OTWOCK, KOCHANOWSKIEGO 10/16 (ZAKŁAD DLA UMYSŁOWO CHORYCH „ZOFIÓWKA”)

Adam Czerniaków

JA/ONI, I

„W >>Brijusie<< zwiedzanie zakładu dla gruźlików, potem <<Zofiówka>>.”

ONI, I

„<<Zofiówka>> z powodu braku środków zagroziła wypędzeniem chorych umysłowo.” [31 V 1940] (s. 94)

„W >>Zofiówce<< awanturnica, która nas kosztowała zł 100000,furiaci i dzieci. Jedno w kaftanie bezpieczeństwa, bo sobie samemu robi krzywdę. Twarz pokryta muchami. Inne grzebie w ranach w głowie. Śpiewaczka w łóżku śpiewa arie: występowała we Włoszech. Inne przy fortepianie grały i śpiewały, a ja z nimi. Ktoś wybudował sobie grób na cmentarzu i opatrzył tablicą ze swoim nazwiskiem. Tam odsyłał wierzycieli.” [20 VII 1940] (s. 107)

JA/ONI, I

„W >>Zofiówce<< dowiedziałem się, że umarł pacjent zakładu, stary Żyd >>król angielski<<. Ten, co ma w sobie „czarne świece”, zaczepił mnie. Wykręciłem się, że nie jestem prezesem.” [17 VIII 1940] (s. 114)

ONI, I

„Na planie zredukowano „Sperrgebiet”, wykluczając Chmielną, Marszałkowską, Stare Miasto etc. Natomiast przyłączono… cmentarz żydowski. Szpital żydowski poza granicą. W Otwocku zajmują władze polskie „Brijus”. Zagrożona jest „Zofiówka”etc.” [25 IX 1940] (s. 124)

 JA, II B

„Wyjechałem w szaloną niepogodę z żoną i Szeryńskim autem do „Zofiówki”. Na domiar złego jestem zaziębiony. Wieczorem rozchorowałem się w „Zofiówce”. Mdłości, wymioty. Zawiadomiono mnie z Warszawy, że – w myśl zarządzenia – należy oddać wszystkie futra męskie i damskie. Osobiście jestem odpowiedzialny. Termin do 28 XII 41.” (s. 234)

„Z rana o 8-ej wyjechałem do Warszawy. W Gminie na dużej sali i na Grzybowskiej 27 zbiórka futer. O 1-ej zjawił się Auerswald. Poprosiłem o zwolnienie od obowiązku rekwizycji Służbę Porządkową i lekarzy. Obiecał jutro dać odpowiedź. Dalej jestem chory.” (s. 236)

„W Otwocku umarł A- Szpinak” (s. 236)

„W „Zofiówce”, w Otwocku, celem zasilenia kasy urządzono kawiarnie „Café Varieté”.” (s. 232)

Emanuel Ringelblum

ONI, I

„Poważnie niebezpieczeństwo zamknięcia ‘Zofiówki’ [zakład dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów w Otwocku], którą utrzymywał magistrat.” (s. 9)

„W ‘Zofiówce’ znajduje s się około 300 chorych, w tym 200 z Warszawy, pozostali są z tamtej strony, z ‘Rzeszy’ itd. Z powodu kradzieży siatkowego ogrodzenia chorzy wykradają się do domu; jeden rzucił się pod pociąg. Jest tam dwudziestu kilku pacjentów chorych na zakaźną afrykańską chorobę ‘awilulę’ [?]. Ludzie ci gniją żywcem, na wpół zdziczali, wyłącznie kobiety, wychudzone, wykrzywione, potworne twarze, straszny fetor. Zarekwirowali produkty na sumę 60 000 zł, po donosie, że szpital sprzedał produkty.” (s. 124)