nowa powieść Stefana Chwina. „Pogranicza” 2000 nr 3.
  • M. MIZIURO: Nietzsche od kuchni. „Odra” 2000 nr 1.
  • M. STAŚKIEWICZ: Eteryczna podróż w przeszłość. „Res Publica Nowa” 2000 nr 4.
  • K. UNIŁOWSKI: Konstruowanie pamięci. O nowych książkach Jerzego Limona i Stefana Chwina. „FA-art” 2000 nr 1/2, przedr. w tegoż: Koloniści i koczownicy. Kr. 2002.
  • R. Volmann: Wenn Romane Frauen wären. Weshalb der polnische Romancier Stefan Chwin so schön schreibt und weshalb Georges Simenon am Ende vielleicht doch stärker ist. „Die Zeit”, Hamburg 2000 nr 43 dod. „Die Zeit Literatur” [dot. także G. Simenon: Der Zug].
  • M. ZALESKI: Tożsamość Esther. „Gaz. Wybor.” 2000 nr 14.
  • G. Ziolkowski: Es riecht wie bei Buddenbrooks Stefan Chwin Roman „Die Gouvernate”. „Frankfurter Rundschau”, Frankfurt nad Menem 2000 nr 242.
  • A. LEGEŻYŃSKA: Czas Esther. W tejże: Krytyk jako domokrążca. Pozn. 2002.
  • M. MEDECKA: Ulotna trwałość rzeczy. O „Esther” Stefana Chwina. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Goleszów 2003.
  • A. NĘCKA: Gott ist tot? O „Esther” Stefana Chwina. „FA-art” 2003 nr 1/2, przedr. w tejże: Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku. Mikołów 2012.
  • M. CUBER: Żydówka w butach z safianowej skórki. O „Esther” Stefana Chwina. W: Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje, t. 1. Katow. 2005. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2289.
  • W. BROWARNY: Mieszczańska ikonosfera w powieściach Stefana Chwina, Pawła Huellego i Olgi Tokarczuk. W: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji. Tor. 2007, przedr. pt.: Powieść z mieszczańskimi tradycjami. („E.E.” O. Tokarczuk, „Esther” Stefana Chwina, „Castorp” P. Huellego). W tegoż: Fikcja i wspólnota. Wr. 2008.
  • M. MEDECKA: Dziewiętnastowieczny romans w formule narracji seryjnej. „Esther” Stefana Chwina. W tejże: Apokryf rodzinny jako odmiana dwudziestowiecznej powieści historycznej. Lubl. 2007.
  • B. DARSKA: Zmysłowa nieobecność: mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach Stefana Chwina „Hanemann” i „Esther”. „Media, Kult., Komunikacja Społ.” 2007/2008 nr 3/4.
  • J. LEHUN: Konstrukcja narratora w „Esther” Stefana Chwina jako sposób przywoływania dawności. „Kwart. Opol.” 2008 nr 1.
  • I. PIBER: U źródeł (po)nowoczesności. „Esther” Stefana Chwina. „Pam. Lit. ” 2012 z. 4.
  • C. Fabig: Auf den Pfaden des Fremden – Eine Spurensuche im Prosatext von Stefan Chwin „Die Gouvernante”. Frankfurt [n. Odrą] 2013, Fokus Osteuropa. Studentische Beiträge zur Kulturwissenschaft, 8.

Wspólna kąpiel

  • T. BUREK: Samoucy i nuworysze. „Życie” 2001 nr 137.
  • J. KLEJNOCKI: W wannie historii. „Polityka” 2001 nr 15.
  • M. LECIŃSKI: Gdybanie. „Pracownia” 2001 nr 4.
  • E. RAJEWSKA: Wspólna kąpiel. „Arkusz” 2001 nr 10 [dot. także: [K. Chwin] K. Lars: Umieranki i inne wiersze].
  • K. UNIŁOWSKI: Tradycja, ironia i język ojczysty. „FA-art” 2001 nr 3.

