CHOCIMSKA 24 (Państwowy Zakład Higieny) (poza gettem)

Ludwik Hirszfeld

JA, II D/ III

„Personel mój [szpital u zbiegu ul. Leszno 84 i Żelaznej 95 – B.S.] formalnie głodował. Tekla Epsteinówna zemdlała kiedyś z głodu w pracowni. Ażeby im pomóc, produkowałem szczepionkę przeciwczerwonkową, dochód przeznaczyłem na dożywianie chorych i pensje dodatkowe dla asystentów, ale i to nie wystarczało; musiałem znaleźć inne sposoby, by im pomów. Otóż profesor Weigel ze Lwowa i Państwowy Zakład Higieny przysłali na moje imię większą ilość szczepionki przeciwko durowi plamistemu. Szczepionki te w wolnym handlu kosztowały około tysiąca złotych. Przysłaną mi szczepionkę przekazałem Radzie Zdrowia [Grzybowska 24/26 – B.S.], z tym, że szczepieni będą opłacać pewną niewielką kwotę. Utworzył się z tego pewien niewielki fundusz do rozporządzenia Rady Zdrowia.” (s. 326-327)

Adam Czerniaków

JA, II B

„O 3 p.p. z prof. Hirschfeldem, dr Milejkowskim, dr Gancem, Kormanem, Lamprechtem, Auerswaldem i Grasslerem u prof. Kudicke. Omawiano problemat walki z epidemią i oświadczono, że tyfus wywołany jest przez zawszenie. Powiedziałem, że zebrani upraszczają sobie formułę myśląc, ze F=f(V) F – tyfus, V – Verlausung – zawszenie. Zdaniem moim, formuła jest bardziej skomplikowana: F zależne jest od gęstci zaludnienia i od racji żywnościowych. Warszawa to przeklęte miasto, w którym Żyd otrzymuje za 13 groszy żywności. Opowiedziałem, w jakich warunkach pracujemy. Idee nie mają rąk ani nóg, ale ludzie. Nie można wymagać od aparatu, aby był sprawny, skoro nie płaci się im za gaz. (s. 223)

Bibliografia

– Ludwik Hirszfeld, Historia jednego życia, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2011.

Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.