GĘSIA 10

Abraham Lewin

ONI, IV A

„Wczoraj wieczorem, około piątej godziny, zastrzelono przy Gęsiej 10 zastępcę komendanta policji żydowskiej, adwokata Lejkina. Jego adiutant Czapliński został ranny w nogę. Nic nie wiadomo dokładnie o tym morderstwie. Domyślają się, że jest to odwet wobec tych Żydów, którzy splamili ręce krwią swych braci, wysyłając setki tysięcy Żydów na Umschlag i do Treblinki.” (s. 237-238)

Stanisław Gombiński

ONI, IV A (29.10.1942 i 29.11.1942)

„Tego dnia [29.10.1942], o zmroku wieczornym, pada na ul. Gęsiej z niewiadomej ręki Kierownik Służby Porządkowej z okresu Wysiedlenia, Jakub Lejkin, idący z nim oficer SP Stanisław Czapliński wychodzi lekko rany. „Lejkin był symbolem znienawidzonej powszechnie roli, jaką odegrała Służba Porządkowa podczas Wysiedlenia, on sam ładował ludzi na wozy, wysyłał ich na Umschlag, osobiście dopilnowywał ich wysyłki, był na Umschlagu prawie stale, brutalnie gonił ludzi, znęcał się nad nimi, nareszcie kara, nareszcie pierwszy, widomy znak. Musi im być wymierzona sprawiedliwość”.

Dokładnie w miesiąc później, dnia 29 listopada, pada First, Kierownik Wydziału Gospodarczego Rady, zastrzelony na ul. Muranowskiej [obok swego domu przy Muranowskiej 42].

First był znany przez cały czas ghetta, przez czas Wysiedlenia i później jako bezwzględny wykonawca wszystkich poleceń Niemców, jako najbliżej ich stojący, jako najwierniejszy ich sługa. W Radzie Żydowskiej – choć nie był Radcą – miał zawsze dużo, może najwięcej do powiedzenia. Stawiano mu wiele i różnych zarzutów: zbyt bliski kontakt z Nimi, brutalność, bezwzględność, dbałość o własną kieszeń ponad wszystko. I jego sprawiedliwość spotkała, nareszcie.” (s. 132)

Marek Edelman

ONI, IV A

„Należy pamiętać, że jest to rok 1942 i że ruch oporu w społeczeństwie polskim jest jeszcze w powijakach, że o partyzantce krążą tylko legendy, że pierwsze zbrojne wystąpienie polskie ma miejsce dopiero w marcu 1943 roku. Nie należy więc dziwić się, że nasze starania o broń na terenie Delegatury Rządu i innych organizacji napotykają na duże trudności i przeważnie nie dają wyników. Ale udaje nam się otrzymać od Gwardii Ludowej kilka rewolwerów. Zostają wtedy wykonane w odstępie jednego miesiąca dwa zamachy: 29-go października na Lejkina (Komendanta policji żydowskiej) i 29 listopada na J. Firsta (przedstawiciela Rady Żydowskiej do Umsiedlungsstabu).” (s. 45)

 

Adam Czerniaków

JA/ONI, I

„W Gminie delegacja – zaaresztowano wszystkich mężczyzn od 18 do 50 lat z ulicy Gęsiej 7 i 10. Gestapo miało otworzyć pomieszczenie Muzeum, lecz nie otworzyło.” [28 V 1940] (s. 93)

JA/ONI, I

„Do Gestapo zawiozłem kontrybucję 4000 zł od mieszkańców Gęsiej 7 i 10 dla pobitego Volksdeutscha.” [29 V 1940] (s. 93)