DWORZEC GŁÓWNY (poza gettem)

Adam Czerniaków

JA, I

„Z rana kanonada na dworzec w pobliżu.” [17.IX.1939] (s.36)

JA, I

„Od spalonego dworca padały iskry na szkołę.” [23.IX.1939] (s.37)

 

Emanuel Ringelblum

ONI, IIIV (?)

„«Szmalcownicy» kręcą się po ulicach i zatrzymują wszystkich o wyglądzie zbliżonym do semickiego. Odwiedzają place publiczne, szczególnie plac koło Dworca Głównego, cukiernie, restauracje oraz hotele, gdzie byli internowani Żydzi, obywatele cudzoziemscy, w poszukiwaniu Żydów.” (s. 64)

 

Mary Berg

JA/ONI, II B

26.VI.41’: „22 czerwca, o czwartej po południu nasz zespół teatralny wystawił tradycyjny spektakl niedzielny w sali szkoły tańca Weismana. Misza wyrecytował swój numer, następnie ja weszłam na scenę i – nie wiedzieć czemu – po raz pierwszy poczułam tremę. Siedzący za fortepianem Romek to zauważył i w charakterystyczny dla siebie sposób czule szepnął: „Nie bój się, tylko pamiętaj o tonacji!”. Spojrzeniem dodał mi odwagi i po kilku pierwszych taktach trema zniknęła. Zaśpiewałam pierwszą piosenkę i zaczęłam drugą, kiedy znienacka rozległ się straszliwy wybuch, a cała scena aż zadrżała. Przez okno zobaczyłam, jak zrujnowany budynek po drugiej stronie ulicy (trafiony podczas oblężenia Warszawy) rozpada się w gruzy. […] Kiedy skończyłam występ, w sali wybuchła panika i publiczność ruszyła pędem do wyjścia. Harry próbował zatrzymać widzów, lecz na próżno. Po paru chwilach sala opustoszała. Ktoś przyniósł wieść, że Rosjanie zbombardowali Dworzec Główny, a wiele domów przy Siennej, gdzie mieszkamy, zostało trafionych. Pobiegłam do wyjścia, lecz Romek mnie powstrzymał. Wyszliśmy dopiero wtedy, gdy wybuchy ustały. Na rogu Siennej i Sosnowej z ulgą zobaczyłam, że nasz dom stoi nietknięty” (s. 141-142).

JA/ONI, II B

26.VI.41’: „Po południu otrzymałam podziemny biuletyn, który głosił coś wręcz przeciwnego. Rosyjskie bombowce poważnie uszkodziły Dworzec Główny i tory na dużym obszarze. Zniszczyły także lotnisko na Okęciu. W kilku fabrykach zbrojeniowych zginęło wielu polskich robotników. Prasa podziemna obecnie ukazuje się częściej i spełnia ważną funkcję. Jej kartki niosą powiew nadziei i umacniają nasze morale. Chyba akurat trwa alarm – tak, słychać długi ryk syreny. Muszę biec, żeby obudzić naszego komendanta” (s. 144).

ONI, IV A 

22.IX.42’: „W dzisiejszym „Nowym Kurierze Warszawskim” wydrukowano zaledwie parę linijek tekstu o nocnym nalocie. Według gazety nie zostały trafione żadne obiekty wojskowe. Dowiedzieliśmy się jednak, że w rzeczywistości wiele instalacji wojskowych uległo doszczętnemu zniszczeniu. W getcie trafione zostały: budynek sądów przy Lesznie i szpital, sporo domów wokół Pawiaka legło w gruzach, ale większość bomb spadła na lotniska wokół Warszawy i na Dworzec Główny” (s. 303).

Bibliografia

Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.

– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 29a Pisma Emanuela Ringelbluma z bunkra, oprac. E. Bergman, T. Epsztein, M. Siek, Warszawa 2018.

– Mary Berg, Dziennik z getta warszawskiego, tłum. M. Salapska, Warszawa 1983.