GĘSIA/ NISKA/ SMOCZA/ ZAMENHOFA (obszar: kocioł na Miłej)

Emanuel Ringelblum

ONI, IIIB

„Pani I. [Basia Temkin-Bermanowa] to bardzo ciekawy typ Żydówki „na powierzchni”. Z zawodu bibliotekarka, dołożyła nadludzkich starań, by utworzyć w getcie bibliotekę publiczną dla dzieci. Swoje osiągnęła pomimo piętrzących się na każdym kroku przeszkód. Była czynna w towarzystwie, które opiekowało się dziećmi w „Centosie”. Gdy wybuchła akcja przesiedleńcza, znalazła się kilkakrotnie na Umschlagplatzu i cudem uniknęła wyjazdu na „Wschód”, jak w terminologii niemieckiej nazywano Treblinkę. Na dzień przed „kotłem” na ul. Niskiej, jak nazywano skoncentrowanie całej ludności Warszawy w czworoboku: Gęsia-Niska-Smocza-Zamenhofa, pani I., jakby tchnięta jakimś wieszczym przeczuciem, przeszłą ze swym mężem [Adolfem Bermanem] na aryjską stronę.” (s. 56)