HOŻA (poza gettem)

Emanuel Ringelblum

ONI, I

„Zamknięto szereg ulic, osadzono w więzieniu Polaków ze Wspólnej, Hożej i z innych ulic.” (s. 91)

„Wielkie zaniepokojenie w ostatnich dniach (20 sierpnia [1940]) z powodu decyzji o utworzeniu żydowskiej części miasta. Ludność żydowska dopatruje się w tym getta. Wyrzucają wszystkich z kamienic na Koszykowej, Hożej i Marszałkowskiej. Nie pozwalają zabrać dobytku domowego, hossa na mieszkania. 150 za izbę.” (s. 115)

„Słyszałem o pewnym Niemcu, który na widok Żyda schodzącego z chodnika na Hożej zapytał go, dlaczego to uczynił. Ujął go za rękę i odprowadził do mieszkania. Inny zaś już z daleka dawał znak ręką, żeby Żyd zszedł z chodnika. Zmusza to Żydów do chodzenia w tamtych rejonach zygzakiem, z chodnika po jednej stronie na chodnik po drugiej stronie i z powrotem.” (s. 143)

„Opowiadano mi o jednym, który siedem razy przeprowadzał się z powodu zmieniania granic getta. Inny cztery razy: wysiedlony z Hożej, Freta, Grzybowskiej 68 i stamtąd po raz czwarty.” (s. 159)

Adina Blady-Szwajger

JA/ONI, VI A

„Więc były sprawy sprzętu lekarskiego, opatrunków, które trzeba było wysyłać do lasu. To było proste. Z wyjątkiem tego jednego wypadku, kiedy dziewczyna w lesie zaszła w ciążę. To było gdzieś w styczniu 1944 r. Trzeba było pojechać na miejsce i zrobić zabieg. A przedtem jeszcze zdobyć zestaw narzędzi. Narzędzia zdobyłam, ale zabiegu nie mogłam się podjąć. Byłam przecież tylko początkującym pediatrą. Miałam w Warszawie kolegę ze studiów dwa lata starszego. Powiedział, że umie. Pojechał, wykonał zabieg. Okazało się po paru tygodniach, że ciąża rozwija się normalnie. Mąż tej dziewczyny zginął w walce, więc sprowadziło się ją do Warszawy. Ukryta w małym domku kolejarza? tramwajarza? gdzieś na Rakowieckiej dotrwała tam do powstania Urodziła zdrowego chłopca w prowizorycznej izbie porodowej w piwnicy na Hożej i z kilkudniowym niemowlęciem wyszła z Warszawy. Przeżyli.” (s. 239)