Złoty pelikan

  • J. CEMBROWSKA: Pisane złotym pelikanem. „Świat i Sł.” 2003 nr 1.
  • M. CUBER: Zbrodnia i kara. „Opcje” 2003 nr 1.
  • P. DUNIN-WĄSOWICZ: Grzech zaniechania. „Przekrój” 2003 nr 5.
  • A. FRANASZEK: Ziarno bez rdzy. „Tyg. Powsz.” 2003 nr 4.
  • J. KANDZIORA: Uciekinier z krainy Auchan. „Arkusz” 2003 nr 4.
  • J. KLEJNOCKI: Ostatnia taka powieść. „Borussia” 2003 nr 29.
  • P. ŁYŻBICKA: Apetyt na życie. „Polonistyka” 2003 nr 10.
  • A. NOWACZEWSKI: Powrót do autorytetu? „Topos” 2003 nr 4/5.
  • M. ZALESKI: Pozłacany pelikan. „Res Publica Nowa” 2003 nr 3, polem.: S. Chwin: Pisarz i obrona Wartości, M. Zaleski: Krytyk i jego trzy grosze. „Res Publica Nowa 2003 nr 6.
  • M. MIKOŁAJCZAK: W zawieszeniu. „Kwart. Artyst.” 2004 nr 2.
  • R. Tornborg: Handledning för alla bekymrade. „Svenska Dagbladet”, Sztokholm 2004 [nr z] 19 XI. – G. Dotzauer: Der Mensch wohnt in der Niederlage. Ab in die Hölle: S. Chwin grosser Roman „Der goldene Pelikan”. „Der Tagesspiegel”, Berlin 2005 [nr z] 2 IX. – M. JENTYS: Stefana Chwina rzecz o ekspiacji. W tejże: Nić Ariadny. Tor. 2005.
  • G. Schulz: Diese dumme Sache in Danzig. Polnische Literatur als moderne Weltliteratur: Stefan Chwin berührender Roman über eine unselige Passion. „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, Frankfurt nad Menem 2005 nr 211.
  • L. SZARUGA: Stan rzeczy. „Borussia” 2005 nr 36 [dot. także: E. Rylski: Człowiek w cieniu, P. Huelle: Castorp].
  • SZ. KUŚ: Terapeutyczny wymiar Innego w „Złotym pelikanie” Stefana Chwina. „Świat i Sł.” 2008 nr 2.
  • I. MARCZAK: Prze-pisać na nowo. „Dyskursy o Kult.” 2009 [t.] 1.
  • C. ZALEWSKI: Aspekty przemocy w literaturze najnowszej. W: Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku. Kr. 2011 [m.in. o problemie masochizmu w „Złotym pelikanie”].
  • A. WERESZKA: „Złoty pelikan” – kondycja moralna współczesnego mężczyzny. Rozważania na temat kreacji mężczyzny w twórczości Stefana Chwina. „Stud. i Mater. Polonist.” 2009 t. 9.
  • Zob. też Wywiady.

Kartki z dziennika

  • P. CIELESZ: „Dusza to dom ze słów”. „Topos” 2004 nr 5.
  • M. CUBER: Odwaga nie skaza. „Res Publica Nowa” 2004 nr 3.
  • P. CZAPLIŃSKI: Walka krawata z niebytem. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 108.
  • A. DOBOSZ: Kartki z dziennika.„Tyg. Powsz.” 2004 nr 22, polem.: S. CHWIN: Cierpiał wiele, więc ma prawo. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 25.
  • P. DUNIN-WĄSOWICZ: Prawdy i półprawdy. „Lampa” 2004 nr 5.
  • M. LAREK: Mieszczanin romantykiem? „Czas Kult.” 2004 nr 4.
  • M. RADGOWSKI: Dziennik nie dziennik. „Rzeczpospolita” 2004 nr 131.
  • J. WINIARSKI: Dusza we fraku. „Studium” 2004 nr 2/3.
  • A. ZAWADA: Sztuka uwodzenia. „Nowy Dz.”, Nowy Jork 2004 nr z 9 VII dod. „Prz. Pol.”.
  • R. JOCHYMEK: Autokreacja Stefana Chwina w jego „Kartkach z dziennika”. „Ann. Acad. Paedagogicae Crac. Stud. Historicolitteraria” 2006 [nr] 6.
  • J. MADEJSKI: „Wystawianie duszy na niebezpieczeństwa”. Gombrowicz Chwina. W: Gombrowicze. Słupsk 2006.
  • J. ZALESIŃSKI: Gnostyk z sielską duszą. „Prz. Polit.” 2007 nr 81.
  • A. OKULUS:Ja autobiograficzne jako podmiot dialogiczny „Kartki z dziennika” Stefana Chwina – „odkrywanie innego”. „Kwart. Opol.” 2009 nr 1.
  • Zob. też Wywiady.

