Hotel Europejski

Anna Pycka

[Z okazji poświęcenia nowego sklepu Wokulski wydał wystawne przyjęcie w najlepszym hotelu w Warszawie:] Salę ubrano w kwiaty, ustawiono ogromne stoły w podkowę, sprowadzono muzykę i o szóstej wieczór zebrało się przeszło sto pięćdziesiąt osób. (I, 318)

Przy Królewskim Trakcie, na miejscu pałacu, którego właścicielami byli m.in. Radziwiłłowie i Lubomirscy, nowi właściciele: Władysław i Ksawery Pusłowscy oraz Aleksander Przeździecki zlecili budowę hotelu, zaprojektowanego przez Henryka Marconiego. Inwestycja powstawała przez 20 lat. Pierwszy etap zakończono 30 grudnia 1856 roku. Do dyspozycji gości oddano 90 numerów hotelowych. Finalizacja projektu nastąpiła w 1878 roku. Udostępniono 240 pokoi i salonów urządzonych z wyszukaną elegancją. Dla najbardziej wymagających przygotowano apartamenty stylowe: w stylu empirowym, Ludwika XV ze złoconymi meblami lub Ludwika XVI z biało-błękitnymi meblami. Za najpiękniejszą uchodziła Sala Pompejańska na pierwszym piętrze, z malowidłami min. Karola Marconiego. Na drugim piętrze mieścił się obszerny salon, w którym przez wiele lat urządzał wystawy Aleksander Krywult. Pierwsza odbyła się w 1881 roku, wyeksponowano płótna Matejki, Chełmońskiego, Siemiradzkiego. W kolejnych latach na „salonie odrzuconych”, pojawiły się obrazy najsłynniejszych malarzy polskich i europejskich.
Na poddaszu hotelu urządzili swą pracownię malarze: Józef Chełmoński i Aleksander Piotrowski. Pomieszkiwał tam przez kilka lat symbolista Adam Chmielowski (późniejszy Brat Albert) i Stanisław Witkiewicz. Tutaj Helena Modrzejewska przychodziła pozować do portretu malowanego przez Chełmońskiego. Na parterze były eleganckie sklepy, największą sławą cieszyła się jednak restauracja i cukiernia Lourse’a, którą odwiedzały żądne plotek największe osobistości miasta.
Obok cukierni mieścił się zakład fryzjerski i salon kosmetyczny, dalej kantor wymiany walut prowadzony przez bankiera Radziszewskiego. Pod koniec stulecia duże piwnice win pod nazwą Caves du Grand-Hotel d’Europe prowadził Skarżyński.
Hotel Europejski stanowił piękną wizytówką miasta. W Przewodniku z 1881 roku czytamy: jest najprzyjemniejszym mieszkaniem, jakie Warszawa posiada dla przybyłych, w ogóle czy to na dni kilka tylko, czy też na dłuższy pobyt.