Róg ulic MIŁA/ LUBECKIEGO

Perec Opoczyński

ONI, IV A (9.10.1942)

„Rano żydowska policja rozpędziła handlarzy na rogu Miłej i Lubeckiego, strzelano też tam kilkakrotnie. SS miało stwierdzić w gminie, że „akcja” ostatecznie się zakończyła. Ale czy naprawdę?” (Pisma, s. 305)

 

Leokadia Schmidt

JA, III A

„Pierwsza brama drewniana na rogu Lubeckiego i Miłej stała otworem. Nikogo przy niej nie było, żadnej wachy. Na ulicach ani żywej duszy. Biegłyśmy po jezdni, gdyż na chodnikach tarasowały drogę garnki, walizki i pościel. Poza obrębem wach spotykało się już pojedynczych przechodniów.” (s. 121)

JA/ONI, III B

„O godz. 10.00 rano na rogu Gęsiej i Zamenhofa jakby spod ziemi wyrosła drewniana brama, strzeżona przez Niemców, Ukraińców i Łotyszów. Tak samo było na rogu Gęsiej i Smoczej oraz ulicy Lubeckiego i Miłej. A zatem byliśmy okrążeni i zamknięci ze wszystkich stron. O wydostaniu się nie było już mowy. Po raz drugi byliśmy więc na ‘Umschlagplatzu’, tylko większym i obszerniejszym niż poprzednio. I tam, i tu dla mnie wyjście z sytuacji było jednakowe: śmierć.” (s. 96)

ONI, III B

„Pracownicy naszej fabryki ruszyli Miłą w kierunku ulicy Smoczej. Robotnicy zaś Dużego Schultza z Nowolipia [44] poszli Miłą do Zamenhofa, tj. w przeciwną stronę. Sprawdzanie trwało przez wiele godzin, gdyż mogło wrócić 8 tys. osób. Na rogu Miłej i Lubeckiego nasi spotkali pierwszą bramę drewnianą i pierwszą kontrolę. Była to kontrola werkschutzu naszej fabryki bez asysty Niemców. Przepuszczano tylko takie osoby, które miały numerki. Pozostali, choć mieli wszystkie stemple i podpisy w zupełnym porządku, musieli zawrócić […]. Na rogu Smoczej i Miłej była druga brama. Tym razem już kontrola Niemców, Ukraińców i Łotyszów. Tu nie sprawdzali numerków, tylko liczyli: 800 osób i ani jeden człowiek więcej.” (s. 100-101)

Bibliografia

– Perec Opoczyński, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 31 Pisma Pereca Opoczyńskiego, oprac. M. Polit, Warszawa 2017.

– Leokadia Schmidt, Cudem przeżyliśmy czas zagłady, przedmowa i objaśnienia Władysław Bartoszewski, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1983.