Stätten des Erinnerns. Gedächtnisbilder aus Mitteleuropa; Dresdner Poetikvorlesungen

  • A. SAUTER: In der Mitte Europas. Wie Stefan Chwin seinen deutschen Lesern das polnische Geschichtsbewusstsein auf einfühlsame Weise nahe bringt. „Literaturkritik.de”, Marburg [on-line] 2006 nr 12 [dostęp 1 marca 2018]. Dostępny w Internecie: http://literaturkritik.de/id/10225.

Żona prezydenta

  • M. CUBER: Apelacja – sequel. „Twórczość” 2005 nr 12.
  • P. DUNIN-WĄSOWICZ: Tak tak, nie nie? „Lampa” 2005 nr 7/8.
  • J. KLEJNOCKI: Globalne wariactwo. „Polityka” 2005 nr 27.
  • D. NOWACKI: Świat zwariował! „Gaz. Wybor.” 2005 nr 148.
  • T. NYCZEK: Anty-Fallaci. „Przekrój” 2005 nr 29.
  • J. ROSTROPOWICZ-CLARK: Polka w kazamatach USA (czyli koncernu Maliburton); J. ZIELIŃSKI: Mistrz i Krystyna. „Nowy Dz.”, Nowy Jork 2005 nr z 16 IX dod. „Prz. Pol.”.
  • M. ZALESKI: I ty zostaniesz paranoikiem. „Res Publica Nowa” 2005 nr 4.
  • A. NOWACZEWSKI: Romantyzm dla mas. „Topos” 2006 nr 1/2.
  • M. URBANOWSKI: Obce ciało III RP. W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007 [dot. także: R. Ziemkiewicz: Ciało obce, D. Bieńkowski: Nic].
  • Zob. też Wywiady.

Dolina Radości

  • K.B. MALINOWSKI: Szminka oraz puder dla cherubinów i łachuder. „Lampa” 2006 nr 12.
  • T. MIZERKIEWICZ: Apokryf o modernistycznej radości. „FA-art” 2006 nr 4, przedr. w tegoż: Literatura obecna. Kr. 2013.
  • A. NASIŁOWSKA: Baśń historyczna. „Polityka” 2006 nr 45.
  • D. NOWACKI: Ryzykowna gra. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 255.
  • T. NYCZEK: Rzeźbiarz twarzy. „Przekrój” 2006 nr 45.
  • A. SKRENDO: Dolina smutku. „FA-art” 2006 nr 4, przedr. w tegoż: Falowanie nowoczesności. Szczec. 2013.
  • J. CEMBROWSKA: Literatura! I coś jeszcze. „Opcje” 2007 nr 1.
  • B. DARSKA: Czytanki z historii. „Kresy” 2007 nr 1/2.
  • S. IWASIÓW: Pan życia i śmierci. „Pogranicza” 2007 nr 3.
  • K. UNIŁOWSKI: Mit powieści mieszczańskiej. (2). „Dekada Lit.” 2007 nr 4.
  • J. ZALESIŃSKI: Gnostyk z sielską duszą. „Prz. Polit.” 2007 nr 81.
  • A. ADAMCZYK: Panie szofer, gazu! – bracia strzelają do braci! „Czas Kult.” 2008 nr 3.
  • R. JOCHYMEK: Gry z totalitaryzmem Innego „skromnego pracownika piękna”. „Świat i Sł.” 2008 nr 2.
  • K. UNIŁOWSKI: Niewiarygodne przygody Eryka Stamelmanna, znajdy. W tegoż: Kup pan książkę. Katow. 2008.
  • J. BEDNARSKA-KOCIOŁEK: Die Metamorphosen und Anspielungen auf die Werke der deutschen Literatur (Friedrich Nietzsche und Günter Grass) im Roman von Stefan Chwin „Dolina Radości” („Freudental”). „Acta Univ. Lodz. Folia Germanica” 2014 z. 10.
  • Zob. też Wywiady.

