PIASECZNO
Leokadia Schmidt
JA, VI C
„Jeździliśmy nadal po cukier. Sprzedaż szła gładko. Czasem na rynku w Piasecznie były obławy i łapanki do kopania rowów. Ukrywaliśmy się wraz z innymi szmuglerami w jednym mieszkaniu na rynku, w którym nocowaliśmy. Ciągłe podróże furmankami, dokuczliwe zimno, dźwiganie worków z cukrem na plechach podkopywały nasze zdrowie i siły, ale nie było innego wyjścia.” (s. 317)
JA, VI C
„Do Piaseczna przybyliśmy po południu. Dzień był słoneczny i mroźny. Postanowiliśmy przenocować i wrócić do domu dopiero w sobotę. Zakupiliśmy najpierw na rynku masło, kiełbasę i chleb i zanieśliśmy do mieszkania, gdzie zazwyczaj zatrzymywaliśmy się na nocleg wraz z innymi. Potem poszliśmy z cukrem na rynek.” (s. 318)
Abraham Lewin
ONI, III A (29.07.1942)
„Ósmy dzień <akcji>. Wóz na Karmelickiej – wrzucają do niego ludzi. Na podwórzu domu przy Nowolipkach 29 znajdują się jeszcze meble lokatorów, których wyrzucono z mieszkań. Żyd mieszka pod gołym niebem. Kon informuje: dziewczyna, która wróciła z <placówki>, opowiedziała o zabiciu dwóch 10-letnich młodzieńców; zastrzelono ich. Jeden z nich dogorywał przez całą godzinę. Zastrzelili ich bez żadnego powodu. Igła, córka p. Z. Z., udaje się ze swą matką [na Umschlagplatz]. Miejsce egzekucji: Piaseczno Pustelnik, Bełżec.” (s. 176-177)
Adam Czerniaków
JA/ONI, I
„W mieście wyrzucają z domów na Koszykowej, Marszałkowskiej Żydów. Rzeczy muszą zostawić. 16-go opuścił Warszawę transport z Mińska miasta 57, z Mińska powiatu 23, Grójca i Warki 24, Falenicy i okolic 27, Łowicza 98, Piaseczna 35, Skierniewic 35, Warszawy 435. Jeden robotnik usiłował uciec z punktu zbornego na Kawęczyńskiej. Arbeitsamt oddał go w ręce SS. Z grupy Piaseczno uciekło 14 osób.” [18 VIII 1940] (s. 114)
Emanuel Ringelblum
ONI, II A
„Sprawa Piaseczna przedstawia się następująco: Gmina Żydowska przekupiła burmistrza, żeby oświadczył, iż nie sposób utworzyć tu getta. Potem łapali Żydów na ulicach, następnie zażądali 1000 Żydów do wywiezienia. Gmina Żydowska podała listę korzystających z miejscowej kuchni ludowej. I dlatego właśnie do Warszawy przybyli najbiedniejsi.” (s. 178)
TRASY:
– Trasa: Jankowo – Nowe Miasto – Piaseczno – Warszawa, – Trasa: Józefów – Piaseczno, – Trasa: Piaseczno – Getto, – Trasa: Piaseczno – Grójec,
Bibliografia
– Leokadia Schmidt, Cudem przeżyliśmy czas zagłady, przedmowa i objaśnienia Władysław Bartoszewski, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1983.
– Abraham Lewin, Dziennik, wstęp i opracowanie K. Person, Warszawa 2016.
– Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. Marian Fuks, Warszawa 1983.
– Emanuel Ringelblum, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2018.
