Aleksandra Wójtowicz (Institute of Literary Research, Polish Academy of Sciences)

The City of Paradoxes: Warsaw in Henryk Sienkiewicz’s Columns

Zagadnienie przestrzeni literackiej wiąże się z analizami, które obejmują wiele pól badawczych – począwszy od kartografii literackiej i układów spacjalnych wykreowanych przez pisarza, poprzez miejsca biograficzne i sposoby odzwierciedlania realnej przestrzeni w dziele, po analizę schematów związanych ze scenerią i sposobem wykorzystania symbolicznych figur przestrzennych, a to tylko przykładowe ścieżki analiz. Istniejące prace, poświęcone obrazom miasta w felietonach Sienkiewicza skupiają się na topografii Warszawy i punktach orientacyjnych. A gdyby tak dostrzec w dziennikarskich zapiskach autora Trylogii nie tylko fizyczną tkankę miasta, ale także (a może przede wszystkim) przestrzeń inicjującą kulturalne życie stolicy, miejsca odpowiedzialne za integrację jej mieszkańców, wytwarzające stałe, bądź chwilowe poczucie tożsamości zbiorowej? Podejście takie, akcentujące rolę przestrzeni wyobrażonej i jej związku z przestrzenią realną, umożliwia dostrzeżenie kulturowej mapy Warszawy, która jest rzeczywistą przestrzenią, opisywaną na kartach felietonów, w których zarówno sposób prezentacji, jak i wybór istotnych miejsc nie pozostają bez znaczenia.