Dziennik dla dorosłych

  • J. KLEJNOCKI: Samotne krucjaty pana S. „Lampa” 2008 nr 12.
  • I. KOŚCIELNIAK: Szkiełko w oku. „Polityka” 2008 nr 47.
  • A. ADAMCZYK: Poletko Pana S. „Czas Kult.” 2009 nr 3.
  • P. MACKIEWICZ: Lew Nikołajewicz z Moreny. „FA-art” 2009 nr 1/2.
  • P. MACKIEWICZ: Żywot Lwa Nikołajewicza z Moreny. „Kwart. Artyst.” 2009 nr 1.
  • J. ZALESIŃSKI: Na łodydze pokrzywy. „Prz. Polit.” 2009 nr 91/92.
  • M. ORSKI: Autor na kozetce u narratora. W tegoż: Opowieści dla dorosłych i opowiastki dla niedorosłych. Wr. 2010.

Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni

  • M. BUCHOLC: Śmierć jest możliwa. „Kult. Liberalna” [on-line] 2010 nr 61 [dostęp 24 października 2016]. Dostępny w Internecie: http://kulturaliberalna.pl/2010/03/16/bucholc-smierc-jest-mozliwa-stefana-chwina-%E2%80%9Esamobojstwo-jako-doswiadczenie-wyobrazni%E2%80%9D/ – T. DĄBROWSKI: Każdy jest potencjalnym samobójcą. „Polityka” 2010 nr 7.
  • D. MARKIEWICZ: Doświadczenie defetyzmu. „Tygiel Kult.” 2010 nr 4/6.
  • C. POLAK: Tanatos wyobrażony. „Dz. Gaz. Prawna” 2010 nr 30.
  • P. SOBOLCZYK: Gnostycka apostazja. „Kwart. Artyst.” 2010 nr 2.
  • K. VARGA: Paradoksy samobójstwa, czyli o trupie, któremu wydaje się, że żyje. „Gaz. Wybor.” 2010 nr 29 dod. „Duży Format” nr 4.
  • K. STACHEWICZ: Być czy nie być? Człowiek wobec samobójstwa. „Znak” 2011 nr 1.
  • L. BUGAJSKI: Zabić siebie, czyli strategia skorpiona. W tegoż: Margines centralny. Kr. 2015.
  • Zob. też Wywiady.

Panna Ferbelin

  • A. GRODECKA: Panna Ferbelin. „Prz. Powsz.” 2011 nr 11.
  • A. MORAWIEC: Secundus adventus. „Nowe Książ.” 2011 nr 5.
  • A. NASIŁOWSKA: Panna F. „Kwart. Artyst.” 2011 nr 2.
  • D. NOWACKI: Gdańskie lata Jezusa. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 48.
  • J. PETROWICZ: Panna Ferbelin to ja? „Pogranicza” 2011 nr 5.
  • P. JAKUBOWSKI: Podnieść na siebie piszącą rękę. „Zesz. Nauk. Centrum Badań im. Edyty Stein” 2012 nr 9.
  • I. ŁOSSOWSKA: Stefana Chwina – „Panna Ferbelin”. W tejże: Śladami moich lektur. Wwa 2012.
  • P. MAŁOCHLEB: Kafka w Gdańsku. „Odra” 2012 nr 6.
  • A. OGONOWSKA: „Przepisane” historie życia Chrystusa. „Panna Ferbelin” Stefana Chwina oraz „Ewangelia według Jezusa Chrystusa” Jose Saramago. „Ann. Univ. Paedagogicae Crac. Stud. de Cultura” 2012 nr 4.
  • Zob. też Wywiady.

Miłosz. Interpretacje i świadectwa

  • A. MAKOWSKA: Profesor prowokator. „Newsweek Polska” 2013 nr 1.
  • Zob. też Wywiady.

Srebrzysko

  • R. GORCZYŃSKA: Metafizyczny thriller Stefana Chwina. „Kwart. Artyst.” 2016 nr 4.
  • J. ZALESIŃSKI: Hiob z kałachem. „Prz. Polit.” 2016 nr 139/140.
  • M. FOX: „Srebrzysko”, czyli o ludzieńkach bez świata i Boga. „Śląsk” 2017 nr 1.
  • P. MÜLDNER-NIECKOWSKI. „Podgląd” 2017 nr 1.
  • P.M. WIŚNIEWSKI: Proszek do prania marki Bryza. „Twórczość” 2017 nr 4.
  • Zob. też Wywiady.

Przypisy

  1. Część inf. dot. opracowań zagranicznych odnotowana wg danych przesłanych przez autora w 2010.